EAK – Enerjide Günlük Notlar

Petrol fiyatlarında bugünki bakışım: Petrolde fiyat artışı Ağustos ortasına kadar devam edebilir. Şu anda piyasalar İran yaptırımlarını fiyatlıyor gözüküyor. 3$/galon benzin fiyatı ABD tüketicisini sarsmaya başlar, muhtemelen Temmuz olur. Burada 2002-2008 petrol fiyat hareketlerinin de sebeplerinden olan hedge fonların (enflasyona karşı koruma için) kağıt emtia pozisyonlarının artış etkisi de fiyatları pozitif etkiliyor. Yüksek talep dönemine girdik, Ağustos ortasına kadar hızlı düşüş beklemiyorum. Art Berman’ın kıyaslamalı stok grafiklerini anlamak önemli. Art Berman’ın grafiğine göre önce stok artışı görmemiz gerek sonra WTI’da 60$/v’leri görebiliriz. Fakat kağıt spekülatif pozisyonların rekor seviyeleri bir düşüş olursa çok panik halinde olabileceğini düşündürtüyor. Columbia üniversitesinin Küresel Gaz Düzeni 2.0 bugün okumanız gereken tek yazı.

Özetler

ABD petrol ve gaz üreticisi Hess, arka arkaya 14.çeyrek kayıplarını açıkladı. Geçen sene aynı çeyrekte 324 milyon $ olan kayıp 106 milyon $. Petrol üretimi de 311,000 v/g’den 255,000 v/g’e düştü. Şeyl şirketlerinden, bu fiyat da mı olmuyor, yoksa yatırım mı ilerde görürüz.

Fosil yakıt yatırımlarına en çok destek veren bankaların ülkelere göre toplulaştırılmış listesinde 2017’de 1. Kanada, 2.ABD, 3.Çin oldu. 2017’de İsviçre bankalarından Credit Suisse kömür madenciliği ve kömürden elektrik üretimine 2 milyar $’ı, UBS’de 700 milyon $ destek verdi.

2000-2014 arası OECD ve G20 ülkelerindeki KİT’ler elektrik kurulu güçlerindeki yenilenebilir oranını %9’dan %23’e çıkardı.

Almanya’da metal çalışanları sendikası, eyalet hükümetinin pil hücre üretim fabrikası açılması için destek talep etti. “Eyalette 400,000 kişinin istihdamı, Asya’da üretilen pil hücrelerine bağlı olmamalı”. Energiewende’de binaları modernize etmek için 100,000 eğitimli işçiye ihtiyaç var.

[Rapor] Değişen Küresel Gaz Düzeni 2.0 . Çin gazın enerjideki payını %7’den 2020’de %10’a çıkarmak istiyor. Her %1’lik artış 25 mtpa ek LNG ithalatı demek. Hindistan’ın hedefi 2022’de %15. Kore rekabet kurumu da destinasyon maddelerini illegal ilan edebilirmiş yakında.

Güneş panelleri ve sistemleri yıldan yıla kayıplara uğruyor. NREL araştırmasına göre yıldan yıl %0.5 düşüş oluyor. Ama bu sıcak iklim ve çatılarda daha yüksek olabilir.

Kömür fiyatları geçen seneye göre %11 yukarıda olsa da, sene başından beri %8.1 düştü. 2018 sonuna kadar 88$/ton’a doğru düşüşü bekleniyor.

ABD’de benzinin galonu 3$’a gelince ekonomiyi negatif etkiliyor. Perşembe ortalama 2.4$’ı gördü.Geçen seneye göre %15 daha yukarıda. Mart ortasından beri %4.5 arttı.

Yamal LNG’yi işleten Novatek, ilk çeyrekte net gelirlerde %39.3 düşüş gördü. Toplamda 20.3 milyar m3 gaz üretimine ulaşmıştı. Döviz kuru hareketlerinden etkilenmiş deniyor.

Yeni bir gemi taşıma endeksi girişimi. Freightos Baltic Endeksi (FBX) 12 bölgesel endeksle birlikte bölgesel harita ilginç.

Rusya’nın kömür üretimi 2016’ya göre 2017’de %6 yukarıda 409 milyon ton oldu. 2030’da 480 milyon ton olması bekleniyor.

Video – AB rafineri forumu

Grafikler

Elektrik üretim kapasitesinde devlet KİT’lerinin oranı (OECD)

 

Özetler

Çimento üretimi küresel emisyonların %6sı. Süpermalzeme denen grafen ile betonda kullanılan materyaller yarıya düşürülebilir. Çimentoyu değiştirmiyor, çözelti olarak katılıyor herhalde

Perovskit güneş hücreleri ticarileşmeye daha da yaklaşmış olabilir. Geçen yaz NREL’de %22.7 verimlilik görülmüştü. Sorun 30 yıl dayanacak perovskit hücreyi yapmak. Bu verimlilik grafiği de düzenli güncelleniyor.

[Rapor] Oxford Energy’de 2017 Avrupa talebinin 2016’ya göre yüksek olmasını belirleyen aylar Ocak ve yaz dönemi. Endüstriyel talep ve elektrikte gaz kullanımı da diğeri.

[Rapor] Amerikalarda LNG. Latin Amerika küresel boru hattı ticaretinin %7.5’i, LNG’de de %4 küsur o kadar büyük değil. Ama tüm bir Kuzey-Güney Amerika kıtası özelinde değerli bilgiler var.

Çin INE’nin petrol kontratları önceden(Mart’ın son haftası-açıldığı hafta) Dubai’ye göre bir premiuma sahipti. O premium eriyince ticarette yavaşladı. Ortadoğu’dan Kuzeydoğu Asya’ya kargolar 25-35 günde gidiyor, limandan depolama tesisine de 1-2 hafta.Ticaret marjı 2.5$/ v

Güneşin şebekeye entegrasyonu workshop sunumları.

Video – Kayıtzinciri ve Kanun (Blockchain and Law)

Grafik

Bakır alaşımların nihai kullanıma göre sektörleri (CopperAlliance)

Latin Amerika özetleri bu adresten ve diğer sitelerden. OPEC ve Rusya toplantısı oldu. Fakat bu sırada Igor Sechin’in OPEC ile ilgili açıklamaları ilginç oldu. Enerji dayanıklılığı [resilience]’a yenilenebilirin nasıl destek vereceği makalesindeki grafik aşağıda. Sibergüvenlikte FERC, enerji sistemindeki önemsiz bilgisayarlara geçici depolama/USB cihaz takılmasına da standart istedi. Panama kanalından ilk defa birgünde 3 LNG gemisi geçti. İngiltere 55 saat kömürsüz üretim yaptı. Petrolde opsiyon piyasasında jeopolitik riskler gözüküyor.

Özetler

OPEC ve Rusya ortak açıklamasına göre kesintilerde %149 başarı var. Yani OPEC hedefi olan 1.8mv/g aşılarak 2.7 mv/g’e ulaşılmış.

Brezilya petrol ruhsat ihalesinde Mart 29’da 2.4 milyar $ yatırım çekmişti. Şimdi Eylül’de bir daha var. Tuz altı üretim şu sıralar 1 mv/g. 29 Mart’ta geri çekilen 2 çok umutlu ruhsat bloku da Eylül’de ihalede.

Porto Riko’da bir ekskavatör ana hatta çok yaklaşınca adanın çoğu karanlıkta kaldı. Perşembe sabaha kadar sürdü. Taşeronun ilk vukuatı değil 12 Nisan’da da bir olaya yol açmış.

Arjantin Rüzgar Enerjisi Programı 4 milyar $ yatırım çekti. Arjantin elektrikte 2025 gibi %20 yenilenebilir hedefliyor. Fakat asıl sorun iletim hatlarının kapasitelerinin yetersizliği

İtalyan Enel, Brezilyalı elektrik dağıtım şirketi Eletropaulo Metropolitana’yı almak için 1.4 milyar $ önerdi. Öneri Neoenergia’nın hemen arkasından geldi.

Venezüella’da iki Chevron çalışanı tutuklandı haberi: Chevron’un ortak şirketi Petropiar’ın Venezüellalı çalışanları bir kimya mühendisi diğeri satın alma danışmanı.

Venezüella rafinerileri sadece %31 kapasite ile çalışıyorlar. İlk çeyrekte Amuay, Cardon, Isla, Puerto la Cruz ve El Palito rafinerileri 510,000 v/g ham petrol işlediler. 2017’de 631,000 v/g’dü.

Kanadalı Canadian Solar (firmanın ismi), Brezilya’daki 4 Nisan ihalesinde 364 MW güneş ihalesi kazandı.

[Makale] Enerji dayanıklılığı ve yenilenebilir enerji hibrit sistemleri (REHS)’in uç hava olayları ve doğal felaketlerde sisteme sağladığı dayanıklılığı ölçüp parasal değere çevirmişler. Sigorta premiumlarında düşüş, dizel jeneratör ikamesi ile kattığı değere bakılmış. Şekil 3’e bakılır

Yunanistan gaz şebeke operatörü DESFA’nın %66 hissesi Snam (%60), Enagas(%20) ve Fluxys(%20)’ye satılması kabul edildi. 660 milyon $

ABD enerji düzenleyicisi FERC, düşük etkili bilgisayalarda USB benzeri bağlantılar ile malware bulaşması etkisine karşı NERC’in güvenilirlik standardını değiştirmesini istedi. NERC önce 18 ay çalışma yaparak yeterli güvenlik sağlanıp sağlanmadığını belirleyecek. Karar burada.

Panama kanalından aynı gün içinde ilk defa 3 LNG gemisi geçmiş. 5 milyar $’lık genişletme projesi sonunda bunlara imkan verdi. Pasifik’ten Salı girip, Çarşamba sabah çıkmışlar. 2020 gibi 30milyon ton LNG geçmesi bekleniyor.

Gemiler 5 mv/g petrol talebine sahip. Daha önceki karar ile yakıtlarda kükürt miktarını %3.5’dan %0.5’e düşürülmesinin sektöre 40 milyar $’a mal olacak deniyordu. 60000 gemiye kükürtsüzleştirme, gemi başı 5-10 milyon $

[Rapor]Bruegel’in AB’nin uzun dönemli iklim değişikliği stratejisi geliştirme raporu sayfa 52’deki tablo 4’te İklim değişikliği raporlarında (MWG raporlarında), CCS’in önceki raporlara göre %125, arazi kullanımı %120, ulaştırma %53, negatif emisyon %1100 daha sık geçmiş.

Igor Sechin, OPEC’teki iç anlaşmazlıkların(farklılıkların) kurumu öldürdüğünü ve piyasaları etkileme gücünün buharlaştığını söylemiş.

İngiltere’de 55 saat boyunca hiç bir kömür santrali çalışmadı, veya şebekeye elektrik vermedi diyelim

4 grafikte petrol fiyat artışında, 2.grafik olan “skew”(eğiklik), yani Brent opsiyonlarına talebin eğikliğini ölçen endeks, jeopolitik endişelerin de etkisiyle boğa tarafındaymış

Grafikler

Çin’in aylara ve ülkelere göre LNG ithalatı (Reuters)

Elektrik kesintilerine karşı dizel jeneratör ve yenilenebilir enerji hibrit sistemleri ile kesintiden ayakta kalma ihtimali (Anderson et al)

 

Bugün Columbia Küresel Enerji Zirvesini takip etmeye çalıştım. Geri kalan zamanda da IEEE PES’in ABD’deki T&D (iletim ve dağıtım) konferansından canlı ve kaydedilmiş videoları izledim, 2 tane daha var. Monica Greer’in Electricity Marginal Cost Princing(366 sayfa)’i sonunda bitirebildim, parça parça tavsiye ederim. Metal fiyat artışları normal değil, petrolde mevsimsel olarak yüksek talep dönemine giriyoruz.

[Rapor] Şehirlerde ulaştırma önceliklerinde verinin kullanımında Tablo 4’e bakılır.

[Rapor] Değişim dönemlerinde yenilenebilir enerji politikaları raporunda tüm enerji sisteminde yapılacaklara yer vermiş.

Bugün IEEE PES konferans videoları (elektrik dağıtım ve iletim) videoları çok iyiydi. Suudilerin gözünü 100$/v’e diktiği haberleri üzerine ABD stok seviyelerindeki düşüş fiyatları yukarı itti. Cuma günü OPEC toplantısında toplu hedef belirlenerek, ülke hedefleri es geçilebilir mi? Almanya elektrikli araba piyasasında 3., haberde Norveç’i göremedim. Çin şeyl gazda çok istekli, 2020’de iki misline çıkacak ama 30 bcm hedefinin uzağında. İngiltere’de dalga enerjisi neden olmadı, raporun sistemi güzel. Porto Riko’da elektrik mühendislerinin deneyimlerini de özet geçtim

Özetler

[IEEE] Porto Riko’da elektrik şebekesinin tekrar ayağa kaldırılması çalışmalarında yer alan New York ekibine göre, uç hava olayları sonrasında şebekeyi ayağ kaldırmak için kendi kendini iyileştiren akıllı şebekelere daha var. İnsan çok önemli, ayrıca GPS ve kamera ile cep telefonları

[IEEE] Porto Riko’da fırtına sonrası şebeke çalışmalarında Schneider mikrogridlere vurgu yapmış. Finansal modeller olarak Microgrid as a Service (MaaS),ve Energy as a Service (EaaS) düşünülmeli diyor. 3 ana prensip: kısa dönem hızlı çözüm, daha dayanıklı sistemler, teşvik

Gunvor’un Operasyonlar ve IT başı Eren Zekioglu, fiziksel petrol ticaretinde Londra merkezli VAKT tarafından kurulan kayıtzinciri platformuna çok ilgi olduğunu söyledi. Çok detay verilmemiş, ama kağıt kontratlardan akıllı ve güvenli kontratlara geçiş sağlıyor.

[Rapor] Federal Sibergüvenliği anlama raporu Harvard’dan. Sorunlar; karar alma ne kadar merkezi ne kadar namerkezi olacak, sorumlular kurumdan kuruma farklı yetkilere sahip, sibergüvenlik öncelikleri pahalı,kongre komisyonlarının hiçbiri tek başına tüm resmi göremiyor.

Cuma günü OPEC toplantısında 2019 petrol üretimi sınırlamaları konusunda gösterge olacak. Bir ihtimal ülke ülke limitleri bırakarak, toplamsal bir yükümlülük belirlerler.

Madencilik devi Rio Tinto’nun taşkömürü üretimi yıldan yıla %30, çeyrek olarak %53 düştü. Düşüş sebebi daha çok maden çalışmalarında bakım-değişim.

Almanya’da Ocak 2018’de rüzgar üretiminde dramatik bir artış ve taş kömüründen elektrik üretiminde önemli düşüş oldu. İklim değişikliği elit bir proje olmamalı. Yeşiller milletvekili: hükümet ortakları otomotiv modernizasyonunu ciddiye almıyor. Almanya e-arabalarda 3.piyasa

Çin’in şeyl gaz üretimi 600 kuyuda 9 bcm, 2020’de 17 bcm olması bekleniyor. 2020’ye kadar 3 projede 700 yeni kuyuya 5.5 milyar $ yatıracak. Çin’in 2020 hedefi 30 bcm’di. 2010’a göre arama kuyusu maliyetleri %40, 2014’e göre ticari kuyu maliyetleri %25 düştü.

[Rapor] İngiltere 2000 yılından beri dalga enerjisinde neden inovasyon sistemi ile başarılı olamadı. 22 gösterge ile çalışmışlar: Bilgi gelişimi, bilgi değişimi, girişimcilik denemeleri, hedefler, kaynakların aktive edilmesi, piyasa oluşumu ve normalleşme

Total, Fransa’nın büyük elektrik şirketi Direct Energie’nin %74 hissesini alacağını duyurdu. 1.4 milyar €’ya mal olacak.

Hindistan’daki 4 büyük şehirde, Asya’daki benzer piyasalara göre %149 daha fazla trafik sıkışıklığı var. Bu sıkışıklıktan dolayı her yıl Hindistan 22 milyar $ kaybediyormuş.

Grafikler

WTI fiyatları ile göreceli stok seviyesi (Trends of Earnings)

Ali Arif Aktürk’e petrol fiyatları tahmini sordum. Çok güzel bir metodoloji ile tahminlerini sundu, FED faiz kararları ve Orta Doğu’yu iki parametre aldı… Küresel soğutma talebi iklim değişikliği ile hızla artacak. Çin, Kuzeydeki kömür stokları erisin diye ithalata sınırlama getirdi, Endonezya ve Avustralya kömür fiyatları düştü. Spot elektrik fiyatları tahmininde derin öğrenme makalesi ücretsiz. Eğer evlerde DC kullanılırsa yüksek voltaj(>220V) kullanılması gerekebilir. DC’de reaktif sorunu da yok. ABD güneş araştırmalarına 105.5 milyon $ ayırıyor, aslan payı şebeke entegrasyonuna

Yorum – Petrol fiyatları nasıl hareket eder? Ali Arif Akturk @AliArifAkturk

Petrol fiyatlarindaki kisa vadede (3 aya kadar) faktorler sirasina gore soyle;

1)ABD dolari degeri, ve FED faizi, parasal genisme

2) Politik stabilite (ozellikle buyuk uretici ulkelerde)

3) Arz-talep dengesi stoklar ve OPEC kotalari

Eger FED haziran 25bp(baz puan), sonbahar 25bp olmak uzere 2 kez beklenen faiz artisini yaparsa,12 mayisda Irak secimlerinde Şiiler ezici ustunluk saglamazlarsa,Orta Doğu’da cok sicak catisma cikmazsa bu seviyesini korur yil sonuna kadar…

Eger FED 50bp ve 3 kez arttirirsa ve yine diger politik riskler sabit kalirsa 55$/v civari alti

Eger hep 3 kez faiz arttirimi, Irak da Şiilerin ezici ustunlugu, ve Suriye bolge karisirsa 70-75 $/v

Eger faiz artmazsa ve politik tansiyon artarsa 80 dolarin uzeri.

FED politikası ve politik stabilite çok önemli

Özetler

Çin kömür ithalatı kısıtlarını limanlardaki kontrolleri sıkılaştırarak arttırdı. Özellikle Güney Çin limanlarında etkili oluyor. Bu haberler Endonezya ve Avustralya kömür fiyatları düştü. Amaç Kuzey Çin limandaki stokları da eritmeyi amaçlıyor. İlk çeyrekte ithalat %17 artmıştı.

Yılda 200 milyon ton gıda her yıl soğutma eksiğinden çöpe gidiyor. İklim değişikliği ile soğutma ihtiyacı 2 misline çıkabilir. Bugün 140 milyar $ olan küresel soğutma ekipman satışı 2050’de 260 milyar$ olabilir. 2050’de 2017’ye göre %90 daha yüksek enerji tüketim sebebi olabilir soğutma.

[Makale] Spot elektrik fiyatı tahmininde derin öğrenme(deep learning) yaklaşımı ile 27 son sistem elektrik fiyat tahmin yöntemi de kıyaslanmış. Modeller Belçika elektrik piyasası verileri ile test edilmiş. DNN modelde gizli katmanlar 1.seviye 239 nöron, 2.seviye 162 nöronmuş.

Birkaç ay önce Suudiler, terminolojilerini 70$/v tavan fiyattan, taban fiyata değiştirdiler. Muhtemelen fiyatı 80$/v’e çekmek istiyorlar. Sebep Aramco’nun halka arzına hazır olmak. Suudiler şeylin kendilerine zarar vermeyeceğini düşünüyor.

Çin, ABD menşeli soya fasülyelerine gümrük tarifesi uygulayabileceğini söyleyince, Brezilya soya premiumları 21 ayın zirvesine çıktı. Brezilya 2016-2017 sezonunda 114.1 milyon ton soya üretti, %47si Çin’e gitti.

ABD Enerji bakanlığı SETO (güneş enerji teknoloji ofisi) 105.5 milyon $’a 70 tane ileri güneş PV ve CSP konularında projeleri destekleyecek. En yüksek bütçe, güneş entegrasyonu, sonra PV araştırma.

[IEEE] Yenilenebilir ve depolama olan evde DC kullanmak daha mantıklı olabilir. Konuşulan 5 DC voltaj seviyesi 48, 120, 240, 380 V. Dağıtımda ise AC mantıklı olmaya devam edebilir. Düşük voltajlarda yüksek akım sebebi ile şebeke daha hızlı eskiyebilir. DC’de reaktif sorunu da yok

Kolombiya’nın 2 trilyon m3’e yakın teknik olarak erişilebilir şeyl gaz rezervi olduğu tahmin ediliyor. Ama ülke gaz ithal ediyor ve 400-600 milyon $’a bir tane daha gazlaştırma tesisi kuracak. Çünkü rezervler derin denizde ve getirmek LNG’den maliyetli olabilir.

Magnezyum pilleri, teorik olarak, hacimde lityum pillere göre 2 misli fazla enerji depolayabilir. Daha önce elektrolit yani anot ve kanot arasındaki yapıda bir pasifleşme katmanı oluşarak pili öldürüyordu. Şimdi bir çözüm bulunmuş.

Hindistan 2017’de 4 GW kömür kapasitesi (net) artışı görürken 12.8 GW yenilenebilir kapasite artışı gördü. 2016’da %54 olan yeni kapasitedeki kömür miktarı, %21 oldu. 2016’da toplam 30 GW ekleyen ülke, 2017’de 19 GW ekledi.

Grafikler

Hindistan’ın çeyrekler bazında termik ve yenilenebilir kapasite eklemeleri (CleanTech)

Bugün Entsoe raporunun ekinde her ülke için çok önemli veriler var. Elon Musk, Model 3 gecikmesinden “fazla otomasyonu”/robotları suçladı. Avrupa emisyon reformu ne kadar etkili oldu, simulasyon sonuçları. Terör veri tabanına göre petrol altyapılarına en çok saldırı yaşanan 10 yıldayız. Almanya’da Eon CEOsu sürdürülebilir karbon fiyatı istedi. AB ve Almanya pil için Airbus tarzı birlikteliği tekrar ettiler.

Özetler

[Rapor] AB emisyon piyasasında reform yapılmasaydı, 2020 ve 2030’da fiyatlar 9€ ve 13€/ton CO2 olacaktı. Şimdi 25 ve 38 €/ton bekleniyor. Bunun sonucunda 2030’da 2005’e göre %50’ye yakın emisyon düşüşü olabilir. Fakat simulasyon sonucu MSR’nin etkisi sınırlı olabilir.

Entsoe ve Entsog çalışmasının ekinde AB ve komşu ülkelerin hem elektrik, hem kurulu güç talepleri var. Gaz talepleri için sadece AB ülkeleri var. Raporun sonunda tüm ülkeler için alt senaryolar bazında marjinal fiyatlar da bulunmakta.

[Rapor] Oxford Energy, Gahan petrol sektörüne dair bir rapor yayınladı. Batı Afrika’da 126000 v/g petrol üreten bir ülke. Ghana’da Kosmos Energy 2007’de Jubilee sahasını buldu ve 3.5 yılda üretime geçti. Sankofa ise Mayıs 2017’de devreye girdi. Asıl beklenti Voltaian Baseni.

ABD’de 800,000 güneş kurulumunu inceleyen araştırmada, güneş paneli takan hane gelirlerinin medyan gelirin 32000$/yıl daha üzerinde olan haneler olduğu görüldü. 2010’da 100000$’dı, 2016’da 87000$’a düştü.

Kuzey Amerika elektrik güvenilirliği şirketi (NERC) “GridEx” sibergüvenlik tatbikatına 450 kurumdan 6500 kişi katıldı. Ama kimse sorun esnasında malzeme-ürün satıcılarını (vendor) aramayı akıl edemedi. Daha çok güvenlik kuruluşları aranmış.

Almanya’da E.On CEOsu Teyssen, hükümetin çok fazla kömüre odaklandığını, sürdürülebilir karbon fiyatının daha önemli olduğunu söyledi.Alman ekonomi bakanı ise Avrupa’da piller için bir Airbus benzeri yapıyı önerdi. Saxony eyalet başkanı ise linyit çıkışı için 20 yıl var dedi.

START terör veri tabanındaki araştırmaya göre bu 10 yıl (2011-2016) petrol ve gaz altyapı saldırılarında en çok saldırı olan dönem oldu. Veriler 1970’den başlıyor. 2011-2016 döneminde saldırılar 20 yıl öncesine göre %387 arttı.

Elon Musk, Tesla Model 3 üretimindeki sorunları “fazla otomasyona” bağladı. “Evet, Tesla’da fazla otomasyon bir hataydı. Gerçeği söylemek gerekirse, benim hatamdı. İnsanlara daha az değerlendirildi”.

 

IEA aylık petrol raporunda ticaret savaşları petrol talebinde negatif etki yapar denmiş. Küresel büyümedeki %1 düşüş 0.69 mv/g talep düşüşü demek. FGE’den @ckazok IMO kararı ile ilgili olarak notunu paylaştı. Marpol Ek 6’da gemiler için EEDI (Enerji verimlilik tasarım endeksi) tanımlanıyordu. Ton mil başına gram CO2. İlk faz 2015-2019 ve %10 emisyon azaltımı sağlayacak. 3.faz 2025 sonrası ve %30 azaltım sağlayacak. Cüneyt’in notuna göre sadece daha yavaş giderek gemiler 2007’den 2012’ye 1 mv/g yakıt tasarrufu sağladılar. Latin Cuma aynen devam ediyor. Bu sefer Platts’dan da bir iki haber var. Aramco’nun bilançosu haberleri de çok iyiydi.

Özetler

Günün kararı IMO’dan. 2050’ye kadar denizcilik sektörü emisyonları 2008’in %50sine çekecek. Avrupa’nın hedefi %70di, olmadı.

Saudi Aramco’nun 2017 ilk yarıda kazancı(earned) 33.8 milyar $. FT’ye göre bu şirketin değerini 1.1 trilyon $’a(64$/v için) getiriyor. 93$ üstünde 1.5 trilyon $. Suudi hükümetine ise 18.5 milyar $ devlet hakkı ve 39.9 milyar $ vergi, hissedarlara da 13 milyar $ ödedi.

IEA aylık petrol raporunda, küresel talep artışı 1.5 mv/g bekleniyor. Ama ABD-Çin ticaret savaşı talepde aşağı yönlü bir risk. Dünya ekonomik büyümesinde %1 düşüş 690,000 v/g talebi düşürür. “Yüksek fiyatlar kalıcı mı göreceğiz”

Bu hafta IMF, Guyana’nın ExxonMobil ile yaptığı anlaşmanın çok cömert olduğunu belirtti. ExxonMobil’de hükümetler yüksek riskli petrol aramalarını desteklemeli dedi. Raporda devlet hakkının çok düşük olduğu söylendi. Stabroek petrol sahası 2020’de 700 milyon $ getirecek

Brezilya’nın yeni enerji ve maden bakanı 73 yaşındaki Wellington Moreira Franco oldu. Daha önce Rio valiliği ve Başkan Temer’in sekreterliğini yaptı. Electrobras’ın özelleştirmesini hızlandırabilir. BP ile Petrobras’ta stratejik işbirliğini tamamlayıcı mutabakat zaptı imzaladı.

Çarşamba günü Meksika başkan adayı AMLO, yani Lopez Obrador, enerji fiyatlarını donduracağını söylemişti. Enerji bakanı cevap verdi, “dondurmak kolay fakat sonra açmak zor”. En iyisi vergileri fiyat oynamalarına göre ayarlamak demiş.

Ekvator devlet petrol şirketi Petroamazonas, geçen hafta acha Norte sahasında yeni gaz santrali açtı. Petroamazonas 2020 gibi dizel ithalatını tamamen elimine etmeyi planlıyor.

Sao Paulo’da EECC(Elektrik enerji ticaret merkezi) ihalesinde Brezilyalı Steelcons 270 MW güneş kapasitesi kazandı. 4 yıl içinde yapacak. Fiyat tavanının %59 altında gerçekleşti

Çinli JinkoSolar, Meksika’daki 754 MW’lık güneş parkına modül sağladı. Amerikalardaki en büyük proje. 2018 ikinci yarısında çalışmaya başlayacak. JinkoSolar’ın 8 üretim tesisinde 12000 çaışanı var.

Arjantin’in önde gelen yenilenebilir enerji üreticilerinden Genneia, San Juan’da 82 MW’lık 3 güneş parkının hisselerini satın aldı. Halka arz gündeminde.

Ekvator’da Elektrik ve Yenilenebilir Bakanı Carlos Perez Garcia, geçen hafta göreve başladı .Daha önce Hidrokarbon bakanıydı. Mayıs 2017’den beri bu bakanlığa getirilen 4. bakan

Arjantin’de son yılların en kurak döneminden dolayı, soya fasulyesi işleyicileri tedarik için ABD’de döndü. ABD tarım bakanlığı Arjantin için üretim tahminini 47’den 40 milyon tona düşürdü. Kasımdan veri sıcak ve kuru hava üretimin %40’ını bitirdi. Dana sayısı da 1 milyon düşecek.

 

 

Bu hafta MIT Energy Initiative’de Termal güneş konusunda bir makale dikkatimi çekmişti. Yazarı da Emre Gençer isimli bir araştırmacı olunca mail attım ve sorularımı yazdım, o da sağolsun cevapladı.

Soru) EEW nedir? Niye böyle bir göstergeye gerek duydun?

Cevap) Su arındırma için birçok yöntem mevcut. Ancak bu teknikleri elektrikle çalışanlar ve ısıyla çalışanlar olarak iki sınıfta toplayabiliriz. EEW: electricity equivalent water ya da elektrik eşdeğeri su göstergesini su arındımada kullanılan bu iki temel yöntemi doğru bir şekilde karşılaştırmak için önerdik. Akademik veya çeşitli basın -yayın araçlarında çıkan makaleleri incelediğimiz zaman çoğunluklar elektrik ve ısı ile çalışan su arındırma metodlarının enerji tüketimle doğrudan karşılaştırılıyor ve çabucak elektrikle çalışan tekniklerin (ör. ters ozmoz su arıtma) ısıyla çalışanlara göre çok daha az enerji tükettiği sonucuna varılıyor. Bu tip bir karşılaştırma 100 altınla 100 TL’nin aynı değerde olduğunu söylemekten farksız. Bu karşılaştırmayı doğru yapabilmek için ısının sıcaklığını (kalitesini) bilmemiz gerekiyor. Oda sıcaklığındaki 100 birim ısıyla hiçbir şey yapamazken, 120C sıcaklıktaki 100 birim ısıyla teoride 24 birim ya da 500C sıcaklıktaki 100 birim ısıyla teoride 60 birim elektrik üretebilirsiniz. Bu örnekten yola çıkarak ısıyla çalışan bir sistemin 100 birim enerjiyi hangi kondisyonda tükettiğini hesaba katmadan yapılan karşılaştırma son derece yanıltıcı sonuçlar verecektir. Isı ile çalışan su arındırma teknikleri düşük sıcaklıkta ısıya ihtiyaç duyduğundan iyi tasarlanmış bir sistemde çok verimli bir şekilde kullanılmaları mümkündür.

Soru) Türkiye gibi ülkeler için solar termal yıllarca su ısıtma için kullanıldı, ama senin tasarımın ile hem hidrojen hem de artıma sağlayabiliyor anlayabildiğimiz kadarı ile. Bir solar termal 2.0 ‘dan bahsedebilirmiyiz, politika yapıcılar senin fikirlerini nasıl değerlendirmeli

Cevap) Solar termalin Türkiye’deki en büyük kullanım alanı su ısıtma. Dünyaya baktığımız zaman solar termalin bir diğer kullanımı olan yoğunlaştırılmış güneş enerjisi ile elektrik üretimi yavaş da olsa büyüyor. Hızla büyüyen dünya nüfusunun ve ekonomilerinin su, gıda ve enerji ihtiyaçlarını sürdürülebilir bir şekilde karşılamak için uzun vadede güvenebileceğimiz tek kaynak güneş. Bütün bu ihtiyaçları mümkün olduğunca az yüzey alanı kullanarak karşılamak için yeni sistemler tasarlamamız gerekiyor. Burada önerilen konsept solar termal 2.0’dan ziyade hızla değişen doğa koşullarına ayak uydurmamız için gereken entegre, kendi kendine yeterli bir üretim anlayışının (insanlığın tüm ihtiyaçları için) başlangıcı. Başka bir makalemizde güneş ışınlarının yerel ihtiyaçları yerel kaynaklar kullanılarak ne şekilde kullanılabileceğini göstermiştik. Hızla değişen dünyanın ve ihtiyaçlarımızın giderilmesi için yenilikçi sistemlere mahkumuz. Dünyanın her yerinde politikacıların seçim kazanma kaygısı olduğu için kısa vadede büyük yatırımlar gerektiren ve bir anlamda riskli bu tip teknolojilerle kaybedecek vakitleri yok. 2-3 sene yerine 20-30 sene ileri bakan bir anlayışla hareket edilmediği sürece iklim değişikliği, yenilenebilir ekonomilerin azalan doğal kaynakların yerini pürüzsüz bir şekilde alması imkansız. Bu dünyada her yerde gözlemlenen bir problem ve kısa vadede düzeleceğe benzemiyor.

Bugün iki rapor var Shell’in Enerji Geçişi raporunda ticari mantık uygun olunca geçiş olur benzeri mesaj var. OPEC raporu ise nOPEC üretimini ve talebi yukarı revize etmiş. OPEC’in yeni stratejisi düşen yatırımları destekleyecek fiyat. Almanya’da güneş-rüzgar ortak ihalesi sektörü sevindirmedi. Texas 2014’e göre sondaj kule rakamının yarısı ile daha çok üretim yapıyor. Kanada WCS petrol fiyatı altyapı yetersizliklerinden (ve kaliteden) 30$/v daha ucuza satılıyordu, sorunlar büyüyor. Etyopya, Çinli firmalar ile LNG satışından senede 1 milyar $ hedefliyor.

Özetler

Shell Enerji Geçişi raporunu yayınladı. İki sene önce yayınlanmış “Shell: Enerji dönüşümleri ve Portföy dayanıklılığı” raporunun devamı. Petrol ve gaz satmaya devam edeceğiz, düşük karbona da ticari mantığa uyunca geçeceğiz. Sayfa 22-23’e bakın.

Aylık OPEC raporu yayınlandı. 2018 petrol talep artış beklentisi 1.63mv/g. Ortadoğu’da talep daha aşağı revize edilmiş. non-OPEC üretimini 1.71 mv/g’e revize etmişler.

Ne Suudilerin hedef fiyatı, ne stok seviyesi. OPEC’in hedefi üstakış (petrol arama üretim) yatırımlarını istenen seviyeye çekmek olarak değişecek gibi. Üretim düşen birçok bölgede üretimleri tekrar başlatacak fiyat.

Ted Blom, Güney Afrika’da kömürün yenilenebilirden daha ucuz olduğunu, Eskom’un(devlet elektrik şirketi) bir de yenilenebilir elektriğini dağıtacak, kendi satışları da düşecek. IPP ile bu iş olmaz demiş.

1998’de Hidro-Quebec’te iletim hatları iletkenler üzerinde buz birikmesi ile çok ciddi zarar gördü. Buzu eritmek için kısa devre akımı dolaştıran yeni bir yöntem

Almanya’da rüzgar ve güneş ortak ihale yapılıyor, 54 katılımcıdan 32si 210 MW için 4.67€cent/kWh’a başarılı oldu. Sektör memnun değil. 4 Alman bakan kömür komisyonunda birlikte çalışacak. Elektrikli araçlar otoyol gişe parası ödemeyecek.

Texas daha az sondaj kulesi ve insan ile daha fazla petrol üretiyor. 2014’e göre %25 daha az insan ve yarı kule sayısı ile daha fazla petrol üretiyor.

Afrika ve Güney Asya, dünya nüfusunun %40’ı ama dünya petrolünün sadece %10’unu tüketiyor. Geri kalanı %90’ını tüketiyor, burada da 65 yaşın altındaki nüfus önemli. 50 yaşında en üst gelir ve harcama oluyor. Yani oradan talep gelmez demeye getirmiş. Diğer %40’a çok girmemiş.

Kuzey Amerika’nın en büyük kriptopara madenciliği/hesabı merkezlerinden Bitfarms, Quebec’e 7000 ayakkabı kutusu bilgisayar getirmiş, Temmuzda 14000 olacak. Küresel özüt hızı 25 milyon teraözüt/saniye. Bu 7000 kutu 10 MW güç yiyor.

PortoRico’da Maria kasırgası sonrası yaşanan elektrik kesintisi, dünya tarihinin en büyük ikincisiymiş. En büyüğü 2013’te Filipinlerde olan. Bu ikinci bile 3.4 milyar müşteri saatine mal olmuş durumda.

Etyopya’da Çinli Poly-GCL’in bulduğu Ogaden sahasındaki 200 bcm lik gaz ile Cibuti limanında Çinli şirket bir LNG tesisi kurarak doğalgazı Çin’e götürecek ve Etyopya’ya 1 milyar $ kalacak.

Kanada’da Kinder Morgan British Columbia bölgesel hükümetinin zorlukları sebebiyle Trans Mountain Expansion boru hattını yapmaktan vazgeçti. Kanada Alberta petrol kum üreticileri ABD’ye erişmekte sorun yaşadıklarından petrollerini ucuza satıyordu. WTI-WCS = 30$/v’di.

Doğu Avustralya’da kayıtzinciri uygulamaları için kömür santrali tekrar açılıyor.

Grafikler

Shell ve diğer senaryolara göre fosil yakıtların birincil enerji arzındaki oranları (Shell)