Month: December 2017

2017 bitip, 2018’e girerken, bir grup uzmana 2017 yılında ne çalıştıklarını, 2018’de nelere dikkat edeceklerini ve gençlere tavsiyelerini sordum. Tavsiyelerden önemli notlar aşağıda, tüm döküman PDF olarak burada:

http://www.barissanli.com/calismalar/2017/20172018.pdf

(Alfabetik sıra ile)

Gürcan Gülen : “Çok okumak gerek ama yetmez. Çok değişik kaynaklardan okumak lazım … İlk el tecrübenin yerini hiç birşey tutmaz.”

Mehmet Öğütçü : “entegre bakış açısını hiç kaybetmeyin, Kendimizi sadece Türkiye değil önce bölgesel, sonra küresel ölçek ve kalitede donatın ki uluslararası mobiliteniz olsun”

Serkan Şahin : “Asla birileri sirf ismi cok duyulan bir kurumda diye her soylediginin salt dogru oldugunu kabul etmesinler. Bu benim yazilarim icin de gecerli. Veriler ile temel prensipler birbirini tutuyor mu hep incelesinler ve irdelesinler.”

Sohbet Karbuz : “Çok kaliteli bir çalışma için harcanan zaman raporun uzunluğuyla ters orantılıdır. İyi bir rapor şiir gibi olmalıdır. İçinden tek bir kelime bile çıkarmakta zorlanmalısınız. İyi bir çalışma iki gözle yazılmalıdır…”

Çin Chongqing petrol ve gaz borsası, Shangai’n ardından Çin’deki önemli gaz hub’u olacak. LNG gemilerinin yaşı, yolculukları, ömrü yazısında her türlü veri var. Petrol ABD’de keşfedilince, Vanity Fair 1861’de bir karikatür ile kutlama yapan balinaları resmetmiş, ama balinaların avlanması hızlanmış. ABD doğu yakasına polar vortex ile derin bir soğuk geliyor. Hem Hindistan ve Türkiye’deki rafineri hem de LG pil üretim kısmına yatırım yapmışlar. Bu sene volkanik yanardağlarda İzlanda, Endonezya’ya dikkat. Dallas FED enerji anketi daha yüksek fiyat beklentileri ve hızlanan petrol aktivitesi gösteriyor

Özetler

LNG gemilerinin önemli bir kısmı 2005-2009’da imal edilmiş, 2010’da beri platoda. 40bin m3 üzeri 465 LNG gemisi var. Gemilerin ömrü 40 yıl. 2018’de 40 yaşına gelmiş 9 gemi olacak. Ortalama LNG yolculukları 4000 mil, git gel ABD’den 26 gün.

Arktik’de 200 milyar $’a varan petrol ve gaz projeleri var.

(Makale)Petrol bulununca(ABD’de) Vanity Fair bir karikatür yayınlamış:, “Petrol keşfi onuruna Balinalarca verilen büyük balo”. Ama balina avları daha da arttı. Teknolojik gelişme çevre problemlerine deva olmayabilir. Yeşil teknolojik yamalar, çevresel kötü gidişatı durduramayabilir

ABD’de sondaj aktiviteleri yavaşlasa da, bir sürü DUC, kazılmış ama tamamlanmamış kuyu var. Permian kara tipi sodaj kulelerinin 2018’de %40ına(360 adet) sahip olacak. Permian 1973’deki 790 milyon varil üretimi geçerek 2107’de 815 milyon varil(/yıl) üretimi gördü.

Dallas FED enerji anketine göre 4.çeyrekte petrol ve gaz çalışmaları hızlandı. 2018 sonu fiyat tahmini ağırlıklı 56-60$ WTI. Henry Hub gaz 2.80-3.19 $/mmbtu. Petrol fiyatları(WTI) 61$’ı aşınca sondajlar hızlanır (special questions) da. Uzun dönemli fiyat tahmini 60-69$.

Bu sene takip edeceğimiz 3 volkanik yanardağ Kirishima Japonya, Merapi Endonezya, Örafajökull İzlanda

ABD başkanı tweetinde, ABD doğu kesimini vuracak polar vortex soğuna atıfta bulunarak bu küresel ısınma başka ülkelere değil de biraz ABD’ye gözükse trilyonlarca dolar soğuktan korunma masrafından korunuruz dedi. Çok sağlam soğuk geliyor ABD’ye, kurtarmaz

11 milyar $’lık Fidelity Management, pil üreticisi LG Chem’e yatırım yapmış ama aynı zamanda Tüpraş ve Hindistandaki Reliance’a(rafineri-akaryakıt) da yatırım yapmış. “Gelişen ülke olduklarından petrol talebi daha uzun süre artacak”

ABD ortalama benzin fiyatı 3$’a varınca negatif ekonomik etki oluşuyor. Ortalama fiyat dün 2.4$’dı. Geçen seneye göre %15 yukarıda. Ortalama ABD’li yılda 21687 km yapıyor.

Çin’deki Chongqing, 2018 ilk yarıda boru hattı ve LNG ticaret sistemi devreye alıyor. Shangai ve Japon-Kore fiyatlarına rakip olabilir. Chongqing Petrol ve Gaz borsası. Sichuan’ın büyük gaz basenlerine yakın ve 30 milyon nüfus var.

Grafikler

2017 önemli olaylar ve petrol fiyatları (Bloomberg)

Petrol sahası hizmet şirketlerinin çeyreklik gelirleri (Rystad)

 

Özetler

(Makale) ABD Kapasite piyasalarını yeniden tasarlamak. ABD’de gelişen bilgisayar gücü, izleme ile kısa dönemde optimizasyonu yapsalarda uzun dönemli kısmını çok iyi tasarlamadıklarından bazı yan etkilere sebep oluyor. Yani kurulacak olmasından çok kurmalı mı kısmı önemli

(Rapor) FERC’in Talep katılımı ve akıllı sayaç değerlendirme raporu. Organize toptan satış piyasasında talep katılımı oranı 2015’te %6.6’dan 2015’te %5.7’ye düştü. Gelişmiş sayaç penetrasyonu da %43.5.

ABD enerji düzenleme kurumu FERC, KAmerika Elektrik güvenliği kurumuna(NERC) sibergüvenlik raporlamasını daha düşük olaylara da genişletmesini istedi. Eskiden sadece bir güvenlik sürecinde problem varsa raporlama oluyordu. “Teşebbüsleri”de raporlayacak.

IHS Markit’in 10 ilginç retweet seçmesi(ABD): Rüzgar türbin teknisyeni en hızlı büyüyen iş, ABD’li gaziler rüzgar sektöründe %50 daha çok istihdam ediliyor, 2014’e kadar hidroelektrik diğer yenilenebilirin üstündeydi, hidrolik çatlatma olmazsa petrol ve gazın %80i üretilemiyor.

Sene başından beri Bakır ve Alüminyüm %30-35 arttı. Talepten de iyimserler. Bakır 10 gündür arka arkaya yükseliyor. Çin’de güneş açınca, baharda göreceğiz.

Suudi Arabistan zenginlerine yönelik Krallığın yolsuzluk operasyonu Bitcoin’i arttırmış olabilir. Zenginler körfezdeki ülkelerdeki yatırımlardan çıkarak parayı batıya taşıyor.

Wyoming’den California’ya 3000 MW rüzgar enerjisini 1200 km taşımak için HVDC hatları 3 milyar $’a mal olabilir. TransWest Express hattıymış adı. Bu kısma da “macro grid” denmiş.

ABD stok verilerini bekleyenler için Traders Community çok iyi, Miyagi gibi hazırlıyor.

New York elektrik piyasasına NYISO toptan satış piyasasında karbon fiyatını dahil etmek istiyor. Burada en ilginç konulardan biri döküman sonundaki “leakage” yani eyalete gelen elektriğin karbon fiyatı kısım.

Grafikler

ABD ham petrol üretim tahmini (Criterion)

 

Tesla pilinin sistem işletmesi anlamında Avustralya’daki başarıları sistem işletme kurallarını değiştirir. Filipinlerde Tempin tayfunu dolayısıyla kerosen ve LPG fiyatları donduruldu. Elektrikli arabaları şarj edecek yer yok ise aydınlatma direkleri var. Hindistan LPG ithalatında dünya liderliğine gidiyor. Hindistan’ın ama diğer yakıtlardaki talep artışı beklentinin altında. ABD’nin gaz talebi 5 günde %31 arttı. Şili’deki Valhalla(güneş+pompaj hidro) projesinin detayları…

Özetler

Günün haberi Avustralya’da Tesla pilinin iki elektrik kesintisini engellemiş olması. Büyük bir santral birden devreden çıkınca 0.14 saniyede devreye girmiş ve aynı santralde iki hafta önce başka bir sorunda 4 saniyede yardıma gelmiş.

AB Adalet Mahkemesi, 20 Aralıkta Uber’i dijital hizmet değil ulaştırma sektörü olarak sınıflandırmış ve uygun ruhsat almasını istedi. Ama bir çok yerde bu ruhsat gerekliliği istenmeye başlanabilir.

Tellurian’ın ABD’deki Driftwood LNG terminali, FERC’ün ÇED kararını 12 Ekim 2018’e ertelemesi ile 10 Ocak 2019’dan önce lisans alamayacak. 2023 başına kaldı proje.

Filipinleri vuran Tempin kasırgası sonrası hükümet kerosen ve LPG fiyatlarını dondurdu.

ABD Enerji Bakanlığı geçen hafta güneş tahmini konusunda 8 projeye 12 milyon $ verdi.

Chevron hisseleri Exxon’un hisselerini bu yılda geçti. 10 yılda da %40 fazla değer kazanmıştı.

Şili’deki Valhalla projesinde 600MW güneş, 300 MW pompaj hidro ile deniz suyunu yukarı basıp elektrik üretecek, güneş paneli de 65 km içerde. %77 sistem verimi.

Çin ulaştırma sistemi vizyonu: “sıfır mesafe”, “sıfır emisyon”, “sıfır ölüm”, “sıfır stok”. Çinliler yurtdışında da 15 milyar $lık 20 demiryolu projesi yürütüyor.

Gazprom Sibirya’nın gücü boru hattının ⅔’ünü bitirdi. 2 seneye Çin’e gaz vermeye başlayabilir. Gazprom’un 30 yıl CNPC ile yıllık 38 milyar m3 gaz anlaşması var. Boru hattı 3000 km toplam

Hindistan’daki kömür ve linyit(öyle yazılmış) santralli 2014’ten beri ilk defa %65 kapasite faktörü gördü. Santraller 2008’de %78.5 kapasite faktörü görmüştü. Elektriğinin %60’ı kömürden, Kasımda 25GW kömür santrali çalışamaz durumdaydı. 193 GW kömür kurulu güç var.

(FT$)İngiltere’de elektrikli arabalar gelirse, şarj için 5 alternatif : 1.aydınlatma direkleri ki Alman Ubitricity bu konuda Londra’da çalışmış, 2. Endüksiyon ile şarj, yani dokunmadan. 3. Pil değişimi, 4. Akaryakıt istasyonları,5’te iş yeri.

Çin’deki hava kalitesi küresel demir çelik sektörünü de etkiliyor. Havanın daha iyi olması için ülkenin özellikle kuzey doğusundaki çelik üreticilerinin üretimlerinin kesilmesi, Çinli üreticilerin daha yüksek demir cevheri kullanmak zorunda kalması fiyatları mevsimlik arttırıyor.

New York Mellon bankası (BNY Mellon), Kazakistan’ın 22.6 milyar $ varlığını dondurdu. Sebep Moldovyalı işadamının tahkim davasından 500 milyon $ kazanması ve Kazakların ödemeyi reddetmesi.

Bu ay Hindistan(2.4 milyon ton) LPG ithalatında Çin’i(2.3 milyon ton) geçecek. 2015’te Hindistan’ın ithalatı 1 milyon tondu.

ABD’nin gaz talebi geçen Cuma’dan bu Salı’ya %31 artarak ~3.5 milyar m3/gün’e çıktı. Günöncesi gaz fiyatı Boston’un da olduğu New England’da 35$/mmbtu’ya çıktı

Hindistan ekonomisi %6.7 büyürken, benzin talebi %9.8 artacak. Araç sayısı artışı %9. Dizel de %5.8 artacak gibi. Geçen sene %1.8di. Ama yakıt talep artışını %5.8’den %4.5’e düşürdü hükümet.

Grafikler

ABD’de günlük doğalgaz talebi (Bloomberg)

 

İki makale var, ikisi de ilginç. Biri elektrikte toptan değil perakendenin geleceği ve bunun daha otomasyon odaklı olacağı, 5 yılda yayınlanan 90 makale incelemişler. Diğeri de esnek talepli büyük cihazlar ucuz elektrik için yarışırsa oyun teorisi tabanlı denge oluşumu. Libya’da son dakika gelen patlama haberleri petrolü sıçrattı. Piyasa derinliği olmadığından olabilir. İngiltere’de şeylde şimdilik umutlar yüksek değil.Endonezyalı Adaro Energy kömürde yatırımlarını arttırıyor. Kömürden uzaklaşmayı bölgesel görüyor, Asya tam gaz devam gibi.

Özetler

(Makale) Eğer elektrikte perakende piyasa geleceğini merak ediyorsanız, son 5 yılda 90 makaleyi incelemiş bu değerlendirmeye göre, perakende daha otomosyon, makine öğrenim, nesnelerin interneti üzerine kurulu olacak.

(Makale) Bu makale yazarlarından biri önemli bir adam. Goran Strbac. Sistemde bir çok elektrik fiyatına tepki verecek büyük tüketim cihazı var ise, en düşük elektrik fiyatı olan dönemde elektrik tüketmek için yarışırlarsa denge nasıl oluşur.

Libya’da WahaOil’in işlettiği, Es Sider terminaline petrol taşıyan boru hattında patlama sonrası WTI 60$’a dayandı. 260,000 v/g’de 60-70,000 v/g’e üretim düşmüş. Brent’de %1.6 arttı.

Asya’da Çin LNG ithalatının 2 nolu ismi, fiyatların temel iticisi. CNPC arz sorununu aşmak için boru hattı çalışmalarında. Japonya’da arabalar daha az yakıt kullandığı için rafineri çıkış kapasiteleri düşürüldü. Singapurlu Keppel Brezilya rüşvet davasını çözmek için 422m$ verdi.

İngiltere Enerji Araştırma Merkezi, UKERC, başkanı Jim Watson ülkedeki şeyl konusunda 2018’de bir ilerleme olacağı ama arz çeşitliliğindeki yeri konusunun 2018’de de çözülmeyeceğini söyledi. Hükümeti 2015’te “hızlı geçiş” düzenlemesi ile başvuruları hızlandırmıştı.

Singapur, Yeni Zelanda ve Nordic piyasasını kıyaslarsak,Singapur elektrik piyasası emekleme aşamasında. Elektriğinin %92.5’i doğalgazdan, tüketimi 50 TWh kapasite 13GW gibi.

Çin’in en büyük bakır üreticisi Jiangxi Bakır, ülkenin güneydoğusunda 1.02 milyon ton üretim kapasitesini hava kirliliği emirleri sebebi ile kapattı.İkinci üretici Tongling’de %30’a kadar kapasiteyi durdurdu.

Unearthed’in 2017’nin en sevdikleri çevresel haberlerinda Afrika’da kuraklık sebebi ile çocuk gelinlerin artması, Moğolistanda tüm gün süren trafik sıkışıklığı.

Çin Kasım’da Kuzey Kore’ye hiçbir petrol ürünü ihraç etmedi. Kasımda Kuzey Kore’den demir cevheri, kömür, kurşun da ithal etmedi. Çin’in mısır ihracatı düşse de devam etti. Kuzey Kore’ye ihracatta LPG %58 artarak 99 ton oldu. Ethanol de %82 arttı.

Dünyanın en büyük kömür ihracatçılarından Endonezyalı Adaro Energy’nin CEOsu Garibaldi Thohir Asya’dan dolayı kömürde gelecek görüyor. Çin ithalatı kısınca, Forbes en zenginlerde 32nci sıradan 23.cıraya çıktı. Gelecek 20 yılda 20 GW daha elektrik üretim işine girecek.

2011’de 73 mil olan medyan(ortadaki) elektrikli araba menzili 114 mile çıkmış. 64 km artmış.

Grafikler

Asya’daki major kömür madencileri (FT)

Bugün pek bir ilginç haber yok, enerji notlarımı okumanızı tavsiye etmem. Sadece Çin’in temiz hava için hanelere doğalgaz götürmekte çok başarılı olup, doğalgaz bulamaması sonucu sanayide kesinti yapmasından dolayı bakır üreticilerinin çalışamayarak, küresel bakır fiyatlarının yükselmesi. Bir de Çin’in yol yapımına son hız devam etmesi petrol talebine pozitif yansır.

Özetler

Çin büyüme yavaşlasa da (6.5’dan %6.3’e), finansal risk, kirlilik ve yoksulluğa karşı kazanılacak zaferler daha önemli demiş.

Çin’de doğalgaz kesintiler sebebi ile bakır eriticiler üretimi kesince, bugün fiyatlar %0.7 arttı.

New York ve civarında 1.1 milyon kişiye doğal gaz işi de yapan Con Ed, 2011’den beri pik gaz talebinde %30 artış görmüş. Doğalgaz talep yönetimi ile boru hattı yapmadan(non-wires/pipes solution) sistemi yönetirmiyiz önerilerine çıkmışlar.

Suudi Arabistan’da doğalgaz fiyatları 2015’te 0.75 $/mmbtu’dan 1.25$’a çıkarıldı. 45 $/1000m3 gibi. Fakat doğalgaza ihtiyacı var, elektrik üretiminde, şeyl rezervleri de derinde ve su istiyor. Hem Rusların Arktik hem de Tellurian ile ABD’de LNG tesis yatırımında payı görüşüyorlar.

Çin Çevre Koruma bakanlığı, 2017’de kuzey bölgeler için hedef olan 3.1 milyon hanenin doğalgaza geçişini 25220 köyde 3.9 milyon hane olarak tamamladıklarını söyledi.

Kuveyt 2020’den başlamak üzere Shell ile 15 yıllık anlaşma yaptı. 2010’dan beri Kuveyt’e LNG sağlıyordu. BAE ve Kuveyt LNG ithalatçıları, Bahreyn 2019’da Suudi’lerde alacak gibi. Elektrik üretimi için bu gazlar. Ortadoğu Latin Amerika’ya döndü, boru hattıyla almak yok, herkes LNG

Petrol fiyatlarının yükselmesine sebep olan Forties boru hattında mekanik onarım tamam, basınç testleri devam ediyor. 2018’in ilk günleri devrede.

Toshiba, Kazak devlet atom şirketi Kazatomprom’un Westinghouse Elektrik şirketindeki %10 hissesini 522 milyon $’a aldı. Zaten 2007’de 540 milyon $’a almış, arada temettü ödemiş.

Fikir çok iyi, yolda belirli dükkanlarda 15 dakika duracaksan otonom araç seni bedavaya taşıyabilir.

İşte petrol talebi (asfalt dahil) haberi. Çin gelecek yıl 5000 km otoban yapacak, 200,000 km kırsal yolu da onaracak (asfalt/beton)

DESFA, Yunan doğalgaz şebeke ve LNG istasyon operatörünün %35’i Hellenic Petroleum’un. %65’i satışta, İspanya, İtalya Snam, Belçika Fluxys ve Hollanda Gasunie son tura kaldı. (hangisi hangisi ile konsorsiyum haberde ayıramadım), Şubat 2018 son tarih ileri ötelenecek.

Çin Hubei başkentinde 1.75 milyar$’a hidrojen yakıt hücreleri sanayi parkı kuracak.

Batı’da Noel tatili ile enerji haberlerinde düşüş başladı, yıl değerlendirmesi vs. Gazprom Stockholm tahkim mahkemesinde Naftogaz’a karşı davayı kazandığını açıkladı, Çin’de 2013 kritik yıldı, hizmet sektörü ilk defa sanayiyi geçti, aynı yıl dünya kömür talebi de zirve yaptı. Avrupa depolama pazarında beklenti İtalya’nın en büyük olması. En büyük pil vanadium 200MW/800MWh, ama 2019’da devreye girecek. BNEF, IEA’in 1996’dan 2016’ya petrol talep tahmin grafiği ile, petrol taleplerinin hep aşağı revize edildiği ve edileceğini söylüyor. Çin’de doğalgaz talebini herkes beklenenden düşük tahmin edince, devlet şirketleri suçladı. Bu sıralar Irrational Exuberance kitabını okuyorum, Nobel Ödüllü İktisatçı Shiller’in, Yale’deki derslerini de izleyebilirsiniz. Bitcoin niye düşüyor? Çünkü kısa pozisyon kontratları devreye girdi, düşeceği yönünde yatırım yapmak mümkün oldu.

Özetler

FT Energy‘ye göre 2017’nin 5 olayı: OPEC çaptan düşmediğini bir kez daha dünyaya gösterdi, Suudi Prens ülkesini değiştirmekte ciddi, ABD’de kömürü geri getirmek zor, Çin’de ise kömürden kurtulmak zor, enerjinin dekarbonizasyonunda öncü özel sektör.

Gazprom’a göre Stockholm tahkim mahkemesi, Ukraynalı Naftogaz’a 2 milyar $ ödeme ve her yıl 5 bcm gaz alma yükümlülüğü ile kontratın ana maddelerinin geçerli olduğuna karar verdi.

Dünyanın en büyük pili Çin, Dalian’da 200 MW/800 Mwh vanadium akış pilinde saha çalışmaları devam ediyor. Haziran 20019’da devreye girecekmiş @vanadiumworld’un tweetine göre. Tesla’nın ki 100 MW/129 Mwh’ti, Güney Kore’de 150 MW devreye girmesi de konuşuluyor.

2013’te Çin’de ilk defa hizmet sektörü GSYİH’da sanayi sektöründen daha büyük bir paya sahip oldu. Aynı yıl dünyada da termal kömürün en yüksek tüketime ulaştığı yıl oldu.

Yeni rapora göre İtalya 2021 gibi depolama pazarında Almanya’yı geçerek Avrupa’nın en büyüğü olabilir. İtalya ve Almanya sübvansiyonla hareket ediyor. İngiltere’de çok ekonomik mantığı yok ama Ikea hazır güneş+depolama sistemler satıyor, 12 yılda ödüyor.

Meksika’da 2013 Aralık’taki enerji reformundan bu yana 48 yeni operatör ve 14 ülke enerji sektörüne girdi, 49 milyar $ yatırım taahhütü alındı. Bunlardan 9 ABD şirketi 6.5 milyar $ yatırımı yaptı. 2018 başkanlık seçimlerinin adayı Andres Obrador bu reforma karşı.

BNEF, IEA’e bayrak açtı sanki. Petrolün sonu, çünkü IEA 1994’ten 2016’ya petrol talebini ne kadar düşürdü grafiğini vermiş. Açıklamalara bakılırsa 2020-2025 arası elektrikli arabaların girişi hızlanacak. Petrol şirketleri de 2040’a kadar yolu var modunda.

Almanya’ya kömürden çık baskısı artıyor. Ülkede primer enerji talebinin artışı üzerine, “enerji tüketimi ekonomik büyümeden ayrışmadı” yazmış bir yorumcu. Deutsche Post’un Streetscooter elektrikli aracı soğuk havada problem yaşıyor. BMW’nin başı dizeli savundu.

Baharda Çin’de talebin artışı Sinopec tarafından 30 bcm’e kadar çıkar denmiş. İlk 9 ayda %18 talep artışı ve %40 LNG ithalat artışı var. CNPC’de talep artışı %5.9 olur demişti, ilk 11 ayda %19 oldu. Gaz kısıntılarının suçluları ise Sinopec’in geciken LNG terminali ve CNPC’nin orta asya boru hattı.

Almanya’da 20,000 hane, enerji depolama şirketi Sonnen’in başlattığı, sanal bağlantı ile hanelerin birbirine elektrik sattığı sistemi kullanıyor. Sonnen’in 2010’da 25000€ olan pilleri bugün 5000€.

Çin gaz tüketiminin %64’ünü de yerli üretimden karşılıyor.Çin’in LNG talebinin yarısı Avustralya’dan. %20 Katar. Doğalgaz Çin’in elektrik üretim kapasitesinin %4’ü.

Grafikler

IEA’in petrol talep tahmini nasıl aşağı doğru evrildi (BNEF)

 

 

Çin’in kuzeyindeki ısıtma ile ilgili IEA yorumunda 6 ay ısıtma deniyor, Pekin ile Ankara aynı enlemde. ABD NERC elektrik sistem güvenilirliği raporunda parametreler güzel. Enerji verimliliği politikaları da yanlış gidebilir, Obama dönemi PACE programı ile düşük gelirliler evlerini kaybetmiş. Alman devletinin 2018 önceliği yenilenebilir maliyetlerini sistemde dağıtmak, ama 2400 küsür başvuran işyerinden 1908’ine istisna verilmiş. 50 euro banknot basmak 25 Watt. ABD’de Corpus Christi LNG tesisi ilerleme %80’e yaklaştı. Suudi Arabistan doğalgaz ithal edecek. IMO gemi kararına karşı Yunanlı armatör 1.1 milyar $ gemi yenilemesi yapmış, daha da yapacakmış.

Özetler

Pekin ile Ankara aynı enlemdeymiş. Çin’de bölgesel ısıtma kamu hizmeti gibi, dünyanın en büyüğü ve İngiltere’nin toplam enerjisi kadar enerji tüketiyor. Çin’in kuzey yarısında kış 6 ay sürüyor. Merkezi ısıtmada kömür %81 paya sahip gibi. Isıtmada %20’de kayıp varmış.

Yunanlı armatör Marinakis, Capital Maritime & trading, IMO’nun deniz yakıtları kükürt sınır kuralının dünyadaki gemilerin %25’ini kullanılmaz hale getireceği için 71 gemisini 1.1 milyar $’a 18 ayda güncellemiş. Dünya deniz trafiğindeki 95000 geminin %20’si 15 yaş üstü.

ABD’de elektrik sistem güvenliğinde planlama marjları, referans marj seviyeleri, yakıt güvenilirliği ile NERC raporu. Bir nevi arz güvenliği raporu

“Evimi enerji verimli yapmak istedim ve hayatım mahvoldu”: Obama dönemi PACE programı ile firmalar düşük gelirli insanların evine gelip verimlilik/panel takıyor, ödemeler ev vergisinden yapılıyor. Adamlar belediyeye o vergiyi ödeyemeyince evler ellerinden gidiyor.

Trump çarşamba günü Alaska’daki doğal koruma alanını petrol ve gaz aramacılığına açacak. Fakat ruhsat satışında gelecek 4 yılda 1 tane olacak.

Tunus elektrik para biriminde öncü, 2015’te kayıtzinciri gemelli elektronik milli para basmış, e-Dinar plus.

Suudi Arabistan aramalara rağmen kendi topraklarında yeterli gaz bulamadığı için ithalata yöneliyor. Yılda onlarca milyon varil ham petrolü elektrik üretiminde yakıyor. Bulursa gaz yakacak

2018’de OPEC disiplini, Suudi Arabistandaki değişimin enerji piyasalarına etkisi (Platts bunu öne çekmiş), petrol akış güzergahları, LNG zamanı (Platts JKM 10$/mmtbu’yu aştı), elektrikli araç sayısı artacak 2025’te 7 milyon/yıl. Ama bu lityum, kobalt, nikel fiyatlarını daha çok etkiler

CarbonBrief’te 2017 değerlendirmesi: 49 ülkenin emisyonu zirve yapmış olabilir, tropik ormanlar tahrip sebebi ile emisyonu arttırdı, 2017 2.veya 3.sıcak yıl. Kalkınmış ülkeler COP15’te 100 milyar $ mobilize edecekti, 2.78 olmuş, bunun 0.725 Hindistan, 0.278 Ukrayna ve 0.26 Şili.

2018’de Alman devletinin en önemli önceliği, yenilenebilir maliyetlerinin yeniden dağıtılması olacak. Tüketicilerin maliyetini azaltmak bazı uzmanlarca elzem denmiş. Almanya linyitleri kapatmak yerine hükümet ETS’den emisyon alıp bu emisyonları karşılamalı…

OPEC merkezinden iki kaynak, organizasyonun “kesintilerden çıkış” stratejisi için bir plan çalışması başlattığını belirtti. Çıkış için Rusya 2018 yaz, Rosneft 2019’a diyor

Rus Rosneft ile BP birlikte Rus arktiği Yamal-Nenets’de birlikte petrol ve gaz arayacak. Rosneft gaz üretimi 2016’da 67 bcm 2020’de 100bcm hedefleniyor.

50 euro bir banknotu basmak 25 Watt-saat enerjiye mal oluyor. Bir tahmine göre Bitcoin için kullanılan kurulu güç 470-540 MW, 4.12-4.72 TWh. Bir diğer tahmin 35 TWh, Bulgaristan kadar diyor.

Almanya’nın enerji dengesindeki artış yenilenebilir %6.1, doğalgaz %5.2, petrol %3. Enerji, su ve atık yönetimindeki şirketlerin yıllık cirosu 2016’da %9.8 düşerek 510 milyar € oldu. 2018’de 2421 iş yerinden 1908’i yenilenebilir yükünden muaf.

Yoğun enerji tüketiminden dolayı, bitcoin madenciliği en çok Çin’in Sichuan bölgesinde madencilerin yerel hidro üreticileri ile anlaşma yaptığı bölgede yoğun. Dünyada 232 MW talep kapasitesi oluşturmuşlar.

ABD’de LNG tesisi yapan Cheniere’in Corpus Christi LNG sıvılaştırma tesisi için FERC’e sunduğu aylık ilerleme raporuna göre ilerleme toplam %77.4’de.

Grafikler

Dünyadaki LNG maliyetleri (Oxford Energy)

BP 2000’lerde “Beyond Petroleum” diye 8 milyar $ düşük karbon yatırımı yapmıştı. Uber dijital servis şirketi değil AB mahkemesine göre ulaştırma şirketi. Çin’de lokal hükümetlerin elektrik teşvikleri kalkacak gibi, bu sebeple Aralık’ta elektrikli araba satışları artıp, 2018’de belirsizliğe gidebilir. Petrol fiyatları ya hızlı düşecek, ya da güçlü devam edecek, pek de ihtimal kalmadı. Atlanta havaalanında 11 saat, Venezüella’da 5 saat elektrik kesintisi. Havaalanı maliyeti 300 milyon $’ı aşabilir. California’da düşük gelirli kiracılara güneş paneli ile yardım. Brezilya petrol üretiminde önümüzdeki yıllarda çok konuşulacak galiba. BP 2010 kazası sonrası zor köşeyi döndü ama hala yol var.

Özetler

AB yüksek mahkemesi, Uber’in AB taksi birlikleri ile mücadelesinde, Uber’in ulaştırma alanında hizmet veren bir şirket olarak sınıflandırmasına karar verdi. Dijital hizmet şirketi değil yani, gelsin ağır AB ulaştırma mevzuatına uyum.

Nijerya, akaryakıt istasyonlarındaki kuyrukları azaltmak için benzin alımına çıktı, Avrupa benzin satışları artabilir-fiyat güçlenebilir, ama kısa sürer anladığım kadarı ile.

Dünyanın en kalabalık havaalanlarından Atlanta havaalanı pazar günü 11 saat elektrik kesintisine maruz kaldı. Şalter alev almış. CHP mikrogrid tavsiye ediyorlar, yani kojenli. Daha önce 5 saat kesinti, Delta’ya 150 milyon $’a mal olmuş.

Bu sene BP tarihinde en yüksek üretime başlama miktarlarından biri gözüktü. 7 petrol ve gaz projesi devreye girdi. 2010’da Meksika körfezi kazasından sonra köşeyi döndü galiba. Ama üretim 3.6 mv/g, 2010’daki 4 mv/g’ün altı. Bu sene üretim artış oranı %14, her sene de %5 artacak.

2018’de petrol fiyatlarının yönüne Teksas karar verecek. Şeylciler deli gibi koruma alıyor(hedge). Ed Morse’da “eğer tedarik [tahmininde] yanlış isek, düşük tahmin ediyoruz demektir” diyor.

BNEF tahminlerini ve başarılı yazmış. Bu sene temiz enerji yatırımları geçen seneki 287.5 milyar $’ın biraz üzeri. Bu sene Kasımda PV’de Meksika 20.77$/Mwh, kara rüzgar’da 18.6$/Mwh gördü. Hindistan ekimde 40.52$/Mwh gördü ama enflasyon düzeltmesi yoktu.

Çin’de tek şarjda 250 km giden elektrikli araçlara 6653$ merkezi destek veriliyordu. Yerel otoritelerde merkezi desteğin %50sinden fazla veremiyordu. Artık yerel destek kaldırılıyor.

Pazartesi Venezüealla’nın başkenti Caracas ve çevresini etkileyen, öğlen başlayıp 5 saat süren bir elektrik kesintisi oldu.

Hindistan’da en yüksek kapasiteli su üstü yüzen güneş projesi Kerala’daki 500 kW santral iken, 10 Gwlık yüzer güneş için EOI, ilgi beyanı dökümanları topluyor. Son tarih 5 Ocak 2018

BHP Billiton Dünya Kömür Birliğinden ayrılıyor. ABD Ticaret Odasına da bildirim yaptı (çıkacağım diye). ACCR, BHP’den doğrudan veya dolaylı iklim ve enerji politika desteklerini açıklamasını isteyince işler karışmış gibi.

Çin’de Yuan bazlı petrol kontratları, 2009’da planlanmış, 2014’te Çin SPK’sından izin alınmış. 6 ay içinde başlayabilir. Şu anda dolara nomine olmayan petrol ticareti 300-350,000 v/g hacminde. Yatırımcı : “ilk yıl ben de yatırım yapacağım, genelde ilk yıl fiyatlar tek yönlü [yukarı] oluyor”

California’da 10 yıl için 1 milyar $, düşük gelirli 150,000 kiracıya güneş panelleri takılacak ve elektrik bedelleri düşürülecek. Evler, aynı apartmanda 5 destek alan aile var ise, dezavantajlı bölgede veya bölge gelirinin en fazla %60ını kazananlar arasından seçilecek.

ABD 1979’dan beri en düşük elektrik için kömür oranını gördü. Doğalgazın 2001’deki %20 oranı, geçen sene %34’e ulaştı. Ama kömürden elektrik üretimi %1.5 düşmüş olacak.

Statoil’in ekspertizi olgun, tepe üretimini geçmiş sahalardan daha çok petrol üretme. Pazartesi Brezilya’da Roncador sahasında %25 pay aldı. Total’de Santos için yatırım kararı aldı, teknik maliyetler 20$/v altı. Ekimde de ülkede büyük yatırım yapan Shell, alanların yarısını almıştı.

Çin doğal gaz ithalatını (temiz hava için) arttırınca LNG fiyatları arttı. Kömür ithalatı da ilk 11 ayda %8.5 arttı.Çin’in yerli üretimi arttırması bekleniyor. Çelik için kömür de güçlüi çelik üretimi 830’dan 832 milyon tona çıkacak.Demiv cevheri +%6. bakır +%5, ham petrol %12. Seneye tek hane

Grafikler

OECD Avrupa daha çok dizel kullanıyor. (CORES, IEA)

Araba üreticilerinin elektrikli araba model sayı ve satış hedefleri (Bloomberg)

Bor hidrojen ile nükleer füzyonda nötron çıkmıyor. OPEC ve IEA benzer tecrübeler, aynı veriler ile farklı sonuçlara mı çıkıyor. Çin’de karbon piyasaları başlıyor, bu arada kuzeyine doğalgaz bulabilmek için güneyde devlet binalarında doğalgaz kesilen şehirler oldu. Hindistan LNG anlaşmalarını revize etmişti, bir derlemesi var. AB 3 önemli enerji mevzuatında ortak bir pozisyon belirledi. Çin demir rezervleri ve Şili başkanlık seçimleri 3 şirketi pozitif etkiledi. Texas’ta üç kömür bir doğalgaz santrali kapanınca güvenilir rezerv 2019’a kadar en düşük seviyelerde.

Özetler

Almanya’da ilk havai elektrik hatları olan elektrikli otobanında inşaat başladı. 5km havai hat inşaatı galiba. AB enerji bakanları da Yenilenebilir enerji direktifi, Enerji birliği düzenlemesi ve elektrik piyasa tasarım direktifinde ortak pozisyonda anlaştılar.

Texas’ta elektrikte rezerv marjı bu yaz %9.3’e düşecek. 4300 MW gücünde 3 kömür santrali ve doğalgaz santralinin çıkmasından kaynaklanacak. İkinci California vakasına gidiyorlar bence

OPEC şeyli, IEA’de yenilenebiliri düşük tahmin ediyor. Petrolde ise OPEC daha sıkışık, IEA ise daha üretimi fazla piyasa öngörüyor. Hepsi okumuş çocuklar, ellerinde de deli gibi veri var. IEA arz fazlası seneye kadar gitmez gibi görüyor, OPEC 2018Y2’de talep artışı hızlanır diyor.

Norveç tasarımı Çin’de yapılmış Scarabeo 9 derin deniz sondaj kulesi ile İtalyan Eni, Rosneft ile Karadenizde sondaj yapacak. Yaptırımlara takılmamak için ise başka kazanılmış haklarını ve açıkları kullanıyormuş. Daha önce Exxon bu izni alamadı.

Bor ve hidrojen’den füzyon enerjisi konusunda Avustralyalı fizikçiler bir makale yayınladı. İki güçlü lazer ile iki elementin çekirdeklerini sıkıştıracak. Nötron ve radyasyon yok. HB11 Energy diye de şirket kurmuşlar. Makale burada.

“Gelecek petrol fiyat çöküşü” yazısını okumayın, 4 sayfa da ne demiş: ABD hisseleri düşer, OPEC üretime uymaz ise, Irak ve Rusya üretim miktarında hile yaparsa, ABD şeyl üretimi artarsa…

Yemen’den Suudi Arabistan’da Riyad’a atılan misil havada imha edildi. Sarayı hedef alıyormuş.

Çin dünyanın kalanından daha çok kömür yakıyor. Şimdi dünyanın en büyük karbon piyasasını kuracak(2020), önce sadece devlet şirketlerinin domine ettiği elektrik sektörü olacak. Ama sıkı bir takvim yayınlanmadı, herşey adım adım. Önce yılda 10,000 ton kömür yakanlar dahil olacak.

Irak petrol ticaret şirketi SOMO, 2 milyon varil ağır Basra ham petrolünü Dubai Mercantile Exchange de satmak için teklif verecek. Iraklılar haber yapmış…

Çin’in kuzeyindeki gaz talebini karşılamak için güneydeki Hunan’ın başkenti 7 milyon nüfuslu Changsha’da, devlet binalarında doğalgaz kesildi.

Hindistan 4. Büyük LNG alıcısı. 2020lerin başına kadar yılda %10 talep artışı bekleniyor. Petronet hem ExxonMobil hem de RasGas ile anlaşma şartlarını ve sürelerini değiştirdi.

Çin’in aradığı yüksek kalite demir cevheri BHP Billiton ve Rio Tinto’dan geliyor. Şili’de Pinera’nın başkanlık seçimlerini kazanması pozitif görülüyor, iki şirkette Şili’de madencilik yapıyor.

21 yıllık müzakerelerin ardından Hazar’ın statüsü netleşiyor, iki devlet boru hattı yapmak için diğer devletlerden izin almayacak. 2018 ilk yarıda anlaşma imzalanacak diyor Chatham house.

Grafikler

ABD ve Çin emisyon miktarı (Bloomberg) bir de kümülatif görmek lazım