Month: March 2017

Bugün Glencore’un da depolama varlıklarını Çinlilere satması önemliydi. Çinlilerde petrol piyasasında yer edinmek istiyor ama bu major petrol tacirlerinin depolama varlıklarını satması da ilginç değil mi? ABD birincil enerji üretimi 6 sene sonra ilk defa düştü. Engie, elektrik şarj istasyonu şirketlerini alması da ilginç bir hamle ama alımları elektrikte hizmet sektöründe yoğunlaşmış. Citi’den Ed Morse’un çok yanlış laf ettiğini görmedik, piyasa dengeleniyor OPEC kesinti ile yanlış yaptı, ABD üreticileri kendilerini korudu (hedgeledi) demiş. Grafik kısmına mutlaka bakın, İngiltere güneşte 20 senede beklediği gelişmeyi 3 senede görmüş.

Bilgiler

Baker Hughes ABD kule sayısı 15 artarak 824. Petrol kule sayısı 10, gaz 5 artmış.

Toyota önümüzdeki 4 yılda yapay zekaya 35 milyon $ ayırdı. Yapay zeka yardımı ile piller ve yakıt hücrelerinde yeni materyalleri bulmak için. Toyota hidrojenin de ileride önemli bir araç yakıtı olacağına yatırım yapıyor.

İngiltere’de OFGEM’in resmi pozisyonu temsil etmeyen, geleceğe bakış makalesinde 2000 yılında 350 Twh olan elektrik talebinin 2015 gibi 400 ve üzeri olması beklenirken 320 Twh’e düşmüş. 3-5 seneye Türkiye İngiltere’yi yakalar bu gidişle. PV’de ise iki senaryoda resmen yerle bir olmuş. 20 yılda beklenen gelişme 3 yılda olmuş.

Milyarder Ivan Glasenberg’in sahibi olduğu Glencore petrol depolama işinin %51’ini Çin’in HNA Innovation Finance Group’a sattı. HG Storage International depolama şirketi kuracak ikili, Avrupa, Afrika ve Amerika’da petrol depolama varlıkları işletecek.

Kanada’da Ontario’daki Dawn ile AECO hub-terminal fiyatları Kanada doğu-batı gaz fiyat farkını yansıtıyor. Ve fark 0.6 $/mmbtu. Haydi o soruyu soralım: Kanada hub olur mu? Ne kadar anlamsız değil mi

ABD’nin birincil enerji üretimi (elektrik değil), 2009’dan beri ilk defa düştü. 2015’e göre %4 düşen birincil enerji üretiminde, fosil yakıtlar %7 düşüş gördü.Kömür 2016’da %18 düşerek 1978’den beri en düşük seviyesine geldi. Petrol %5, doğalgaz %2 düştü. Yenilenebilir de %7 arttı.

Glencore sıvı depo stoklarını sattı (yukarıda), varlıkların yıllık getirisi 75 milyon $. Varlık değeri ise 0.5-1.1milyar $. P/E (fiyat/kazanç) oranı 7-15 arasında.Ama asıl hikaye şu, Vitol de, Gunvor’da Trafigura da petrol depolamalarını satıyorlar. İlginç…..

Citi’den Ed Morse’dan:“küresel petrol piyasası geçen sene sonunda zaten dengeleniyordu, kesinti ile OPEC istenmeyen sonuçlar doğurdu Problem yoktu”, OPEC ABD üreticilerinin büyük koruma pozisyonu almasına sebep oldu, bu da bu sene ABD petrol üretim büyümesi garanti diye değerlendirdi. 2017 şeyl büyümesinin %70 garanti

Hindistan, İran’ın kendisine önerdiği Farzad B gaz sahasında ilerleme olmaması sebebiyle, rafinerilerinden İran’dan petrol alımını 240,000 v/g’den 190,000 v/g’e düşürmesini istedi. İran’da karşılık olarak Hindistanlı alıcılara taşımada yaptığı %80 indirimi %60’a indirmekle tehdit etti.

Hollandalı elektrikli araç şarj istasyonu şirketi EV-Box’u Engie satın aldı.EVBox 26 ülkede, 980 şehirde, 48000 şarj istasyonuna sahip. Engie’nin alımları OpTerra, Ecova, Serviz, Tendril gibi bir çok servis, yazılım şirketini de kapsıyor. Bir analist Engie ticari den konutsal alana giriyor demiş.

Vatikan ABD başkanı Trump’u çatlak sesleri dinlemesi ve çevresel koruma liderliğini Çin’e kaptırması ihtimaline karşı uyardı. Kardinal Turkson, Gana’dan, Papa’nın çevre mektubu girişimininde öncülerinden.

Grafikler

İngiltere’de 2000 yılında yapılan talep tahmini ve gerçekleşme (OFGEM)

İngiltere’de 2011 yılından güneş PV gelişim öngörüleri ve gerçekleşme (OFGEM)

Bugün Murat Alanyalı ile birlikte Volkan Özdemir’in  “Doğalgaz piyasaları” kitabını tartıştık.

Dallas Fed’in enerji anketinde istihdam güçlü çıkmamış. ABD’de elektrik utility-kamusallarındaki sorunlar gerçekten büyük, bir yandan batık maliyetleri kurtarmak, yeni teknolojilere yatırım vs. Renault Zoe aslında Türkiye içinde mantıklı. Askeri tesislerde mikroşebeke. LNG’de Rusya dünya lideri olur mu? Putin istiyor. Avrupada dizel araçlara tüketiciler de mi mesafeli davranılıyor, ben daha net emare görmedim. Petrol sektörü sağlıklı mı, Jaffe’e göre Yaz tatil başlangıcı ile anlarız diyor. Nisanda belli olur. Petrol talebi zirve yapsa ne olur? Şirketler bu korkuyu diğer taraflarda (gaz-yenilenebilir) ile korumaya almaya çalışıyor. Petrol OPEC anlamasının uzama ihtimali ile değer kazansa da, teknikciler kötü haberde WTI 40-44$ görür diyor. Ama artık ABD benzin talep rakamları sinyal verecek.

Bilgiler

Petrol fiyatları üretim kesintilerinin devam edeceği beklentisi ile yükseldi. Doların değerine ilintisi ise 30 Mart itibari ile -0.137 (anlamsız). Teknik analiz zayıflık ortaya çıkarsa 40-44$ seviyesi diyor. Yukarı yönlü WTI’da 50.22 rahat geçilir ama 51.97 direnç

Küresel petrol ekonomisi sağlıklı mı, “Anma günü(Memorial day)”’den 1 hafta sonra benzin talebinin ne kadar değiştiği ile anlayacağız. Anma günü ABD’de Mayıs ayının son Pazartesi. Yaz tatili başlayınca diyor ama aslında Nisan-Mayıs döneminde ABD’de sürüş sezonu başlar.

VW skandalından sonra Avrupalılar daha az dizel araç alma eğilimindeler.Bu da Mercedes’i düşündürüyor. Elektrikli araba hedeflerini öne çekti.2025’teki 10 model hedefini 2022’ye aldı. Audi’de ise 43,000 işçiyi temsil eden sendika, Ingolstadt’da da elektrikli araba yapılmasını istedi. Ne sendikalar var!

Renault Zoe, muhtemelen 2017’nin en mantıklı elektrikli arabası, Avrupa’da BMW i3 ve Nissan Leaf toplamı kadar satmış. Şubatta Avrupa da 16000 elektrikli araç kaydı var, geçen sene aynı aya göre %20 artış. Yıl toplamlarında %38 artış

ConocoPhillips’in petrol kumları varlıklarını satacağını açıklaması sonucu hisseleri %7.4 değer kazandı. UBS’e göre bu varlık “düşük büyüme, düşük marjlı varlık”.

Dallas Fed enerji anketi dün yayınlandı. İş aktivitesinde ankete katılanların %50sinde artış (bir önceki çeyreğe göre), %14’ünde azalma olmuş. %48.7’si şirketlerinin durumunda iyileşme, %40.8’i ise her hangi bir değişiklik olmadığını söylemiş. Ama istihdamda artış zayıf kalmış.

California’da sayaç gerisi güneş kapasitesi 5 GW ve dağıtım boyutundaki de 10 GW. California ISO şebeke kararlılığı için artan oranda güneş üretiminde kısıntıya gidecek.

ABD’de 2011’de de San Diego’daki elektrik kesintisinden 8 saat elektrik verilemeyen MCAS Miramar deniz üssüne hibe verilerek Micro şebeke projesi yapılmış. Raytheon ve Miramar da iş ortakları

Petrol talebinin tepe yapacağı tartışılsa da, petrol işindeki şirketler kendilerini korumak için başka sektörlere yatırım yapıyor. Avrupalılar daha agresif. Statoil 2030’da tüm yatırımının %15-20sini yenilenebilire yapıyor. Shell gaza yoğun yatırım yapıyor. Exxon “uzun dönemli gaz oyunu” ve kısa dönemli şeyl birlikte oynuyor. Petrol devletler?

Novatek ve Gazprom ortak olarak Arktikten gaz üretebilir. Yamal LNG 16.5 milyon ton LNG üretmeyi planlıyor, Arctic LNG 2 tesisinin ilk katarı ise 2022-2023 gibi bitecek, benzer kapasite de. Rusya 70 milyon ton LNG üretir demiş, Novatek’ten Leonid Mikhelson

WoodMackenzie’ye göre bazı derin deniz projeleri ABD’deki sıkı petrol maliyetlerine yaklaşıyor. 2014’ten beri derin deniz projeleri maliyetleri %20 düştü.5 milyar varil derin deniz rezervi 50$ altında mantıklı, sıkı petrolde ise aynı fiyat seviyesinde 15 milyar varil rezerv var.

ABD’deki elektrik şirketlerinin durumu anketinde en büyük sorun %49 ile yatırım maliyetlerinin geri dönüşünü almak, %43 yeni teknolojik yatırımları ispatlamak, %41 dağıtık kaynak büyümesini yönetmek, %35 ise verimlilik ve negatif talep artışından dolayı gelir kayıplarını kurtarmak.

Putin Novatek ve Total CEO’larına “Rusya dünyanın en büyük LNG üreticisi olabilir ve olacaktır” dedi.

Grafik

Petrolcülere göre 2017 sonu petrol fiyatı kaç olur (Dallas Fed)

Derin deniz ve ABD sıkı petrol maliyetleri (WoodMackenzie)

Serkan Şahin’in hafta ortası yorumu burada. Bulgarlar AB’den kömürde istisna istemiş, 1 milyar $ güncelleme yatırımı yapamayacağım diye. UPS kargo araçları sola dönmüyor, sağa dönüşlü yolları tercih ediyor. Yolu uzatsa da. OFGEM gelecek yıl iş planını yaynladı. Lityumda fiyatlar arttıkça rezervler de geliyor. Kayıp para makalesi. Westinghouse’da iflas. Su sektörü çok ilginç, dünya çapında da kayıp kaçaktan geçilmiyor. Kömürü ne öldürdü bugün tek okunması gereken yazı.Tarihte doğalgaz telaşı

Bilgiler

Kömürü öldüren neydi? Stanford’dan Charles Kolstad. ABD’de batıdaki üretim 1970 spnrası hikayesi, doğudaki üretimde tarihi dönem. Ama düşüş 2009’da başladı. Görünen çevre, ulaştırmada deregülasyon, çatlatma, verimlilik, finansal piyasalardaki risk algısı ama sayılar farklı şey söylüyor. Progress-ilerleme bitirdi kömürü diyor.

OFGEM gelecek yıl ki iş planını yayınladı. Hedef çıktılar “Enerji tüketicileri için pozitif bir sonuç”, Daha iyi çalışan bir piyasa, enerji sistemindeki değişimi sağlamak, tarifelerde geçmiş dönemden öğrenerek yeni sisteme geçmek, monopol alamlarda rekabet sağlamak, kaliteli analizde otorite olmak

UPS kargo şirketi araçları neden sola dönmüyor? Yolu uzatsa da sadece sağa dönüşler ile hedefe planlama yapılıyor. Mythbuster’da deney yapılmış, sola dönüşlerde 5.2 mil, 52 dakika, 6.8 yakıt tüketimi iken sağa dönüşlerde 6.8 millik yol, 61 dakika sürerken yakıt 4. Gerçekten yolu uzatsa da verimlilik sağlıyormuş

Lityum’da 2015’e göre dünya talebinin %88’ini karşılayan 4 firma talebi karşılamakta zorlanıyor. Tonu 2014’te 4000$/ton’dan bugün 20,000$/ton’a çıkmış. ABD’de Nevada’da Clayton Valley’de

Shangdong Gold, Çin’deki en büyük altın madenini bulmuş olabileceğini iddia ediyor. Xiling madeninde 382.58 ton altın rezervi var, 550 ton daha eklenebilir. Çin 2020’ye altın rezervini 3000 ton’dan 14000 ton’a çıkarmayı hedefliyor.

Toshiba’nın ABD’deki nükleer birimi Westinghouse 11.bölüm iflas başvurusunda bulundu. Toshiba bu durumda 9 milyar $ kaybedebilir. Toshiba 13 milyar $ lık NAND çip işini de satıyor.

Yeni bir kayıp para makalesi. Tanıma bakalım : “değişik sebeplerden dolayı, enerji fiyatlarının tüketicilerin güvenilir elektrik beklentilerini karşılayacak yatırım değerini karşılamaması”

Dünya Bankasına göre dünya suyun %25-35’ini su sızıntıları ve boru patlaklarında kaybediyor. Yıllık maliyeti de 14 milyar $. Dijitalleşme buradaki sorunları azaltabilir.

Bulgaristan’da elektrik üretiminin %40’u kömürden. Bulgaristan, AB’den yeni kirlilik kurallarından istisna istedi, çünkü mevcut santrallerini güncellemesi daha maliyetli olacak. Yatırım maliyeti 1 milyar $mış.

Dün Trump’un imzaladığı başkanlık kararının tam metni.

 

Grafik

Trump kararı kaynak dağılımını nasıl etkiler (WSJ)

Amerika’da kömürü ne öldürdü, yıllara göre ABD’de kömür termik kapasite artışı (http://siepr.stanford.edu/research/publications/what-killing-us-coal-industry)

Tarih

20 Ocak 1987, Milliyet

Aşağıdaki yorum Serkan Şahin’in hafta ortası yorumudur:

“Alaska in-transit ham petrol stoklari beklendigi gibi artti. Genelde Ocak ve Mart aylarinda ani ziplamalari goruyoruz, mevsimsel ve lojistik nedenlerden dolayi. Ham petrol stoklarinda 867,000 varillik artis var. PADD3 yaklasik 2 milyon varil ile en buyuk destekci, Cushing ise 220,000 azalmis. Meksika Korfezi ve gaz uretimi kaynakli artis stoklara yansimis anladigimiz kadariyla. Mevsimsel talebin gelmeye baslamasi ile rafineri kullanim oranlari da mevsim normallerine donuyor PADD3’te. Rafineri kullanim oranlari %95’i gorur gibi. Cushing stoklari bence Kuzey Dakota icin durumun hala ic acici olmadigini gosteriyor. Muhtemelen tasima maliyetleri yuzunden rekabet durumlari hala cok zayif. Her ne kadar ham petrol ihracati 1.01 milyon varil/gun gibi ciddi bir seviyeye gelmis olsa da bundan PADD3 ureticileri faydalaniyor anlasilan.

Bir de Irak uzerine kisa bir not. Daha once Akr-i Bijel’den ders almak lazim demistim, ciddiye alinmamisti. Simdi de Genel Enerji’nin rezervlerinde revizyona gittigini ve azalma oldugunu gorduk. Kuzey Irak’taki uretim sorunlari, jeolojik problemler ve maliyet sorunu guneydekinden cok alakasiz oldugu icin Irak’i bir butun gibi gormek ve guneydeki bollugu kuzeyde beklemek cok tehlikeli.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

“Kömüre karşı savaş bitti”, bugün imzalanan ABD başkanlık kararının önemli etkileri olabilir. Denizaltı ile LNG taşınması 1983’de tasarlanmış. Trafigura IBM ile öbekzinciri ile petrol ticaret sistemi oluşturuyor. Tesla’da sıvı soğutmalı bilgisayar varmış. İngiltere’de sabah karşı dip talebinin yerini hafta sonu gün ortası dibi aldı. Exxon, ABD yönetimine Paris’ten çıkma mektubu yazdı. Danimarka’da 600 MW rüzgar çiftliği. Petrolü ekimde al sonraki mayıs’ta sat, kar ihtimali yüksek, Societe General grafiğini çıkarmış.

Bilgiler

ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ve (BBC’ye göre Başkanı Trump da): “Kömüre karşı savaş bitti”. ABD yönetiminde bugün Trump’un “Energy Independence Executive Order”’ı imzaladı. Obama dönemindeki en az 10 çevre kararını geri alıyor veya işlevsiz noktaya getiriyor.

Yukarıdaki karara eleştiri WRI’dan: “Trump yönetimi Amerikalıların sağlığı, çevresi ve ekonomisi ile imtihanda başarısız oluyor. Bu karar ahlaki otorite de ve küresel liderlikte Amerikayı geride bırakıyor ve diğerlerinin gerisine düşürür.”

Kargo denizaltıları ile LNG taşınması, General Dynamics 1960’da tasarlamış. Bu denizaltılar ile Alaska’dan LNG ithalatı makalesi, 1983 yılına ait. 140,000 m3 LNG denizaltı tankeri… 40 yıl düşünsem aklıma gelmezdi.

Natixis, IBM ve Trafigura, ABD’de ham petrol işlemleri için ilk öbekzinciri (blockchain) uygulamasına öncülük ediyorlar. Platformu Hyperledger Fabric üzerine inşa ediyorlar. Maliyetleri azaltacak, güvenlik, “cash cycle times” azaltımı (işlem hızı diyeyim, tercümesi olan varsa beklerim). Yeni platform kargo bilgilerine kadar herşeyin işlemini sağlayacakmış.

İngiltere’de ilk defa, Mart hafta sonunda gün ortası net elektrik talebi sabaha karşı tavanından da aşağı indi. Yani evlerde ve dağıtık sistemde üretilen güneş enerjisi merkezi elektrik talebini düşürmeye devam ediyor. 5 yılda 11 GW kurulu güç devreye girmiş. Güneşli bir günde 9.5 GW üretim gelebilir denmiş.

600 MW offshore rüzgar santrali ile Danimarka Kriegers Flak’ta rekor peşinde. Vattenfall 54.10 $/Mwh ile ihaleyi kazanmış. Danimarka parlamentosu 2012’de, 2040 yılında fosil yakıtlardan bağımsız bir ekonomi kurmayı oyladı.

Arabalara yazılım gibi davranmak. Elon Musk, Tesla’nın Model 3’ü ile ilgili yazılım sektörünün kullandığı “release candidate” tanımını kullandı. Model 3 üretimi sene sonunda başlasa da, 35000$’lık model değil 60,000$’lık model 3’lerin alınacağı ama 2019’a kadar para yakmaya devam edeceği öngörülüyor.

ExxonMobil, Trump yönetimine, ABD’yi Paris anlaşmasından çıkarmaması için mektup yazdı. Exxon ABD’nin doğalgaz rezervleri ile Uluslar arası rekabetçi kalacağını önermiş.

Kuzey doğu Asya elektrik şebekesinde Moğolistan’ın geniş yenilenebilir potansiyelinin değerlendirilmesi makalesi. Moğolistan’da 1000 GW rüzgar, 1000 GW güneş kapasitesi çalışılmış, 000 hatası yok.

Grafik

Societe Generale’dan Brent’de ekimde al mayısta sat önerisi (Christopher Johnson)

İngiltere’de gün ortası talebi, sabaha doğru talep dibinden de aşağı düştü, sebep güneş (Guardian)

Tarih

2 Aralık 1977, Milliyet Sayfa 2 – ABD Ekonomisindeki sorunlar ve Türkiye

Bugün LNG konusundaki bu rapor çok dolu. Serkan’ın Aramco halka arz analizi burada. Çin’de petrol talebi artarken dizel talebinin düşmesi önemliydi. FT’deki “trader house”ların 3’ü bir yarım OPEC ediyor. Bu kısım önemli. Goldman Sachs sanki petrol talebinde kesintiye gerek yok mu demiş, ben mi öyle anladım. Piyasa dengeleniyor diyor. Bu hafta Trump clean power plan -CPP’yi geri alabilir, kömür-gaz geçişkenliğinde yeni bir dönem başlayabilir. Petrol şirketleri ABD’de daha fazla koruma-hedge etmişler. İngiltere’de akıllı sayaçlarda yaşanan sorunlar..

Bilgiler

Vitol, Glencore ve Trafigura, günlük OPEC petrol üretiminin yarısı kadar petrol ticareti yapıyor: 17 mv/g (ham petrol+ürünü). 2014’te bu rakam 10 mv/gdü. Gunvor ve Mercuria’da 5 mv/g petrol işinde. Vitol : 7mvg/g, Glencore 5.5mv/g, Trafigura 5 mv/g, Gunvor 2.6 mv/g, Mercuria 2.5 mv/g.

Petrolde maliyet düşüşlerinde açık deniz, kara sondajlarının düşüş etkisini yakalayıp geçebilir. Kara sondajcıları %65-90 maliyet düşüşünün kalıcı olduğunu düşünüyor. Servis işirketleri dönemsel düşüşün tüm düşüşün %50si olduğunu iddia ediyor. Bu yatırım verimliliğinin %55’i dönemsel, %45i yapısal

Çin’in petrol talebi %5.5 artmasına rağmen, dizel talebi %5.3 düştü. Bir önceki yıla göre petrol ürünleri talebi %4.3’ten %2.8’e geriledi.Kömür ve dizel talebi birlikte düşüş görürken, çimento talebi hızlı, çelik durgun.

Petrol fiyatları düşse de ABD’de üretim gelmeye devam edebilir. Şirketler %27 gelirlerini koruma(hedge etmişler)ya almışlar. 2016’da %17ydi.

ABD’nin en büyük özel(şahsi) madencilik şirketi Murray Energy’nin sahibi Robert Murray, kömürün Trump döneminde yeşil prangalarından kurtulacağını ama bunun madencilik istihdamında büyük bir artışa yol açmayacağını iddia etmiş. Trump bu hafta CPP’yi bitirebilir. Bu da kömür-gaz rekabetine dair yeni bir dönemi açabilir.

Ürdün’de Amman’ın 100km güney doğusunda, Attaratum Ghudran petrol şeylindeki rezervden 470 MW net elektrik üretecek santralin inşaatı yakında başlayacak ve 2020 ortasında devreye girecek.

Hindistan elektrik bakanı Piyush Goyal, önümüzdeki 15 ayda güneş kurulu gücünün 10,000 MW’dan 20,000 MW’a çıkacağını tahmin ediyor. 2017’de 8.8 GW yeni kapasite eklenecek ve 1.1 GW çatı tipi güneş. 2022’de 100 GW güneş, 60 GW rüzgar hedefi var hükümetin. Bakan, yenilenebilir hinidstan kapasitesinin %60’ı olabilir demiş.

Afrikalıların 3’te 2sinin, -620 milyon- elektriğe erişimi yok. 9 ülkede ilkokulların %80inde elektrik yok. Ortalama Afrikalı yılda 160 kW elektrik tüketiyor. Afrikayı elektriklendirmeye dair çok kapsamlı bir rapor.

Suudi Arabistan kraliyet kararı ile Saudi Aramco’nun gelir vergisi oranı %85’ten %50’ye düşürüldü. Aramco %20’de devlet hakkı ödüyor. Karar aslında 100 milyar $’ın üzerinde sermayesi olan hidrokarbon şirketlerini içeriyor. Ama Suudi arabistan’da bu karara uyan bu kadar büyük sadece Saudi Aramco var.

Goldman Sachs, OPEC’i üretim kesintilerini uzatma konusunda uyardı: “Eğer talep düşüşü veya Libya/Nijerya’dan hızla üretim artışı beklemiyorsanız, kesintiye gerek yok”

İngiltere’de akıllı sayaç ve anlık fatura miktarını gösteren sistemlerde, daha sonradan çıkan okuma sorunlarında 12ay geri doğru düzeltme fatura gönderilmesi hala çözülmedi. Veri ofisi Data Communications Company hala tam anlamıyla hazır değil, kaldı ki mobil veri yerine adanmış ağ bağlantılarının en sonunda gerekeceğini belirten de var.

Grafik

Bağımsız emtia şirketlerinin petrol ticaret hacimleri (FT)

Wood Mackenzie’den petrol koruma fiyat ve hacimleri

Goldman Sachs – küresel petrol piyasaları dengeleniyor.

 

 

Aşağıdaki yorum Serkan Şahin’in haftabaşı yorumudur:

“Aramco’nun borsaya acilmasi uzerine cok soru donmeye basladi, kendi tahminlerimi sizinle paylasayim.

Herseyden once Aramco’nun tam anlamiyla baska hicbir petrol-gaz sirketine benzemedigini (Gazprom ve NIOC’ye hafif benzerlikleri olsa da) iyi anlamak lazim. Aramco her ne kadar entegre bir dev sirket olsa da asil gucu arama&uretim (aslinda neredeyse sadece uretim)den geliyor. Uretimdeki en buyuk iki silahi; 1) Ghawar sahasina sahip olmasi, 2) Sahalarinin rezerv hesaplamalarinin dis denetleyicilerden (external aduit) bu zamana kadar uzak tutulmus olmasi. Her ne kadar Ocak’ta sozde bir denetleyici verisi aciklanmis olsa da petrol sirketi-denetleyici iliskisini anlamak icin Volkswagen-emisyon olcum sirketi iliskisini inceleyebilirsiniz. En onemli musterinize istedigi sonuclari vermezseniz artik en onemli musteriniz olmaz. Hatta musteriniz olarak da kalmaz. O yuzden de aslinda Aramco’nun dis denetleyiciye acilmis halinin sorunlu kismi dis denetleyicinin Aramco’nun kendisine sundugu veriler disinda bir veriye ulasim gucunun olmamasi ve istenilenden baska sonuc sunamayacak olusu. Bu durumda Aramco uretim ve daha onemlisi rezerv bilgilerini rakiplerinden ve piyasadan saklayabiliyor ve bu bilgiler uzerinden manipulasyon yapabiliyor. Son zamanlarda fazlaca gordugumuz ihracat verilerinden uretim tahmini yapmak gibi oldukca kotu bir aliskanligi da bu manipulasyonda kullaniyor.

Bu durumda Aramco’nun kendisini Aramco yapan bu ozelligi kenara koyarak tum sirketini borsaya ve boylece otomatikman kamuya acmasini beklemek en hafif tabiriyle saflik olur. Benim beklentim Aramco’nin rafinaj ve tasima basta olmak uzere birkac dusuk onemde uretim alanini bir yan kurulusa baglayarak (muhtemelen yeni bir sirket kurarak) bu sirketi borsaya acmasi. Bu sirket yine muhtemelen “buyuk” denecek capta bir sirket olacak ve bazi yatirimcilar icin guzel firsatlar sunacak. Ancak Aramco’nun kendisini borsaya acmasi bi nevi intihar olacagindan ben bu ihtimali beklemiyorum.

Diyelim ki Aramco kendisini borsaya acti. Bu durumda tum uretim sahalarini bir yan sirekete aktarip bu sirketi borsaya acilan kisimdan muaf tutacaktir. Bana sorarsaniz bu kadar cok bilgi kirliliginin yapildigi bir piyasada Aramco’nun bu bilgileri gizli tutmasi iyi birsey. Google’de ilk aramada karsimiza cikmayacak bu veriler uzerine ahkam kesebilecek kisi sayisi bu haliyle 10 kisiyi gecmez Dunya capinda ki bu da piyasa icin saglikli.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Karbon yasası, her 10 yılda insan kaynaklı emisyonların yarılanması. Alman postalarının elektrikli hafif ticari araçlara (kamyonet deyip geçtim) yatırımı şöyle ilginç. Dizelle direnen gelenekseller ve yenilikçi posta ofisi. Vitol günde 7 mv/g petrol ticareti yapmış. Hindistan tüm ülkeyi elektriğe kavuşturma politikasında çok ilginç rakamlar var. Petrol talebi 2026’da zirve yapabilirmiş. Petrol ve doğalgaz firmalarının dökümanları arama motoru.

Bilgiler

Baker Hughes ABD kule rakamı 20 arttı. Geçen seneye göre 280 artarak 809 oldu. Arka arkaya 10 haftadır artış görüyor.

Apple iki aya kalmaz iPhone’ların Hindistan’da da üretimine başlayacak. Wistron tarafından imal edilecek iPhone’ların maliyetinin düşürülmesi ve Hindistan’daki pazar payının arttırılması hedefleniyor. Trump’a rağmen ABD’de üretimi düşünmemesi de düşündürücü.

Elektrikli otobüs taşıma vs denilince Tröleybüs diye Bir şey vardı zaten. İsveç ve Los Angeles’ta Siemens ve Scania elektrikli yukarıdan asılı elektrik kablolarından elektrik alan kamyonlar geliştiriyor ve deniyor. Pantograf (kamyon tepesinden hatta uzanan üst aparat), sollama sonrası tekrar hattan besleniyor, sollarken dizel

Alman postaları, Deutsche Post AG, bu seneden itibaren 10000 e-kamyonete “ScreetScooter” geçmeyi planlıyor. ScreetScooter Avrupa’da Renault Kangoo’yu geçerek elektrikli araba segmentinde birinci olabilir. Sene sonuna kadar 4000 elektrikli hedefleniyor. Elektrikli araba bakımı içten yanmalılara göre %35 daha ucuz

Karbon’un Moore yasası olarak önerilen: “Karbon yasası”: insan kaynaklı emisyonların her 10 yılda yarılanması. Yılda %10-%12 değişim demek. Çin’de mesela kömür 2013’te %3.7 büyürken, 2015’te %3.7 düşüşe geçti. Bu sebeple 10ar yıllık senaryolar tasarlanmış.

Redburn danışmanlık şirketi 2026 gibi petrol talebinin zirve yapacağını öngörmüş. Petrol talebinde hafif araçlar 20-25 mv/g, karayolu taşımacılığı da 20-15 mv/g, petrokimya da 10-15 mv/g aralığında. Küresel petrol talep artışı 2020 gibi 0.5 mv/g büyümenin altına düşebilir.

Vitol’un 2016 turnover’ı 152 milyar $. Günlük ortalama 7 mv/g ticareti var. 6809 gemi yolculuğu. Ticaret hacminin %48’i hampetrol. En büyük ticaret artışı benzinde . LPG hacimleri ise 2016da %131 artmış. Kömürde de artış görmüşler çünkü 2016’da Asya’da 50 GW ek kömür kapasitesi devreye girmiş.

Çin kendi kömür politikasının başarısının kurbanı mı? NDRC madenleri 276 gün çalışmayan düşürdüler, üretim yıldan yıla %7.8 düştü. Kok kömürü fiyatı 4 katına, termal kömür de 2 katına çıktı. Kasımda 330 gün çalışma süresine tekrar çıkardı (NRDC).

“Bir ölçü hedef haline gelince, iyi bir ölçü haline gelmez”, Goodhart yasası. OPEC’e de hedef yapınca, ülkeler bu hedefin etrafından dolaşıyor.

Birçok petrol şirketinin kendi düzenleyici kurumlarına verdikleri açık dökümanların arama motoru. Aleph arama motoru

Hindistan hükümeti 2019’da “Power for All” – Herkez için elektrik insiyatifini başlattı. Yerli kömür üretimini arttıracak, yeşil enerji koridoru, Led for all ile de 20000 MW talep kapasite düşüşü yapılacak. Rakamlar kocaman

Grafik

Küresel karbon yasası (Science)

Norveç ekonomisi de Körfez ülkelerinden farklı değil, petrole bağımlılık sonunda bir bağımlılıktır. Fitch’in Suudi Arabistan eleştirisi reforme edemezlere gelmiş. Bangladeş’te 4.1 milyon ev tipi güneş var ve komşular arası elektrik satışı için bu sistemleri küçük küçük birbiri ile ticarete geçiriyorlar. Bugün vakit varsa okunacak tek rapor Stanford’un “Yeni Güneş Sistemi” raporu, Çin’deki güneş sektörü incelenmiş. ABD’de de kurumsal dönüşüm zor oluyor, ama makale başlığı çok ilginç. 10 yılda gemilerde LED lambalara niye geçilemediği incelenmiş. Kule fiyatları artıyor. İlginç bir metrik: elektrikli araba başına düşen şarj istasyonu sayısı, Çinde 2020’de 1’e düşecekmiş.

Bilgiler

Norveç ekonomisi petrol fiyatlarındaki düşüşten dolayı zayıf büyüme bekliyor. Hükümet raporuna göre önümüzdeki 4 sene güçlü büyüme gözükmüyor. Yıllarca OPEC ülkeleri Norveç’i örnek almalı ekonomilerini çeşitlendirmeli vs muhabbetleri yalan oldu. Petrole bağımlılık, Norveç’e de sorun.

Siemens kontrol ekipmanlarında – PLC’lerde, ABD’de 7 olmak üzere 10 endüstriyel tesiste virüslü yazılım tespit edildi. 4 yıldır devam ediyor. Niye Siemens, bu işin windows’u gibi yaygın endüstriye kullanımı var.

Fitch Suudi Arabistan’ın kredi notunu A+’ya düşürdü. Neden? Reform ajandası hükümetin yönetim kapasitesini aşar demiş. Ama bu not düşüşü ile ülkenin notu diğer kurumların verdiği not seviyesine geldi. Hükümet sübvansiyonlarını kesmek enerji yoğun sektörleri, yabancı çalışanlar için yüksek maliyetlerin ise özel sektörü vuracağı söylenmiş.

Çin’de elektrikli araba başına düşen şarj istasyonu oranı 2.3, 2020’de 1’e gelecek. Fakat dışarıda şarj etmek 3 misli pahalıya mal oluyormuş. Yeni metrik öğrendik.

Bangladeş’te 4.1 milyon ev tipi güneş sistemi kurulmuş. Asya Kalkınma Bankası, Bangladeşli SOLshare ile “sürü elektrifikasyon” diye bir proje başlatmış. Komşular birbiri ile elektrik ticareti yapabilecek.

Stanford’dan “Yeni Güneş Sistemi” raporu. Özetten: Çin güneş sektörü, görünebilir gelecekte küresel piyasanın da major iticisi. Efsaneleri de incelemişler, finansal balon mu, Çin yenilikçi değil mi, Çin’de mi merkezileşiyor, ithalat tarifeleri Çin’i sarsar mı, yabancı yatırımcıya kapalı mı?

Bir lambayı değiştirmek için kaç amiral gerekir makalesi ABD deniz kuvvetlerinde gemilerde LED aydınlatmaya geçişin 10 yılı bulan değişiminin hikayesi. LED’e geçmek isteyenler ikna etmekte çok zorlanmışlar. Enerji yatırımlarında kurumsal süreçlerin önemi.

Pakistan Balochistan’da 1320 MW süperkritik kömür santralinin inşaatına başlandı. 2019’da tamamlanacak.

BHP Billiton’un Şili’deki Escondida bakır madenindeki grev 1973’ten beri ülkedeki en uzun grev (43. gün).

Grafik

Kule maliyetleri de artıyor