Month: November 2016

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdaFpaZjlzbHBMTkE

Serkan Şahin tatilden döndü ve OPEC yorumu ile burada.İngiltere – Fransa hattındaki enterkonneksiyonun başına gelen ilginç, İngiltere’de hafta sonu çöken GB energy müşterileri hemen bir diğer şirkete 4-5 gün içinde aktarılmış, ek zarar tüm tüketicilere yedirilmiş(fon gibi Bir şey ile). 350 kW’lık hızlı şarj, istasyonda dolum esnasında sigara içersiniz ama araba içinde olmamak gerekecek. Bugün AB öneri paketi ile ilgili geniş bir özet var. “Tüm Avrupalılar için Temiz Enerji”. Yenilenebilirlerde avantajlar ortadan kalkıyor(priority dispatch) gibi. Perakende fiyat deregüle olacak. Dağıtım şirketilerinin DSO birliği kurulacak, mini İletim operatör kuralları vs. Kapasite piyasasına daha bölgesel bir entegrasyon gibi anladım.

Bilgiler

İngiliz National Grid ve Fransız RTE iletim şirketlerinin ortak sahip oldukları 8 kabloluk 2 GW’lık kanal hattına, muhtemelen bir geminin Angus fırtınası esnasında demir atıp zarar vermiş olduğu düşünülüyor. Kapasite yarıya düştü. Fransa tarafında nükleer santralleri incelemede olduğundan sorun, İngiltere de de arz açığı olabilir.

8 Aralıkta Suudi Kralının, Kuveyt’i ziyareti, Saudi Aramco ve Kuwait Gulf oil’in birlikte işlettikleri deniz kuyusu Khafji alanında Ekim 2014’te duran üretimin tekrar başlaması umutlarını doğurdu. Eğer gerçekleşirse 300bin v/g. Suudiler üretim durdururken çevresel sebepleri söyleseler de, fiyat düşüşü sebeplerden biri.

Avrupa enerji sistemini değiştiren 4 trend: dekarbonizasyon ve dijitasyon, ve bu ikisinin sonucu olarak dağıtıklık(decentralisation) ve yakınsama(hizmetlerin). Şehirler de bu konuda anahtar konumdalar.

ABD’de yenilenebilir enerji laboratuarlarının çalışmasına göre Amerikadaki 3.2 milyar feet kare güneş için kullanıldığında ABD talebinin %14’ünü üretebilir.

Kanada hükümeti karbonun sosyal maliyetini asgari 30$ USD olarak hesaplamış.

Baker Hughes %62.5 hisseyi GE’ye sattıktan sonra Goldman Sachs’la da Kuzey Amerikada hidrolik çatlatma ortaklığı kuruyor. Tüm demirbaşlar voltran’ı oluşturuyor gibi geliyor.

OPEC’i kurtaracak petrol fiyatları (breakeven) yükseldikçe, şeyl üretim maliyetleri düşüyor. Fasit daire

Apple niye enerji işine girdi? Makale hoş ama anladığım cevap: Artık tüketici de aktif bir oyuncu, zaten büyük firmalar yenilenebilir elektrik alıyorlar (24 büyük firma 3.6 GW yenilenebilir anlaşma yapmış 2015te), tüm bir enerji hizmetlerine el atmak da bir fırsat kapısı

Mercedes’in sahibi Daimler AG, elektrikli arabalara 11 milyar $ ArGe harcayacak. 2025’e 10 araba. 100 km’ye 5 saniye, 500 km menzil, dijital olarak bağlı. Mercedes geçen ay Paris’te Generation EQ konseptini tanıttı. Söylenmeyen ise otonom sürüş ile elektrikli araba kaçınılmaz bence.

İngiltere’de 3 yıldır faaliyet yürüten GB Energy isimli toptan satış şirketi geçen haftasonu batarak 160bin müşteriyi açıkta bıraktı. Şirket enerji fiyatlarındaki artışı gerekçe gösterdi. 30 Kasım itibari ile müşteriler aynı tarifeleri ile Ofgem tarafından anlaşmaya varılan “son tedarikçi” Co-operative Energy’e geçti. Zararın bir kısmını Ofgem(herkes) ödeyecek

BMW, Daimler, Ford, VW grup (Audi+Porsche), yeni bir mutabakat zaptı ile JV(ortak girişim) kurarak uzun yol güzergahlarında 350 kW’a kadar şarj noktaları kuracaklar. 2017’de çalışmalar başlayacak. Tesla’nın 120-135 kW

İngiltere’de RBS’nin stres testlerini geçemediği raporda Standart Chartered’in da petrol fiyat hareketlerine açık riskleri olduğu raporda var.

“Fransız Nükleer sanayisi, tarihinin en kötü durumunda”, eski EDF direktörü diyor. Bu nükleer santrallerin geçici durdurulması sebebi ile İngiltere, son 4 yılda ilk defa Fransa’ya geçtiğimiz hafta elektrik ihraç etmiş.

Afrika Kalkınma Bankası 12 milyar $ bularak, kıta için “Afrika’da enerji için yeni teklif” paketini uygulamak istiyor. Afrika gelişmesinin %5’ini (potansiyel GSYİH)’i elektrik erişimi sebebiyle hayata geçiremiyor.

İstatistikler

AB paketinden:

– AB’de elektrik sektörünün yıllık cirosu 1.182 milyar euro (2014)
– Hane halklarının ödediği fatura toplam 148.2 milyar euro, hane başına senede 686 euro
– Binalar AB enerji tüketiminin %40’ı
– Bina renovasyon oranı %1
– AB inşaat sektörü 18 milyon doğrudan istihdam ve GSYİH’in %9’unu sağlıyor.
– 2014’te en düşük gelirli kesim toplam harcamasının %9’unu enerjiye harcadı
– Yenilenebilir sektörü Avrupa’da 1 milyon kişiye istihdam sağladı. Sadece rüzgarda 2014’te 320bin kişi

Rapor Özeti

AB’nin Tüm Avrupalılar için Temiz Enerji tanıtımı

https://ec.europa.eu/energy/en/news/commission-proposes-new-rules-consumer-centred-clean-energy-transition

“Bunu okuyan profösör olur annadın mı?” repliğini aklıma getiren bu kadar belgeyi kim okuyacak.

Basın Açıklaması:(link)

AB, 2030’da CO2 emisyonlarını en az %40 azaltmaya söz verdi. Bunu da ekonomiyi modernize ederek ve tüm Avrupa vatandaşları için istihdam ve büyüme ile elde etmeyi planlıyor. Bugün ki önerilerin 3 ana hedefi var:
– Enerji verimliliğini en öne almak,
– Yenilenebilir enerjilerde küresel liderlik,
– Tüketicileri için adil bir dönem (fair deal)
Paket tüketiciler konusunda sosyal mesajların ardından, kırılgan tüketiciler ile ilgili önlemleri de içeriyor.
Maros Sefcovic: Energy Union VP
“sürdürülebilir istihdam, büyüme, yatırım. Temiz enerji sektörlerinin tamamına dokunuyor: araştırma, inovasyon, yeterlilikler (skills), binalar, sanayi, ulaştırma, dijital, finans bir kaçı. Bu şekilde Avrupa vatandaş ve iş sahiplerini temiz enerji değişiminden en çok faydalanacak şekilde donatacak”

Arias Canete:(İklim ve Enerji Komiseri)
“En çok %30 enerji verimliliği hedefi için gururluyum. İthalatı azaltacak, istihdam oluşturacak ve emisyonları kesecek.”

Komisyonun “Tüm Avrupalılar için Temiz Enerji” önerileri, temiz enerji değişiminin gelecek büyüme sektörü ve akıllı paranın olduğunu göstermek için tasarlandı. 2015’te temiz enerjiler küresel olarak 300 milyar euro çekti. 2021’e kadar 177 milyar euro kamu ve özel yatırım mobilize ederek, paket önümüzdeki 10 yılda GSYİH’ı %1 arttıracak ve 900,000 istihdam oluşturacak”

Enerji Verimliliğine Öncelik vermek: Daha iyi tüketmek, daha temiz bir şekilde (link)

Bugün ne oldu?

Küresel temiz enerji dönüşümü başladı ve geri döndürülemez. AB sadece adapte olmak değil, lider olmak istiyor:
1. Enerji verimliliği ile ilgili genel bir çerçeve,
2. Binalarda enerji verimliliiğini arttırmak,
3. Ecodesign ile ürün enerji performansını iyileştirmek ve tüketicileri bilgilendirmek (enerji etiketleri)
4. Akıllı finans ile akıllı bina önerileri için enerji verimliliği finansmaı
AB çapında 2030’a %30 enerji verimliliğ hedefi

Komisyon bu önlemleri neden alıyor?

İstihdam ve büyüme için anahtar Avrupa stratejisi.

Enerji verimliliği poltikasında ne değişeşecek?

Bugün ki öneriler ile Komisyon mevcut Enerji Verimliliği direktifini şu şekilde güncellemeyi öneriyor:
– Enerji verimliliği hedeflerini, AB 2030 iklim ve enerji çerçevesi ile uyumlaştırmak,
– Enerji tasarrufu (saving) zorunluluklarını 2020 sonrasına da uzatarak 2021-2030 arası %1.5/yıl enerji tedarikçi ve dağıtıcılarına enerji tasarrufu zorunluluğu
– Isıtma ve soğutma müşterileri için sayaç okuma ve faturalamayı iyileştirmek

Ayrıca komisyon Binaların enerji verimliliği direktifinde şunları öneriyor:
– Smart (Akıllı): Bilişim ve modern teknolojileri ile, otomasyon ve elektrik şarj altyapısı ile verimli bina işletimi
– Simple (Basit): beklenen çıktıların alınmadığı maddeleri çıkarıp düzelterek
– Supportive(Destekleyici) şekilde binaların renovasyonunu artırmak,, ulusal uzun dönem renovasyon stratejileri ve 2050 gibi bina stoğunu dekarbonize etmek

Komisyon akıllı binalar için akıllı finansman başlatıyor.

2014-2040 arası Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu KOBİ odaklı olarak 2014-2020 17 milyar euro enerji verimliliğine yatıracak. Akıllı binalar için akıllı finansman’da 10 milyar euro kamu ve özel fonlar devreye alınacak.

Yenilenebilir Enerjilerde Küresel Liderlik (link)

Temiz enerji paketi yenilenebilirleri nasıl arttıracak?
Yenilenebilir Enerji Direktifi, Yeni Elektrik Piyasa tasarımı ve yönetimi ile, yatırımcılar için daha öngörüleibilir bir düzenleyici çerçeve ve tüm teknolojiler için eşdüzlem bir oyun alanı -fakat iklim ve enerji hedeflerine zarar vermeden- [burada çanlar çalıyor]
Toptan satış piyasalarında,eterli kurallar oluşturarak daha kısa dönem ticaret ile değişken üretimin gerekliliklerini karşılamak; yenilenebilirler şebeke desteği ve güvenliği gibi sistem hizmetleri piyasalarından da gelir kazanabilecek. Bu daha da kısa dönemli piyasalarda hem üretim hem talep hem de depolama tarafında esnekliği ödüllendirecek.
Yenilenebilirler daha fazla piyasa tabanlı olacak, yeni kurallar yenilenebilir üreticilerinin gelirlerini daha fazla piyasadan kazanmalarını sağlayacak
Paket ayrıca, ulusal destek tasarım ana hatlarını belirleyerek, maliyet etkin, piyasa dostu ve Avrupalaştırılmış bir yaklaşım geliştirecek.

Öncelikli tevzilenme( priority dispatch) mevcut yenilenebilirler ve küçük projer ve inovatif projeler için kalacak. Diğerleri için teknolojiden bağımsız olarak, ayrım gözetmeyen 3. taraf kuralları uygulanacak. Yenilenebilirlerin bedelsiz yük atması /kesintisi (curtailment)ise en son çare olarak yapılmalı [ama yapılmalı denmiş bir kere]

Ulaştırmada, paket ayrıca gelişmiş biyoyakıt ve elektrik de öngörüyor. Gıda ürünleri tabanlı biyoyakıtlar kademeli olarak azaltılırken, gelişmiş alternatif yakıtlar için katkılama teşvik edilecek.

Ulaştırmada Komisyon ayrıca, Birlikte işleyen Akıllı Ulaştırma Sistemleri üzerine Avrupa stratejisini de adapte etti. Daha fazla birlikte işleyen [paylaşım ekonomisi denmemiş ama sanki o], bağlantılı ve otonom hareket. Strateji Avrupa ulaştırmasını dijitalleştirme, verimli ve güvenli hale getirecek

Biyoyakıtlar nasıl sürdürülebilir olacak? 2020 sonrası için 4 şart belirleniyor:
– Mevcut fosil yakıtlardan %70 daha az sera gazı emisyonu olan gelişmiş biyo yakıtlar olmalı,
– Orman biyokütlesinde fazla hasatı önleyen sürdürülebilirlik kriterleri,
– Biomas ve biogaz’dan ısı ve elektrik eldesinde %80 daha az sera gazı emisyonu şartı,
– Biomas’dan enerji yüksek verimli kojen (ısı+elektrik)

Tüketicilere daha adil bir teklif (link)

AB’deki tüm tüketiciler, kendi tüketimi için elektirk üretmeye, depolamaya, paylaşmaya [!!], tüketmeye veya piyasaya geri satmaya hak sahibi olacak.
Komisyon dinamik elektrik fiyatları ve akıllı sayaçlar ile tüketiciler ve piyasa arasındaki mesafeyi azaltacak.

Tüketiciler için ne değişecek?

Tüketiciler günlük faturalama, tedarikçi değiştirme, yeni kontrat yapma gibi işlemleri gelişmiş dijital tüketici bilgi yönetimi ile daha basit, hızlı ve kesin olacak
Sertifikalı online fiyat kıyaslama araçları ile daha net ve güvenilir bilgiye sahip olacaklar
Tüketiciler daha kolay tedarikçi değiştirebilecek, değiştirme bedellerinde sınırlama getirilmesi sayesinde
İsterlerse tüketiciler tedarikçilerinden akıllı sayaç isteyerek,[ fiyat avantajını kullanmayı deneyebilecekler]
Tüketiciler tek başlarına da Energy Union’dan faydalanabilecekler

Tüketiciler nasıl korunacak?

Yeni kurallar daha üst seviye bir tüketici koruması ve tüketici verilerinin yönetiminde ciddiyet
Yeni kurallarda elektrik fiyatları daha piyasa tabanlı olacak. Enerji yoksulluğu ise hedefli sosyal politika ve enerji verimliliği önlemleri (evlerin izolasyonu) ile olacak. Odaklı sosyal tarifeler sadece geçici olarak
Fiyat regülasyonu olmayan piyasalarda, daha fazla rekabet ve tüketiciler için en iyi teklifler gördük. Bu piyasalarda tüketiciler daha tatmin olmuş durumda.
Talep yönetimi gibi yeni sistemler, enerji faturalarını ciddi olarak düşürecek.Tüketiciler zorlanmayacak ama hakları olacak.
Akıllı şebeke kullanımı AB’nin veri koruma kurallarına saygılı olmak durumda. Tüketicilerin izni alınmalı

Memo: Yeni Elektrik Piyasası Tasarımı : Tüketiciler için Adil Teklif (link)

Piyasa tasarımı enerji oyuncuları için kural kitabı. Yazılım gibi.

Sorun ne?

Yenienebilir oranı %29’a 2030 gibi %50’ye çıkacak. Bu değişken üretimin, adaptasyonunun kolaylaştırılması, sistem esnekliğinin arttırılması ve enerji arz güvenliğinin sağlanması lazım. [sınırlar arası elektrik kısmı] .. AB perakende piyasası da kalıcı olarak düşük rekabetten zarar görüyor. Teknolojik gelişmelere rağmen tüketiciler yeteri kadar bilgi sahibi değil ya da desteklenmiyor. Dolayısıyla tüketicilerin elektrik tüketimlerinin kontrolü ve yönetimine engel oluyor

Toptan Satış için yeni kurallar ne?

– Kısa dönem piyasalar daha esnek ve artan değişken üretime daha çok tepki veren hale gelecek
– Toptan satış fiyat tavanları kaldırılacak.Fiyatların, elektrik gerçek zaman ve lokasyon değerini göstermesi, bu sayede sistemin en çok ihtiyaç duyduğu esnek varlıkların yatırımı arttırılacak (talep yönetimi-depolama gibi).
– Priority dispatch – [öncelikli tevzi/devreye alma- yeni yatırımlar için kalkmış]
– Şebeke darboğazları, sıkışıklık gelirleri tekrar yatırıma çevrilerek minimize edilecek
– TSO’ların Sistem yönetimi bölgesel seviyede daha fazla oordine edilecek
– Talep yönetimini ödüllendirme sağladığı esneklik daha fazla talep katılımı

Perakende Piyasalar için yeni kurallar ne?

– Tüketicilere tüketimleri ve maliyetlerine ilişkin daha iyi bilgi. Tedarikçiler enerji mailyetleri, şebeke maliyetleri, vergiler, yükler ile ilgili daha çok bilgi verecek
– Tüm AB elektrik tüketicileri en az bir sertifikalı minimum kalite güvenlilrlik standartlarına sahip enerji tüketim aracına ücretsiz erişim hakkına sahip olacak.
– Tedarikçi değiştirmek kolaylaşacak, ilgili tüm bedeller kaldırılacak (sabit dönem kontratlarında erken iptal bedelleri hariç)
– Tüm tüketicilerin akıllı sayaç hakkı olacak [bedava demiyor]
– Tüketiciler ve birlikler, elektrik piyasasında aktif olarak yer alabilsin diye güçlendirilecek.Üretir, tüketir, satar [burada share/paylaşma kullanılmamış]
– Her tüketici doğrudan veya toplayıcı(aggregator) üzerinden talep yönetimi teklifi verebilecek.[Yalnız devam eden cümleden ben tüketiciler de dinamik fiyatlara maruz kalacak anlıyorum]
– Perakende fiyat düzenlemesinin kalkması gerekecek, ama kırılgan tüketiciler tam ve yeterli koruma alacak. Sosyal tarife geçiş dönemi için izin verilecek
– Üye ülkeler DSO (dağıtım sistem operatörlerine) [bu kısım ilginç]larının esnek hizmet ve enerji verimliliği ile işletimlerinin verimliliğine izin verecek ve destekleyecek. Çünkü büyük bir yenilenebilir üretim dağıtımdan bağlı
– Yeni bir AB DSO teşkilatı/birliği kurulacak. Şebeke yönetim kurallarının konulmasından sorumlu olacak ve AB seviyesinde iletim operatörleri ile işbriliği için kullanılacak. Ayrıca yenilenebilir entegrasyonu, dağıtık üretim, enerji depolama, talep yönetimi ve akıllı sayaç sistemlerinde de çalışacak.

Riske Hazırlık Kuralları

– Arz güvenliği risklerini belirlemede, kriz hazırlık ve önleme, kriz durumu yönetimi, ve az elektrik kaldığında bunun doğru yere gitmesi [acil durum merkezleri vs] ortak metodlar, ortak bir çerçeve ile Avrupa da tedarik güvenliğinin izlenmesi

Piyasa tabanlı fiyat : Kısaca deregülasyon anlatmış

Tüketiciler : Tüketiciler üretip, depolayıp satabilecek, sistemin tamamındaki nimet-külfeti göz önüne alarak

Enerji fakirliği ve kırılgan tüketici: Yeni kurallar ile üye ülkeler her iki yılda bir Comisyona enerji fakirliği izleme ve ölçmeyi raporlayacak. Aynı şekilde borcunu ödeyemeyenler nasıl elektriklerinin kesilmesinin önüne geçebilecekleri konusunda tam bilgilendirilecek.

Kapasite piyasaları ne? Yeni olan ne?

Piyasa tasarımı daha bölgesel ve Avrupa perspektifinden kapasite gerek ve ihtiyaçlarını ulusal mekanizmalarla koordine edecek. Yeni kurallar ile üye devletler, şeffaf yeterlilik seviyeleri belirleyecek, kendi arz güvenliği seviyelerini belirleyecek
Yeni kurallar, mevcut devlet yardımı/desteğine ek olarak bir Avrupa çerçevesi ve sınırlararası işbirliği için sağlam/zorunlu kurallar içerecek. Böylelikle kapasite piyasalarının entegrasyonuna liderlik edecek.

Talep yönetiminin rolü? [konuya aşina olduğum için okuyup geçtim] doğrudan veya toplayıcı üzerinden piyasaya girer, akıllı sistemler, dinamik fiyatlama vs

Depolamanın rolü?

Depolama şebeke esnekliğin sağlayacak anahtar teknoloji. Yokluk fiyatı – “scarcity pricing” , fiyat sinyalini güçlendirerek hem ödüllendirme hem de uzun dönemli yatırım

Serkan tatilden döndü, yorumu ve benim sorduğum iki soruya cevabı aşağıda

“OPEC kisitlamaya gitti. 1 Ocak 2017 itibariyle gunluk 1.2 milyon varil/gunluk kisitlamaya gitme karari aldi. OPEC disi icin de 600.000 varil/gunluk kisitlamanin bu anlasmaya dahil oldugundan bahsettiler. Rusya simdiden 300.000 varil/gun kesinti sozu vermis. Endonezya’nin da uyeliginin dondurulmasi ile teknik olarak OPEC uretiminde daha fazla bir dusus oldu. Bu kesinti aciklamasi bu nedenle komik. Isin matematigi tutmuyor. Sanirim burada bir aciklama gerekecek. Bence basin konferansi cok net degildi. OPEC bir sonraki toplantiya kadar bu taktik ile zaman kazanmaya calisiyor gibi.Ulke ulke kisitlama dagilimlarini gorunce ustune bir daha konusuruz.

32.5 milyon varil/gun halihazir uretimin ustunde, bu nedenle ben fiziki piyasada karsiligini beklemiyorum. Aslinda adi ‘ihracat kesintisi’ olan konuyu ‘uretim kesintisi’ olarak tanimlamak yanlis en basta. Suudi Arabistan’in bu kesintiye yanasmis olmasi onlar icin de tehlikeli sinira yaklasildiginin resmi.  Bu anlasma benim icin bu anlamda onemli. Miktarlara takilmiyorum.

ABD haftalik stok verileri aciklandi. Stoklarda 885 bin varillik azalma var, ancak Cushing stoklari 2.4 milyon varil artmis. Benim anladigim iceride artan uretim bunu desteklemis. Ithalat cok kucuk de olsa dusmus. Meksika’ya ithal edilen gaz ve LNG ithalati petrol stoklarinda artisi saglamis gibi ama ancak bu artis genelde kondensat formunda olmus gibi gorunuyor. Cushing disindaki tum petrol stoklarindaki dususu bence bu acikliyor. OPEC sonrasi heyecanla beklenen ABD petrol aktivitesindeki artis icin hala cok erken, heyecanlanacak bir durum yok.

-Bu kısımda benim Serkan’a sorduğum iki sorunun cevabı var-

Soru 1- Petrol talebi ne zaman zirve yapar?

Cevap 1- Bence yakin gelecekte bul olmaz. Hindistan buyumesi bence tarihte gorulmemis ilginclikte olacak. Bizim tahminlerimiz Hindistan petrol talep buyumesinin Cin talep buyumesini 2017’de gececegi yonunde. Bunu bir ornekle aciklayayim; ‘Hindistan hala en temel ihtiyaclari bile halka sunamamis durumda. 2018’e kadar 100 milyon tuvalet yapilmasi planlaniyor Hindistan’da. Bu tuvalet ihtiyacindan ortaya cikacak plastic boru ihtiyaci bile Asya’da petrokimya sektorunde ciddi bir talep olusturacak. Hindistan’da ortaya cikacak tasima yakitlarinin talebinden bahsetmiyorum bile. Sanirim talepte zirve icin daha erken.

Soru 2- Petrol arzinda petrol gibi baska surprizler olur mu?

Cevap 2- Bence en buyuk surpriz EOR teknolojilerindeki gelismelerden gelir. Mevcut ureten ya da uretimi durdurulmus sahalarda EOR teknolojilerinde yasanacak gelismeler bir anda ucuz ve cok daha dusuk riskli petrol piyasaya surebilir. Bence bu dusuk petrol seviyesi devam ettikce artan bir ihtimal. Tight oil kaynaklarinin Orta Dogu’da ortaya cikmasi gibi bir surpriz icin fiyatlarin en az 3 yil 80-90 Dolar/varil ustu kalmasi lazim. Bu da onumuzdeki en az 2-3 yil icin gercekci gorunmuyor.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdcXhLWURONmY4Mnc

The Economist ve çevreci gruplar, tarihsel içerikten bağımsız, Trump bir şey değiştiremez söylemlerindeler. Google’da bulunabilir, ABD başkanı Carter beyaz sarayın çatısına güneş paneli koymuştu, Reagan söktürdü. ABD başkanı politikaları ile önemli değişiklikler yapabilir, Çin başkanı da. Ekonomi, hacim, ölçek büyük. Realizme bir marj tanınmalı. Alman gaz piyasasının geleceği notu çok ilginç, alenen bu Hollanda’da Groningen üretimi hızla düşerse, birleşirsek biz kaybederiz mesajı var. ClipperData’ya her gün bakmak lazım. DESFA kararı 1 hafta içinde denilmiş. Yarın “winter package” ve kar bekliyoruz. Japonya’ya LNG’de esneklikse bir fiyatı olacak, esneklik istemezsen de indirim veririz mesajı da ilginç olmuş. Büyük devletler kendi filolarında elektrikli arabalara yer verecek, deklarasyon imzalanmış.

Bilgiler

OPEC dünya talebinin 3’te 1i, denizden ithalatının %75’i OPEC ülkelerinden(15mv/g). İran’ın Güney Kore’ye satışları Kasım itibari ile Ocak ayının iki misline çıkmış durumda, ortalama 280bin v/g. ABD gaz ihracatı arttı ama Meksika’ya boru hattı ile olan en büyük artışı gördü(seviye olarak). Kasım, ABD’nin net doğal gaz ihracatçısı olduğu ilk ay

Japonyaya, BP ve Shell, LNG de esneklik isteyen fiyatına katlanır mesajını verdiler. Japonya’nın Adil Ticaret komisyonu, satıcıların LNG’lerin tekrar satış hakkının kısıtlanması ile ilgili endişeleri devam ediyor. Shell yetkilisi “Alıcılar, daha düşük fiyatı veya daha çok esnekliği, hangisi önemli ise, tercih ederler” demiş.

Afganistan’da ABD savunma bakanlığı verilerine göre 1 trilyon $ değerinde bakır, demir, kobalt, altın, lityum var. Afganistan’dan Hindistan’a gidecek boru hattını Taliban korumaya söz vermiş, şartı var ama.Taliban tarafından açıklanmamış kurallara uyarlarsa.

Azerbaycan devlet şirketi SOCAR Yunan devlet şirketi DESFA’daki %66 hisse için 2013’te 400 milyon € önermişti. AB daha sonra SOCAR payının %49’a düşmesini istemiş, %17 pay İtalyan şebeke operatörü Snam’ın ilgi alanına girmişti. Yunan Varlık Kalkınma fonu (HRADF), SOCAR’dan teminat mektubunu uzatmasını istedi. Bu hafta durum netleşir

Suudiler Çin ve Hindistan’da Pazar kazanmış gözükseler de aslında rakipleri daha fazla Pazar kazanıyor. Sebebi, Suudilerin OSP(official selling price) ile kontrat yapısı. Dönemsel kontratlar ve OSP spot alımlara göre daha zor. Bir rafineri ihtiyacı olduğunda ise, spot alımı Suudi sistemine tercih ediyor.

Kanada, Çin, Fransa, Japonya, Norveç, İsveç, İngiltere ve ABD “devlet araçları” deklarasyonu ile, kendi filolarındaki elektrikli araç miktarını arttırma sözü verdiler.

ABD’de Wyomingde madenciler oldukça soğuk bir kış sebebiyle 2 yılın en yüksek kömür üretimini bekliyor. İlk altı ayda elektriğin %36sı doğalgaz %31’i kömürdendi. Wyoming’de üretim bu sene 2014’teki seviyesinden 35 milyon ton daha düşüktü. Büyülü rakam gaz için 2.5$/mmbtu, bu rakamın üzeri kömürcüleri mutlu edecek.

OPEC’te bazı kritik noktalar. Irak veri kontrolünde ikincil kaynakları kabül etmiyor, üretimini daha düşük gösterdiği için. Üretim hedefi 6 ay için belirlenecek. İran, geçtiğimiz iki yıl boyunca üretimini ciddi olarak arttıranlar yükün büyük kısmını alsın diyor.

Amerikan sayıştayı GAO, gelişmiş biyoyakıtlarda gelecek görmüyor. Selüloziklerde hedeflerin çok altında kaldı fiyatlar çok yüksek, diğerlerinde de ise petrole göre çok pahalı kimse girmek istemiyor modunda bir özeti var. Mevcut motorlarla uyumlu yakıtlara “drop-in fuels”, doğrudan kullanımlı yakıt deniyormuş.

Alman gaz piyasasının geleceği ile ilgili 7 sayfalık not’ta: TTF ile Gaspool veya NCG’nin birleşmesinin net refahı arttırmasa da likidite arttıracağı, ama orta uzun vadede Groningen’deki üretim ve kuzey akım 2 ve ABD LNGsi ile AB’de gaz akışının değişerek (üstü kapalı) birleşmenin zararlı olacağı (Almanlardan çok TTF’e yarar sağlayacağı)

2011-2014’e göre Asya LNG fiyatları çok düşük olsa da son aylarda 7.1$/mmbtu’ya yaklaştı. Aynı zamanda bu ABD ve Avrupa fiyatlarında da bir güçlenmeyi yansıttı. 2016’da alınacak 3 ders: LNG fazlası fiyat seviyelerini düşürmekten çok fiyat farklarını daraltıyor, Avrupa LNG fiyatlarında bir çıpa, ABD ihracatını Avrupa hubları belirler. Grafik : NBP-HH

Grafik

Transatlantik fiyat farkları. (Timera –Energy)

Venezüella şirketi PDVSA’nın üretimi ( Caracas Chronicles)

Tarih

5 Ekim 1983, Milliyet, Sayfa 11 – “Baraj, tezeğe karşı”

 

 

 

 

 

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdQlZkYm1OZEx3MHM

OPEC toplantı sonucu ne kadar önemli? Bugün bir kağıt kalemle neler olabileceğini ve senaryo ihtimallerini ve sebeplerini yazarak öngörü egzersizi olabilir. Karar alır, almaz..Alır-> 1.1 keser, 0.8 keser. Ama olaylar ne zaman karışır, Suudiler anlaşmayı son anda yapmazlarsa o zaman komplolarda tavan görürüz. AB kış paketi, çarşamba. Edison’dan Enron’a kitabında bir 10 sayfa özeti daha var. ABD’de 1965 elektrik kesintisi Life dergisinden. Güneş patlamaları 1989’da Kanada’da elektrik kesinti sebebiydi.

Bilgiler

Bu hafta; Petrolde Yarın API haftalık ABD arz raporunu yayınlayacak; Çarşamba OPEC toplantısı bir anlaşma bekleniyor, EIA haftalık petrol ve benzin stokları verisi; Cuma Baker Hugher’tan ABD kuyu rakamları

Çarşamba günü AB’nin “winter package”’ini bekliyoruz. Ön açıklamalara göre, 550 g/kWh CO2 üzeri yeni santrallere izin verilmeyecek. Kapasite mekanizmasına ise AB genelinde bir yeterlilik değerlendirmesinden sonra izin verilecek.

OPEC’te hafta sonu Suudi bakan al-Falih’in fiyatların 2017’de stabilize olacağı, Libya’nın kesinti yapmayacağı, Cezayir ve Venezüela bakanlarının bugün Moskova’ya ziyaretleri gibi haberler vardı. Beklenti, bir çeşit anlaşma olsa da bunun piyasayı tutup tutamayacağı.

Geçtiğimiz hafta, EPH adlı çek şirketin (GE de ortaklarından), AB’deki yok pahasına satılan kömür santrallerini topladığına değinilmişti. Daha detaylı bilgi İbrahim Akgün’den geldi

Japon çevreci gruplar hem çatlatma(fracking) hem de gaz konusunda pozitif. LNG yerine çatlatma ile gaz üretiminin çevresel etkisi daha az olur demeye getirmişler. Enerji sistemini dönüştürebilmek için gaza ihtiyacımız var.

Avustralya Sayıştayı, ANAO, Kuzey batı kıta sahanlığındaki petrol ve gaz girişimi North West Shelf JV’nin devlet hakkından 3.7 milyar $ indirim aldığı, bunun bir kısmının geçerli olmadığını açıkladı. Devlet hakkının 3’te 1’i federal hükümete, kalanı da Batı Avustralya eyaletine gidiyor. NWS JV: Woodside, BHP, BP, Chevron, Mitsubishi, Mitsui, Shell

Madencilik makineleri harcamaları 3.çeyrekte iki yılın ilk artışını gördü. ABD’de petrol kuyusu miktarı Mayıs’taki dipten %50 artarak 474’e ulaştı. Pioneer 2016 yatırımını 2 miyar$’dan 2.1 milyar$’a, Devon’da 1.3 milyar $’a kadar arttırdı.

Petrol talebi hangi tarihte zirve yapacak. Shell 5-15 yıl içinde, OPEC 2029’da, IEA’de 2040’da diyor. Geçtiğimiz yıllardaki kayıtlara bakılsa, IEA 2006’da petrol talebinin 2030’da 116 mv/g’e çıkacağını iddia etmişti. Tahminin kendisi ve seviyesi değil, değişen desenlerin ne kadar etkilediğine odaklanmalı

10 Mart 1989’da güneş patlaması sonucu 36 dünya büyüklüğünde bir coronal kütle sıçraması güneşten koparak 1.6 milyon km/saat hızla iki gün sonra dünya magnetosferine çarptı. Kuzey ışıkları Teksas hatta Küba’dan görüldü. Bunun sonucu olarak sabaha doğru 2.45’te 13 Mart 1989’da Hydro Quebec sistemleri topraktan gelen yükten dolayı kapandı

İngiltere, 2025’te tüm kömür santrallerini kapatmayı düşünüyor. Ama kendi üretiminden de fazla (8.6 milyon ton) tarihinde ilk defa Rusya’dan kömür ithal(9.1 milyon ton) ediyor. Rus kömürü İngiliz kömüründen daha az kükürtlü.

Rusya Alexander Sannikov isimli -30 derecede çalışabilen buzkıran ile Arktikte 2018 sonu sezonuna hazırlanıyor. Bu gemi petrol çalışmalarına katkıda bulunacak. Yeni gemiler ile Gazprom Neft tüm sene bölgeden petrol ihracatı hedefliyor. Bölgedeki terminallerden biri 0.2 milyon v/g kapasiteye sahip.

BP, Mısır hükümetinin onayını alırsa, Zuhr gaz alanınında bulunduğu Şoruk imtiyazında Eni’den 375 milyon$’a 10% pay alıyor. 2019’daki ilk üretim 500,000 varil eşdeğeri olabilir. Saha gelişimi için Petrobel olarak bilinen Mısırlı Belayim petrol’de Schlumberger’in alt şirketine 170 milyon $ kontrat vermişti.

Küresel petrol stokları Avrupa 5.5mv, Yüzer stoklarda da 29.4 mv düştü. Hala +1200 mv sok var

Grafik

Rusya’nın kömür rezervleri ve üretimi (Energydesk, Greenpeace)

İstatistik

OPEC ülkelerinin ihtiyacı olan fiyatlar ve OPEC üretimindeki oranı ( @A_Riley17)

ülke, fiyat, oran

1. Cezayir, $90.6, %3.3
2. Angola, $66, %4.4
3. Ekvator, $104.69, %1.7
4. Gabon, n/a, %0.6
5. İran, $55.3, %11
6. Irak, $58.3, %14
7.Kuveyt, $47.8 , %8.7
8. Libya, $216.5, %1.5
9. Nijerya, $85.4, %4.9
10. Katar, $62.1, %1.8
11. Suudi, $79.7, %31
12.BAE, $58.6, %9.1
13. Venezüella, $117.5, %6.4
14. Rusya , $69

Kitap Özeti

“From Edison to Enron: The Business of Power and What It means for the Future of Electricity”, Richard Munson

22 Kasım’daki EAK’ta 17. Sayfadaydık. Oradan devam:

Elektrikte ilk dönemde bir çok sorun vardır. Edison, telgraf tellerinin havada olmasına rağmen, elektrik kablolarını yer altına döşemeyi seçti. Zift ile kaplanmış bakır teller döşedi. Francis Upton 3 ay sonra test ettiğinde hemen hemen tüm devre kutularının sorunlu olduğunu gördü. Edison parafin, katran ve asfaltum ile bir kaç kat yalıtılmış kablo üretti.

Edison her binaya giden kalın bakır kablolar yerine, ince “fider(feeder) ağları ile çözüm üretti. 2 Aralık 1882(kitapta 1982)’de New York Times Edison’un çok kablo döşediğini ama sonuç daha alınamadığından dert yandı.

Edison aynı zamanda politik mucizelere de ihtiyaç duyuyordu. New York’ta yolsuzluğa bulaşmış politikacılar, sokakları kazmak ve elektrik kablosu döşemek için de para istiyorlardı. Şehirdeki 6 gaz şirketi de Edison’un önünü kesmeye çalışıyordu.

Edison’un avukatı Grosvenor Lowrey, Wells Fargo , Western Union şehir kurulu üyelerine lobi için Menlo Park laboratuvarında bir araya geldiler. Karar alıcılara para vererek elektrik şirketlerinin şehirde çalışmasını kolaylaştırıcı bir kanuna desek aradılar

Edison, Pearl Caddesi İstasyonu için 4 Eylül 1882 tarihini belirledi. Bu tarihte önce şirketinin yöneticilerini JP Morgan’ın Wall Street’teki ofisinde topladı. Hatta bir yönetici 100$’a, ışıkların çalışmayacağını iddia etti. Edison kabul etti.

Saat tam 15:00’da, Jumbo(ABD’ye getirilen büyük filden ismini almıştır) jeneratörden gelen akımı taşıyan düğmeyi açtı ve Morgan’ın ofisindeki 106 lamba yandı. New York Times editoryel ofisindeki 52 lamba daha yandı. Bu lambalar finanscı ve habercileri şaşkına çevirdi. Dergi elektrik ışığını “hafif, göze hoş gelen… baş ağrısı yapan hiç bir fliker(titreklik) yok… Karar oybirliği ile Edison’un lambası için

Rekabet

Edison rekabete inanırdı. “Rekabetin olmaması, icat olmaması demektir” demiştir. Edison’un isteği gerçekleşti ve bir elektrik sanayisi sektörü gelişmeye başladı. Bir çok deneyci yeni lambalar, dinamolar yaptı. Avukatlar patentler konusunda birbirini dava etti.

Rekabetçilerden biri de William Sawyer, Ekim 1883’te kurul üyelerini kendi yaptığı karbon filament’in Edison’dan önce yapıldığına ikna etti. Edison’un bazı patent başvuruları kaotik çizimlerle dolu olduğundan düzenleyiciler reddetti.

Hiram Maxim, Edison’un kırılgan filamentini, ampülü hydrokarbon buharı ile doldurarak güçlendirdi. Bu “flaşlama”, Illustrated Science News tarafından “Elektrik aydınlatma ile (Maxim’in) adı, onun şişirilmiş rakibi Edison’dan sonra bile hatırlanacak” şeklinde kaleme alınmıştı.

Bu arada Moses Farmer’ın ark ışıkları; Elihu Thomson ve Edwin Houston’ın dinamo tasarımları; Charles Brush’ın ark ışıkları ile Union meydanı ve Broadway’in 3/4’ünü aydınlatması da “Büyük beyaz yol” olarak bilinir.

1890’da rekabet çok yoğundu. 30 firma akkor ampül üretiyordu.Bir rakip 8 Hudson feribotunu aydınlatma kontratını kazandı. Edison’a göre “Servete önem vermiyorum, başkalarının önüne geçmek için yapıyorum” temel motivatör

1883’te Edison’un ortakları, Strasburg, Almanya’da yeni tren istasyonunda 1200 ampül kurdu. İmparator William I, ışıklandırmayı görmek yerine, duvarı yaran bir patlamaya şahit oldu. Utanan Edison bir kaç mühendis gönderdi.

Yeni sistemi kurmak J Pierpont Morgan gibi zenginler için bile zordu. Madison Avenue’deki mansiyonunda dinamo çok gürültü yapıyordu. Komşusu şikayet etti. Edison’dan makineyi lastik destekler üzerine koymasını istedi. Komşusu, jeneratörün dumanının gümüşlerini kirlettiğinden şikayet etti. Morgan başka tip bir kömür aldı. Jeneratörün başında bir mühendis olmasına rağmen, ışıklar ara ara gidip geliyordu. Bir gün eve gelen Morgan, çalışma masası ve pahalı bir halısının yanmış olduğunu da gördü.

Elektrikle ilgili ilk tahminler biraz zehirli bir başdöndürücülükteydi.

Başarı ise bir analistin deyimi ile “bir çok insanın evini bağlaması, elektrik çarpmasından korkuya karşı koyabilmesi, balina yağı lambaları atmaları ve güneş battıktan sonra ayakta kalmalarına bağlı”ydı

Edison lambalara uyarı işareleri koyuyordu: “Bu oda Edison Elektrik Aydınlatma tarafından donanmıştır, Kibritle yakmaya çalışmayın, sadece kapıya yakın duvardakı düğmeyı çevirin. Elektrik kullanımı sağlığa zararlı değildir, uykunuzun kalitesini de etkilemez”. Buna rağen, güvenlik görevlileri Başkan Benjamin Harrison’un Beyaz Saray’ın ilk elektrik düğmelerine basmasına engel oluyorlardı.

Edison gazla rekabet için ampülleri ücretsiz değiştiriyordu. Lambalarını “güneşin tek rakibi” diye tanıtıyordu. Edison’un en büyük avantajı zengin yatırımcılarla ilişkisi idi. Diğerleri para toplamak için uğraşırken, o sadece elektrik dağıtım vizyonu ile 500,000$ toplamıştır.

1859’da petrolün bulunması ile gaz sektöründe yatırım 1850’lerdeki 6.5 milyon $’dan 1870’de 72 milyon $’lara çıkmıştı. Ama Edison gaz-yağ lambalarının eksiğini biliyordu, titreme, amonyak ve kükürt salınımı, odadaki oksijenin tükenmesi.

1880’de 6 gaz şirketi birleşerek Consolidated Gas Company of New York’u kurdular ve fiyatları düşürmeye başladılar. Edison gaz da geleceği görmüştü. “Gaz daha az aydınlatma daha fazla ısıtma vs, dolayısıyla piyasası ve geliri artacak”

Rekabet sonucu açılan davalarda Edison kazansa da, maliyetli olmuştu. Kendi sözleri ile “Benim elektrik ışığı buluşum bana kar getirmedi, sadece 40 yıl dava getirdi.

Bu ilk rekabet, uyumsuz standartlar, uyumsuz fişler, prizler ve değişen voltajlar getirdi. 20 elektrik aydınlatma, telegraf ve telefon şirketinin Manhattan’da direklerde ayrı ayrı kabloları vardı. New York Times’a göre sokaklar “kablolarla kararmış”tı. Elektrik şirketleri battığında da hatları asılı kalmaya devam ediyordu.

Pearl istasyonu başladıktan 2 ay sonra müşteri sayısı 59’dan 203’e çıktı. Bir yıl sonra ise 513’e. Fakat girişim para kaybediyordu. Fakat Pearl dışında kariyeri parlaktı. 1889’da 39 yaşında, milyonerdi, varlıklarının değeri 10 milyon $’dı.İnşaat şirketinin 500 izole santrali ve mahalleler için 58 büyük santrali vardı. Yeni elektrik şirketleri de Edison’a pay ödüyordu. (s23)

Tarih

9 Kasım 1965 saat 17:28’te ABD’nın doğusunda elektrikler gider, o zaman kadar görülmüş en büyük elektrik kesintisidir.

LIFE dergisinin anlatımı ile

Günün ilginç haberi, GE’nin de ortak olduğu Çek EPH’ın Avrupalı şirketlerinden yangından mal kaçırırcasına satmaya çalıştığı kömür yatırımlarını satın alması. Brexit sonrası Alman otomobil sanayine rakip bir İngiltere elektrikli araba sanayisi mi geliyor? Hükümet her türlü destekliyor görünüyor. Grafik’te Shell’in Enerji Zirve sunumundan güzel bir grafik var. OPEC ne yapar? OPEC ne yapsa uzun dönemli etkisi olmayacak. Petrol çağı kapanır mı? Kapanmama ihtimali şu, fiyatı kömürden ucuza gelir, bir çok yerde kömürün yerini alır belki. Yenilenebilir dönüşümü yavaş mı hızlı mı olacak? Elektrikli aletlerin verimliliği çok olduğundan 1 birim elektrik, 3 birim fosil yakıtı sistemden atıyor olabilir. Bunun için elektriğin çok ucuz olması gerekir. 1 kWh’lik aktivite için 1.2 kWh’lik elektrik gerekirken, 3 kWh enerji karşılığı fosil yakıt gerekir.

Bilgiler

İngiltere “geleceğin taşıma teknolojilerine” 390 milyon pound yeni yatırım yapacak. Jaguar’da Los Angeles otomotiv fuarında I-PACE elektrik arabasını tanıttı. Jaguar Land Rover’ın CEO’su Ralf Speth ise şirketi elektrikli arabalar konusunda İngiltere’de önemli bir pozisyona getirmeye çalışıyor.

ABD’deki LNG sıvılaştırma terminali Sabine Pass’i kullanan Cheniere Energy, Asya’ya ilk kargosunu göndermeye hazırlanıyor. “Asya LNG fiyatları 7$’ın üzerine çıkınca, Kuzey Asya’ya göndermeye hazırız” dedi. Panama kanalı ABD’den Asya’ya mesafeyi 25600km’den 14500’ye düşürüyor.

İngiliz İş dünyası, Enerji ve Sanayi bakanı Greg Clark, İngiltere’yi gelecek jenerasyon elektrikli arabaları konusunda önde gelen merkez yapmanın, hükümetin sanayi politikasının kalbi olduğunu söyledi

EPH, ortaklarından biri de GE, yok pahasına satılan kömür santrallerini satın aldı. 2009’da kurulan şirket, Çek kökenli. EPH emtia fiyatlarının artacağını ve daha yüksek kapasite ödemelerinin olacağına yatırım yapıyor. En az 10 kömür santralini toplamda 7 milyar $’a aldı. EPH: Energeticky a Prumslovy Holdings. Avrupalı şirket, kömür alıyor, ortak GE

Max Planck Enst. çalışmasına göre açık denizdeki büyük rüzgar türbinleri yakın olursa birbirinin gücünü düşürüyormuş. “İklim modellerindeki rüzgar hızları realistik olmasa da, rüzgar türbinlerinin rüzgar hızları üzerine etkilerini simule edebilirler ki bu gözlemle tam olarak yakalanamaz”. Lee Miller’in raporuna itiraz haberi

“Fotokatalitik su parçalama”, titanyum dioksit gibi fotokatalistler ve ko-katalist(platinium) ile ışık ve daha az enerji ile su parçalarına ayrılabilir. Ama katalizörler pahalı olduğundan molybdenum sulfide (MoS2) gibi maddeleri de deniyorlar.

1960’larda İsrail ve İran tarafından 50-50 ortaklıkla kurulan EAPC’nin(Eilat-Ashkelon Pipeline Co) Leviathan ile Türkiye arasındaki boru hattı yapımını inceliyor.

Economist, 1900’larda 300,000 atlı taksinin olduğu Londra’dan başlayan “Petrolün geleceği hikayesini”, New York’ta 1917’de son atlı sokak arabasının da emekli edilidiğini anlatarak zenginleştirmiş. Ana mesaj çok flu

2 milyon varil taşıyabilen büyük tankerler (Very Large Crue Carrier-VLCC)’ler ile ABD körfezinden Atlantik üzerinden Güney koreye 15000 deniz mili 55 gün sürüyor

İngilterede Philip Hammond sonbahar açıklamasını yaptığında şeylle ilgili bir şey olamamasına rağmen ek dökümanlarda hazinenin şeyl’e destek verdiği ortaya çıktı. İngiltere’de en iyi bilinen şeyl arayıcısı Cuadrilla, Ineos, Igas, Third Energy…

Grafik

Shell Enerji senaryolarında primer enerji kullanımının değişimi (Shell)

Ankarada 30 Kasım ile 3 Aralık arası yoğun soğuk ve 2 Aralığa kadar yağış(muhtemelen kar) gözüküyor. Bugün enerji zirvesinde Serkan Şahin, Sohbet Karbuz ve bir çok önemli isimle petrol senaryoları görüştük. OPEC kararı uzun vadeli artış getirmese de, büyüyen riskler en erken seneyeden itibaren kendisini gösterebilir. Talebin gelmemesi, Çin’in büyümemesi ayrı bir problem. Shell’den Ann Collins’e çıkışta çok soru sordum. Kısaca: LNG fiyatlarının yukarıda Henry hub ile petrole endeksli fiyatlar arasında sallanacağını söyledi. Katılımcılardan birinden ilginç bir soru Hanjin gemicilik şirketi iflası LNG’yi nasıl etkilerdi herkes şaştı-anlamadı. Çok zekice bir soruydu. Çünkü LNG’deki en önemli püf nokta gemicilik işi olması. Suudiler LNG’ye girer mi? Bence girer, herkes petrol şirketinden gaz ve petrol şirketine dönüşmeye çalışıyor.

Bilgiler

Güney Sudan’da bir milletvekili, petrol üretiminin durdurulması gerektiğini çünkü gelirin %80’inin kuzeydeki Sudan’a ödendiğini söyledi. 2012 yılındaki anlaşmaya göre Sudan $15 geçiş dönemi yardımı, 9$’da taşıma bedeli alıyor. Petrol 100$’ken iyi ama şimdi kaldırılması zor bir yük. Güney Sudan 130bin v/g üretim yapıyor

Düşük fiyatlar sebebi ile dünyada halka açık 109 şirketin üretimi bu yıl %2.4 düştü. Bir sene önce 33.88 mv/g olan üretimler 2016 3.çeyrekte 838bin v/g azaldı. 2017’de üretime başlayacak Kanada, Brezilya ve eski Sovyet cumhuriyetleri ve ABD sıkı petrol üretimleri ile bu kayıplar azalacak. Morgan Stanley 2018’e uzar demiş

12 milyon varil Kuzey Denizi tip petrol yüzer depolarda İngiltere açıklarında bekliyor. Bölgeden gelecek ay 2.1 mv/g ham petrol gönderilecek ki bu 4.5 yılın en yüksek rakamı. Bu fazla petrolün bir kısmı şimdilik Kore ve Çin’e gidecek.

IMO kararının etkilerini anlamak için, EIA’in grafikleri önemli. Mesela San Francisco limanına yanaşan geminin kükürt limiti, kıyı yakınında %0.1, açık denizde %3.5, yani kıyıya yakın dizel, açık deniz fuel oil. 2020’de etkisini gösterecek kararlardan hem gemiler hem de rafineriler etkilenecek. Basit rafineriler bu residual/HFO’yu kime satacak?

OPEC üye olmayan ülkelerden toplam 500bin v/g kesinti istiyor. Rusya üretimini 2017’de arttırmam, bu bile 200-300bin v/g kesinti anlamına gelir diyor. Rusya 2017 bütçesi ortalama 11 mv/g üretime endeksli, 2016’da ortalama 10.9 mv/g. Kasımda üretim 11.205 mv/gün.

Citi, Ed Morse, bir anlaşma olur diyor. Permian da üretim 50$’da artmaya devam eder 300bin v/g üretim artar. 1 mv/g kesinti olabilir. 45$ veya 55$ gibi ikili bir senaryo ihtimali var. Trump seçiminden sonra farklı bir değişim olacak. Fosil yakıtlara daha yakın olacaklar. İran üretimi belki 100bin v/g daha arttırabilir. Irak da benzer pozisyonda

AB Enerji ve İklim komiseri Miguel Arias Canete, yeni kapasite mekanizmalarının sıkı çevresel kurallar içermesi gerektiğini söyledi. Kapasite mekanizması çevreyi çok kirleten santral varlıklarını sübvanse etme aracı olmamalı dedi. İngiliz hükümeti 700 MW dizel kontratı verdikten sonra NOx sınırları önerdi.

ABD petrol kuyu miktarı Ocak’tan beri en yüksek seviyesine ulaştı. 3 artarak 474’e geldi.

LNG sıvılaştırması 1 C sıcaklığa bile duyarlı, dolayısıyla mevsimsel farklılıklardan etkilenecekler. Harita

Grafik

Deniz yakıtı kükürt limitlerinden California örneği, EIA

Bugün hazırladığım metinleri işte bırakınca sıfırdan ABD haberlerine dayalı notlar oldu. Çin’de önümüzdeki 5 yıl için planlanan bakır talep artışı aslında altyapı yatırımlarında hızlanma gösteriyor. PdVSA’nın 30 gün sayımı devam ediyor. Bugün okunması gereken tek haber CNBC’nijn OPEC’te 3 büyüğün savaşı haberi. IMO kararının da etkisi ile Exxonmobil İngiltere’nin kuzeyinde LNG tesisi kuruyor.

Bilgiler

Trump Nasa’nın Yerküre bilimleri (Earth science) bölümüne fon vermeyerek işlevini azaltacak. Bu sene bölüm bütçesinin 2 milyar $’ı bulması bekleniyordu. Nasa daha çok uzay araştırmaları yapacak, bu yerküre bilimleri için fonlar başka birimlere aktarılacak.

2015’te AB görevlisi, yeni elektrik piyasa tasarımında “kapasite mekanizmaları ile müdaheleleri azaltacak” bir yapıdan söz etmişti. Yalan oldu. 30 kasımda yayınlanacak “kış paketi” önerilerinde kapasite piyasaları hayatın gerçeği olacak.

ABD’de güneş ve rüzgar enerjisi önümüzdeki 2 yılda %33 artacak, 40 GW ek kapasite. Bu Clean Power Plan, Trump yönetimi tarafından geri çekilsede sırada olan yatırımlar. California ve New York, 2030 gibi elektriklerinin yarısını temiz enerjiden elde edecekler. Texas’ta rüzgar 22$/Mwh, Arizona ve Nevada’da 40$/Mwh’e inşa edilmeye devam ediyor.

Venezüella ulusal petrol şirketi PdVSA 404 milyon $’lık kupon ödemesini kaçırdı. Aslında teknik iflasta ama 30 gün taahüt süresi devam ediyor.

Obama yönetimi, 5 yıl boyunca Atlantik ve Alaskadaki alanlarda arama hakkı satımını engelleyen karara imza atmıştı. Trump geri çevirmek istese de, Atlantik kıyısının senatörleri (cumhuriyetçiler) ve yerel halk da endişeli.

OPEC’te büyük üçün savaşı makalesinin grafikleri ClipperData’dan ve çok iyi. Hindistan piyasası için bu büyük üçlü (Suudi, Irak ve İran) Çin’e göre daha agresif. Ekim’de Irak’ın ihracatı bir sene önceye göre %15.1, Suudilerinki ise %6.8 arttı.

Çin’in bakır talebi bir önceki plan dönemine göre %14 artarak 2016-2020 döneminde 29.2 milyon metrik ton. 2016’da 9.53 milyon ton rafine bakır tükettği tahmin ediliyor. %4.2 yıldan yıla artış gördü.

Kuveyt’in elektrik talebi 67.4 Twh, 2022’de 98 Twh’e çıkması bekleniyor. Nüfus: 3.37 milyon

ExxonMobil, İngiltere’de Orkney adasında LNG tesisi kuruyor, ama IMO’nun sülfürü düşürme kararından sonra gemilere LNG yakıt doldurma tesisi planı.

 

Grafik

İran AB pazar payını geri kazanıyor. ClipperData

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdVXBjN2I4Q1ZOSFU

Edison’dan Enron’a Elektrik sektörü kitabı güzel, özette bir kısmı var. Okumak kısa da özet zaman alıyor.Yine de notlarımda bulunsun istedim. Trump ve OPEC konular. Tesla ile ilgili “quasi utility” kavramı ilginç geldi. BRICS bankasının başkanı yenilenebilirlerin oluşturduğu fiyat risklerinden sanki kömüre mesafeli. Dert karbon değil, çalışma saati vs. İstatistik ve grafikte önümüzdeki günlerde özetlemek istediğim rapordan bir tablo var. Bilgisayara 1950-1970 arası beyin-elektrikli beyin vs deniyor, sonra kompüter, 1971’den sonra bilgisayar

Bilgiler

Enel, 2 milyar €’ya kadar kendi hisselerini alacak. Bu sayede 2 hafta içinde kaderi belli olacak Matteo Renzi hükümetinin geleceğine karşı da yatırımcılara güven telkin etmek istiyor. Enel CEO, Francesco Starace, iki temelden bahsediyor: dekarbonizasyon ve dijitalleşme. Fakat dijitalleşmenin zayıf halkasının üst yönetim olduğu anlaşılmış.

İsveç’te güneş üretiminden alınan vergiler kaldırılıyor. Kendi tüketimi içinden vergi alınmayacak, üreticilerden de vergi indirimi %98 olacak. İsveç %36 nükleer, %39 hidrodan elektrik üretiyor. Güneşin payı %0.1

Trump, İran nükleer anlaşmasını tekrar müzakere etmek istiyor. BP’de CEO’sunu olabilecek yaptırımlara karşı İran’a göndermedi. Yaptırımlar İran’ın ihracatını 2011’deki 2.4 mv/g’den 2013’de 1mv/g’e düşürmüştü. Jason Bordoff, OPEC anlaşamazsa “ABD İran’a yaptırım ile” piyasayı dengeleyebilir demeye getiriyor.

Tokyo tabanlı SoftBank, Moğolistan’da 50 MW rüzgar çiftliğine 200MW(rzgr+solar) eklemek istiyor, kafasında “Asya Süper Şebekesi” (Asia Super Grid) var. Moğolistan elektriğinin %90’ı kömürden (2013). Softbank, State Grid Corp of China, KEPCO ve Rus şebeke operatörü Rosseti ile Kuzey doğu asyayı enterkonnekte etmek konusunda çalışacak.

Greenpeace ekibi, İngiliz hükümetini yardım parası ile dünya mirası alanlarını içeren Malawi gölünde petrol aramacılığını teşvik etmekle suçluyor. Malawi hükümeti destek istemiş, İngiliz Surestream’in iki alanı var. Bilgiler bilgi edinmeden alınmış. Bir kısım bilgi taleplerini de İngiliz dışişleri ekonomik çıkarlara ters diye reddetmiş.

Füzyonda(atomları birleştirerek enerji üreten), iki yöntem öne çıkıyor , “manyetik”, “eylemsizlik” prensibine dayanıyor. Manyetikte plazma sıkıştırılarak füzyon sıcaklığı elde ediliyorken, eylemsizlik “inertial confınement”da lazerle yapılıyor. Trump’un ekibinden Peter Thiel Helion Enerji ile para yatırmış füzyona

Avustralya petrol ve gaz gelirlerinde Nijerya’dan az gelirı alacak. Katar ile aynı üretim seviyesinde, 2021’de Katar 26.6 milyar $ gelir elde ederken, Avustralya 800 milyon $ alacak). Sebep, Avustralya projeleri kârlarına göre vergilendiriyor ve projeler hem yeni hem zor. Ama Chevron Avustralya 2040’a devlete 380 milyar $ ödemiş olacağız demiş.

Trump İngiliz politikacı İngiliz Bağımız Parti lideri Nigel Farage ile görüşmesinde, İskoçyada kendi golf sahasının manzarasını kirleten tip açık deniz rüzgar türbinleri gibi rüzgar yatırımlarına karşı çıkmalarını istedi. Sorun, ABD Başkanı olan kişinin kendi golf sahası yatırımı için talepte bulunması. NYT olayı detaylı anlatmış

Kanada 2030 gibi kömür santrallerini devre dışı yapacak. Petrol kumlarına devam

BNEF’in Tesla ve Solar City birleşme haberindeki bence en önemli kısım “SolarCity alımı ile Tesla ürün paketi ve kaynakları ile kamusal hizmetimsi bir şirkete dönüşüyor”.(quasi-utility). Haberde Jaguar Land Rover’ın I-Pace aracını 2018’de VW’nin Çin’de 2020’de 400bin, Kuzey Amerikada da 2021’de elektrikli araç üreteceği belirtilmiş.

BRICS Bankası Yeni Kalkınma Bankası başkanı K V Kamath %60’a kadar yenilenebilire kaynak ayıracak. Gelecek sene 2.5 milyar $’ın üzerine çıkmayı planlıyor. “Yeni” kavramı geçtiğimi 70 senenin derslerini öğrenmiş olmaktan, odağı ise sürdürülebilir kalkınma ve altyapı. İlk defa Q&A’de İngilizcesinde kömürde ultra kritik belki ama sıcak değil gibi sanki

BMW CEO’su, Merkel’in 2020’de Almanya’da 1 milyon elektrikli araç hedefini değerlendirdi. Elektrikli araba için 3 kural var; mesafe, altyapı(şarj), fiyatlama-finansal destek.

Grafik

ABD LNG ihracat kapasitesi gelişimi, Columbia Üniversitesi/Energy Policy

 

İstatistik

ABD’den LNG ihraç etmenin maliyeti, Columbia Üniversitesi/Energy Policy

Kitap Özeti

3-4 gündür okuduğum ve beğendiğim bir kitap, sürükleyici. Okumak kolayda özet zor

“From Edison to Enron: The Business of Power and What It means for the Future of Electricity”, Richard Munson

Kitap’ın ilk bölümü çok okunması gerekmeyen, elektrik hayatımızı nasıl değiştirdi benzeri kısım.

ABD’deki eskiyen şebekelerden, ve yeni hatların gecikmesi ile daha fazla yüklenen hatlar sebebi ile 1980’lerde 5% olan kayıplar %10’a çıktı. (s4)

Bölüm 2 – İlk Rekabet

Yunanlı Thales, 2600 yıl önce matematik formülleri bulan ve manyetizma fenomenini belirleyen isimdi. Yunanca “elektron” kehribar(amber) demek. Statik elektrik önceleri de biliniyordu. Kral Louis XV, Abbe Jean-Antoine Nollet 700 keşişi bir araya toplayıp, elele tutuşturup elektrik deneyi yaptığı ve tüm 700 keşişin de eş zamanlı sıçradığı anlatılmış(s7)

Elektrik bir süre kabız, paraliz, kanser, sinir hastalıkları hatta kısırlık tedavisinde kullanılmış. Benjamin Franklin’e kadar ise yıldırımların elektrik olduğu konusunda net bir fikir yok.Eylül 1972’de Franklin meşhur uçurtma ipine anahtar bağlayarak deneyini yaptı. Fakat ipi kuru bir ipek kurdele ile tuttu.

William Gilbert, Kraliçe Elizabeth’in fizikçisi elektrik ölçmek için ilk aleti yaptı. Otto Von Guericke 17.yüzyıl ortasında statik elektrik üreten ilk makineyi yaptı. Bu deneylere rağmen Franklin bile “bu şekilde insanlığa hiçbir şey üretemez” dedi.

İhtiyaç olan sürekli bir elektron akımıydı(kitap öyle diyor, yoksa fiziksel olarak elektron akışından çok, elektrik alan elektronları titreştirmesi).

Musschenbroek ve Ewald von Kleist, 1746’da ayrı ayrı kapasitörü icat ettiler. Volta, voltaik pili, Hans Christian Oersted elektrik ve manyetizmanın benzer olduğunu, Micheal Faraday ise mıknatıstan elektrik üretildiğini gösterdi. James Clark Maxwell ise matematik formuna sokarak elektromanyetik güçleri hesaplanmasına yardımcı oldu

1840’da telegraf ilk pratik kullanımı idi. 10 yıllar içinde Graham Bell, sesi taşımayı başardı. 1901’de MArconi, Tesla’nın ve Heinrich Hertz’in teorileri üzerine Atlantik’te kablosuz sinyalleri ilettiler.

Edison’un farkı ise, elektriğin gücünün kullanılabilmesi için bir elektrik ve dağıtım sistemine ihtiyacı olduğunu anladı.

Menlo Park’ın Büyücüsü

Edison’un 1093 patenti var. Pekçoğu bugün de bildiğimiz teknolojiler. Ama en önemlisi Edison tüm bir elektrik sistemini icat etti. Genç Edison arkadaşları tarafından Al denirdi. İsyancı bir aileden geliyordu. Dedesi George Washington’a ve Amerikan devrimine karşı savaştı. Babasıda Kraliyet Kanada hükümetine karşı başarısız darbe girişiminde yer aldıktan sonra kıl payı kaçabildi.

Edison, 1847’de Milan Ohio’da doğdu. Ailesinin 7. Ve en küçük çocuğuydu. Öğretmeni Edison’u “biraz şaşkın” olarak değerlendiriyor. Edison ilk deneyinde babasının ahırını yakıyor. Çok fazla eşyası ile trene yetişmeye çalışırken yardımsever bir kondüktör kulaklarından tutarak yardımcı olmuş “sağırlığım o zamandan başladı” demiş

Genç Edison’un ailesi Michigan Port Huron’a taşıntı. Telegrafı çok iyi kullanıyordu ve iyi bir de tamirciydi. O zaman bu “genç bir çocuğun bilgisayar yapması ve programlamasına eşdeğer”di. Detroit kütüphanesinde 3 hacim Micheal Faraday’ın “Experimental Researches in Electricity and Magnetism” kitabını çalıştı.

Edison daha sonra Stratford’da, tren raylarında makas değiştirici olarak kiralandı, bir gece başka şeyler hayal ederken, lokomotifi raydan çıkarınca kaçtı. Cincinnati’te gitti. Grevi fırsat bilerek bir telgraf görevi aldı.

24 yaşında Boston tarafına geldi ve Newark, New Jersey’ye yerleşti. Edison düşüncesiz, disiplinsiz, inatçı fakat inanılmaz bir özgüven gösteriyordu.

Amatörce uğraşları ve peşini bırakmaması ile, hisse takipçisi (stock ticker), dakikada 200-300 kelime ile yatırımcıların ilgisini çekti. Ayrıca duplex ile aynı hattan iki mesaj geçirebiliyordu. Western Union, kendisine para sağladı. Newark’taki yüksek kiralardan kaçarak eşi ile 20 mil güneyde Menlo Park’a taşındı. İki çocuğu oldu, onlara takma isim olarak “nokta” ve “çizgi”(dot and dash) diyordu. 10 günde bir küçük icat, 6 ayda bir büyük icat vaat etmişti.

Bu buluşları ilgi çekince, Western Union başkanı Hamilton ve banker J Pierpont Morgan Edison laboratuarını ziyaret eder. Edison onlarla başarılı bir elektrik sistemi kurarak başarılı olma fikrinden bahseder. Edison’un öngörüsü: “ne alev ne titreme; diğer lambalardan daha beyaz ve sabit”. İs ve kül olmayacak, tavan ve mobilyaları karartmayacak. Bu sayede gaz ve balina yağı lambaları ile rekabet fikri hoşlarına gitti.

Edison Electric Light firmasında 50bin $’a bir grup yatırımcı ile Twombly ve Morgan Edison’un gelecek buluşlarının kontrolünü de kazandılar. Edison nakit aldı, 250bin$’da firma sermayesi. 12 kişilik Yönetim kurulu Edison, avukatı Grosvenor Lowrey ve Vanderbiltleri, Morgan’ın banka yöneticileri ile birlikte içeriyordu. Vanderbilt’ler gaz firmalarına da yatırım yaptıklarından tanınmak istemiyorlardı.

Bu teknolojik dönüşümde herkes hem fikir değildi. Londra’dan Prof Silvanus Thompson Edison’un tahminlerini “tamamen saçmalık” olarak değerlendirdi.

Edison’un ise okul mezunu değildi, “akkor lambayı denerken, ohm kanunlarından haberdar değildim. Kaldı ki anlamak istemedim, çünkü beni deney yapmaktan alıkoyacaktı”. Tesla’ya göre “Edison samanlıkta iğne arayacaksa, her bir saman tanesini bir arı titizliği ile tek tek inceleyerek aradığı cismi bulur. Oysaki biraz teori ve hesap vaktinin %90 ameleliği giderebilir”

Edison bir takım ileyken daha iyi çalışıyordu. 1878-1880 yıllarında Charles Batchelor, Francis Upton, John Kruesi ve Francis Jehl ile çalıştı.Bathcelor tamirci, Upton Princeton ve Berlin üniversitelerinde eğitim görmüş Edison’un veri ve hesap makinesi, Kruesi İsviçreli mekanik Edison’un çizimlerini çalışan modellere çeviriyor. Jehl ise daha sonra Batchelor hasta olunca baş teknisyen oldu.

Edison lamba için her yolu denedi. İlk başta karbonu elese de, daha sonra Joseph Swan’ın ingilteredeki deneylerini okuyunca fikri değişti. Ekim 1879’un başında, Swan’ın çalışması üzerine, yaptığı deneylerde. İlk 8 deneyde bir şey elde edemediler

Fakat 21 Ekim 1879’da, olumsuz hava değişti ve Batchelor’un notlarına göre ampulden havayı alıp da elektriği verince ışık yayıldı. 40 saat aralıksız yandı, belki daha da yanardı ama Edison voltajı arttırarak deneyler yapınca yandı.

Resmi açıklamadan önce 2 ay bekledi. Bu sırada daha iyi bir jeneratör tasarladı. Başarı duyurulunca New York Herald ana sayfadan duyurunca gaz şirketi hisseleri düştü. Manhattan Gaz Aydınlatma şirketi 6 haftada %21 değer kaybetti. Edison Aydınlatma hisseleri ise 3500$’a çıktı.

Fakat herkes ikna olmamıştı. Stevens Institute’dan Prof Henry Morton lambayı “apaçık başarısızlık…ve halkı kandırmak” derken, London Times’ın Sunday Review Edison’un sonunçlarının hileli olduğunu “tüm bu işte bir dümen var”

Fakat halk merak içindeydi. Direklerdeki 60 lambayı görmek için yeni yıldan bir gün önce New York ve Philadelphia’dan 3000 ziyaretçi geldi. Gelenler yüce bir şahsiyet görmeyi beklerken, basit ve anlaşılabilir olarak konuşan ev halinde bir adam görüyorlar. Edison bu kaba görünüşü kabul ederken “ağzımda sürekli puro taşımaktan üst dudağım biraz deforme oldu, Havana buklesi gibi”

Skeptiklerini susturmak için Columbia buharlı gemisini 115 elektrik lambası ile donattı, 2.5 ay sonra Güney Amerikayı dolaştıktan sonra San Francisco’ya geldiğinde lambalarının yarısı çalışıyordu.

Lamba iyidi ama Edison’un vizyonu için büyük bir iş yükü vardı. Bir çok elektrikli ekipman tasarlanmalıydı. Edison elektrikli her şeyi icat etmedi. Nikola Tesla’nın endüksiyon motoru, William Stanley’in trafosu, Charles Steinmetz’in alternatif akım formülleri, Oliver Shalleberg’in endüksiyon sayacı ve Benjamin Lamme’nin dinamo-elektrik makinesi vardı.

Edison, Aralık 1880’de yeni şirketi New York’ta Edison Elektrik Aydınlatma Şirketini kurdu. Bu şirket ile ilk elektrik üretim ve dağıtım sistemini kurdu. Önce 160,000$ ile 1 mil kare Manhattan’a elektrik verebilecek santrali yapmayı vaat etti. 2.5 yıl sonra da tüm New York’u. Gerçekte ise 160,000$’da Pearl Caddesinde iki bina satın aldı. Jeneratör de 1 mil kare’nin 6’da 1’ine elektrik verdi. İlk istasyonu yapmak 2 yıl sürdü.

Edison elektrik santralinin ısısını da borularla Drexel Morgan ve diğer yatırımcı ofislerini ısıtmayı planladı. Edison aslında ilk kojenerasyonu da yapmış oldu. (s17)

Tarih

24 Eylül 1951 – Elektrik Beyin – (Yani bilgisayar – 1971’de bilgisayar daha yoğun kullanılmaya başlandı)

 

 

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTddVRySV9WRW9xdDQ

FT’de Naimi ile yemekli görüşmeyi okuma fırsatı buldum.Naimi yapılanları tasvip etmiyor gibi. OPEC anlaşırsa görürüz. Etkisi ne kadar sürer. FERC kararları elektrik sektörü için önemli, önce teknik bir konferans yaparak görüşleri alıyor ve karar alma uyarısı yapıyor. Fiyat tavanlarını da anladığım kadarı ile aşağıya 1000$/MWh’e çekmiş. Suudilerin petrokimya stratejisindeki rakamlar mantıklı. Körfez tüm dünyadaki petrokimya gelirlerinin %2.5’una ev sahipliği yapıyor.Ortadoğu LNG’de hem talep hem de üretimde büyüyebilir.Suudi Arabistan gaz tarafındaki gelişim sonunda LNG’ye girer mi? Enerji depolama raporu özeti var.

Bilgiler

Bu hafta; Salı: API’nın haftalık ABD petrol arz raporu, Çarşamba: EIA haftalık petrol ve benzin stokları. Ayrıca şükran günü sebebiyle Baker Hughes ABD petrol kuyu sayılarını açıklayacak. Perşembe: Şükran günü(ABD)

ABD Enerji regülatörü FERC, gün öncesi ve gerçek zamanlı piyasalarda (dengeleme) 1000$/MWh tavan (cap) belirledi. Üzerinde teklif vermek isteyenler için ise sınırlı izin verecek. 17 Kasım tarihli karar Resmi Gazete (Federal Register)’da yayınlandıktan 75 gün sonra devreye girecek. Sunum ve karar

17 Kasım FERC kararlarından biri de depolama ile ilgili. Federal seviyede, depolama ve DER (dağıtık enerji kaynakları) birleştiricilerinin (aggregator) toptan satış piyasalarında yer almalarının yöntemi üzerine karar verildi. Burada ISO’lar participation model ve tarifelendirme şekli belirleyecek. (Karar ve Video)

Saudi Aramco, Dow Chemical ile kurduğu 20 milyar $’lık Sadara petrokimya tesisi ile kimyasallarda da öne geçmeyi planlıyor. Körfez küresel petrokimya gelirlerinin %2.5’na, istihdamın da %1’ine ev sahipliği yapıyor. Aramca, 1991’de ilk defa Güney Kore rafinerisinden pay aldı. Petronas’la da 21 milyar$’lık Singapurda rafineri+pektim projesi masada

Bahreyn, Rusya’dan gelecek LNG ile, 2000’lerin başından beri bölgede %7 artan doğal gaz talebinde,önemli bir kavşak noktası olmak istiyor. İran, Suudi Arabistan kuş uçuşu mesafede, Rusya’yla LNG anlaşması?

Petrolün uzun vadeli geleceği yok. Ekonomist Wermuth’un varlık yönetimi, talep artışının 2018’de %1’e düşeceğini, 2020’de de negatif olacağını iddia ediyor. Fosil yakıt üreten ülkelerin kredi değeri düşecek denmiş.

Ortadoğu ve Kuzey Afrika sanılanın tersine, doğalgaz ithalatında artış görebilir. (istatistik kısmında)

Suudi Arabistan, gaz üretimini 2020 gibi 200 mcm/gün = 73 bcm/yıl’a çıkarmayı planlıyor. Temmuz sonunda 13.3 milyar $ ile Fadhili gaz işleme projesini başlattı, 2019’da tamamlanacak.

13 kişi ile patronun asistanının yokluğunda çay servisi yaptığı Siccar Point Energy, OMV’nin 1 milyar dolarlık Kuzey denizi hissesini satın almış, arkasında Blackrock ve GIC-Singapur devlet fonu var. Kuzey denizinde işletme maliyetleri 29$’dan 16$’a düştü. İngiltere üretiminin çeyreğini yerine koyabiliyor. Üretim 2015’te ilk defa yükseldi.

Tokyo gaz ile Centrica birbrilerinin ellerindeki LNG’leri eniyileme için anlaştı. Tokyo Gas’ın ABD’den aldığı ile Centrica’nın Asya Pasifik’ten aldıklarını [anladığımız kadarı ile] birbirleri ile takas edecekler?

Kiev Ticaret Mahkemesi 5 Aralık’ta Ukrayna AntimonopolyKomitesinin 6.8 milyar $lık Gazprom’a karşı açtığı davayı görüşecekç

Nijerya Başkanı Muhammadu Buhari,Nijer Deltası halkından boru hatlarını yok etmemelerini,tarım yapmalarını istedi.

Avustralya’nın Kuzey batısında doğalgaz ihracatı rekor kırarken, güney doğusunda alınan petrol ve gaz aramacılığı yasaklama kararları sebebi ile AGL energy tarafından yapılması planlanan terminalden LNG ithal edebilir.

Ukrayna, Hırvatistan’da LNG terminali yapma konusunda istekli. Açıklamayı Hırvat Başbakan Plenkovic ile görüşen Ukrayna Başbakanı Volodymyr Groysman yapmış. Terminal Krka adasında olacak

Thorium geleceğin enerjisi belgeseli, İngilizce altyazı var. ArteTv. Ve bir de yorum.

Grafik

ABD’de elektrik üretimi için ortalama kömür ve doğalgaz yakıt bedeli ve geleceği (EIA)

İngiltere Kuzey denizi, işletme maliyetleri (FT)

İstatistik

Orta doğu da LNG çalışmaları:

• İran: NIOC Persian ve Pars LNG projeleri askıda
• Umman, 3 katar 10.4 mtpa LNG tesisi, kullanım oranı %72. İran’dan gaz almaya veya sıkı gaz(Khazzan-Makarem) den ihtiyaç duyabilir
• İran’dan gelecek boru hattı için EPC’nin FEED’i devam ediyor. 2017’de planlamalar bitince, 1 yılda inşaatı sürer. Günlük 27 milyon m3(1 bcf/d( kapasiteli boru hattı, ihtiyaca göre 2 misline çıkabilir)
• Yemen, LNG terminali Nisan 2015’de kapandı. 6.7 mtpa kapasitesi var. 3 uzun dönemli anlaşması GDF Suez, Korea Gas, Total. 2015 kullanım oranı %21
• Cezayir, 2013-2014’te kapasitesini Skikda ve Arzew de iki katar ile 9.2 mtpa arttırdı. Artan talepten ihracatta zorlanıyor. Toplam LNG kapasitesi 27.2 mtpa, kulanım oranı %48
• Skikda’da 2 katar da 2014’te yaşlandığı için emekliğe ayrıldı.
• Mısır 2005’te LNG ihracatçısı iken 2014’te ithalatçı oldu. 2015’te 76 kargo ihraç etti. İki gazlaştırma tesisi(FSRU) var : Hoegh ve BW Gas
• Haziran 2016’da üçüncü FSRU (20 milyon m3/gün) ihalesine çıktı. 2015’de Zohr’u keşfettiler. Rezerv 850 milyar m3
• BAE, Abu dabi, Adgas, 5.6 mtpa’lık LNG ihracat kapasitesi var ve TEPCO (Tokyo Elektrik şirketine) satıyor. Kontrat 2019’da bitiyor
• Abu dabi, artan talep sebebiyle, Excelerate’ten Ruwais’te FSRU aldı ve ilk kargosunu da ithal etti.

Rapor Özeti

The Rise & Future of Energy Storage – Perspectives from Energy Storage Professionals – Mortenson

Raporda sektör profesyonellerinden enerji depolama konusundaki beklentiler, anketlerin sonucu olarak aktarılıyor.

En önemli sorunlar:

1. Maliyet
2. Uygulanabilir iş modelleri
3. Düzenlemeler ve tarifeler

Potensiyelde [katılanların] %89’u 10 yıl içinde elektrik sektörünün çok farklı gözükeceğini, geliştirici ve imalatçıların ve IPP’lerin %98’i de oyun değiştirici olarak nitelendiriyor.

5-7 yıl içinde pil ve kapasitörlerin en çok kullanılan depolama ürünleri olacağını, %60’ı da Lityum Ion pillerin hakimiyetini öngörüyor

Enerji depolama sektörü geliştirecek ve dönüştürecek: Hemfikir (%51), Güçlü şekilde hemfikir(%45), diğer

10 yıl sonra elektrik sektörünün işletmesi ve görünümü : Çok farklı olacak(%51), Farklı olacak(%33)

Şirketler(Utilities), 10 yıl içinde daha fazla dağıtık üretim (%57), daha fazla yenilenebilir(%14) görüyor. Üreticiler ve tüm sektör profestonellerinde yenilenebilir oranı daha fazla. Bir yorum “üretimin %75’i bağımsız kaynaklardan [tüketici vs]’den gelecek”. “Şirketler Dağıtım Sistem İşletmecisi iş modeline geçecek”

Sektörde anlamlı bir konsolidasyon ne zaman görürüz; şirketler 7.5 yıl, profesyoneller 6.7 yıl

Keç yıl içerisinde az sayıda depolama şirketlerinin sektörü domine ettiğini görürüz: Şirketler 5 yıl, diğerleri 7+ yıl

5-7 yıl içinde pilleri (%52), süper kapasitör (%26), diğerleri (mekanik vs). Yorum : “ yüksek kapasiteli ultra kapasitörleri ihtimal dışında tutmazdım”

Pil teknolojilerinden Lityum Ion (%64+), sonra sodium sülfür, sonra flow tip, en son da Vanadium tabanlı piller potansiyel vaad ediyor

Ticari/kurumsal tesislerde 6.5.-7 yıl içinde kendi üretim ve depolama kapasiteleri görmeyi beklerken, kampus ve topluluk(community)’de bu 5.5-7 yıla iniyor. Şirketler daha iyimser bu konuda

Enerji depolama için en uygun tesisler: askeri(%73), sağlık(%59), eğitim ve ArGe(%55)

Enerji depolama diğer yenilenebilirleri entegre etmek için kullanıldığında en büyük başarısını elde edecek. Şirketler en büyük tesis artışını dağıtık güneşten bekliyor.

ABD’de depolamanın en yaygın olacağı eyaletler California (%57), New York(%13), Texas(%11)

2015’te 223 MW depolama yapılmıştı, 2020’de şirketler 670 MW, imalatçılar/geliştiriciler 1521 MW, diğer profesyoneller 1672 MW kapasite bekliyor.

 

 

Tarih

4 Şubat 1951 – Milliyet –Ümraniyeye Elektrik verildi. (Üsküdar ilçesine bağlı Ümraniye köyünde…)

 

 

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdMXlIOVhaV1ltdXM

Denizcilik yakıtları kısmında bir şeyler oluyor, LNG mi, kükürt oranı mı derken, Kuzey Avrupa ülkeleri karbon araştırmaları yaptırıyor, büyük şirketlerden Maersk bu konuda oldukça ateşli. IEA’in öngörülerini hala merak ediyorum. Yakıt miktarı değişirse veya verimlilik zorlanırsa o talep artışı olmayabilir. Naimi’nin FT’deki görüşleri okumaya değer. Açıkca demese de, yanlış yöne kürek çekiliyor diyor. Tabir aklımda kaldı, Nesnelerin internetini hizmetlerin ve insanların internetine geçiş… Trump geldi ama o kadar yenilenebilir düşmanı olmayacak yorumu eh işte. Grafikte JODI’den OOTTcilerin OPEC ve Non-OPEC petrol üretimleri ve gemi tipine göre km-ton emisyon. Tarihte 1979 yılına ait “Petrol fiyatları ve Uluslar arası Gelir Dağılımı” yazısı, konu eskimez.

Bilgiler

Suudi petrol eski bakanı Naimi, bilge bir adam. FT’de “sabit fikirli ve inatçılığından sonra “Ben şeyl’i piyasa dışına itelim demedim veya düşünmedim. Bugün bir ülkenin petrol fiyatını etkileyebileceğini düşünen kafayı yemiştir. Yüksek fiyatlar daha fazla ham petrol getirir ve OPEC bayını azaltır.”

Volkswagen 30,000 kişiyi işten çıkaracak, sendikalarla anlaştı. 23,000’i Almanya’dan. Haber duyulunca hisseleri 1.2% arttı. Çünkü 3.9 milyar $ harcamaları düşecek diye. Firma tarihindeki en büyük işten çıkarma, daha çok emekliliği gelmişlerden olacak. Dünya da 624,000 kişi çalışıyor.

Maersk, 2007’den buyana kargo hareketinde karbon emisyonunu %42 düşürmüş. 2020’de hedef %60 düşürmek. Denizcilik sektörü 1 milyar ton CO2 (2012) ile dünya emisyonlarının %2.2sinin sebebi. Triple-e gemisiyle de reklamını yapmış.

Venezüella Petrocaribe(18 Karayip ve Orta Amerikası birliği)’e verdiği petrol ve ürünlerini %40 azaltacak. Başka ülkelere satacak. Hindistan’a ihracatı 50binv/g artarak 450binv/g’e geldi. Çin ise 190bin v/g civarında. Çin’e borcu ise 50 milyar $. ABD’den Curacao’ya nafta ve hafif petrol alıyor ki kendi ağır petrolü ile karıştırsın.

Bloomberg New Energy Finance’in VIP yorumu okumaya değmez. Ama anekdotlardan, daha önce de adaylardan biri reklamlarında silahla “Cap and Trade” kanuna ateş etmiş. Trump 4000 atama yapacak. “Güneşi seviyorum” demiş. Yani realitelerle yüzleşince o kadar da kötü olmayabilir modunda bir yazı

İran Rusya’nın Lukoil, Tatneft, Zarubezhneft firmaları ile petrol anlaşması imzaladı. Haberdeki dikkat edilmesi gereken cümle Norveçliler ile ilgili : “[firma] Changuleh petrol sahasının geliştirilmesinin imkanını inceleyebileceğini”.

Pakistan’ın Pencap eyaletinin Muzaffergarh’daki 1200 MW LNG’den gazlaştırıp elektrik üreten bir santral için ihaleye çıktı. Yap-işlet modeli ile 30 yıl, Aralık 2018’de işletmeye girecek. 30 yııııııııııııııııııııııııııl. Pakistan Karaçi’de Kasım limanında da BW Gas’dan FSRU hizmeti alacak.

Şu andaki enerji altyapısı sebebiyle 800 milyar ton CO2-karbon bütçesi kesinleşmiş. 7273 kömür santrali işletmede, 719’u inşaat 1000 tane de planlamada.

OPEC, İran’a 3.92 mv/g limit önerirken, 4-4.2 mv/g’de kabul edecek.

Büyük petrol üreticilerinin %50si karbon maliyetleri ile hem de önümüzdeki 10 yıl içinde karşılacaklar. Wood MacKenzie’ye göre dünyadaki emisyonların %13’ü karbon fiyatı ile karşılanıyor. Biraz da gaza kaymanın sebebi bu belki

Venezuella petrol şirketi PDVSA’nın Amerikada sahip olduğu rafineri şirketi Citgo Petroleum, Venezüella’dan aldığından daha fazla petrol ürünü Venezuella’ya gönderiyor ama bu da ülkedeki sıkıntıyı azaltmıyor. Ham petrol karşılığı ürün offsetlemesi yapılıyor. Venezüella’da rafineri kullanım oranı %45, El Palito rafinerisi çalışamaz durumda

OPEC üretimi dondurma kararını verdiği Eylül sonundan bu yana üretimi 240bin v/g arttı. 32.5-33 mv/g’e düşmek için grup şimdi 640bin v/g -1.14 mv/g kesmek zorunda. Angola yüzünden bu rakam daha da yukarıda olabilir. 200bin v/g’de bu ay oradan gelecek. OPEC’in mi var, derdin var

Geçen Economist’te bir makalede “bilgisayar casusluk[yapmak] için doğmuştur” diye başlayan makale vardı. ABB: “Büyük veri demek sibergüvenlik, enerji yönetimi, varlık yönetimi ve eniyileme.”…”Nesnelerin Interneti burada fakat bizim perspektifimizden buna ayrıca Hizmetlerin ve İnsanların Interneti olarak bakıyoruz”.

Grafik

Değişik gemi tiplerinin Karbon yoğunluğu. Danmarks Rederiforening

İstatistik

OPEC ve Non-OPEC üye üretim, ihracat miktarları. #OOTT

Tarih

23 Ekim 1979 – Milliyet –Düşünenlerin Düşüncesi (sayfa 2)