EAK – Enerjide Günlük Notlar

Latin Amerika özetleri buradan. Ticaret savaşları sezonu açıldı. EnergyFuse’a göre Ağustos-Kasım petrol fiyat farkı artmış, yani sonbaharın ikinci yarısı düşüş öngörüyor kontrat alıp-satanlar. Polonya’da kömürden gaza geçilirse hub olmak dahil bir çok fırsat var. ABD şebekesi kayıpları yedi Orta Amerika ülkesinin elektrik talebini 4 defa karşılıyor ve yıllık tüketiciye maliyeti 6 milyar $. Karbon taban fiyatı çalışan bir mekanizma olsa da yeterli değil. Mercuria, Aegean Marine’de %30 hisse alıyor gibi, tankerlere yakıtta önemli bir şirket.

Özetler

İngiltere’de 2030’da 70 pound/ton’a adım adım çıkacak bir karbon taban fiyatı belirlemişti. Endişeler üzerine 18 pound/ton’da fiyatı dondurdular. Hollanda 2030’da 43 euro/ton hedefi belirledi. 80 €/ton karbon fiyatı ise elektrik tüketicilerine 478 € / azaltılan ton’a mal olurmuş

Arjantin enerji bakanı Javier Iguacel petrol ürünleri piyasasını serbestleştirmeyi düşünüyor. Arjantin 2 ay yerli ham petrol fiyatını 68$’da dondurmuş, sonra %5 sonra %3 artış vermişti, ama Trafigura dahil bir kısım oyuncular yeterli bulmadı.

Brezilyalı Petrobras, Kongre kabul ederse açık deniz Santos basenindeki “hakların devri” ile satarsa 28 milyar $ kazanabilir.

Çin petrol şirketi CNPC, Rio de Janeiro’daki Comperj rafinerisini tamamlamak için bir niyet mektubu vardı. 2004’te başlayan iş skandallarla sarsılmıştı. Petrobras 14 milyar $ yatırım yaptı projeye.

Gazprom’un 10 yıldan fazla bir süredir Bolivya’da varlığı var. Morales’in Rusya’ya ziyaretinde Gazprom karadaki petrol sahası Vitiacua’da 1.2 milyar $ yatırım yapacağını söyledi. Bolivya’da doğalgaz talebi %10 artıyor.

Şili’de başkan Sebastian Pinera’nın programının finansal olarak mümkünlüğü için bakır fiyatlarının 3$/pound olması gerekiyor. Çarşamba %1.91 düşerek 2.93$/pound’du fiyatlar.

ABD enerji bakanlığı ve OPIC, Latin Amerika’da yeni bir enerji kalkınması insiyatifi açıkladı. OPIC Meksika enerji sektörüne gelecek 3 yılda 1 milyar $ yatırım yapacak zaten

Meksika seçimlerinin galibi Başkan AMLO’nun finans bakanı ataması muhtemel Carlos Urzua önceki dönemin petrol ve gaz kontratlarına yasal sorun yok ise saygı duyacaklarını söyledi.

Polonya’nın kömürden gaza geçerek hem havasını temizleyeceğini, piyasa erişimi ve altyapının iyileştirilmesi ve hub oluşumu için herşeye sahip olduğu ama kilidin kırılması gerektiği… Petrol şirketleri bir tane Doğu Avrupa uzmanı buluyor, sonra ver herkese aynı gazı

Fas hükümeti sokaklardaki protesto ve tüketici boykotlarından sonra yakıt fiyatlarını sınırlama konusunda plana son şeklini verdi. Yakıt sübvansiyonları 2015’te kaldırılmıştı.

ABD ve Çin arasında ticaret savaşı emtia ticaretinin gidişatını da değiştirebilir. Çin, ABD’den 12.3 milyar$ soya, 4.4 milyar $ ham petrol ticareti var. LPG’de de ABD’den alımları vardı. DEvlet şirketi Unipec’in geçen ay aldığı bu ay teslim 16 milyon varil ham petrol kargosu var.

Mercuria, emtia ticaret şirketleri arasında finansmanı en güçlü olanı ve tankerlere yakıt konusundaki en büyük şirket olan Aegean Marine Petroleum ile 1 milyar $ finansman anlaşması yaptı. %30 hisseye denk geliyor.

ABD şebekesi her yıl %5 kayıp veriyor ki, bu yedi Orta Amerika ülkesinin elektrik talebini 4 defa karşılar ve tüketiciye yılda 6 milyar $ daha yüksek fatura demek. Elektrik şebekelerinin güncellenme ihtiyaçları var.

OPEC öldü yaşasın OPEC+ veya Viyana grubu, sadece kavramlar güzel, bir de grafik

WTI-Brent farkı neden daraldı? ABDli üreticiler kapasite kısıtları sebebiyle üretimidaha yavaş arttırıyor ayrıca OPEC’de petrol üretimini arttıracak gözükünce ara daraldı. Yalnız Kasım fiyatları Ağustos’a göre 5$ aşağıdaymış.

Dallas Fed’in enerji göstergeleri raporuna göre dinamik bir hareket ve pozitif bir görünüm var Texas’daki petrolcülerde. İstihdamda hızlanmış bayağı ama aktivite endeksi daha yavaş artıyor

Grafikler

Dallas Fed anketine göre petrol fiyatı artış hızına rağmen aktivite hızı daha yavaş (DallasFed)

Adam Smith görünmez el derken muhtemelen Twitter’ı kastetmemişti. Trump’un “DÜŞÜRÜN FİYATI” tweeti petrol tarihinin en çok konuşulan olaylarından biri olacaktır. Tahminlerim hiç tutmasa da, görüşümü gelecekteki kendim için yazayım. Petroldeki sorun şu, eğer ekonomik sorun yok ve talep arkadan sağlam geliyorsa yazın hızlı düşüş beklemek zor olabilir. Petrol fiyatı farklı fazlardaki farklı dalgaboylarındaki hareketlerin toplamı gibi. Şöyle ki, ticaret savaşlarında Asya küçülmesi uç vermeye başladı ise 3-6 aya etkisi daha net görülür, petrol talebinde ise 1-3 aya süreç net görülür. ABD üretimi 1 aya netleşebilir. Stoklar 2 haftaya bir fikir verebilir gibi..Bence başka tweetler ve daha ağır söylemler de olacaktır. Çin ve Hindistan petrol satın alanlar klübü kuracaklar, bir Asya IEA’sine dönüşebilir. Çinliler Venezüella’da petrol üretimi düşünce tehlikeye giren paralarını kurtartmak için tekrar finansal destek veriyorlar.

Özetler

Amerikan başkanı Trump, “OPEC Monopolu benzin fiyatlarının yüksek olduğunu ve yardım için çok az destek verdiklerini hatırlamalı. ABD bir çok üyesine çok düşük $’lara koruma sağlarken fiyatları yükseltiyorlar. Çift taraflı olmalı. FİYATLARI ŞİMDİ DÜŞÜR” tweet’ini attı. Petrol yükseldi

Bugün akşama doğru açıklanan ABD petrol stoklarında düşüş beklenirken, ham petrolde süpriz bir artış görüldü. Yani 3 mv hampetrol stoğu düşüş beklerken 1.2 mv artışı görüldü.Rafineriler rekor seviyede, ihracat da. Yani üretim hızlı geliyor olabilir. Uzun pozisyonlar artmış.

Çin ve Hindistan bir “petrol satın alanlar” klubü kurmak üzere harekete geçtiler.

ABD enerji bakanlığı HVDC hatların yenilenebilir entegrasyonuna dair bir rapor yayınladı. Değerlendirme parametreleri açısından bakılabilir.

Çin-ABD ticaret savaşı yarın alevlenebilir. ABD petrolüne vergi kesinleşebilir. ABD’li ekşi ham petrol satıcıları da tarife gelir diye, Asya satış rakamlarını düşürdü.

Çin Kalkınma bankası, Venezüella Orinoco kemerinde 250 milyon $ yapacağını açıkladı. Önümüzdeki dönemde de 5 milyar $ daha yatırım yapacak gibi.

Shell CEOsu Beurden, petrol ve gaz şirketlerinin kesin emisyon azaltım hedefleri koymalarının “gözükara”lık olacağını, bunun da ilerde yasal mücadeleleri getirebileceğini söyledi. Mayıs’ta BP CEOsu Dudley’de hedef koymanın davaların açılması ile sonuçlanabileceğini söyledi. Veri doğru saklanamaz ise zehirli bir varlık olabilir

AB’de elektrik piyasa direktifinin revizyonunda, kapasite mekanizmaları tartışmaları büyük tartışmalara konu. Komisyon bunu rekabet tehdit edici bir kamu müdahalesi olarak görüyor. Geçen yaz Polonya’da olan elektrik kesintisinde kimse sorumluluk almak istememiş.

[Nature Energy] Enerji sistemini karbonsuzlaştırmada akıllı veriye çok umut bağlanmış durumda. Güvenilirlik çok önemli, çünkü alınan veriler diğer veriler, IoT ile de kıyaslanma ihtiyacı duyulabilir.

Avustralya Ulusal Bankası, 2018 için termal kömür fiyat tahminini 98$/ton ilan etti, geçen seneye göre %12 yüksek.

Suudi Arabistan’ın ham petrol kapasitesi 12 mv/g’e çıkabilir dense de, uzmanlar 11’de zorlanır diyor. Boş kapasite(spare), 30 gün içerisinde devreye girebilen ve en az 90 gün üretime devam edebilen üretim. Kuveyt ortak alanından da 500,000v/g üretim gelebilir.

Almanya’da düşük nehir seviyeleri teknelere kömür yüklemesini düşürdü. Teknelere %60 yükleme yapılır. İngilizce NordStream 2’ye gerek yok raporu Alman DIW’nin sitesinde. Alman bakan hala 4 GW rüzgar ve güneş ihalesi tarihini açıklamadı.

Su problemleri, Hindistan’ın büyümesini %6 azaltabilir. 600 milyon insan su kıtlığı çekiyor, 200.000 her yıl kirli sudan ölüm oluyor. Hindistan su kaynaklarınını %70’i kirli. Su azaldıkça daha fazla yeraltı, üstü suyu çekildikçe arsenik ve floride oranı artıyor.

Akademik

Gelişmekte olan ülkelerde elektrik sektörünün ekonomik düzenlemesi incelemesi (Döküman)

Elektrik piyasalarında konut talep katılımının sağlanması (Master tezi)

Grafikler

Trump’un tweet’i sonrası petrol yine yükseldi (Kwok Wan)

Suudi Arabistan ham petrol kapasitesi (Platts)

Kitap Özeti – Energy : A human history , Richard Rhodes

http://barissanli.com/calismalar/2018/20180704-kitap-energy.pdf

Enerji – İnsanlık tarihi

Yazar: Richard Rhodes

481 Sayfa

Goodreads skoru: 4/5

Barış skoru: 5/5

Giriş

Bu kitabın özetini çıkarmayı çok istedim. Çünkü daha önce okumadığım çok güzel tarihsel anekdotlar vardı. Günlerce sürdü ve bir noktada bitirmek için son kısımları ve nükleeri atladım. Kitap kesinlikle okunur. Buradaki 17 sayfa kitap notu insancıl değil ama bence Türkçe kaynaklarda olmayan çok değerli bilgiler var, birgün birilerinin işine yarar diye özetlemeye devam ettim.

Yazar Richard Rhodes Pulitzer ödüllü ve daha bir çok ödül sahibi.

Richard Rhodes’in Enerji:İnsanlık tarihi kitabı temelde 3 ana bölüm ve 20 alt bölümden oluşuyor. Güç, ışık ve yeni ateşler başlıklı bölümlerde, hikayeci bir tarih anlayışıyla anlatım var, bu sebeple sıkmıyor.

William Shakespeare’in odun kıtlığında tiyatrosunu söküp, nehirde taşıyarak tekrar kurmasına; Denis Papin’in yoksulları beslemek için düdüklü tencere icadına ve bunun Thomas Newcomen ve sonrasında James Watt’ınbuhar makinelerine gitmesine bir çok hikaye var. Hava kirliliği hikayeleri ve Los Angeles’taki sisli havanın bileşenlerini bulan Arie Haagen-Smit’in macerasını son bölümde anlatılıyor. Kitap öneriler değil, tarihten örnekleri anlatarak bir bakış oluşturuyor.

Güç kısmında, odun kıtlığı sebebi ile İngiltere’nin kömür kullanmaya başladığı, talep arttıkça daha derine kazmak gerektiği ve derindeki madenlere dolan suları boşaltmak için buhar motorlarının icat edildiği anlatılıyor. Daha sonra da demir ray ve lokomotifler ile demiryolu dönemi başlıyor.

Devamı: http://barissanli.com/calismalar/2018/20180704-kitap-energy.pdf

Tam da Glencore’u kuran Marc Rich’in hayat hikayesini okurken Glencore hisseleri ABD adalet bakanlığı soruşturması ile %13 düştü. Kongo ve Dan Gertler uzun süredir gündemdeydi. Almanya sanayisi hükümetten yeni teknolojiler için hammadde stratejisi istedi. Japonlar kömürden sonra gaz ticaretine de giriyor. Suudi, körfez ve Rusya üretimi artışta. Almanya’da çatlatma ile üretim tekrar canlanabilir mi? Avrupa’da açık sulara girmeyin, sadece %40’ı temiz. Fransa da 4 reaktör tekrar üretime giriyor. Texas’ta rezerv kapasite daralmış iken, elektrik piyasasında hareketli günler bekleniyor. Takip ettiğim akademik bültenlerden gelen bu hafta yayınlanan makale, doktora tezleri, raporların listesi aşağıda.

Özetler

Japon Jera, kömürden sonra EDF’in LNG ticaret kısmını da aldı. Hem kömür hem LNG ticaretinde çok güçlü bir ekip kurdu. JERA Ticaret’in 1/3ü EDF Ticaretin elinde. Japonların geleneksel sağlamcı kültürü ile Fransızların agresif ticaret kültürü harakiri ile bitmez inş.

Texas elektrik talebinde bu sene tüm zamanların rekoru 72756 MW bekleniyor. Acil durumlarda OCN (işletme durum bildirimleri) yayınlıyor. Toplam 4273 MW kömür santrali devreden çıkınca kapasite marjı referans marj olan %13.75’in altına %11’e düşecek gibi.

OPEC ülkeleri Reuters anketine göre Haziran’da 320,000 v/g daha çok üretim yaparak 32.32 mv/g üretim yaptı. Suudi Arabistan’da rekor üretimi olan 10.72 mv/g’ün çok yakınında 10.7 mv/g. OPEC’in 2018 üretim hedefi 32.78 mv/g.

Artan petrol fiyatları ile körfezdeki Arap ülkeleri borç piyasalarından çekiliyor, gelirler arttı. Ilk yarıda körfezdeki Arap ülkeleri 6 milyar$ borç alırken, ABD enerji şirketleri 74.3 milyar $ borç aldı. Önümüzdeki 5-10 yılda, Suudi, Kuveyt ve BAE 600 milyar$’ı enerji projelerine harcayacak

Dünyanın en büyük enerji ticaret şirketlerinden Glencore hisseleri, ABD adalet bakanlığından gelen mahkeme çağrısı ile %13 düştü. Nijerya, Kongo ve Venezüella’da son 10 yıldaki işlemlerden sorguya çekilecek. Kongo deyince akla Dan Gertler geliyor tabi.

Avrupa çevre ajansı (EEA)’ya göre Avrupa’daki yüzey sularının incelenenlerinin %40’ı sadece temiz. Su durumu raporu burada. Bilmeyenlere genel kural Avrupa’da “ay su ne güzel” yapmayın

Almanya’nın 90 bcm yıllık gaz tüketimine göre 7.3 bcm gaz üretimi var. Çatlatma yasaklanmıştı ama geçici, 2021’de karar değişebilir. 1960’dan beri Almanya’da 350 geleneksel çatlatma yapılmış. Meclisin kuracağı uzman paneli test kuyularına izin verebilirmiş.

ABD petrol stokları 5 yılın ortalamasının %3.6 altına düştü, sebep artan ABD petrol ihracatı ve rafinerilerin artan ham petrol talepleri. Kanada Syncrude üretimi de geçen ay ansızın kapanmıştı.

Fransız nükleer kapasitesinde 4 reaktör geri geliyor. Biri 3 yıldır çalışmıyordu. Emre amadelikte 2017’den beri iyileşti. Rüzgar yıldan yıla üretim düşüşünde, hidrolar da Kuzey Avrupa’da iyi durumda değil. Avrupa komisyonu da Eurofer’in gazıyla %25 ithalat vergisi uygulayabilir.

Alman sanayi federasyon BDI, hükümetten gelecek teknolojileri için ham madde stratejisi belirlemesini istedi. BGR’de kobalt arzında 2020’lerde sorun görüyor. Havayolu lobisi ise AB ETS-emisyon sisteminde çıkmak istiyor. Ionity 350 kW’lık süper şarj istasyonu açtı.

300$’lık scooter Bird yatırımcılardan 418 milyon $ topladı. 2milyar $’da değeri

Akademik

Petrol fiyatlarının İspanya benzin fiyatlarına etkisi (Doktora Tezi)

Avustralya elektrik piyasası (NEM)’de yenilenebilir ve depolama ile oyun teoris bazlı analizi (Doktora tezi)

Dağıtık enerji sistemleri için dağıtık kontrol, alınan dersler (Makale)

Elektrik depolama ile doğalgaz arz kesintilerini azaltmak (Makale)

Elektrikli arabadan şebekeye entegrasyonda fiyat tabanlı piyasa (Makale)

Kitap bölümü – Enerjinin Geleceği (kitap)

Grafikler

Morgan Stanley Brent petrol fiyat tahmini yükseltti (Christopher Johnson)

Londra’da UBS’in düzenlediği Benchmark Minerals etkinliğinde elektrikli arabalar ve depolama konusunda ilginç konuşmalar olmuştu. Etkinliğe katılan FGE’den Cüneyt Kazokoğlu kendi aldığı notların bir kısmını benle de bölüştü. Yayınlamam için de izin verdi:

Geçtiğimiz haftalarda büyük bir yatırım bankasının düzenlediği elektrikli arabalar ve akü trendleri etkinliğine katıldım. İşim petrol, özelde de değişen enerji ve petrol talebi odaklı olduğu için bu konular benim için çok önemli. Bankanın kendi öngörülerinden ziyade iki farklı oturumda öğrendiğim ve bu konularla ilgilenenlere faydası olacağına inandığım birkaç noktayı kısaca paylaşmak istiyorum.

Tony Seba
Tony Seba ismini duyanlar ya da kendisini takip edenler radikal öngörüleri hakkında bilgi sahibidirler. Bundan neredeyse 10 yıl sonra, 2030’da bütün ulaşım sektörünün baştan aşağı değişeceği, toplu taşımanın kalkıp sadece otonom ve elektrikli arabalarla seyahat edeceğimiz vb öngörülerden,araba sektöründeki kırılmayı mütemadiyen cep telefonu sektörü ile karşılaştırması gibi mantıksız bulduğum bir sürü yorumu var.

Fakat Seba’nın değeri, öngörülerinden ziyade gidişatı nasıl okuduğu, düşünme şekli.

Seba kırılmaların (disruption) teknolojilerin birbirleri ile yakınlaşıp birleştiği anlarda gerçekleştiğini söylüyor. Misal akıllı telefonlarda birbirinden bağımsız 5 teknolojinin gelişip kesiştiği yerde pazarda kırılmanın gerçekleştiğini vurguluyor. Bu 5 teknoloji

• Veri depolama
• Dijital fotoğraf
• İnternet hızı
• Dokunmatik ekran
• Lı-ion aküler

Bu kırılma için önemli olan bir detay da sadece 1 firmanın başarılı olmasının yetmesi, yani örneğin Apple’ın iPhone’u çıkarması bütün telefon dünyasını baştan aşağı yeniden tasarladı.

Gelelim bizim konuya. Ulaşımda Seba 3 teknolojinin şu anda birbirlerine yaklaştığını ve birleştikleri noktada kırılmanın gerçekleşeceğini söylüyor. Bu 3 teknoloji

• Talep bazlı ulaşım (UBER vs gibi platformlar)
• Otonom araçlar
• Elektrik arabalar

Seba’nın bu trend eğrileri doğru olabilir, fakat çıkarımları çok radikal. Seba 2020-2025 arasında elektrikli arabaların işletme maliyetlerinin içten patlamalı motorlu araçlara oranla 10 kat ucuz olacağını ve bu nedenle filo operatörleri tarafından tercih edileceklerini iddia ediyor.

Otonom araba geliştirici Waymo firmasını “otomobilin Apple”ı olarak niteliyor ve sadece onların başarılı olmasının dahi bütün endüstriyi değiştireceğini belirtiyor.

Bütün bunların sonucu olarak 2030 yılında ABD’de kişisel ulaşımın %95’inin otonom ve elektrikli arabalarla yapılacağı, toplu taşım diye birşey kalmayacağı vs. gibi iddiaları var.

Dediğim gibi, Seba’nın öngörüleri ve verdiği yıllara fazla takılmamak, fakat düşünce sistematiğini anlamak önemli.

Benchmark Mınerals İntelligence
Benchmark Minerals nispeten yeni kurulmuş ve akü teknolojilerinin giderek yükselen dalgasında sörf yapan bir firma. Lithium-ion aküler hakkında analiz ve hammadde fiyatlaması yapıyor.

Önemli noktalar:
Otomobil tipi toptan alıcılar için li-ion akü fiyatları 2014’te 280$/kWs’ten şimdi 120-130$/kWs’e düşmüş durumda.

Tesla’nın da kullandığı 18650 tip silindir akülerde enerji yoğunluğu 1992’de 200 Ws/litre’den 2002’de 420 Ws/litre’ye, 2012’de 600 Ws/litre’ye ve 2018’de de 770 Ws/litre’ye inmiş durumda. Burada önemli bir nokta, bu tip akülerdeki fizyolojik 800 Ws/litre sınırı.

Fakat bu demek değil ki yolun sonuna geldik. Bundan sonraki verimlilik, akü takımı ve yazılım teknolojisindeki gelişmeler ile sağlanacak ve anladığım kadarıyla daha bayağı potansiyel mevcut.

Tesla’nın iki büyük avantajı var. Birincisi NCA tipi akü (Nikel-Kobalt-Aluminyum oksit) kullanması. İkincisi ise kendi yazılımlarını yapmaları. Özellikle bu ikinci nokta, yani software bağımsızlığı çok önemli. Buna mukabil çoğu diğer otomobil markası NCM (Nikel-Kobalt-Magnezyum) akü kullanıyor ve yazılımları da akü üreticilerinden vs alıyor.

Bu arada herkes otomobil sektörüne bakarken, asıl büyük potansiyeli enerji depolama sektöründe bekliyorlar. Çünkü akü temelli bir elektrik depolama tesisi 3-8 ay içinde kurulurken, otomobil endüstrisinde bir model devri 4-6 yıl alıyor.

Akü fiyatlarının 2020’de 100$/kWs’e düşmesini beklemiyorlar, çünkü hammadde fiyatlarındaki artış (bilhassa lithium ve kobalt) yüksek olacak. Bu fiyatları ittiren talep neticesinde kobalt pazarında 2022’den itibaren arz eksiği bekleniyor.

2023’te Çin (%53), Avrupa (%17) ve Kuzey Amerika (%14) lithium-ion akü üretiminin an amerkezleri olacaklar.

Haftasonu petrol piyasalarına rahat yoktu. Twitter’dan bir kronoloji vermeye çalıştım. Sonra Trump TV röportajı verdi sert ifadeleri vardı. Meksika’da AMLO seçildi. Asya’nın petrol ithalatında ciddi bir düşüş var, gelecek ay tanker siparişlerine bakılırsa. Bu sabah da Libya’da NOC force majör ilan etti. 850,000 v/g petrol kapasitesi de gitti. Petrolde Temmuz hem talebin hem güvenlik olaylarının yüksek olduğu bir dönemdir. Trump’un hedefi Kasım ara seçimleri öncesi petrol fiyatını düşürmek. Petrol fiyatlarının düşmesindeki en büyük etkenlerden birincisi Asya talebi olacaktır. Bu sıralar ona bakıyorum.

Özetler

Geçen hafta petrol sondaj kule rakamları ABD için 4 düşüşle 858 oldu. Cumartesi sabah ABD başkanı Trump Suudilerin 2 mv/g üretim arttıracağını duyurdu. Ertesi gün TV röportajında Trump’un OPEC’e sert söylemleri devam etti. Çarşamba ABD piyasaları 4 Temmuz tatilinde

Asyanın ithal petrol talebi Temmuz’da da düşecek görünüyor. Tanker sipariş listelerine göre %11 düşüş ile 16.7 mv/g’e düşecek. 2016 aynı aylarda 20.2 mv/g’dü.

Rusya petrol üretimi Nisan 2017’den beri ilk defa 11 mv/g’ün üzerinde. Mayıs’ta 10.97 mv/g olan üretim Haziran’da 11.06 mv/g’e çıktı. Rusya yılın ikinci yarısında 200,000 v/g daha üretim arttıracak

Almanya’da yenilenebilirler ilk yarıda 113 TWh net üretim ile %41.5 üretim payına sahipoldu. Güneş 22.3 TWh, Rüzgar 55.2 TWh. Koalisyon içi çatışmalar enerji politikasını durma noktasına getirdi. Çevre ve Ekonomi bakanları arasındaki ankaşmazlıklar sorun olmaya devam ediyor.

Dünyanın en büyük pil şirketlerinden Çinli CATL, pil hücre fabrikası için Almanya’da Thuringia eyaletini seçti. İmza töreni 9 Temmuz’da Berlin’de. BMW geçen perşembe, 1 milyar €’luk CATL ile kontratı duyurmuştu.

ABD’de elektrikli araba satışları %1 olabilir ama detay veri farklı. California eyaletinde, 30 şehirde 2017’de %10’u aşmıştı. 109 şehirde %5’i aştı. Yani daha hızlı geçiş yapan eyaletlerde daha yüksek oranlar mevcut.

Shell elektrikli araba şarjlarının %40’ının evde, %40’ının işte yapılacağını tahmin ediyor.

100% yenilenebilir enerjiye ne hızla geçebiliriz, yazısında doğru bir Vaclav Smil eleştrisi var. Bir çok yenilenebilir birincil değil ikincil (elektrik üretiminden) girdiğinden aynı yolu izlemez. Ayrıca %40’ların üzerinde yenilenebilir kullanan bölgeler de var.

Japon Toyo mühendislik, Suudi ve Kuveyt şirketlerin tarafsız bölgede yer alan Khafji ve Hout petrol sahalarından üretimi 2019’da başlatacaklarını duyurdu.Düşük petrol fiyatları sebebiyle üretim 2014’te durmuştu. Maksimum üretim 350,000 v/g.

Libya’da ulusal petrol şirketi NOC, bugün Zueitina ve Marsael-Hariga terminallerinden ham petrol yüklemelerinde force majör ilan etti. Toplam 850,000 v/g üretim kaybı demek.

İngiltere’de 30 Haziran 2018 saat 14:12’de üretimin %27.8’i güneşten karşılandı. En büyük pay. Mayıs sonu itibari ile güneş kapasitesi 12.8 GW. Puant üretim de 9.42 GW oldu 14 Mayıs’ta.

Grafik

Asya’nın ithal petrol talebi hızla düşüyor (Reuters)

Latin Amerika özetleri buradan. Metal fiyatlarının da mevsimselliği grafikleri çok ilginçti. Çin geçtiğimiz yıl kışın doğalgaz arz krizi yaşamıştı, IEA gaz raporunda sanayinin payı sanki çok artmış. Pazar Meksika seçimleri var, petrol şirketi Pemex’in geleceği belli olacak.

Özetler

Çin’in toplam yeraltı doğalgaz depolama miktarı 8 bcm, 4.9 bcm’de LNG var. 2017 yılında depolama tüm satışların %5.4’ydü. Dünya ortalaması da %15miş. Plan 2020’de 14.8 bcm’e çıkmak.

Metal fiyatlarının mevsimselliği..

IEA gaz raporunda gaz talebi sanayide elektrik üretimini geçecek diyor. Hangi sanayi kollarında bu kadar talep olacak, raporu bulan maillerse sevirinim. Alt sektör dağılımı ve kömürden geçiş OECD içi ve dışı farkına bakacağım

Meksika seçimleri öncesi devlet petrol şirketi Pemex anlaşma ve ortak girişimleri hızlandırdı. 1 Temmuz’da seçilmesi muhtemel AMLO (Andres Manuel..), anlaşmaları geri çevireceğini duyurmuştu. Pemex’ten 3 rafineri ortaklığı ve 37 kara petrol ihalesi duyuruları bekleniyor.

Exxon daha önceki Turbot keşfinin çok yakınında geçen hafta 500 milyon varillik bir keşif daha yaptı. Keşif ile Guyana’nın petrol üretimi 2027’de 700,000 v/g’e çıkabilir.

Curoçao’nun 335,000v/g kapasiteli Isla rafinerisi Venezüella devlet şirketi PDVSA’nın yanına bir ortak arıyor. PDVSA ham petrol üretimi ve ihracatında sorunlar yaşıyor

Guyana’nın hemen yanındaki Surinam’a da, Hindistan hükümeri 20 milyon $ kredi verdi, güneş projesi için. Daha önce de 27.5 milyon $ iletim projesi için vermişti.

Brezilya da yüksek iş mahkemesi Petrobras’a karşı tarihi yüksek bir karar aldı. 51000 emekli ve mevcut çalışana ödeme yapacak. Maliyet 4.5 milyar $. Karar 12ye 13 alınmış. Temyize gidecek.

Petrobras Paraguay’daki 197 akaryakıt istasyonunu 384 milyon $’a Paraguaylı Grupo Copetrol’e satacak.

Arjantin’de kuraklı Nisan büyüme oranını vurdu. Arjantin’de tarım üretimi kuraklık sebebiyle %30 düşmüştü. Nisan’da ekonomi Mart’a göre %2.7 küçüktü. Mısır ve soya ihracatı önemli kalemlerden. Kuraklık toplam büyümede %3.78 düşüşe sebep olmuş.

Meksika’nın ticaret açığı Mayıs’ta petrol ithalatının etkisiyle daha da kötüleşerek 1.59 milyar $ oldu. İhracat %10.9 büyüyerek 39.1 milyar $ oldu. İthalat da %11.5 artarak 40.7 milyar $’a ulaştı. Benzin ve dizel ithalatı %51.3 artarak 4.46 milyar $ oldu.

Madencilik Brezilya GSYH’ına %4 etki ediyor. Hükümet %6’ya ulaşmasını bekliyor. 12 Haziran’da Brezilya Başkanı Temer, ülkenin yarım yüzyıllık madencilik kodunu Kongreyi atlayarak geçirdi. Artık maden taşınmasından etkilenen belediyelerde pay alacak.

Grafikler

Bakır fiyatlarının sezonsallığı (LME)

 

Çin’de doğalgaz depolama (IHS Markit)

 

Eni acaba Zohr’dan daha büyük bir gaz sahası buldu mu? Bu haber bile Delek gibi şirketlerin hisselerini düşürdü. Bu haber neden önemli? Geçtiğimiz Cuma, OPEC üretimi arttıracağım demesine rağmen petrol fiyatları hızlı bir yükseliş göstermişti, anlayamamıştık, ama sonra İran’a yaptırımın ağır olacağı bilgisi geldi. Önden demek ki bir bilgi sızmıştı. Anlık piyasa yorumu o yüzden bazen sakattır. Eni’nin bilgisinin de önden sızması düşündürücü. IGU raporu yayınlandı. Son 24 saatte BP ve Repsol’den elektrik sektörüne açılma açıklamaları geldi. Wood MacKenzie’ye göre petrol yatırımlarının getirisi hala yenilenebilirin neredeyse 3 misli.

Özetler

İtalyan Eni’nin Mısır’daki büyük Zohr keşfinin 3 misli bir keşif olarak Noor gaz sahası keşfini duyurabileceği haberi İsrail enerji şirketlerinin hisselerini %3.42’den %4.7’ye varan oranlarda düşürdü.

[FT$] Avustralya, Doğu Timur hükümet kabinesi binasına 2004’te dinleme cihazları yerleştirildiğini söyleyen istihbarat ajanını yargılacak. Konu 40 milyar$’lık petrol ve gaz rezervleri. Avustralya yardım programı kapsamında bina tadil edilirken duvarlara yerleştirilmiş.

Siemens Gamesa, Brezilya’daki Santa Luzia rüzgar kompleksine 136 adet türbin tedarik edecek. Toplam proje gücü 471 MW. Iberdrola ihaleyi kazanmıştı, Siemens Gamesa’yı seçti.

Google’ın ana şirketi Alphabet, eriyik tuz depolama konusunda Project Malta’yı şirketleştirmeye hazırlanıyor. Bill Gates’in Breakthrough Energy Ventures’da destek verecek gibi. Teknoloji Nobel ödüllü fizikçi Laughlin’in, hem sıcak nitrat tuzları hem de soğuk bir sıvı kullanıyor.

Avustralya Mineraller konseyi, 2030’a yıllık Asya termal kömür talebinde 400 milyon ton artış bekliyor. 2017 talebinin iki misli. 2017’de Avustralya kömür ihracatında rekor kırdı, 57 milyar $. Rapor burada

[FT$] Yüksek petrol fiyatları İspanya enflasyonunu yükseltiyor. %0.2 daha yüksek bekleniyor.

Avrupalı petrol şirketleri son 24 saatte ilginç şirket alımları yaptı. İspanyol Repsol, Macquarie ve Wren House’dan 2350 MW düşük emisyon üretimi ve 750,000 perakende müşterisine sahip Viesgo’yu aldı. 600 MW’da kojen vardı, kurulu gücü 2950 MW oldu.

BP’de İngiltere’nin en büyük elektrikli araba şarj ağı işletmecisi Chargemaster’ı satın aldı. Adı BP Chargemaster olacak. 6500 şarj noktası var. Asıl hedef 150 kW hızlı şarj noktaları.

ABD’de 1983’ten bu yana CPI(tüketici fiyat endeksi) 2.5 kat artmış. Sigorta 4.2 kat, tamir 0.7 kat. Bilgi teknoloji maliyetleri de 1998’den beri, bilgisayarda %95, internet hizmetlerinde %25 düşmüş. Paylaşım ekonomisinin 3 temeli: fazla kapasite, akıllı telefon, kentleşme

Otonom arabaların sensörleri otomatik yıkama makinelerinde zarar görebileceğinden özel elle temizleme anlaşmaları olanlar var. Arabaları zamanın %5’inde kullanıyoruz ama tuvaletleri de. Az kullanıyoruz diye paylaşımlı tuvaletler artacak denmiyor. Yazıdaki argümanlardan biri bu.

IGU Küresel Gaz raporu yayınlandı, burada.

Grafikler

Çin’de 6 denize kıyısı olan şirketteki kömür stokları(Sxcoal)

WoodMacKenzie’ye göre enerji yatırımlarının getirileri (WoodMac)

Temmuzda ABD, Rusya ve Suudiler 11 mv/g üretim seviyesinde olacak. Çok ilginç dönem. OPEC aritmetiği İran yaptırımları ile daha garip oldu. ABD dün İran’ın petrol ihracatını sıfırlamak istediğinin sinyalini verdi. Kasımda devreye girecek. Bizi bu 70$/v’e getiren olay OPEC’in 1.8 mv/g kesintisiydi, şimdi İran yaptırımları ile net kesinti 2.5 mv/g’e çıkabilir. Yani fiyatların nasıl aşağı gelmesi bekleniyor merak ediyorum. Çünkü ABD’de Kasımda ara seçimler var. Japonya, Kore’ye yaptırımlardan istisna verirler herhalde. Hindistan 100 GW güneş ihalesi yapacak. Süpermarketlerde dondurucularda kapılar %40 tüketim düşürüyor. Çin’in doğalgaz üretimi %9, tüketimi %15 arttı geçen sene. Şebeke güvenilirliğinde en büyük sorunlardan biri inverterlar olabilir.

Özetler

Rus Novatek, 25 Haziran’da Yamal LNG limanından yola çıkan 172000 cbm kapasiteli Vladimir Rusanov’un Kuzey rotası(Kutuplar üzerinden) Çin’e gideceğini duyurdu.

Ulaştırmanın elektrifikasyonu prensipler taslağı imzaya açılmış. ABD’de kısaca zekilik göstergesi, 10.madde ile bakla ağızdan çıkıyor. Altyapı regüle tarifeden olsun, herkes ödesin. Daha çok ABD’deki kamusal şirketlere avantaj sağlayan bir bildiri.

Süpermarketlerdeki dondurucu reyonlarındaki buzdolaplarının kapısının olmaması 58 TWh daha fazla elektrik tüketimine sebep oluyor. Kapılar ile %40 enerji tasarrufu oluyormuş.

Petrol, doğalgaz ve madencilik haklarında açık kontrat sistemi ve 16 önemli prensip. Akıllı tekrar edilebilir prensipler mümkün. Raporu da var.

Hindistan elektrik bakanı, geçen hafta 100 GW( 100000MW) güneş ihalesi yapacaklarını duyurdu. Dünyanın en büyük santrali olan Three Gorges hidroelektrikbarajının 4 katı. Gelecek ay 10 GW ihale yapacaklar. Hindistan’ın güneş kapasitesi 25 GW. 100 GW=2000 km2

Dünyanın en büyük halka açık petrol ve gaz şirketleri dünyadaki emisyonların sadece %4’ünden sorumlu. “… Asya’da inşa edilen 200 GW kritik altı kömür santralleri için benzer bir ilgi görmüyoruz” demiş Fatih Birol.

Çin’in doğalgaz üretimi geçen sene %9 arttı, ama tüketim %15 arttı.2020’de şeyl gaz üretim tahmini de 2012 yılındaki 100 bcm değil muhtemelen 17 bcm olacak. 2 boru hattından gaz alıyor, Orta Asya ve Myanmar. Ortaasya kapasitesi 55 bcm iken geçenn sene 39 bcm alındı

ABD’de Şebeke güvenilirliğinden sorumlu NERC’in 2018 raporundaki bulgular: Fırtınalar sonrası sistem daha hızlı toparlandı, inverterların iletim dalgalanmalarında hızla devreden çıkması büyüyen bir sorun.

GE elektrik ve havayoluna odaklanacak. Yeni aldığı, her Cuma petrol-gaz sondaj rakamlarını da açıklayan petrol saha destek şirketi Baker Hughes’ı elden çıkaracak.

Gerçek sürüş koşullarına dayanan Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure (WLTP)’ye hazırlanmak için VW fabrikasını haftada 1-2 gün kapatacak. Alman baca temizleyicileri ısıtma sistemlerinin 2/3 ‘ü eskimiş dedi. Elektrikli gemi taşımacılığı federasyonu.

Filipinler de küçük madencilik projelerine uygulanan moratoryum kalktı. Büyük madenciler de beklenti içinde

İngiliz enerji düzenleyicisi, Iresa isimli bağımsız enerji tedarikçisinin yeni müşteri alma yasağını uzattı.

OPEC’te son katılımla 7 Afrika, 6 Ortadoğulu ülke oldu, çoğunluk Afrika’da.

Grafikler

Petrolde kritik ay hep mi Temmuz olur, Temmuzda 3 üretici 11mv/g sınırını aşabilir (Reuters)

Çin’in LNG talep senaryoları (Columbia Üni)

ABD körfez limanlarının petrol ihracat kapasitesi (Clipper data)

“19 ve 20.yylarda jeopolitik ne ise jeoteknoloji bugün o”, Teknoloji iyimserleri, teknoşövenistler ve gerçeklerin nasıl evrileceğini(muhtemelen bir dengeye gelecek) göreceğiz. ABD enerji bakanı ile Rus enerji bakanı bugün görüşecek. Enerji verimliliği skorlistesinde Almanya toplam, ulusal gayrette birinci. İspanya binalarda, Japonya sanayide, ulaştırmada Fransa birinci. IEA gaz raporunda sanayi doğalgaz talebine vurgu var. Toryum yakıtlı erimiş tuz reaktörler. Soya ve çelikte ABD ticaret savaşının etkileri NYT’nin gözünden. Çin’in 2018 ilk yarıdaki kömür ithalat artışı %14, bu tüketime doğrudan çevrilmez, çünkü yerli üretime bakmak gerekebilir. Grafikte petrol fiyatları ve OPEC payı

Özetler

“19 ve 20.yylarda jeopolitik ne ise jeoteknoloji bugün o”, Yenilenebilir enerji gibi teknolojilerle ile insanlık medeniyetini tekrar şekillendiriyor ve dünya düzenini yeniden oluşturuyor. Çin “Sputnik” anı yapabilir. Yani ABD ansızın geride kaldığını görebilir.

DNV GL’e göre, 813 üst düzey petrol ve gaz profesyonelinin %64’ü, doğalgaz projelerindeki harcamalarda artış bekliyor. %72si’de kömür önümüzdeki dönemde kullanımdan kalkabilir demiş. Düşük karbona geçiş bir gerçeklik denmiş. Basın açıklaması burada.

ABD’deki istihdamın 10 milyonu ihracata dayalı. Tarım sektörüde ürettiğinin %20sini ihraç ediyor. ABD ithalatının %50si ve Çin’den alınanların %95’i ara mal. Ticaret savaşlarında ABD’deki soya fiyatları düştü, çelik fiyatları yükseldi.

IEA doğalgaz raporu yayınlandı. Farklı olarak methan kaçaklarına vurgu, Çin’deki büyümenin sanayiden geleceği. Tüm dünyada da sanayi sektöründe doğalgaz talebinin artacağı, Ortadoğuda iç piyasa için gaz talebinin büyük artışı (petrolü ikame ederse? Appalachia

Toryum yakıtlı erimiş tuz reaktör teknolojisi konusunda çalışan ThorCon’un kurucularından Robert Hargreaves teknoojiyi anlatmış. Yakıt sıvı fazda, tam pasif güvenlik var.

Bugün ABD enerji bakanı Rick Perry ile Rus enerji bakanı Alexander Novak buluşuyor. Ruslar petrol üretimini arttırma karşılığı yaptırımlarda rahatlama isteyebilir. ABD’de İran yaptırımlarında sıkı duruş talep edebilir.

ABD’de 5 büyük petrol şirketine karşı iklim değişikliği ve artan deniz seviyesi ile ilgili açılan davada, federal bölge mahkemesi “kaynakların pozitif ve negatif etkilerinin dengelenmesi politika tarafının işi”ne benzer bir açıklama var. “Modern dünya petrol ve kömürle beslendi”

Geçen Ağustos’ta Houston’ı kasırga vurunca araba satışları da perişan olmuştu, ama Wall Street “değiştirme talebi” ile bu satışların hızla artacağını önermişti ama öyle olmadı. Satılan araçların %70’i kamyonet tarzı

Potsdam Enstitüsüne göre negatif emisyonlar bir tercih değil zorunluluk. Eğer atmosferden 640-950 gigaton CO2 çekilmez ise yüzyıl sonunda sıcaklık artışı 1.5C’yi aşabilir. Almanya güneş PV’de yılda 2.5 GW’ı bu yıl ilk defa yakalayabilir. Kömürden çıkışta büyük umutlar var.

Enerji verimliliği skor listesinde Almanya toplam, ulusal gayrette birinci. İspanya binalarda, Japonya sanayide, ulaştırmada Fransa birinci.

Çin’in ilk yarıdaki kömür ithalatı %14 artmış. Endonezya’da en büyük tedarikçisi. 113 milyon tondan, 126.6 milyon ton’a çıkmış. En güçlü ithalat Mart’ta 23.2 milyon ton iken, Haziranda 25.9 milyon bekleniyor. Endonezya kömürü 4200kcal/kg,düşük kalite ama kükürtü çok düşük.

Grafikler

Petrol fiyatları ve OPEC’in payı (EnergyFuse)