EAK – Enerjide Günlük Notlar

Günün haberi, Trump’un Meksika sınırına “güneş duvarı” yapacağını açıklaması ardından Çin güneş üreticilerinin hisselerinin yükselmesi. Rosneft Mısır gazını LNG olarak pazarlama işinde. Yatırım bankaları bugün ayıların tarafında, talep çok artmaz gibi. New York elektrik depolamada hedef belirleyecek. Çin’de toluen talebi de azalıyor, benzine katılan madde, yani benzin talebi de zayıf. Macron’un yüksek karbon fiyatı önerisine Alman danışmanlık şirketi sıcak bakmıyor, elektrik fiyatları %40 artar. Nükleer füzyon 2030’lara kaldı.

Haberler

ABD’nin en büyük yakıt boru hattı sistemi işletmecisi Colonial Pipeline(hat 1:1.3mv/g), ülkenin doğusunda depolanan yakıt fazlalığından, boru hattına talep 6 yılın en altında. ABD güneyinden Kuzey doğusuna yakıt taşıyor.Normalde talep kapasiteyi aşarmış. Boruhattı kapasitesi ticareti piyasası Linespace negatifte.

Eni, Aralık’ta Zohr’un olduğu basendeki hisselerinin %30’unu Rosneft’e 1.6 milyar$’a satmıştı. Rosneft bu Mısır sahasından gaz (LNG) ihraç etmeyi planlıyor.

New York California, Oregon ve Massachusetts’in ardından enerji depolama konusunda hedef belirleyecek dördüncü eyalet olacak. Vali imzalarsa, 1 Ocak 2018’e kadar 2030’a elektrik depolama hedefleri belirlenecek

Küresel petrol talep artışı son 2 yılı yarısı hızında.17Ç2’de 1.1 mv/g oldu. Bank of America (BofA), 17Y2’de ve 2018’de 1.3mv/g talep artışından şüpheli. Çin’de büyüme yumuşuyor olabilir. Korkuları, Çin’in fazla kredi daralması yaptığı ve GSYİH ve ham madde de zayıflama. %1 kredi büyümesi =%0.6 petrol tüketimi değişimi.

Emtia taciri Noble Group’un kredi notu Fitch tarafından B-’de CCC’ye düşürüldü. Javier Blas’a göre CCC “iflas mümkün” anlamına geliyor.

Alman Die Welt’e Fransız Başkanı Macron’un yüksek karbon fiyatı önerisini değerlendiren, Pöyry danışmanlıktan Daniel Wetzel, 30€/ton Alman elektrik fiyatlarını %40 arttırır. Ayrıca Fransa’ya Almanya’ya göre bir rekabetçi avantaj sağlar, Fransa da nükleer+hidro nasıl olsa.

Çin’in yıllık 5-6milyon ton hidrojenize toluen üretimi var. Kömürden kömür zifti oradan ham benzene ordan da toluen üretiyorlar. Ve benzine harmanlanıyor. Çin’de toluen fiyatları 1 yılın dibine düştü, zayıf benzin talebinden.

2000’lerde dünya’da 1 milyar $ GDP için 550v/g petrol ilişkisi matematiksel olarak kuruluyor. ARC’ın GDP vs petrol talebi ilişkisine göre yüksek fiyat dönemlerinde bu 240 v/g’e kadar düştü. 2014 sonrası 360v/g’e hızlandı.

Yüzen stoklar artıyor. Günlük tanker kirası eski VLCC’lerde 16000-19000$/gün. VLCC’de 2 mv.

Nükleer füzyon projesi ITER, tam operasyona 2035’den önce geçemeyecek.

Trump, Meksika ile duvarı güneş panelleri ile donatarak “güneş duvarı” yapacağını açıklayınca, Çinli büyük güneş şirketlerinin değerleri arttı. Yingli Green %5.3 değer kazandı. Gerçekten yaparsa güneşte fiyat düşer.

Karbondioksit’i doğrudan sıvı yakıta çevirme prosesi makalesi [$$ – sadece özeti okuyabildim] Nature Chemistry

Grafik

Bank of America Merrill Lynch – Dünya petrol talep artışı

Petrol fiyatlarında karmaşanın sebepleri: Asya stokları ve ABD stokları birlikte hareket etmiyor, fiyatlar düşünce yüzer stoklar doluyor, fiyat azcık artınca hemen stoklar satılıyor, arzı arttırıyor, fiyat düşüyor. Petrol fiyatları ilk yarıda bayağı değer kaybetti ama Temmuz ve sonrası da genel olarak pozitif değil genelde. Zaten pozitif dediğimizde jeopolitik gerginlik olmaz ise 45-50-55$. Gaz geçiş yakıtı olamaz diyen çevreciler, fosil santrallerin para kazanamamasının sebebinin yenilenebilirle alakası yok mesajı, Tesla’nın Çin’deki stratejisi ve açacağını duyuracaği fabrika, çelikte ticaret sınırları neden işe yaramayabilir (çünkü çelik daha çok ürün içinde geliyor), Norveç’in ikilemi, ABD’nin güneş duvarı.

Öneri

Bloomberg’de Çin, ABD ve Dünya çelik ticareti yazısı bugün için çok iyi

Haberler

Arizona’da uçaklar hava sıcaklığı 48.3 C olduğu için kalkmamış. Bombardier tipi uçaklar bu sıcaklıkta yeterli kaldırma sağlamakta zorlanıyor. Airbus ve Boeing’ler için ise 52 C

PJM piyasasındaki fiyat düşüşünün en önemli sebebi gaz fiyatlarındaki düşüş, talep düşüşü ve rüzgar artışı çok daha küçük etki yapmış. Raporda, elektrik piyasasındaki değişimin temel iticisi ne, bu değişim güç sistem güvenirliğini tehdit edecek şekilde mi sistemi etkiliyor. (s63 yeterli)

Doğalgazdan geçiş yakıtı olmaz, daha fazla LNG terminali bizi iklim hedeflerinden uzaklaştırır diyen Climate Action Tracker “gazdan ayağı çekmek” başlıklı bir özet yayınladı.

Eski ABD Enerji bakanı Ernest Moniz’in kurduğu Energy Futures Initiative, düşük karbonlu inovatif bir gelecek için çalışacak.

California ISO, Enerji depolama ve dağıtık enerji kaynakları (ESDER faz2) yayınladı. Normalde talep tarafında büyük tüketiciler için 45 gün geriye bakış, hanelerde 4 gün olacak gibi. Bu sayede talep tarafının perfomansı (gerçekte ne kadar talep kesildiği) hesaplanacak

Tesla’nın Çin’deki gelirleri 2014,2015 ve 2016’da 477 milyon $, 319, 1.1 mlyar $. 2016’daki Çin gelirleri, tüm gelirlerinin %14’ü. Ve Tesla Çin’de fabrika açacağını açıklayacak (Shangai), fiyatlama stratejisi de agresif olabilir.

Dünyada çelikte en yüksek kapasite kullanım oranına Japonya sahip %80 Çin kapatmasına rağmen çok büyük atıl kapasite var. Fakat ABD’nin Çin’e çelikte sınır koyması anlamsız, çünkü çelik değil, işlenmiş ürünlerin içindeki çelik önemli. ABD’de Çin’den bir sürü imal edilmiş ürün alıyor.

Wood Mackenzie, LTO (light tight oil) ABD petrol üretim tahminlerini yukarı çekmiş. Sebebi de sermaye yapısı değişikliği, EOG ve ExxonMobil’in bölgedeki şirket alımları. Ayrıca, ilk üretimi en iyi olan kuyular yerine ortalama kuyuları almışlar, ilk üretimi fazla olanlar, daha hızlı düşüyormuş.

OPEC ikinci kesintileri yapacak ise acele etmeli, çünkü Temmuz’da talep düşmeye başlar, anlaşmalar da genelde iki ay sonra etkiliyor. Temmuzdaki kesinti Eylülde etkisini gösterse geç, şeyl üreticileri de üretim gelirlerini korumaya(hedge) aldıkları için 2018 2.çeyreğe kadar üretime devamç

Norveç, Arktik’te Barents denizinde 93 bloğu ihaleye açtı. Norveç vahşi yaşam fonu (WWF)’den Nina Jensen : “Çevrecilikte lider ülke Norveç ikileminin mükemmel örneği, herkese ne yapacağını söylüyoruz. Fakat bizim için mevcut iş modeli[fosil] bile değil, mevcut iş modelini daha da arttırıyoruz”

ABD Başkanı Trump, Meksika duvarını “güneş duvarı” yapacak böylelikle elektrik üretimi ile yapım masrafını ödeyecek. Duvar 3207 km uzunluğunda olacak. 8-12 milyar$’a mal olması bekleniyor, belki daha fazla. Ama güneş duvarı olursa maliyet ne olur, net değil haberde

Rosneft yönetim kurulunda ilginç insanlar bir arada, BP, eski Exxon CFOsu, Glencore, Katar vs. Rus petrol analistinin yorumu : “petrol tacirleri bir sebep için, BP ve ExxonMobil diğer bir sebep için orda, Güney doğu Asya daki ayak izini genişletme ve LNG işini ilerletecek karakterler”

Grafik

ABD’nin net ham petrol ve petrol ürünleri ticaretinin gelişimi (Sam Ori)

Dünya Çelik ticareti (Bloomberg)

Tarih

İETT’nin 1914’te açılan Metro Han “Elektrik, Tramvay ve Tünel) Sergi – Ameli Elektrik 1926 Kasım

Serkan Şahin’in yorumu stoklardaki düşüşlerle fiyat düşüşleri ne kadar ilgili? Tesla’lar yavaş kullanırsanız 800 km üzeri de yapabiliyor. Düşük hızlarda kullanmak (40km gibi) menzili arttırıyor ama kim ister. Haftaya ABD enerji bakanlığı yenilenebilirlerin şebekeye –sanırım negatif- etkilerini inceleyen bir rapor yayınlayacak. Eski Bakan ise yeni bir oluşum kurdu, kendi şebeke raporunu yazacak. Chevron’un Gorgon gaz sahasındaki CO2’yi tekrar akiferlere basması bu sene başlıyor. Centrica Rough gaz depolamayı kapatmakla kalmıyor, iki de gaz santrali satıyor 2.3 GW 318 milyon pound. Suudi tahtının veliahtı MbS. BMW ve ABD dağıtım şirketi PG&E’nin sonuç raporu yayınlanmış, elektrikli arabaların şebekeye desteği. Brent fiyatında yılın ikinci yarısı genelde birinci yarıdan daha kötü geçiyormuş. Tarihte Ameli Elektrik dergisi 1926 yılı Haziran kapağı -91 yıl olmuş.

Yorum – Serkan Şahin

Aşağıdaki yorum Serkan Şahin’in hafta ortası yorumudur.

“EIA verilerine gore ticari ham petrol stoklarinda 2.45 milyon varillik dusus var. finished motor gasolinedeki 1.48 milyon varillik dusus cok onemli. PADD3’te ticari ham petrol stoklarinda 898,000 varillik yukselme onemli ama bunun buyuk bolumu kondensat muhtemelen. PADD3’teki conventional motor gasoline seviyesinde 936,000 varillik dusus var ama blending components hacmi 2.46 milyon varil artmis. Bu bugunku motor gasoline talebi kaynakli ileriye donuk bir hazirlik gibi.

WTI’in fiyatlandigi Cushing’de stoklar Nisan basindan beri dususte. 61,140 milyon varile kadar dustu. Buna ragmen WTI’daki sert dususu bana kimse Libya ya da Nijerya ile anlatamaz. WTI-Brent spread acilmasi bu duruma ters. Isleri stokla aciklamaya calisirsak da bana kimse bugun veriler aciklandiktan sonraki yarim saatteki CLc1 dususunu anlatamaz. Artik kimsenin piyasa gerceklerine baktigi yok belli ki.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Haberler

Hypermiling yani hipermesafe. Yani elektrikli arabayı daha yavaş ve verimli kullanarak mesafesini arttırmak. Daha önce 35 km/h ile 885 km Tesla Model S ile başarılmış. Belçika’da 26 kmlik bir güzergahda ise 901 km son rekor. Km’de 88 Wh ve 100 Wh başarılmış. İstanbul trafiğinde rekor olur.

Arktik okyanusu daha 10 yıllarca tamamen veya kısmen 7-8 ay buzla kaplı olacak. NSRi Rusyanın Kuzey Denizi güzergahı, Kara Kapısı[Denizde]ndan Bering’e. Yamal’daki LNG’yi dünya piyasalarını ulaştırmak için de 15 bur kıran LNG gemisi (170bin m3) planlanıyor.

İngiliz Bakan Ofgem başkanına mektup yazarak “en kötü tarifede olan tüketicilerin korunması, mikro iş yerlerine adil davranılması ve standart değişken tarife” konularında ne yapacaksın diye uyardı.

Eski ABD enerji bakanı Ernest Moniz, yeni bir kar amacı gütmeyen araştırma kuruluşu kurdu “Energy Futures Initiative” ve ABD şebeke çalışması yapacak. Haftaya ABD Enerji Bakanlığı çalışması şebekenin yenilenebilirle daha güvensiz olduğunu iddia edebilir. Sanki ona karşı bir çalışma olacak Moniz’inki.

Yüzen graphene ile su kaynatma. Suya dökerek güneşe bırakınca %54 verimle buharlaşma sağlıyor. Deniz suyunu arıtmada önemli

Bugün, Japonya’da Honda araba fabrikası WannaCry virüsü yüzünden üretimi durdurdu. Günlük 1000 araç üretiyordu.

Dizel’in ölümü yakın mı? Yazıda yakın, grafikte değil. Sorun tüketici paniğe kapılırsa…

Suudi tahtının varisi MbS, Muhammed bin Salman oldu. 2016 yılına ait mülakat: IMF, Suudi Arabistan’ın 5 yıl yetecek rezervi var desede, Suudi kaynak 2015 Nisan harcama düzeyi ile iki yıl anca demişler, yıllık 80-100 milyar $ verimsiz yatırım yapılıyormuş.

BMW’nin ABD’de PG&E dağıtım şirketi ile i ChangeForward pilot programı 18 ay sürdü. 100 BMW i3’ün şarjını geciktirerek veya eski araba pilleri ile destek sağladı. 209 talep katılımı olayı ile 19500 kWhlik destek sağlandı. OpenADR protokolü kullanıldı. Raporu

Centrica, İngiliz şirket, iki gaz santralini (2.3 GW) 318 milyon pound’a satıyor. Alıcı Çek şirketi EPHnin İngiltere kolu. Centrica anladığımmız kadarı ile daha dağıtık ve yenilenebilir bir geleceğe hazırlanıyor.

Petrol fiyatlarının düşmesinin 5 sebebi: Libya ve Nijerya; OPEC’in yeterli kesinti sözü vermemesi; OECD stok artışları; artan ABD üretimi; spekülatörler umutsuz, uzun kontratları kapatıyor.

Texas’da 1889’da 48 varil, 1894’te 60 varil petrol üretilmiş. 1901 Ocak’ta Spindletop ile üretim hızlandı, Bugün Permian’da 2.5 mv/g petrol üretiliyor.

Mısır’ın gaz üretimi aylık 4 bcm civarı. 2018-19 gibi gaz ihracatçısı oluyor tekrar. Fakat bu arada Mısır, Ürdün ve Pakistan’ın LNG ithalatı artıyor. Fiyata tepki veren Türkiye, Çin ve Hindistan’da daha çok LNG alıyor.

Chevron’un Batı Avustralya’daki 54 milyar $’lık Gorgon projesi, 2 milyar $’lık CCS(karbon yakala&depola) sistemini bu yıl sonunda devreye girecek. Tam kapasitede yılda 3.4-4 milyon ton karbonu yer altında tuzlu su akiferine basacak. İkinci sahadaki gaz üretiminin %14’i CO2, o basılacak.

Grafik

ABD stratejik petrol rezervlerinde düşüş (Bloomberg)

Brent Fiyatların 6aylık performansı – ilk yarılar genelde daha pozitif (Reuters-Amanda Cooper)

Tarih

Ameli Elektrik , 1926 Haziran (PFAME9260601A000)

Bugün petrol tekrar düşüşü, üretim artışı ve zayıf talep. Dün ünlü petrol taciri Andurand’ın Mayıs’tan bu yana %17.3 kaybettiğini duyduk. Avrupa’da EFET’in verdiği görüşlerde AB’de bir dağıtım sistem işletmecileri birliğini göreceğiz gibi, depolamada ise hizmet alınmasından yanalar. Yüzer stoklar bayağı bayağı artmış. Avustralya’da hükümet dağıtım şirketlerinin tarife itirazlarına hukuki sed çekecek. Büyük şirketler karbon vergisi istiyor ama “gelir nötr” olanından. İngiltere’deki Rough doğalgaz depolama kapanacak gibi… Thyssenkrupp çelikte bulamadığı gelir mutluluğunu asansörde buluyor, emtiadan ürüne-hizmete….

Haberler

Petrol fiyatları düşüşe devam: OPEC üretim kısıtları ile ilgili endişeler ve ABD şeyl üretimi, fiyatları tekrar düşürdü. Libya, Nijerya üretim artışları. “Suudiler fiyatları desteklemek için minimal destek veriyor”

Avrupa Birliği “Temiz enerji Paketine” EFET’in verdiği görüşlerden: EU DSO, yani ENTSO-E’nin dağıtım cinsinin kurulması ve depolama tesislerini dağıtım ve iletim operatörlerinin kurmayıp sadece hizmet alması

Parisli Kpler firmasına göre tankerlerde depolanan petrol-yüzer stok 2017 zirvesinde 111.9 mv. 1 Mayısta 74 mvydi.

#eurelectric2017: katılımcıların sadece %11’i kayıtzinciri(blockchain)’i bir abartı olarak görüyor, çoğu enerji hizmetlerinde yeri var diyor. Şebeke şirketleri: Dağıtım Platform Optimizerleri olacak. %36’sı belirsiz düzenlemeyi en önemli yatırım engeli görüyor. Ekonomistler ikili piyasa tasarımında hemfikir

Bloomberg Yeni Enerji Finansı raporunda 2040’da küresel elektriğin %34’ü güneş ve rüzgar denmiş. %56sı nereden?

Wall Street Journal’daki “Enerji İhracat Sıçramasından dersler” yazısına eleştiriler: ABD’nin net değil toplam ithalatı önemli, backwardation ihracatı arttırdı.

Avustralya’da iletim ve dağıtım maliyetleri hane elektrik faturalarının %50si. Hükümet, şirketlerin tarife kararlarına itiraz etmesinin önünü kapatmayı planlıyor. LNG’de sadece doğu Avustralya’dan zor dönemlerde LNG ihracatını sınırlayacak karar Ocak 2018’e kaldı.

Nesnelerin Interneti, IoT, hackerların yeni gözdesi. Çevresel izlemeden elektrik yönetim sistemlerine daha da sofistike saldırılar. Türkiye saldırılardaki merkez ülkelerde 5, zararlı yazılım yüklemede 4.

Climate Leadership Council adıyla Şubatta kurulan yeni bir organizasyonda, BP, General Motors, Exxon Mobil vs var. Amaçları karbonun vergilendirilmesi. Ama “gelir nötr karbon vergisi”. Yani ödediği karbon vergisini gelir vergisinden düşebilecek benim anladığım. Vergi düzenlemeleri azaltır da denmiş

İngiltere’de bir zaman %70 depolama kapasitesini temsil eden 5.2 milyar m3 yastık gazı olan Rough depolama tesisi kapanıyor. Kuyular ve tesisler yaşam döngüsü sonunda ve testleri de geçememiş. Ayrıca depolamayı mantıklı hale getiren kış-yaz spreadleri de son yıllarda diplerde.

Doğu Afrika’da petrol: Kenya, Uganda, Güney Sudan: Uganda’nın boru hattı ile limanlara çıkması gerek, Kenya’da ise merkezi ve yerel yöneticilerin uzlaşması, Güney Sudan’ın da Sudan ile bir şekilde anlaşması. Oxford Energy’den özet vermiş olduğum raporun yazısı.

Çin’in Kemer-Yol politikasının denizcilik belgesinde “Arktik ülkeleri ile temiz enerjide işbirliği”. Yani?

Thyssenkrupp AG’un gelirlerinin 2011’de %40’ı çeliktendi, geçen yıl %28’e düştü. Çelik de Çin ve Avrupa’da düşen talep sebebiyle, Thyssenkrupp asansöz-yürüyen merdiven işine 5 yılda 400 milyon € ArGe ayırdı. Emtiadan değil yeni üründen para kazanma peşinde.

Grafik

Elektrik üretim öngörüleri bayağı değişkenlik gösteriyor (FT)

Petrol fazlası nasıl oluşuyor (Houston Chronicle)

Bu haftaya başlarken, Singapur’da stokların hızlı düşüşü ve Çin’in kotaları ile başladık. Henüz fiyatlanmadı. ABD benzin talebi ise mevsime göre düşük. İngiliz merkez bankası iklim değerlendirmesi yayınladı. Rehin varlıklar yerine “yakılamayacak karbon” terimini kullanmış. Petrol ve gaz izinlerinde California’da bir bölgede tüm bölge için devlet tek bir ÇED yapıp 1122 kuyuya izin vermiş. İngiltere’de paralı üyelikle indirimli elektrik [garantili gibi], tedarikçi değiştirme şirketi yüzdürülmeye çalışıyor, iş modeli ilginç. Nordstream 2’de farklı görüşler ve medya gücü.

Haberler

Geçtiğimiz hafta, WTI %2.4, Brent %1.6 düştü. 4 haftadır arka arkaya fiyat düşüşü Ağustos 2015’ten beri ilk. ABD petrol kule rakamları 6 arttı. 22 haftadır arka arkaya artıyor.

Bu hafta: Salı API petrol tedarik raporu; Çarşamba EIA petrol ve benzin stok raporu; Perşembe ABD doğalgaz stokları; Cuma Baker Hughes ABD petrol kule rakamları

Avrupa komisyonu, gelecek iki yılda yarım milyon avro ile Kayıtzinciri(blockchain) gözlemi kuracak, 2 yıl haber, düzenlemelerden komisyonu haberdar edecek. ESMA, AB finansal otoritesi ise daha erken diyor.AB’de elektrik ve gaz şirketleri PONTON platformu ile süreci başlattı, petrolcüler anlaşamadı.

NordStream 2, Rusya’dan Danimarka, Finlandiya, İsveç münhasır ekonomik bölgelerinden geçiyor. NordStream 2 şirketi AB içindeki farklı görüşleri kendi çıkarına göre kullanıyor. Sorun denizden geçen kısım hangi rejime tabii, interconnector mü, iletim hattı mı, üçüncü gaz paketi ne kadar uygulanır.

Aramco halka arzdan önce, sübvanse ettiği ödemeleri Maliye Bakanlığına devrediyor. Havayolu Saudia ve Saudi Electricity de var.

Çin’in ham petrol ithalat izni 91.7 mton oldu. 2016’da 87.6 mtondu.

İngiliz merkez bankası, bankacılık sektörünü ilgilendiren iklim risklerini değerlendirecek. Daha önce sigorta şirketlerini incelemişti. “yakılamayacak karbon”[unburnable carbon], fosil yakıtlara yatırım ihtiyacı olacak ama karbon bütçesine göre (s7-gri kutu)

1900’lerde 60 saat iş, 10 gün aydınlatma masrafına gelir sağlıyordu. 1920’de 60 saat, 5 aylık aydınlatma karşılığıydı. 1990’da bu 10 yıla çıktı, bugün ise 52 yıl. Geçmişte 54 dakika aydınlatma alan çalışma saati şimdi 52 yıla çıktı. Maliyetler 500,000 kat düştü.

İngiltere’de, tüketicilerin tedarikçi değiştirmesini sağlayan ve bunun için önden 25 pound alan Flipper şirketi kayyuma devredildi. Flipper tüketiciye 50 pound daha az ödeyeceği teklifi arıyor, bulamazsa değiştirmiyordu. İş modeli ilginç

Petrol ve gaz izinlerinde California’da Kern County, tüm bölge için bir çevresel etki raporu (EIR) almış, bu çerçevede 1122 yeni kuyuya izin vermiş. Fakat 3 grup dava açmış, 2 çevreci. Hakimler genelde EIR davalarında eyalete “tekrar çalış” diye geri gönderiyor.

Rosneft, Rusya’nın doğusunda Laptev Denizinde 2305-2363 m petrol buldu. Arktik’te Rosneft’in 28 lisansı var, toplam 34 milyar ton eşdeğer petrol (tep) kaynak, 9.5’i Laptevde

Rusya’da Batı Sibirya’da gaz maliyeti 3.5-4 $/mmbtu, fakat bu sahalarda üretim düşünce, Yamal’da üretim 7-10 $/mmbtu.Arktik’te ise 12-13$/mmbtu. Çin tarafında, Sibirya Gücü boru hattı da 2018 değil 2020-2021’i bulabilir. Çin’in 17 terminalde 75.3 milyar m3/yıl gazlaştırma kapasitesi var.(s56)

Grafik

Dünyanın en büyük 10 Petrol ve gaz şirketi-2015 yılına ait ama güzel (Patricia Schouker)

ABD LNG proje devreye giriş tarihleri (Zain Ullah- European Gas Hub)

Dünyada hava-iklim kaynaklı kayıplar (Bank of England)

Serkan Şahin’in haftabaşı yorumu aşağıdadır:

Haberler

ABD’de son ik yılda 30 firma şeyl’de 130 milyar $ kaybetti, 120 şirket battı. Büyük şirketler ağır ama hareketli. Chevron Permian’da geçen sene 175,000 v/g üretiyordu. 700Bin v/g’e çıkabilir. Bunun için analistler Chevron’un 15 milyar $ yatırım yapacağını öngörüyor.

Bankalar da petrol geleceğine parlak bakmıyor. Morgan Stanley, OPEC’in 2018 tamamına kesintileri yayması gerektiğini söyledi. JP Morgan’da fiyat tahminlerini 10$ düşürdü. Stoklar düşse de Bank of America Merrill Lynch’e göre finansal ticarete konu petrol durumu yansıtmakta atıl kalabilir.

ABD net petrol tüketiminin %25’ini ithal de etse, haftadan haftaya ihracatı 1mv/g’lere kadar çıktı. Doğal gaz da ise ihracat için federal kurallar gereğince Enerji Bakanlığından “kamu çıkarıyla uyumlu” sertifikası almak gerekiyor.

General Motors, otonom arabaları çoklu üreten ilk şirket oldu. Elektrikli Chevrolet Bolt’lardan 130 tane ürettiler.

Bloomberg Gadfly’daki bloga göre IEA son petrol raporunda Suudi Arabistan’ı trolledi. Webdeki OMR duyurusunun başlığı “Ne gerekiyorsa” idi. Bu da Suudi Bakanın sözüydü. IEA : “Ne gerekiyorsa iyi bir slogan olabilr, fakat ne [gerekiyorsa] hızlır bir eki yapmıyor”. OECD stokları 66 günlük noktada sıkışmış gözüküyor.

Kuzey Kore’nin maden kaynakları Güney’in 24 katı. 2004’te Kuzey Kore GDP’sinin %8.7si madencilikti ki çoğu kömür. Kuzeye, magnezit, tungsten, grafit, altın, molybdenum var. Çinden sonra ikinci büyük magnezit rezervlerine sahip. Kömür üretimi 23 milyon ton, 600 madende. 1970DeKuzey demirde Asya’da 4.ymüş.

Hong Kong’da 10,589 şahsi elektrikli araba var. Sadece 2964’ü Mart 2017’de trafiğe çıktı. Nisan 2017’deki rakam ise 0. “Elektrikli arabalar sıfır emisyonlu da olsa tafik sıkışıklığını arttırıyor”. Hong Kong küresel Tesla piyasasının da %6sı. Vergi teşviği kalkınca elektrik rüya bitti. Tesla fiyatı 570,000’den 900,000 HK$’a çıktı.

Elektronik güç elektriği eviricileri, sanal senkron makineler (“siber senkron makineler”) gibi davranıyor. Bu sebeple gerek üretim gerek tüketim tarafında sürekli primer frekans kontrolü (PFC) sağlıyorlar. Geleceğin güç sistemlerinde PFC’de hem üretim hem yük tarafı, sürekli, esnek sarkma[droop], ayarlanabilir sanal atalet.

BNEF enerji görünümü yayınlandı. Rüzgar güneş uzun dönemde kazanır, kömür bitti. BP istatistiklere göre geçen sene AB talebi 30 bcm artmış, haberde EU diyor, check etmedim. İspanyol Enagas, LAtin Amerika’ya açılmış, hedefte ABD’de var. Zambia 31 Çinli madenciyi sınır dışı etmiş. Geleceğin kazanacak metalleri (elektrikli arabalar sebebiyle): Alüminyüm, bakır, lityum, kobalt, kaybedenleri palladiyum, platinyum. Teknoloji materyal bilminde bu denklemi de bozar. Alman DHL, elektrikli kamyoneti Ford’a yaptıracak eTransit.  JBC araştırma ile IEA tahmin karşılaştırması grafikte

Haberler

Zambia dün, 31 Çinli madenciyi sınırdışı etti. İzinsiz bakır madeni işletmek, izinsiz eritme tesisi ve çocuk işçi kullanma. Çin, Zambia kömür ve diğer projelerine 1 milyar $ yatırdı.

Brezilya önümüzdeki 3 yılda 10 petrol üretim hakkı ihalesine çıkacak. Enerji Bakanı Fernando Filho’ya göre bu 2.72 milyar $ nakit ve 10 yılda 60 milyar $ yatırım getirecek. 300 açık deniz kuyusu, 20 kule, 17 açık deniz üretim ünitesi, kmlerce boru hattı. 2027’de 2mv/g petrol üretim artışı.

BP istatistik raporuna göre,2016’da AB’nin gaz tüketimi 2010’dan beri en yüksek artışı gördü : 30 bcm. Toplam talep: 428.8 bcm

Şeyl verimlilik kazançlarının sonuna mı geldi? EIA’ya göre, yeni kuyu başı üretim artışı Eagle Ford(kuyubaşına 1400 v/g) ve Bakken(1100 v/g)’da durdu, Permian’da(600v/g) düşüyor.

Ortadoğu’yu şekillendiren iki prens MbS:Muhammed bin Salman(31), Suudi Arabistan ve MBZ: Muhammed bin Zayed(56), Abu Dhabi.

İspanyol Enagas, İspanya’da 11,000 km boru hattı, 6 LNG terminali ve 3 yeraltı depolama tesisi işletiyor. 2012’den beri dünyaya açıldılar. Önce Meksika ama odak Latin Amerika. İspanya’yı Avrupa’ya LNG’nin giriş yapabileceği önemli bir nokta olarak görüyorlar.

Alman postaları DHL, Ford ile anlaştı, kendi yaptığı elektrikli Streetscooter’ın büyüğünü Ford ile yapacak. 2018 sonuna 2500 yeni kamyonet istiyorlar.

UBS araştırma Chevy Bolt elektrikli arabayı parçalarına ayırdı. Güç aktarım sistem 4600$ daha ucuza üretilebilr. Yakın zamanda Golf’dan daha ucuza gelebilir. Tahmin: 3.1 milyon EV 2021’de 14.2 milyon EV 2025’te. Alüminyüm, Bakır, Kobalt, Lityum pozitif, platinyum,palladiyum negatif etkilenir.

“Şirketler ve yatırımcılar zor bir ikinci yarıya hazırlanmalı”, enflasyon düşük geliyor, talep beklenildiği gibi artmıyor, 2009-20014’ün teknik ticareti (technical trading), petrol piyasalarının fiyat keşfi görevini bozmuştu. Şimdi koruma fonları ticaretten çıktıkça tekrar piyasalar arz-talebi fiyatlayacak

Çevresel düzenlemelerden dolayı benzindeki oktan kaynaklarından tetraetil kurşun ve MTBE, metil etil butil ether 1996 ve 2006’da yasaklanınca, oktan için önce ethanol -115 oktan değeri var- katıldı. %10dan fazla ethanol katılamayınca da (araba motor özellikleri) daha pahalı oktan ihtiyacı doğdu.

Dünyada 2040’a kadar: Elektrik yatırımların %72si (7.2Mr$) güneş ve rüzgara gider, güneş fiyatı %66 daha düşer, 2021’de BRIC kömürden ucuz olur, açık deniz rüzgar hızla düşüyor, depolama ile yenilenebilir Almanya’da %74 penetrasyona gelebilir, kömürde geri dönüş yok, gaz geçici-esnek

Grafik

JBC ve IEA’in öngörü karşılaştırması (Christopher Johnson)

Benzin stokları neden arttı, talep geçen seneki durumda değil

Premium benzin’in normal benzine fiyat farkı son yıllarda artıyor. Artan oktan fiyatları

Serkan Şahin’in bugün ki hafta ortası yorumu:

“ABD ham petrol stoklarinda bir dusus gorduk ki bence gecen haftaki artis surprizdi, bu dusus normal. Motor gasoline stoklarindaki artis bence hala talep ile beraber eriyebilir. Rafinerilein kero/jet uretimindeki artista bir yavaslama olmus gibi. Ithalattaki genel dusus de dikkat cekici.

PADD 1 ve Cushing verilerine bakinca anladigim su ki Bakken uretimini Central Atlantic cekiyor gibi. Talep konusundaki beklentiyi ihracattaki dususte de gormek mumkun. Ham petrol ihracatinda ufak bir artis var a ma muhtemelen ciddi miktari kondensat. Avrupa’ya giden kargolardan anladigim bu.

Bir de Ekvatoral Gine’nin OPEC uyesi olmasi uzerine birseyler soyleyeyim. OPEC stratejisi cok daha bariz sekilde Suveys dogusune orta petrolde arzi kisarak ve Suveys batisinda hafif petrol arzini artirarak light/medium farki uzerinden abritraj kari yapma uzerine. Korfez uyeleri arbitrajin tadini cikarirken, Bati ve Kuzey Afrika surumden kazaniyor. Avrupa’yi hafif petrole bogarak ABD petrolunun ihracat potansiyelini olduruyorlar. Bu da uretimi dizginliyor. Zaten hafif petrolde ABD disi bir talep oldugunu soylemek zor, lakin Venezuela Cin’e calisirken Kanada ABD’yi besliyor sadece. OPEC’in ne yapmak istedigini anlamak isteyenlere bu konulara bakmasini tavsiye ederim.

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

California’da sisteme pil hizmeti sunan şirketin yük alma ve atma hızı mevzuata fazla hızlı gelince, hızını yavaşlatarak kabul alabilmiş. IEA raporu açıklandı, 2018’de de arz fazlası gözüküyor. Opsiyon piyasaları da OPEC’le aynı fikirde değil, Ağustos 45-50 fiyatlıyor. FGE Başkanı kesinti olmazsa 30$’lar hayal olmaz diyor. Katar’ın büyük LNG gemileri neden Süveyş’ten geçmedi, küçükler geçti? Sebep geçiş indirimi mi? İngiltere’de seçim sonrası, sektöre fiyat tavanı yerine akıllı sayaç yatırımı geliyor. Katar 2.büyük helyum üreticisi ve helyumlarda MRI’larda kullanılıyormuş. Grafikte IEA raporundan görülmesi gereken en önemli grafik OECD stokları düşmüyor.

Haberler

Enerji depolama teknolojileri düzenlemenin önünde. California’daki AltaGas’ın 20 MW-80 MWh tesisi çok hızlı hızlandığı için CAISO kurallarına göre (3 nokta ölçüm) sorun olduğundan, sistemi yavaşlatarak mevzuata uydurmuş. Depolama işletme bedelleri 5$/MWh. Sistemin değeri zamanla düşüyor.

IEA aylık petrol raporu: Stoklar düşmüyor, Mart 2018’e kadar da zor. ABD üretimi 2017’de 920,000 v/g artmış olacak. Ama 2018’de non-OPEC üretim artışı daha fazla olabilir. “Ne gerekiyorsa yapacağız” yetmiyor, daha çok kesmeniz gerek denmiş.

Toyota kayıtzinciri ile otonom araç bilgi paylaşım altyapısı kurmaya çalışıyor.

İngiltere seçimleri sonucunda, Theresa May’ın “fiyat tavanı” (elektrik&gaz) söylemini bırakarak, iş dünyası ile barışmak için kraliçenin konuşmasına büyük akıllı sayaç yatırımı sözü eklemesi bekleniyor.

Opsiyon piyasaları OPEC’le aynı fikirde değil. 55$/v petrol fiyatına sadece %13 şans veriyorlar. Opsiyon işlemlerine göre Ağustos’ta petrol 45-50$/v

LNG tanker yakıtı olarak 2030’a 50 milyonton/yıl potansiyele sahip. Katar ve Shell ortak hareket edecek.

Çin’de 2016’da hem kömür hem dizel büyümesi düştü. Dizel, daha tüketim ekonomisine geçmesinden (sanayi-taşıma yerine), kömür de politikalar ve hava kirliliği. Fakat 2016’da dünyadaki kömürün yarısını Çin yaktı. Çin’in kurulu gücünde geçen sene güneş 78 GW, rüzgar 149 GW’a ulaştı.

Katar tankerlerinden iki büyük Q-MAX, Süveyş kanalından geri dönüp Umit burnundan İngiltere’ye gitti. SCA(Kanal Otoritesi)’ne göre bir sorun yok. İki taraftan da yolculuk Katara 50 cent/mnBtu (Süveyş:49)’a mal oluyor. Kanal idaresi kanal geçişlerinde indirim/geri ödeme yapıyor yalnız.

FGE’nin sahibi Feridun Fesharaki’ye göre kesintiler yeterli olmaz ise petrol fiyatları 30$/v’e düşer. “Petrol fiyatının düşüşü de küresel resesyona çıkar” demiş.Katar krizinin de uzun dönemli etkisi olmaz

Katar dünyanın en büyük ikinci helyum üreticisi (ABD 1). Yıllık 60 milyon m3 üretim ile dünya talebinin %25’i. Kriz helyum piyasasına daha büyük etkiye sebep olabilir. MRI cihazlarında kullanılıyor.

ABD senatosu bugün otonom taşıt politikaları ile ilgili bir dinleme toplantısı yapacak. Maksat, eyalet eyalet değil, federal bir genel kurallar belirlensin mi, bunu da DoT yapsın mı?

Grafik

OPEC’in kolları çalışması (OPEC İstatistik Bülteni)

IEA raporundan, OECD stokları hala çok yüksek