İspanyol hükümeti, 2023’e kadar elektrikli araba satışlarını desteklemek için 950 milyon $’lık teşvik paketi açıkladı. Arabalara 7000€’a kadar, elektrikli kamyonetlere de 9000€’a kadar teşvik var. VW, İspanyadaki fabrikayı tam elektrikli araba üretim noktasına dönüştüreceğini söylemişti.
New York tabanlı Global Thermostat, startup olarak havadan 4000 ton CO2 çekebilecek bir yeşil kutu oluşturduğunu söylemişti. Exxon’dan bile yatırım almış. Müteahhit projeyi 2019 yazında kapatmıştı. Karbonu elimine etme teknolojileri 2050’de 1.4 trilyon $ hacme erişebilir.
Saudi Aramco, Aramco Petrol Boruhatları’nın %49 hissesini Washington merkezli EIG Global Energy Partners’a 12.4 milyar $’a sattı. Aramco bir süredir varlıklarını satarak devlete nakit üretmeye çalışıyor. Toplam değeri 25.3 milyar $ olan boru hatları şirketi, 25 yıl tarife ile aslında kullanım hakkını işletiyordu.
Texas krizi sonrası petrol ve gaz lobisi atakta ve kesintinin sorumluluğunu o saatlerde üretmeyen güneş ve rüzgar olarak göstermeye çalışıyorlar. Aşağıdaki tweetle de aslında doğalgazın daha çok ürettiğini anlatmaya çalışıyorlar. Fakat yüksek talebin karşılanamadığı ve güneş-rüzgarın etkisi konusu eyalette tartışmaları büyütmeye devam ediyor. Hatta “Reliable Grid Now” diye bir hareket de var.
2021’de uranyum madencilerinin hisselerini takip eden Solactive endeksi %35 değer kazandı. 6 yıldaki en yüksek seviyesinde. Asya’da, ABD’de ve AB’de yeni politikalar nükleeri destekliyor olabilir. Çin 50 GW’dan 2025’de 70 GW nükleere çıkmayı planlıyor. Biden’da nükleerin temiz enerji standardında olacağını söyledi. Uranyum fiyatları Mart başından beri %11 artarak 31$/pound oldu. Fakat 2007’de fiyatlar 137 $ seviyelerindeydi.
Atmosferdeki metan seviyesi 1983’ten beri en yüksek artışını 2020’de gördü. Artış sebebi tam olarak bilinmiyor. Metan emisyonlarının %60’ının sebebi insan kaynaklı. Atmosferdeki CO2 seviyesi 412.5 ppm, metanın artışı da 2020’de 14.7 ppm/yıl oldu. Bu arada ilginç bir şekilde en yüksek metan emisyonlarından biri de Bangladeş’te, uydu analizlerine göre. Bangladeş aynı zamanda 48 ülkeli Climate Vulnerable Forum’un da başkanı. Sorun pirinç tarlaları diye açıklama yapılmış.
İklim muhasebesi, FT’ye göre standarttan yoksun, manipulasyona açık. BM iklim danışmanı Mark Carney, Brookfield yatırımın etki yatırım yöneticisi, Şubat’ta 600 milyar $ portföyü olan Brookfield’in net sıfır olduğunu söylemiş ve büyük tepki çekmişti. Yapılan yenilenebilirleri engellenmiş emisyon olarak sınıflandırıyor. Brookfield de bunu daha sonra tepkiler üzerine yalanlamıştı. En büyük sorun engellenen emisyonlar, soru ise zaten sahip olmadığın emisyonu engellemiş sayılır mısın?
Rio Tinto son kömür madenini 2018’de satmıştı. BHP ise termal kömür işinden çıkmaya çalışıyor. Anglo American’da Güney Afrika’daki 16.5 milyon ton kömür üreten 1.3 milyar $ varlığını Thungela diye bir şirkete aktardı. Şirket Johannesburg ve Londra borsasında işlem görecek.
19 Mart’ta yangın çıkan Hitachinaka’daki Renesas çip fabrikası, küresel otomotiv yarıiletken üretiminin %6’sını karşılıyormuş. Toyota 2011’deki büyük depremden sonra tedarik zincir açıklarını analiz edip sistemini iyileştirdiğinden bu çip krizinden çok etkilenmemiş. Tohoku depremi Toyota’nın stokta parça değerlerini (miktarını gibi) ikiye katlamış
2020’de ABD’de de bitki tabanlı gıda pazarı %27 büyüyerek 7 milyar $’a erişti. Süt, yumurta ve diğer ürünlerde (et, yoğurt, peynirimsiler) önemli artışlar var.
Açık Makale
Reversible solid-oxide cell stack based power-to-x-to-power systems: Economic potential evaluated via plant capital-cost target
Estimating the learning curve of solar PV balance of system for over20 countries: Implications and policy recommendations
Çin’de 16 GW kapasiteli Baihetan hidroelektrik santrali su tutmaya başladı. Yıllık üretimi 60.2 TWh olacak santral, Çin’deki Three Gorges barajından sonra dünyanın 2. en büyük barajı olacak.
Suudi Arabistan 7 anlaşma ile ülkeye 3670 MW güneş kapasitesi eklemeyi düşünüyor. Fiyatlar arasında 1.04 c/kWh de var. Enerji bakanı AbS(Abdülaziz bin Salman)’ göre bu ve yeni gelişmeler 2030’da 1 mv/g petrolün yerini alacabilir. Bakan “bazı yıllarda 5-7 GW yıllık güneş kapasitesi göreceğiz” dedi.
Geoengineering denen, atmosfere parçacıklar saçarak soğutma yaratma çabalarında havaya tebeşir tozu ve deniz suyu püskürtme gibi çalışmalar zaten yapılmış. Mart 2020’de Avustralya’da Great Barrier Reef üzerine sprey şeklinde deniz suyu püskürterek tuz parçalarıyla ile daha yansıtıcı bir atmosfer denenmiş.
RBC’ye göre ABD-İran görüşmeleri iyi gidiyor ve Cuma günü bazı önsonuçlar çıkabileceği gibi, gelecek haftalarda önemli miktarda İran petrolü (beklenti 2021 2.çeyrek) piyasalara gelebilir. Hindistan’ın aydan aya ham petrol ithalatı da, covid19 sebebiyle düşmeye devam edebilir.
Çin’de hanelerin sadece %1.9’u kömür kullanıyor. Çin’deki toplam araç sayısı da 360 milyona yaklaşıyor. Araba emisyonları Pekin’deki hava kirliliğinin %45’inden, Şangay’ınkinin %30’undan sorumlu. PM2.5 parçacık hava kirliliği Çin’de 2019’da 1.42 milyon erken ölümün sebebi oldu. Hindistan ve Çin, hava kirliliği ölümlerinin yarısından sorumlu. Çin’in en verimli 100 kömür santrali ortalama 1 kWh için 286 gr kömür tüketiyor.
ABD’de demokratların verdiği kanun taslağına göre ülkede kendi haline bırakılan petrol kuyularının kapatılarak metan emisyonlarının önlenmesi için 8 milyar $’lık bir paket önerildi.
Hindistan’ın en büyük termik elektrik üreticileri NTPC(devlet) ve Adani sadece yenilenebilir yatırımı yapmıyor aynı zamanda dağıtım şirketleri alıyorlar. Hindistan’da şirketler kendi dağıtım şirketlerine uzun dönemli anlaşmalar ile satabiliyor. NTPC meritte yer bulmak için pahalı termal üniteleri ucuz yenilenebilir ile paçallayarak satıyor. Fakat dağıtım şirketleri elektrik üreticilerine para ödemiyor. Yani hem dikey bütünleşik yapı hem yenilenebilirler kömürün yaşamını uzatıyor olabilir.
Net sıfıra geçtikçe rekor miktar bakıra ihtiyaç olacak. 2030’a kadar 10 milyon tona kadar arz eksiği olabilir. Bakır cevherlerinin %65’i su riskleri olan bölgelerde.
Türkiye’ye ithal edilen çelik hurda fiyatları $8.9/ton artarak 432.4$/ton’a çıktı. Marmara’da bir çelikhane (mill) iç piyasada 625$/ton (kdv hariç) satış yaptı. Biga’daki bir diğer çelikçi de 610$/ton’a satış yaptı.
Reuters’in gördüğü ABD Ulaştırma Bakanlığı emailine göre Biden paketinde 100 milyar $ tüketici araba değişim programların (consumer rebate), 15 milyar $ 500,000 şarj noktasına, 20 milyar $ elektrikli okul otobüsleri ve 25 milyar $ sıfır emisyon transit araçlara harcanacak.
Dünyadaki petrol talebinin %10’u yakılmayan plastik, asfalt, kimyasallar gibi ürünlere gidiyor. Suudi Arabistan’ın petrol üretimi de 2.8 $. Suudiler CCS (karbon yakalama ve saklamada) bir araştırmaya göre petrol kuyularında 5-30 milyar ton karbondioksit saklayabilirler. Suudiler 2030 gibi elektriğin %50sini yenilenebilir kaynaklardan üretmeyi planlıyor ayrıca 2030’da en büyük hidrojen ihracatçısı olmayı planlıyorlar.
GDP artışına göre emisyon düşüşlerini inceleyen metodolojide , “mutlak ayrışma(absolute decoupling)” kavramını 4 aşama ile tanımlamışlar.2 tanesi: 2005-2019 arası ülkede düşen ve tüketimden düşen emisyonlar olmalı. Belki de en ilginci tüketim emisyonları ve bölgesel emisyonlar kısmı
30 yıldır ilk defa orta sınımfta büyük bir azalma oluyor. Pew Research’e göre Almanya ve İngiltere nüfus toplamına eşit 150 milyon kişi 2020’de sosyoekonomik basamakta geriye düştü. Günde 10-20$ arası kazananlar orta sınıf olarak sınıflandırılmış. Pew’in orta ve üst orta gelir sınıfı 2.5 milyar insanı kapsıyor.
Geçen sene dünyada 37.8 GW kömür santrali emekliye ayrıldı, 2015’teki rekora yakın ve 2019’a göre %4 daha yüksek. Fakat geçen sene Çin 38.4 GW yeni kömür santrali devreye aldı, dünyaki devreye giren kömür kapasitesinin %76sı. Hindistan sadece 2 GW kapasite ekledi.
Çin’de geçen sene 1.3 milyon elektrikli araba satıldı. Lityum pil fiyatları 110$/kWh’e geçen sene düştü, ama araba başına pil maliyeti 12000$. Tesla’daki pilin ağırlığı 540 kg. Son dönem sektör trendlerinden biri de katodda nikeli %80den fazla arttırarak hem menzili arttırıp hem de daha az kobalt kullanımı sağlamak. Lityum demir bu pillere göre daha güvenli ama enerji yoğunluğu düşük. Elektrikli arabalarda 20-30 kg nikel, 20 kg’a kadar kobalt ve 60 kg’a kadar lityum kullanılıyor. Pillerdeki enerji yoğunluğu son 20 yılda %4/yıl arttı ve 700Wh/litre’ye geldi. Katı hal pilleri bunu 1000 Wh/Litre’nin ötesine çıkarabilir.
Katı hal pillerinde adını en çok duyuran QuantumScape, 2024’te ticari üretim hedefliyor. Solid Power ise 22 katman küçük ölçek pilleri üretiyor. 1 seneye kalmaz büyük pil üretmeyi, 2025’te de arabalarda kullanmayı hedefliyor. Toyota ise 10 dakikada 500 km menzil veren pil prototiplerini bu sene tanıtacak. Küresel pil ve elektrik depolama cihazları patentleri diğer teknolojilere göre 4 kat hızlı artıyor. Katı hal pilleri ise en büyük artışı görüyor.
Norveç’in 1.3 trilyon $’lı petrol fonu yenilenebilir altyapısındaki ilk yatırımını yaptı ve Oersted’in Hollanda’daki açık deniz rüzgar çiftliğinin %50 hissesine 1.4 milyar € ödedi. Norveç parlementosu kararına göre 14.2 milyar $’a kadar yenilenebilir yatırımı yapabilir. Fon daha önce dünyanın en büyük emlak yatırımcılarındandı.
ABD yönetimi Temmuz’da araçlar için yeni daha sıkı emisyon limitları açıklayacak.
S&P Global’e göre Star rafinerisi 2020’de 10.5 milyon ton petrol işlerken bu sene %4.8 artış ile 11 milyon ton ham petrol işleyecek. Covid sebebi ile Star jet yakıt üretiminin %100’ünü dizele çevirdi ve dizel üretimini 4.6 milyon tondan 6 milyon tona çıkardı.
Grönland’da seçimleri %36 ile yeşil-sol hareket kazandı. Parti Kvanefjeld madencilik projesine uranyum bulunduğu için yıllardır karşıydı. Fakat madencilik ve petrol aramalarına Danimarka’dan bağımsızlık kazanmak için destek veriyordu. Trump, Grönland’ı Danimarkadan 2019’da satın almayı önermişti. Kopenhag Çinli şirketleri adadaki altyapı yatırımlarından uzak tutmaya çalışıyor. ABD’nin adanın kuzeyinde Thule’da bir askeri üssü de var. Kvanefjeld projesi Çinli nadir toprak üreticisi Shenghe Resources’ın çoğunluk hissesine sahip olduğu Avustralyalı Greenland Minerals.
“Birleşik devletlerin küresel ekonominin kararlı kalmasında çok temel çıkarları var ve bu da demektir ki, ABD yönetimi -ne kadar petrolü düşünmek istemeseler de – petrol fiyatlarının çok düşük veya çok yüksek olmasından endişe duyması beklenir.” . ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm’un OPEC+ kararından bir gün önce Suudi enerji bakanını araması “Biden yönetiminin artan benzin fiyatlarına politik duyarlılığı adına” çok şey söylüyor. FT’ye göre bu, Biden yönetiminin ilk gerçek dış enerji müdahalesi oldu.
Vitol 2020’de rekor kar elde etti, brüt 5, net 3 milyar $. 2019’da bu 2.2 milyar $’dı. Ama 2019’da 8mv/g olan petrol ticareti 7.1 mv/g’e düştü. 2020 ilk çeyrekte 2019 ilk çeyrekteki 600 milyon dolar gelirden 180 milyon dolar’a gerilemişti. Ekonomik büyüme beklenenden yavaş ve Vitol 1 milyar $’ı belirlediği yenilenebilir projelere yatıracak.
Rusya en büyük gaz ihracatçılarından, kömür satışlarında ise üçüncü. Rusya’nın rüzgardaki potansiyeli de çok yüksek ve 17000 TWh teknik potansiyeli var. Norveçli analiste göre Rusya fosilden yeşile geçişte Kodak anını yaşıyor olabilir. Ama petrol ve gaz gelirleri 10 yıl öncesine göre bütçede %40’dan %25’in üzerinde bir paya düştü. BP’nin %20 hissesinin olduğu Rosneft’ın Vostok petrol projesi 130 milyar $.
Norveçli Freyr AS, Norveç’in Arktik dönencesinde pilot pil üretim tesisini başlatmayı planlıyor. 2-2.5 milyar $ bir yatırım yapacak ve 2023’ün ilk yarısında üretim hedefliyor. Cobalt’ı Glencore sağlayacak. “Norveç denizinde deniz yatağı mineralleri ispatlandı” demişler.
Gözler ABD’nin Paris’e tekrar katılması sonucu vermesi gereken NDC – ulusal katkı bildiriminde. Obama döneminde 2025’te 2005’e göre %26-28 düşüş sözü verilmişti. Beklenti 2030’da en az %50 düşüş sözü. AB hedefi 2030’da 1990’a göre %55 daha aşağıda olacak.
Dünyanın en büyük güneş şirketi Longji Green Energy Technology hidrojen piyasasına giriyor. 31 Mart 2021’de Longji Hydrogen Energy Technology
Greensill Capital’ın çöküşünün ardından Sanjeev Gupta’nın doğu Avrupa (Romanya)’daki çelik fabrikası, karbon faturası için 100 milyon € finansman bulmakta zorlanıyor. Liberty Galati sene başında kendisine verilen karbon kredilerini satmış, ama Nisan itibari ile emisyonuna karşılık kredisini toparlaması gerekiyor. Finansman bulamadığı için bu kredileri alamıyor. Genelde önden karbon izinlerini satıp 12 ay sonra geri topluyorlar.
IMF Dünya Ekonomik görünümü yayınlandı. Rapora göre pandemi, gelişmiş ekonomilerde uzun dönemde 2008 krizinden daha az etkili olacak. Pandemi 2024’te bu ülke gruplarında büyümeyi %1 düşürürken, 2008 krizi 5 yılda %10 düşürmüştü. Harcama paketleri olmasa krizin etkisi 3 misli olurdu denildi.
BP bu gidişle beklentinin altında borç hedefine ulaşabilecek. Nisan sonu itibari ile net borcu 35 milyar $’ın altında olacak. Bu da A- borç reytingi ile güçlenecek. A- borç reytingii için operasyonlardan fonlar borcun %40’ı seviyesinde olmalı. Fakat rakiplerine göre daha zayıf durumda. 2 yıl ileri doğru kazançta hisseler Shell ve Total’a göre %8 ve %19 daha aşağıda.
Japonya dijitalleşme ve yeşil enerjilerde diğer gelişmiş ülkelerin gerisinde görünüyor. Fakat Başbakan Suga 2050’ye net sıfır hedefi belirledi. Tüm arabaların da 2030lar ortasında elektrikli olması planlar dahilinde. Toyota bunun “otomotiv sektörü iş modelinin çökme riski ile yüzyüze olduğunu söyledi”. Nisan’da Japonya kömür santralleri için finansman vermeyeceğini de açıklayacak.
Vitol’un gelirleri 2019’daki 225 milyar $’dan 140 milyar $’a düşmüş. Bloomberg’e göre 3 milyar $ net karı olabilir. Petrol ticaret hacimleri de 2019’daki 8 mv/g’den, 7.1 mv/g’e düştü.
Elektrikten hidrojen üretip sonra tekrar ondan elektrik üretmekte toplam verimlilik %40’ın altında oluyor ve çok akıllıca bir yol değil. Utah’da bir kömür santrali önce doğalgaza sonra 30:70 hidrojen gaza ve sonra 2045 gibi sadece hidrojen yakacak hale gelecek. Ama hidrojenin başarısı mevsimsel depolama olabilir.
Otomasyon petrol sondaj ve işletmesinde de önemli miktarda istihdam düşüşü sağlayabilir. Robotların da istihdamın yerine geçmesi ile 2030’da sondaj işlerinde milyarlarca $ (raporda 7 milyar $ ABD’de sadece maaşlardan) tasarruf sağlayabilir.
ABD düzenleyici kurumu FERC, 2222 sayılı kararı ile dağıtık enerji sistemlerinin toptan satış piyasalarında yer almasının önünü açmıştı. Ama talep tepkisi (DR-demand response) biraz dışlanmıştı. FERC şimdi 2222A kararı ile dağıtık kaynaklar içinde talep tepkisini de dahil etti.
EDF (Electricite de France)’ın %16.3 hissesi Fransız devletinde değil ve değeri 5.7 milyar €. Artan maliyetler ve nükleerden elektrik satışının düzenlemeye tabii olması sorunlardan. Sendikalar nükleerden elektrik satış fiyatının 42€/MWh’den 49 €/MWh’e çıkarılmasını istiyor.
UNECE Workshop: Karbon nötrlük hedefinde Hidrojenin rolü
Geçen haftanın kapsamlı ingilizce değerlendirmesi HedgeFundTelemetry benim de baktığım bir kaynak
Haftaya Başlarken
Cuma günü ABD petrol kule rakamları 13 arttı. Bu hızlı bir petrol yatırım artışının göstergesi.. 4 Nisan Pazar günü, Suudiler, Asya’ya petrol satış fark fiyatlarını 1.8$/v, ABD’ye 0.85$/v’e çıkarırken, Avrupa’ya 0.2$/v’den -2.4$/v’e düşürdüleri. OPEC kararı sonrası Brent haftayı %3.38 artış ile kapattı. Ama haftalık artış sınırlı kaldı.
6 Nisan’da ABD ve İran doğrudan olmayan görüşmeleri başlıyor. Yani diğer ülkelerle görüşülecek, doğrudan değil. IRNA’ya göre Mart 20 itibari ile Çin’le İran ticareti 18 milyar$’dı ve geçtiğimiz günlerde İran-Çin bir anlaşma imzalamıştı. İran 4 mv/g (milyon varil/gün) üretim yapabilirken, 2020’de 2mv/g’e düşmüştü. Şubatta 2.14 mv/g’e tekrar çıktı.
Pioneer Natural Resources 6.4 milyar $’a Double Point energy’i satın alarak Permian’daki kapasitesini daha da büyütmüş oldu. Pioneer 2020’de 370,000 v/g petrol-gaz üretimi vardı. DoublePoint de Haziran sonunda 100,000 v/g üretime erişmişti.
ABD’de araç stoklarındaki eksiklik alımları da arttırmış durumda. Panik demesek de izleri var. Ford’un kamyonet tarzı satışı %5.1, jipimsi denilen SUV satışları %14.3 arttı. Ford her sene 1 milyon F serisi kamyonet yapıyor.
Uydu firması URSA Space, Süveyş krizi bitse de 400 küsur geminin 1 hafta gecikmesinin liman ve otomotiv gibi diğer tedarik zincirindeki etkilerinin haftalarca gözlemlenebileceğini de belirtiyor. Uydu ile 20000 depolama tankını takip ediyorlar. Texas krizinde “power on board” Ford F-150 ile elektrik sağlayan sürücü de haberlerde yer almıştı
Çin, yabancı bankaların ülkeye ne kadar para getirebileceğini sınırlandırıyor. Geçen sene Çin tahvilleri 150 milyar $ yabancı yatırımcı çekti. 163 milyar $’da doğrudan yatırım aldı. Fakat bu Çin para birimi renminbi’yi 1 Mayıs’taki 7.15 RMB=1 $’dan 6.5 RM=1$’a yükseldi.
Biden’ın büyük yatırım planı, beraberinde bir çok tartışmayı da getirmiş durumda. İşe yarar diyenler de var, işe yaramaz diyenler de. Bu arada FT’ye dayandırılan bilgilere göre Archegos Capital 5 günde 110 milyar $ kaybetmiş olabilir. Rusya-Ukrayna savaş olasılığı veya Ürdün’de darbe girişimi de takip edilen gelişmeler. Hindistan en yüksek günlük Covid19 artışını görüyor ve bölgesel kapatmalar da görebilir – enerji talebini negatif etkiler.
Son istatistiklere göre ABD üretiminde, sahalardaki gaz/petrol oranında bir artış var. Yani daha çok gaz daha az petrol. Bu da gaz fiyatlarında düşüşe rağmen petrol de daha sınırlı bir hareket anlamına gelebilir.
GasBuddy verisine göre ABD’de cumartesi günü bir önceki cumartesiye göre benzin talep artışı %1.4 oldu
CNN’e göre, daha önce Elon Musk’a attığı tweet sonucu ABD’deki SPK – SEC’le 20 milyon $’a uzlaşmak zorunda kaldığı gibi, VW’nin “Voltswagen” şakası da soruşturmaya girebilir. Wall Street analistleri şakayı ciddi sanarak notlar yayınlamış ve isim değişikliğinin “VW’nin elektrikli arabalara adanmışlığını” gösterdiğini değerlendirmişlerdi. Salı günü isim değişikliği haberi önce hisseleri %10 yukarı itmişti. Haberin şaka olduğu görüldükten sonra Çarşamba günü de %4 değer kaybetmişti
Çin’deki düzenlemelerden dolayı VW, Çin’de Tesla’dan yeşil araç kredileri alacak. Çin’de geçen sene 25 milyon araç satıldı. İsviçre bankası UBS’e göre Tesla ve VW gelecek iki yılda elektrikli arabalarda lider iki şirket olacak. Gelecek sene elektrikli araç satışında VW’nin Tesla’yı yakalaması bekleniyor. İki şirketin de gelecek sene ayrı ayrı 1.2 milyon araç satışı muhtemel.
Avrupa komisyonuna sürdürülebilir finans konusunda danışmanlık yapan 67 üyeli uzman grubundan 9 üye eğer Brüksel “iklim bilimiyle çelişen” kararların arkasında durursa çekilmekle tehdir etti. Kurallar 23 Nisan’da onaylanacak. Basına sızan metne göre kojen (ısı+elektrik) santralleri de petrol/kömürden gaza geçerek (%50 emisyon düşüşü sağlarsa) “sürdürülebilir” kabul edilecek.
Çin geçen sene 6.7 milyon ton bakır satın aldı. Bir önceki seneye göre üçte bir daha fazla. Sadece yıldan yıla artış ABD’nin yıllık bakır ihtiyacına eşit. Yani fiyatlar dip yaptığında stratejik alımlar yaptı. Bakır fiyatları 9000$’lara gördü. Ama 18 ayda 12000$’ı gören de var, Trafigura gibi 15000$’ı bekleyen de. Biden’ın altyapı paketi yıllık 6 milyon ton çelik, 110,000 ton bakır ve 140,000 ton alüminyüm gerektirebilir.
Uranyum (U3O8) fiyatları yıl başından beri 30$/pound arttı. Morgan Stanley ve BMO Capital 2024’e doğru 50$/pound seviyelerini bekliyor. AB’nin geçen hafta sızan dökümanında nükleeri sürdürülebilir elektrik kaynağı olarak görmesi de önemli bir işaret olarak görülüyor.
Ocak 2021 itibari ile Çin küresel kömürden elektrik üretim kapasitesinin %51’ine sahip. 1043 GW kapasitesi olan Çin’i, 234 GW ile ABD, 229 GW ile Hindistan ve 48 GW ile Japonya takip ediyor. Çin’in kömür santral yaşı da 12. Çin’de Hunan bölgesi 2025’e 12 GW daha kömür kapasitesi inşa edecek.
Ortalama bir yılda Shell petrol ve gaz ticaretinden (üretim değil) 4 milyar $, BP de 2-3 milyar $ kazanıyor. Total daha az. Ama bu şirketler sadece en büyük petrol ve gaz üreticileri değil, aynı zamanda petrol ve gaz tacirleri. Piyasada arz fazlası olduğu yıllarda ticaret karları daha yüksek. 3 şirket ortalama günde 30 mv/g petrol ve petrol ürünleri ticareti yapıyor. Yani OPEC kadar.
Belçika Antwerp, Houston Texas’tan sonra dünyanın 2. en büyük petrokimya merkezi. Yeni planlanan 3.5 milyar $’lık kompleksle plastik üretimi daha da artacak. ABD kaynaklı etan(ethane), Avrupa etilen üretiminin %10’unu besliyor. Antwerp ile bu %20’ye çıkacak. ABD etan ihracatı 2014’te 800 bin ton’dan 2020’de 5.5 milyon ton’a çıktı.
Texas senatosu 29 Mart’ta elektrik reform paketi ile güneş ve rüzgar kaynaklarının yan hizmet ve ikame güç almasını mecburi hale getirdi. ABD’de de en büyük 4 rüzgar eyaletleri: Texas, Iowa, Oklahome ve Kansas cumhuriyetçi çoğunluklara sahip. Biden’in daha çok yeşil enerjiyi itmesi, Cumhuriyetçi eyaletlerde bir karşı akım oluşturabilir.
Obama 2008 krizi sonrası rüzgar türbini, güneş panelleri ve pillere 90 milyar $ vermişti. Biden planında ise temiz enerjiye doğrudan 350 milyar $ kaynak planlanıyor. 400 milyar $’da temiz enerji üretim ve depolama için vergi teşviği. Alexandria Ocasio-Cortez, Green New Deal destekçisi “Bu yeterli bile değil” diye tweet atmıştı.
Dünya’da metan emisyonlarında 2007’den beri ciddi bir artış var. Fakat bunun çoğu insan kaynaklı
Açık Makaleler
California needs clean firm power, and so does the rest of the world
Yarın paskalya tatili. Petrol OPEC kararı sonrası %3’lere yakın bir artış gördü. OPEC’in ay ay üretim artışı etkili oldu.
OPEC+ toplantısından üretim artışı çıktı. Grup Mayıs’ta 350,000 v/g, Haziran da 350,000 v/g, Temmuzda da 441,000 v/g üretim artışı yapacak. Suudiler grup kararı harici 1 mv/g kesinti yapmıştı. Ek olarak onlar da bu kesintileri geri alacak. Mayıs’ya 250,000 v/g, Haziran’da 350,000 v/g, Temmuz’da 400,000 v/g üretim artışı olacak. Fakat asıl tartışma toplantı öncesi ABD Enerji Bakanı’nın telefonla Suudi petrol bakanını araması ve “uygun maliyetli” petrol tweeti atması.
Biden’in Amerikan İşler/İstihdam Planı, aslında Demokrat partinin progresif kanadının beklediği gibi Yeni Yeşil Mutabakat değil ama büyük bir para var. Şebeke yatırımı en başta, ayrıca 10 yıl üretim kredi teşviği (alım garantisi de diyebiliriz), 174 milyar $ elektrikli arabalara ve 2030’a kadar 500,000 şarj noktası. Daha kongreden geçecek ama petrol teşviklerinin bitirilmesi de dile geldi ama sektör lobileri karşı. Detay ve analiz Emre Gençer’den.
İngiltere’de Greensill skandalından etkilenen Sanjeev Gupta, metal şirketini kurtarmaya çalışıyor. Ama Credit Suiss, Liberty Commodities için tasfiye davası açtı.
Saudi Aramco, temettü ödemelerini devlete değil ekonomik yatırımlara yapacak. Bu Suudi ekonomisini canlandırma amacıyla yapılıyor ve 10 yılda diğer şirketler ile 1.33 trilyon $’u içeride harcayacaklar.
Almanya’da 2 taş kömürü ve 1 linyit santrali 2021 sonunda üretimi bırakacak. Toplam kapasite 1514 MW. Santrallerin üretimden çıkması için yapılan ihalede MW başına 59000€ en yüksek teklif olmuştu.
15 Nisan’da Mercede EQS piyasaya çıkıyor. 700 km menzili olacak. Mercedes elektrik ve hibrit araçlarda hızlı bir artış bekliyor, 2020’de bu rakam %8’di.
Süveyş’teki gemiyi kurtaran Hollandalı şirket Boskalis. Fakat kurtarma bedeli LOF (yani Lloyd’s Open Form) kontratı ile belirleniyor. Bu da kurtarılan gemi ve kargonun belirli bir oranı örneğin %10. Geminin değeri 150 milyon $. Kargo da 300-400 milyon $
Exxon Mobil, 5 çeyrektir ilk defa kar açıklayacak gözüküyor. Bu kar 2.7 milyar $’a kadar da çıkabilir.. Texas’taki Şubat arktik soğuğu 800 milyon $ zarar sebebiyet vermiş.
Asbestos’un bir türü chyrsotile, karbon dioksit tutmada kullanılabilirmiş. Bilim adamları reaksiyonu hızlandırmak için çalışıyor.
Yarın paskalya tatili olduğundan, ABD petrol kule rakamları bugün açıklandı. ABD’de Ocak 2020’den beri en fazla petrol kulesi eklendi. Toplam kule rakamı 13 arttı.
OPEC teknik komiteden bir karar çıkmadı. Ama OPEC+, 2021 petrol talep büyümesini 300,000 v/g düşürdü. “OECD stokları hala 2015-2019 ortalamasının üstünde”. Petrol arzı 200,000 v/g daha fazla olarak 1.6 mv/g artış görecek. Talepte ise son revizyonla 5.6 mv/g artış beklentisi var.
Biden’in Amerikan işleri önerisi 25 sayfa. 174 milyar $ elektrikli araba piyasasını kazanmak için, 2030’da 500,000 şarj moktası, 100 milyar $ elektrik ve enerji sektörü yatırımı(8 yıl). 180 milyar $’da iklimle ilgili ArGe
Archegos Capital olayı enerji ile ilgili değil ama finansal risk konusunda petrol fiyatlarını önümüzdeki günlerde etkileyebilir. Farklı bankalardan swap anlaşmaları ile aynı şirketlere kaldıraçlı ortaklık yapması ve bankaların birbirinden haberinin olmaması, sonra hisse fiyatları düşünce de Archegos’un marjin tamamlama yapamaması büyük bir finansal risk sorunu
Biden başkan yardımcısı iken Fisker Otomotive hibrit/elektrikli araçlar için 528 milyon $, Solyndra’ya 535 milyon $ ve pil üreticisi A123’e 249 milyon $ verilmesinde yer almıştı. Hepsi battı. Şimdi Enerji Bakanı Jennifer Granholm bu temiz enerji kredi programını görecek. Obama döneminde 2015’te yollarda 1 milyon plug-in hibrit hedefi vardı, bugün bile bu 200,000.
Süveyş krizinden en çok etkilenen ülkelerden biri Suriye olmuş. Herhalde İran’dan petrol gelemediğindendir.
Volkswagen, Mayıs’tan itibaren ABD’deki elektrikli arabalarında Voltswagen ismini kullanacak
ABD otomotiv üreticileri pazarı Japonlara kaptırdıkları 1980’lerdeki hataların aynısını yapıyor olabilirler. Tesla’nın 4 gigafabrikası var:Nevada, Berlin, Şangay ve Texas. VW 2030’a 240 GWh pil kapasiteli fabrika derken, Tesla 3000 GWh fabrika planı olduğunu söyledi. Çin’de her hafta yeni bir gigafabrika ekleniyor.
Son 6 ayda, HRC, sıcak sarılmış sac demir fiyatları Çin’de %50 arttı. Talep çok artıyor ve demir sektöründe 2017’den beri en büyük arz eksiği yaşanabilir. Ocak-Şubat’ta Aralık’a göre Çin’de sanayi üretimi %7.3 arttı. Çelik üreticileri Çin’in emisyonunun %15’inin sebebi. Çin’in en büyük borsada işlem gören çelik üreticisi Baoshan Iron&Steel değeri de %38 arttı.
Makaleler
The design space for long duration energy storage in decarbonized world
29 Mart Pazartesi : ICE Abu Dhabi Murban gelecek kontratları başlıyor
30 Mart Salı: 23:30 API Haftalık ham petrol stokları
IEA 6.Enerji Verimliliği Konferansı
31 Mart Çarşamba: 17:30 EIA Ham petrol ve ürünleri istatistikleri
IEA-COP26 Net Sıfır Zirvesi
1 Nisan Perşembe: 20:00 Baker Hughes sodaj kule rakamları
OPEC toplantısı
2 Nisan Cuma: “Good Friday”
23:30 CFTC spekülatif petrol ve gaz pozisyonları
Cuma günü ABD’de deki toplam petrol ve gaz kule rakamları 6 artarak 417 oldu. Nisan’dan beri en yüksek rakama ulaştı. Artışın tamamı petrol tarafında oldu. Petrol kule rakamları 7 aydır artıyor. Analistlere göre artmaya devam edecek.
Geçen salı açıklanan çeyreklik DallasFed enerji anketine göre, sektör aktivite endeksi 18.5’ten 2021Ç1’de (2021 1. çeyrekte) 53.6’ya çıktı. Bu anketin 5 yıllık tarihindeki en büyük sonuç. Katılımcıların 2021 sonu petrol fiyat beklentisi de 61$/v($/varil) oldu. Henry Hub yıl sonu doğalgaz fiyat beklentisi de 2.8 $/mmbtu oldu.
Abu Dhabi(Birleşik Arap Emirlikleri), Pazartesi, Orta doğu petrolünün fiyatlanmasında önemli olacağını düşündüğü Murban kontratlarını devreye alıyor. Fujairah depolama noktasından da varilleri teslim edecek. Abu Dhabi, 900 milyon $ harcayarak Fujairah dağlarında 40 milyon varillik depolama alanı inşa ediyor. Devletin petrol şirketi ADNOC 2 mv/g petrol üretiyor. Bölgede hala Platts’ın fiyat tespiti yaptığı DME Oman ve Dubai petrolü var.
Süveyş kanalındaki Ever Given isimli konteynır gemisinin kurtarma çalışmalarında, toprak uzmanları da çağrıldı. Ayrıca bölgeden ve Hollanda’dan yeni taka ve çekicilerle operasyon devam edecek. Gemi kurtarılsa bile hemen baştan ayağı incelemeye girecek. Pazartesi sabah ilk haberlere göre gemi yerinden çıkarılabildi.
Çin enerji şirketi Sinopec, 2050’de karbon nötr olmayı planladığını ve hidrojenin çekirdek alanlardan biri olacağını belirtti. Gelecek 5 yılda firma fosil tabanlı hidrojen üretimine odaklanacak.
Süveyş’te normalde ortadoğu petrolünü Avrupa ve Amerika’ya götüren trafik yönünün daha baskın olması beklenirdi(batı yönlü). IEA’e göre şu anda doğu yönlü yani Asya’ya gidiş daha çok. Son yıllarda 2-3.5 milyon varil(mv) kapasiteli ULCC tankerler petrol rotalarında etkili. Batı yönünde Sumed (2.5mv/gün) ve İsrail’den geçen Avrupa-Asya boru hattı (600,000v/g) etkili. Süveyş, dünya petrolünün %5’i, petrol ürünlerinin %10’u ve LNG’nin %8’inin geçtiği bir nokta.
Çin, İran’a gelecek 25 yılda 400 milyar $ yatırım yapma karşılığı “oldukça indirimli” petrol anlaşmasına girdi. Anlaşmanın geçen sene NYT’nin 18 sayfalık taslağına benzer olduğu düşünülüyor. İran içinde ise hükümetin Çin’e çok fazla taviz verdiği söyleniyor. Çin’de ise ABD yaptırımları, yatırım kararlarında etkili olabilir. Huawei’ye açılan ABD soruşturmasında, şirketin İran ile ticareti de suçlamalardan biriydi.
Petrolde gelecek eğrisinde, Cuma günü backwardation -yakın dönem fiyatının uzak dönem fiyatından yukarıda olması- azalmış gözüküyor. Fakat uzun vadede beklentiler 55$/v civarında
Bu sabah erken saatlerde Endonezya’daki Balongon petrol rafinerisinde patlamalar oldu. Endonezya’daki en büyük rafinerinin 125,000 v/g kapasitesi olduğu söyleniyor.
Princeton Üniversitesinde ABD’nin net sıfır plan önerilerinden birini çalışan gruba göre California’da dekarbonizasyon için “temiz baz yük” önemli olacak. Güneş ve rüzgar katlanılabilir elektrik maliyetinde öndeler ama eğer daha ağır bir sorumluluk verilirse, sistemde çok fazla ekstra üretim ve depolama bulundurmak gerekecek.
Total’in Mozambik’teki 20 milyar dolarlık gaz projesine 10 km uzaktaki Palma’da Çarşamba günkü saldırılar, bazı yabancı çalışanların ölümüne sebep oldu. Total çalışanlarından ölen olmadığını duyurdu. İlk defa saldırılar yabancılara oldu. Total yatırımın 25 km çevresinde güvenlik sağlanmasını şart koşmuştu. Şimdi yatırım 2.defa duraklatılıyor.
Çin merkezi hükümet çevre bütçesinin %33.6’sını kesti. Ulaştırmadan sonraki en büyük kesinti. Ulusal enerji yönetimi de %72.25 kesinti planlıyor. %99.26sı yenilenebilir eneji. Ulusal kalkınma ve reform komisyonu da yenilenebilir enerjide %44.4, döngüsel ekonomide %40.24 kesinti yaptı. Ekoloji ve Çevre Bakanlığı’da İklim yönetiminde %77, iklimde dış yardımda %42, çevresel polislikte %76 bütçe kesintisine gitti.
Alman Yeşiller Partisi kurucusu Petra Kelly’nin hayatını konu olan roman türündeki kitap uydurma bir karakterin gözünden gerçek mülakatlar üretinden 1980’lerin başındaki Yeşiller partisi kuruluşu ve dönüşümünü inceliyor. Yeşiller Partisinin Eylül’deki seçimlerde Almanya’da %20 oy alması bekleniyor.
Meksika Başkanı AMLO – Andres Obrador, ülkede özel sektöre verilen hidrokarbon (ithalat,depolama,dağıtım) izinlerini askıya almayı sağlayacak ve devlet şirketi PEMEX’e daha fazla kontrol verecek bir yasayı meclise gönderdi. Bu ay başında da elektrikteki kanun ile devlet şirketinin elektiği yenilenebilirin önüne geçirilmişti.
Geçtiğimiz Hafta
Brezilya’nın en büyük iki kenti Sao Paulo ve Rio’da gelecek haftanın tamamında kapanma olacak. Mart’ın ilk 16 gününde benzin satışları %12.2 düşmüştü. LPG satışlarında da 13 kg tüp satışları %7.3 arttı.
Dünyada nükleerden elektrik üretimi 1996’daki %17.5’den 2019’da %10’a düşmüş. Bu küçük nükleer tasarımlardan NuScale SMR’ın tasarımı 957 milyon $ tuttu, ABD devleti 314 milyon $ verdi. Regülasyon onayı için daha 500-700 milyon $ harcanması gerekiyor.
Küresel bankalar 750 milyar $’lık fosil yakıtlara dayalı finansman yapıyorlar. Bu bankaların pek çoğu da Paris iklim sözleri verdiler. BNP Paribas en yüksek artış yapan banka. Fosil yakıt şirketlerine %41 artarak 41 milyar$’lık fonlama yaptı. Fransız banka kendini yeşil finansmanda lider olarak görüyor. Yeşil finansmana 121 milyar $ sağlamış
Surgutneftegaz, Rusya’nın 4.büyük petrol üreticisi ve ülkedeki ham petrolün %10’unu üretiyor. 50 milyar $ nakiti var ama yatırımcılar onu 20.5 milyar $ ile değerliyor. CEO’su Sovyet rejiminden ve 1984’ten beri şirketi yönetiyor. Şirket hisselerinin sahipleri konusunda FT spekülasyon yapmış.
Her ay Süveyş kanalından geçen gemi sayısı 1550, günde 50den fazla
Konteynır gemileri %25, tankerler %15 geri kalanı da kuru yük gemileri
ABD, Suudi Arabistanı geçerek Hindistan’ın ikinci büyük petrol tedarikçisi oldu. Hindistan dünyanın 3.büyük petrol ithalatçısı. Dizel fiyatları yıl başından beri %7 arttı ve vergiler tüm fiyatın %60’ını oluşturuyor. Hindistan petrol bakanı, Suudileri petrol kesintilerini sonlandırmaya çağırmıştı. Suudilerde “ucuzken depoladıklarınızı” kullanın dedi. Hindistan’da ABD’den petrol alımına geçti.
ABD’deki en güçlü petrol lobisi Amerikan Petrol Enstitüsü (API), Obama döneminde reddedilmesine destek olduğu, tüm piyasa ve ekonomiyi kapsayacak karbon vergisine destek çıkıyor. API CEO’su Sommers’a göre Biden yönetimi ile zor başlayan birkaç hafta sonrasında ilişkiler ısındı.
FT, Temiz enerji 2.0 (Clean Tech 2.0)’da 2000-2011 dönemindeki “bir teknoloji ile büyük sıçrayış” anlayışının hakim olduğu Clean Tech 1.0 dönemini de incelemiş. Yatırımcılar bu dönemde 25 milyar $ kaybetmişti. Güneşteki ilerlemede de Silikon Vadisinin hiç bir etkisi olmamıştı. Hemen hemen tüm Silikon Vadisi destekli şirketler batmıştı, bir kısmını da Çinliler almıştı. Fakat şimdi gerçekleşebilecek teknolojilere daha yakınlar, tekniğe ve uzun döneme odaklanıyorlar.
Texas krizi sonrası yenilenebilir enerji yatırımcıları tekrar Texas planlarını revize ediyorlar. Çünkü vergi teşviğinden yararlanan türevler çok kötü patladı. Bu araçlarda, rüzgar enerjisi için (elektriğini baştan satıyor) her saat bir üretim tahmini ile o saat başına 20$/MWh finansman sağlıyor. Fakat Texas’taki elektrik üretiminin yarısı devre dışı kalınca, rüzgarlar üretemedikleri enerjileri açık piyasadan 9000$/MWh’e aldılar. JPMorgan’ın finanse ettiği bir projenin yıllık getirisi 15 milyon $’ken 6 günlük borcu 79 milyon $ olmuş. 9000MW’lık 46 rüzgar projesi ciddi kayba uğradı.
İngiltere’de işçi partisi 3 tane gigafabrika için 1.5 milyar £ yatırım yapılmasını gerektiğini, İngiltere’nin diğer ülkelerin önemli miktarda gerisinde kaldığını söyledi. Faraday Enstitüsüne göre yeni gigafabrikalar kurulmazsa 100,000 istihdam kaybedilmiş olacak.
Moğolistan’daki Oyu Tolgoi yeraltı madeni, genişleme sonrası dünyanın en büyük bakır madeni olacak ve yıllık 500,000 ton üretecek. Rio Tinto genişlemeden sorumlu olmasına rağmen Toronto’da TRQ’nun %51 hissesine sahip, TRQ’da madende %66 hisseye sahip, kalanı Moğolistan hükümeti. İlk üretim Ekim 2022’de ve Rio’nun mazaret üreterek üretimi ertelediği iddia ediliyor.
Irak, petrol hattını Mısır’a uzatmak için geçtiğimiz hafta Mısırlı yetkililerle bir araya geldi. Amaç Irak petrolünü Kuzey Afrika’ya uzatmak. Ama Rusya’ya yakın görüşler veren ZeroHedge’e göre İran’ın etkisinin Kuzey Afrika’ya uzatılmasını da sağlayacak bir proje.
Makaleler
Makale – Küçük Modüler ve İleri Nükleer Reaktörler – Gerçeklik analizi
FERC’in Elektrik sektöründeki kaynak yeterliliği teknik konferansının notları
Süveyş kanalındaki konteynır gemisinin karaya oturması sonucu tek hat kapanmıştı. 10 LNG gemisi, yaklaşık 1 milyon ton LNG, bu durumdan etkilenebilir. Bu hadise dünyadaki tüm ticarete %5 oranında etki edebilir. Süveyş’in küresel ticaretteki payı %10, ama 2 kanaldan sadece 1i tıkandı. Katar 2020’de Avrupa’ya kanal üzerinden 260 LNG kargosu gönderdi.
Irak, petrol hattını Mısır’a uzatmak için geçtiğimiz hafta Mısırlı yetkililerle bir araya geldi. Amaç Irak petrolünü Kuzey Afrika’ya uzatmak. Ama Rusya’ya yakın görüşler veren ZeroHedge’e göre İran’ın etkisinin Kuzey Afrika’ya uzatılmasını da sağlayacak bir proje.
Maersk CEO’su Soren Skou, tam zamanında tedarik zincirlerinin Süveyş krizinden etkilenebileceğini belirtmiş. “Acil ihtiyaçlar ya tekrar üretilecek ya da uçak kargo ile gönderilecek ve gemiler de oralarda beklemek zorunda kalacak”. Bir hesaba göre Süveyş’in kapalı kalacağı her hafta dünya ekonomisine 10 milyar $’a mal olacak. Süveyş’ten geçiş maliyeti de 500,000 $. Gemi yüzdürülse de oluşan gemi trafiği bir kaç hafta da eski düzenine gelebilecek.
