Pil aleminde diğer otomobil üreticileri de ben varım diyor. Fakat QuantumScape (VW’in de yatırımı var) 2025’te metal lityum anot pilleri 2025’te sunacağını söylemişti. Ama çok şüpheler var ve ispatlar yok. GE ile de ortaklık yapacağı söyleniyordu. Bu anot her şey dahil pil fiyatını 100$ altına çekebilir ve enerji yoğunluğu 1200 watt-saat/litre. GE, elektrikli araba yatırımlarında %35 artış ile 27 milyar $(2025) ve 450mil/şarj hedefliyor. Ford 11.5, VW 54.5 milyar $ harcayacağını söyledi.
Fakat CoT raporuna göre, Brent’te uzun pozisyonlar %39 artmış. Dizel %123. Altın %10.
İklim Değişikliğinin mali kararlılığa etkileri raporu. Özete göre varlık fiyatlarına fiziksel etkiler yönetilebilir ama uç riskler daha yüksek. Düşük karbon ekonomisine dengesiz geçiş sorun olur.
ABD Merkez Bankası’nın yılda iki kez yayınladığı mali kararlılık raporunda da İklim Değişikliğinin finansal sisteme risklerini inceleyen bir bölüm var. İklimle alakalı risklerde teknolojik gelişmeler de var. Asıl risklerin gerçekleşme zamanı belli değil ya, bir oluştuğunda panik satışlar ile varlık değerleri (mesela kasırga güzergahlarında) çok düşebilir.
AB’de elektrik faturalarının ne kadar tuttuğu ve hane gelirlerinin ne kadarı,na denk geldiğinde Norveç’te 2467€ yıllık elektrik faturasına karşılık, Bulgaristan’da 306€. Gelirdeki oranında ise Luxemburg’da yaşayanların gelirinin %2.1’i elektriğe gidiyormuş, Norveç’te de %6.3.Türkiye’de ortalama gelir 4576 $/haneymiş. 192 dolar da yıllık bedel olsa, ortalamada %4.2
Almanya’da ikinci büyük parti olmaya aday Yeşiller küresel ısınmayı 1.5 derece ile sınırlayacak bir “yolu” destekleyecek. Son dönemde Yeşiller ve iklim değişikliği eylemcilerinin arası Almanya’da yapılan yeni otobandan dolayı iyi değildi. İklimciler, Yeşilleri daha karanlık olmakla suçluyordu. Ana akım oyları kaçırmamak için 130km/s otoban ve 30km/s şehiriçi (bu ne radikallik) hız limitine de yer verilmemiş.
Biden yönetiminin iklim değişikliğindeki hedeflerinde Pentagonda önemli yere sahip. Pentagon devir-teslim ekibindeki Sharon Burke ordunun fosil yakıtlara bağımlılığı konusunda bastırmıştı. Flournoy’de Pentagon’un iklim değişikliğinde anahtar oyuncu olabileceğini yazmıştı.
Almanya’nın hidrojen stratejisi için ayrılan para sanayici için yeterli gelmedi. Ulusal Hidrojen stratejisi için ayrılan 7 milyar €’nun, sadece 2.5 milyar €su çelik ve kimyasal sektör için. Agora Energiewende’ye göre Avrupa’daki çelik sektörü en az 30 milyar € yatırımla iklim-zararsız olabilir.
Çin’in 2060’da karbon emisyonlarında net nötr olma hedefinin arkasında Tsinghua Üniversitesinden Prof Xie Zhenhua çıktı. Yazıda çok önemli noktalar var. “İnsanlar ülkenizin çıkarını koruduğunuz için size saygı duyarlar”. Ayrıca kömür kısmındaki bir kafa karışıklığına da atıfta bulunuluyor. Temiz hava ayrı, CO2 emisyonsuz ayrı gibi. Partinin de temiz ve verimli kömür temiz enerjidir dediğine atıf var.
MIT’den Donald Sadoway’in söylediği şu söz akılda kalıcı. Elektrik şebekesi : “sıfır stokla çalışan dünyanın en büyük tedarik zinciri“. Şu anda dünyadaki depolamanın %97si, su pompalamaya dayanan hidrosantrallerde (pompaj hidro lafını hiç sevemedim). Ama lityum pil yangınları önemli. Güney Korede 2017-2018’de 33 yangın olmuş. uzun vadeli depolaa ise Vanadium Redox pilleri var Dalian (KD Çin)’da 800 MW Vanadium sistem inşa ediliyor. Vanadium fiyatları da 127$/kg’dan 25$/kg’a düşmüş.
ABD’de bizim LPG dediğimiz tüpler daha çok propan tankları olarak biliniyor.Propan tüp satışları 2019’daki 284 milyon galondan 500 milyon galona çıkmış. Sebebi ise restoranların dışarıda yemek vermesi ve bunun için propan ısıtma kullanılması. Bazı eyaletler bu konuda restoranlara destek de oluyor.
Tyssenkrupp çelik ayağı geçen sene 1 milyar euro kaybetmesine rağmen, Almanya CO2 emisyonlarının %3ünün sebebiymiş. Hidrojene geçmesi ise 7 milyar euroya mal olabilirmiş. Hidrojende yenilenebilirden gelecekse, 1 yılda İngiltere’nin rüzgar üretiminin 4’te 1’ini tüketebilir.
Abu Dhabi 2 milyar geleneksel, 22 milyar varil de geleneksel olmayan karada petrol kaynağı rezevi ekledi. Bu rezerv artışı daha çok üretim anlamına gelebilir. OPEC üyeleri rezervleri oranında da kotalar belirliyordu.
İsveç madencilik grubu LKAB, 40 milyar € yatırımla,doğrudan hidrojenden çelik üreteceğini duyurdu. Bu da 50-55 TWh elektrik tüketecek. Türkiye’nin tüketiminin 6’da 1’i.
Biden-Harris yönetiminin 2 trilyon $’lık iklim değişikliği ile mücadele paketi “Climate 21” konusunda Columbia SIPA’dan Jason Bordoff konuşmuş. Senato ellerinde olmasa da EPA ve Temiz Hava kanunu kullanarak birşeyler yapabilirler denmiş. Her türlü uluslararası platformda da iklim değişikliğini gündeme getirme amacı var. ABD’de çok düşük faizler faydalı olabilirmiş.
Brent’te sıkılaşma devam ediyor. Derin kontangolardan buralar geldik. Yani beklentiler pozitif, gerçekler 40’ın etrafı. Dikkat etmeniz gereken şey 2024 sonuna kadar 50$/v gözükmüyor. (Kaynak Art Berman)
Birleşik Arap Emirlikleri yaklaşık 4 milyon varil/g (mv/g) üretim yapabilecekken, OPEC+ kararları ile 1.4 mv/g kapasitesini kapattı. Ekimde OPEC’in JMMC toplantılarına da katılmadı ve OPEC üyeliğinin faydalı olup olmadığını sorguluyor.
ABD’de Meksika Körfezi (GoM – Gulf of Mexico) 2008’den beri en düşük üretimini gördü. Son dönemde 2 mv/g üretim hızla 1 mv/g sınırına düşüyor. sebep kasırgalar
2020’de dünya petrol talebi %9 düşerken, Çin’in ithalatı 12 mv/g e, yıldan yıla talep artışı da %3.6’ya yaklaşacak.IEA’e göre küresel talep 2019’da 100.1 mv/g’den 2020’de 91.3 mv/g’e düşecek. Talebin gücü de Rusya’dan Ocak teslim ESPO Brent ham petrol fiyatlarındaki 5 aylık yükseklik. Çin alıp stokluyor.
Havaalanlarında trafik nasıl değişti. Eurocontrol bunları havaalanı bazında gösteriyor.
İngiltere iki aşamalı plan ile petrol ve dizel araçların satışını yasaklayacak. Adım 1’de petrol ve dizelde yeni araç satışı yasaklanacak-2030. Adım 2’ye kadar elektrikle önemli mesafe giden benzin/dizel araçlar(PHEV) satılabilecek. 2035’de ise yeni araçlar egsozdan sıfır emisyonlu olacak.
BMW Almanya’da elektrikli araba ve parçalarını üretirken, içten yanmalı motor ve parçalarını İngiltere ve Avusturya’ya havale edecek. Elektrikli araba üretimi de bir ülkesel güç gösterisi.
Hindistan yılda 1 milyar ton’a yakın kömür tüketiyor. Bunun 756 milyon tonunu üretebiliyor. Ortalama kalorifik değer de 4000 kcal. Hindistan’da tren ile taşıma maliyetleri de çok yüksek.
Biden kabinesindeki atamaların petrol-gaz sektörü ile ilişkisi tartışma koparıyor. Dışarı sızan veya sızdırılan bilgilerde atanacak kişiler ile ilgili “iklim değişikliği konusunda hevesli mi?” (climate ambitious) soruları soruluyormuş.
Freightos Baltic Global Container Index(FBX), 12 büyük küresel konteyner güzergahlarının ağırlıklı ortalaması 1 Temmuz’dan beri %30 artmış. Çin’den ABD’de doğu yakasına Temmuz’dan bu yana %42 artış görmüş. Harpex Shipping Index, gemi kiralama rakamları da iki misline çıkmış
Alman Anayasa Mahkemesi, açık linyit ocağının genişlemesinin köylerinin ve yerleşimlerin relokasyonuna sebep vereceğinden dolayı itiraz eden köylülerin talebini reddetti. Mahkeme önce alt mahkemeye başvurmaları gerektiğini söyledi.
Almanya 3 milyar euro elektrikli değil ama temiz hareketliliğe(araç dönüşümüne) para ayıracak. 1 milyar euro ile şimdi 9000€/araba olan elektrikli araba desteğinin 2025 sonuna uzatılmasına, 1 milyar € eski kamyonların modern motorlarla değiştirilmesine, 1 milyat €’da “gelecek araba sanayisi fonuna” ayrılacak.
İngiltere net sıfır karbonda SMR – küçük parçalı nükleer için 2 milyar pound harcayacak. 440 MW ve 60 yıl çalışabilecek ünitelerde 2050’ye kadar 16 tane kurmak isteyen var(Rolls Royce). İlk SMR 2029’da 2.2milyar pounda devreye girip, 5 taneden sonra maliyet 1.8milyar pound’a düşecek
İngiliz Başbakanı Boris Johnson’un FT’da yazdığı “Artıl yeşil bir iyileşme planlama zamanı” yazısında İngiltere’yi Rüzgar’ın Suudi Arabistan’ı,hidrojene 500milyon pound,SMR,elektrikli araçlara 2.8 milyar pound ve 2030’da yeni benzin ve dizele yasaklama, 1milyar pound enerji inovasyon fonu da var.
BBC’de yukarıdaki plana 10 maddede eleştiri vermiş. 27 milyar pound yollara, SUVlere, uçaklara, şehirlerarası yollara, uluslararası fosil projelere desteğe, yeni kömür projelerine, tarıma, et tüketimine birçok alanda eleştiri var.
Son 15 yılda Brüksel(AB) altı defa AB sanayisinin rekabetçiliği için strateji belirlemiş. Buna rağmen AB rekabetçiliğini kaybediyor.Avrupa sanayisinin küresel piyasadaki payı 2005’teki %25’ten 2018’de %18.7’ye düşmüş.AB GDP’sinin %20si, ihracatının %80’i ve 35 milyon istihdam.
İngiltere’nin planının detaylı analizi Simon Evans’ın tweet dizisinde. Isı pompaları mevcutta yılda 26000 adet kuruluyor. Hedef yılda 600000/yıl 2028’e. Fakat tüm bunlar hedefe ulaşmanın sadece %55’ymiş.
En ilginç grafiklerden biri kişi başı kömür tüketimi ve onun değişimi… Grafiğin bir mesajı krizlerde kömür düşüyor ama krizden sonra geri geliyor. Fakat eski seviyeyi bulamıyor. İkinci mesaj da kişi başı kömür tüketimi zaten düşüyormuş. (Coal 1850-2017 grafiği)
Makalenin devamında kömürden çıkış ile ilgili ilginç bir tartışma var. İngiltere bugün kömürsüz olmakla övündüğü saatleri söylüyor ama İngiltere’nin kömür kullanımından çıkması 100 yılı bulmuş olacak. Ortalama olarak enerjideki kömür oranının en yüksek payından tamamen kömürden çıkılması 76 yıl sürüyor(s.51). Eğer Çin’in 2013’te kömür tüketiminde zirve yaptığı düşünülürse en az 38 sene daha mevcut durumla devam eder gibi.(business-as-usual). Tabii ki politikalar önemli.
Gelir grubuna göre enerji karışımı
Kömür tüketimi, empirik verilere göre ters bir U şeklinde enerji karışımında yer alıyor. Yani gelir belirli bir seviyeye gelinceye kadar artıyor. Hesaba göre bu gelir seviyesi 9600$/kişi. Ardından da düşüyor. Kömürden tam çıkış(azalma) ise 35000-39000$
Peki ülkeler bazında durum ne?
ülkelerin kömürden uzaklaşma hızları
Yukarıdaki tabloda ise hangi ülkelerin kömürden hangi hızla çıktıkları var. 5er yıllık periyotlar göze çarpıyor. Dikkat edilirse bir çok ülkede kömürün yerini doğal gaz alıyor.
STEPS: Bugün ki politikaların devamı ve Covid 2021’de kontrol altında. Küresel enerji talebi 2023’de kriz öncesine dönüyor. 20 yıl boyunca elektrikteki büyümenin %90’ı yenilenebilirden, ve büyük pay güneşte. 2040’da kömürün payı ilk defa %20’nin altına düşüyor
DRS: Geciken toparlanma senaryosu: Kürese ekonomi 2023’e kadar kriz öncesine dönemez, enerji talebi de 2025’te ancak dönebilir. Petrol talebi 100 mv/g de platoya gelir. Ama davranışsal değişiklikler de olmuştur
Bu iki senaryoda 2008-2009A göre emisyonlar daha yavaş artmaktadır.
SDS(Paris senaryosu): IEA’in önerdiği Sürdürülebilir toparlanma planı ile 2019’da CO2 emisyonları pik yapmıştır. 2030’da emisyonlar STEP’e göre 10 Gt daha düşük. 2070’de tüm dünya sıfır emisyonda
NZE2050: Net sıfır emisyonlar 2050 senaryosu ve gelecek 10 yıl kritik, neler yapılmalı? 2050’de tüm ekonomiler sıfır emisyonda
2020:
2020de enerji talebi %5 düştü. daha önce sadece dünya savaşları ve büyük bunalı bu sonucu doğurdu
petrol talebi %8
kömür talebi %7 düştü
emisyonlardaki düşüş %7.
2020’de enerji yatırımlarında %18 düşüş olacak
8 ana tema
1.Pandemic bitmekten uzak ve çok belirsizlik var
En kötü kömür etkilenecek, hiçbir zaman kriz öncesine dönemeyecek Çin’in enerji talebi DRS senaryosunda STEPS’in yarısı hızında artacak
2.Bugünki politikalar emisyonlarda önemli bir kırılma göstermiyor ama daha sürdürülebilir bir kalkınma mümkün
Belki buradaki en önemli mesaj, düşük ekonomik büyüme bir düşük emisyon stratejisi değil kutusu. Enerji sektöründe ihtiyaç olan yapısal değişim çok büyük bir yatırım istiyor. Daha verimli ve temiz bir yapıya ihtiyaç var ve bu yüksek büyüme ve düşük emisyon ile sağlanabilir
3.Güç yenilenebilirde ve güneş yeni kral
STEPS’de bile 2030’a kadar güneş %12 büyüyor ortalamada. Kömür payı %37’den %28’e düşüyor
SDS’de güneş+rüzgar oranı %8’den 2030’da %30’a çıkıyor. Yeni güneş projeleri Avrupa’da 30-40$/MWh, Çin-Hindistan’da 20-40$/Mwh
4. Daha fazla elektriğe bağımlıyız ama zayıf şebekeler kırılganlık olabilir.
Elektrikteki talep düşüşü %2 oldu, enerjide %5’yi. Bugün tüm talepte %20 olan elektrik oranı 2040’da TFC’de %24 olur. SDS’De %31. Fakat ek 2 milyon km iletim, 14 milyon km dağıtım hattı gerekir
5. Pandemi tüketici davranışında çok daha büyük bir değişime sebep olabilir.
Davranış değişiklikleri havayolu sektöründe uzun dönemli bir düşüşe sebep olur. Bugün havayolu, talebin %7si. İş seyahatlerinde %25, kişisel seyahatlerde de %10 düşüş olur. Bu da 2030’a 0.7 mv/g talebi düşürür
6. Düşük fiyatlar enerji güvenliği ve sürdürülebilirlik için karışık bir hediye
Covid sebebiyle 2020’de 2019’a göre hanelerin ve şirketlerin enerji harcamaları 1.3 trilyon $ daha düşük
Bazı ana petrol üreticileri için kalkınma modelinde yeni bir arayış sinyali ama yeterli fonlar yok.
Düşük fiyatlar sebebi ile yıllık enerji yoğunluğu %2.4 yıllık düşüşten %2 yıllık düşüşe geçer. Yani birim ekonomik çıktı için enerji tüketiminde bir düşüş demektir. Enerji verimliliği yatırımlarında geri dönüş süreleri binalarda %20-40 artar. Ulaştırmada da %20-30.
7. Bu en kırılganı cezalandıran bir kriz
2020 sonunda 110 milyondan fazla insan için elektrik bağlantısı daha zor olacak ve önemli bir kısmı modern olmayan enerji kaynaklarına geri dönecek
Eğer DRS olura bu rakam 240 milyon insan da temiz pişirme imkânlarını bulamayacak
Afrika en kötü etkilenen bölge olacak
Afrika’daki önemli petrol ve gaz üreticilerinin gelirleri %75 düştü. 2020’de 2019’a göre
Ve uzun dönemli 2030’a gelirler de %30 daha düşük. Ayrıca borç bulma maliyeti 2020 ortasında Sahra altında %2 daha yüksekti
8. Covid petrol ve gaz sektöründeki ikilemleri arttırdı
LNG’de rekor yatırımların olduğu 2019’dan sonra 2020’de hiç bir proje yeşil ışık alamadı.
9. Artan temiz enerji politikaları ve yatırımları 2019’u enerji emisyonlarında pik yıl yapabilir.
IEA’in önerdiği Sürdürülebilir Toparlanma Planı 2021-2023 arasında 1 trilyon $ yatırım demek
Bunun %40’u verimlilik, 1/3 temiz enerji üretmi ve şebekeler, kalanı nihai tüketimde elektriklendirme vs. Bu plan yapılırsa küresel GDP 2023’te %3.5 daha yüksek olacak. 9 milyon ek istihdam ki, covid dolayısıyla 6 milyon iş risk altındaydı.
10. Bugün ki enerji altyapısı ile küresel sıcaklıklar 1.65 C artacak.
Burada da 2030’da küresel enerji emisyonları 26.5 GT, 2050’de 10 Gt’a 2070’de de 0’a düşüyor.
11. Gelecek 10 yılda,SDS senaryosuna göre, hava kirliliği covid’den daha düşük bir seviyeye inecek
2020 Nisan’da Avrupa’da NOx seviyeleri yıldan yıla %40 daha düşüktü. Partiküller de %10 daha düşüktü.
12. Gazlar enerji dönüşümünde pivot rolde ama açık rol ve iş modelleri arayışı devam ediyor
Gelişmiş ekonomilerde doğalgaz talep artışı 2040’da düşüşe geçiyor. Çünkü kömür yerine gaz imkanları kalmıyor. Fakat Çin ve Hindistan gibi ülkelerde bu devam ediyor.
Metan emisyonları 2019’da toplam sera gazı emisyonlarının %20siydi. Antropojenik metan emisyonlarının en önemli kaynağı tarım sektörü. Enerji ikinci. Avrupa Uzay Ajansı’nın Sentinel 5P uydusu 5.5 kmx7km alanda metan emisyonlarını uzaydan görüyor. Limit de 5 ton/saat
13. Enerji dönüşümü devletlerin eylemlerine bağlı, yatırımların %70’i özel sektörden gelecek
KİT’ler tüm yatırımların (küresel enerji) %35 ini yapıyor. Gelişmekte olan ülkelerde şebeke yatırımlarının %90’ı. Geçtiğimiz yıllarda her yıl 1.6 trilyon $ enerji tedarik altyapısı yatırımı yapıldı. 2020’de bu 1.3 trilyon $’a düştü. Bunun 2 trilyon $’a çıkması lazım
Bankalara, tahvil piyasalarına, altyapı fonlarına daha çok iş düşüyor
14. 2050 veya öncesi için net-sıfır emisyon sözleri çok önemli hatta SDS için hayati, 2050’de net sıfır emisyona erişmek dramatik bir ek itiş istiyor
Çelik ve çimento da emisyonları düşüren teknolojilerin tam kapasite demonstrasyonları yapılmadı ya da tam ticari değil. SDS yani Paris için bu teknolojilerin 2 misli hızla devreye girmesi gerekiyor.
15. NZE2050 senaryosu için gerekli emisyon hızı ve boyutu için davranışsal değişiklikler çok önemli
2030 yılındaki NZE2050 senaryosu için davranışsal emisyon düşüşlerinin yarısı yol taşımacılığından geliyor. Ortalama yol trafiği hızının %7 azaltılması, %25’i ise 6 saat ve üzeri uçuş yerine video konferans kullanma gibi ikamelerden, düşük karbonlu tren seyahati vs gelmektedir.
16. Enerji dönüşümleri güvenli değilse hızlı da değildir
Bir çok politika değişimi gerekiyor ve basit/tekil bir çözüm yok. Elektrikte de yeni riskler doğuyor, esneklik ihtiyacı, dayanıklı elektrik şebekeleri gibi. Birçok ülkede teknolojik dönüşüm kurumsal ve düzenleyici değişimden daha hızlı. Bu da sistemi sibergüvenlik ve kişisel veri risklerine kırılgan hale getiriyor.
Petrol ve gaz üreticilerinin gelirlerindeki düşüş, piyasa oynaklığı ve kırılganlığı ile sonuçlanabilir.
Enerji teknolojileri için kritik mineraller de önemli bir zorluk. Lityum, kobalt, nikel yanında elektrikli araba ve türbinlerde kullanılan neodymium gibi nadir toprak elementlerinin(NTE) yeterliliği de önemli. Temiz enerji teknolojileri fosil yakıtlara göre daha çok mineral talep edebilir. Jeopolitik çekinceler de var Kongo (DRC) kobalt üretiminin %70’i, Çin NTE zincirinin %85-90’ından sorumlu
Bir süredir bu kullandığım kolleksiyonu bir araya getirmeye çalışıyordum. Gemilerin takibi için marinetraffic.com websitesini biliyorsunuzdur. Ben kullanmasam da uçak konuşmaları ve lokasyonlarını veren sitelerde var. Peki daha ileri adım olarak petrol depolarının barajların durumunu, emisyon ve sıcaklıkların takibi için hangi siteler var. Örneğin bir petrol depolama noktasında gölgelere bakarak ne kadar doluluk oranı olduğunu tankertrackers.com sitesi takip ediyor
Uydu üzerinden enerji verilerini IEA ve diğer kurumlar da kullanıyor. Burada tankertrackers ve Genscape göze batan isimler. Daha niceleri var. Amatörce bu işi yapmak isteyenler için bazı adresleri önereceğim. Önce amatörce benim nasıl kullandığımı göstereyim.
Atatürk barajı su seviyesi
Belki Fırat ve Dicle’yi besleyen kar ve dağlarda kalan kar miktarını takip etmek daha anlamlı ama bunları meteoroloji servislerinden takip edebilirsiniz. Ben bu resmi eos.com/landviewer dan ürettim. Barajda küçük bir kara parçasının ne kadar su altında kaldığına baktım. Soldaki resim geçen hafta(4 Eylül 2020), sağdaki de 1 ay öncesinden
NOx emisyonları
Bir diğer ilginç veri de AB’nin sentinel uydularının yer aldığı EOBrowser (aşağıda linki) oldukça kullanışlı. Bayramdaki trafik akışında İstanbuldan 1.5 milyon aracın başka şehirlere gittiği düşünülürse bunu görsellemek için de ideal. Gerçi ben çok güçlü bir resim bulamadım. Çünkü verilerin bir kısmı hesaplama sonucu. Fakat karasal sıcaklıkları da görebiliyorsunuz (landsat 8 uydusu- sentinel hub ‘da) var.
Tavsiye edeceğim linkler
Planet.com : Günlük uydu fotoğrafları…Burada bir hesap açarak 14 gün boyunca bir çok bölgenin günlük uydu fotoğraflarını bulmanız mümkün. Bölgeyi seçiyorsunuz sonra aşağıda tarihsel bir ok var, değişik uyduların fotoğraflarını belirlediğiniz tarihlere göre görebiliyorsunuz.
Sentinel-Hub : Birçok uydudan termal, bitki örtüsü, emisyon verileri. Türkiye için genelde hafta 1-2 resim bulursanız iyidir, tabii bulut yok ise. Bazı seçeneklerde ise hergün veri var.
Worldview – NASA: NASA’da da bir çok resim var hem de bayağı eskiye gidiyor. Tarih ay/yıl vs bence uzun perspektifte çok başarılı
Google Earth: Seveni çok…. internette de bir çok açıklama var
Tüm bu uydu işlerinde katma değer günlük resimlerde. bunun için de bir çok uydudan resimleri alabilen servisler en mantıklısı. Asıl oyun değiştirici planet.com oldu. Fakat yakın dönemde 0.3 m çözünürlüklü resimler ile desteklenen sistemler devreye girerse çok daha ilginç olacak.
Uydu ile hesaplama ve aktivite takibinde sentinel-hub.com/contest deki kodlara mutlaka bakın. Kamyon/uçak hareketliliğine kadar bir çok iyi veri var.
2003-2014 arasında Çin’in talebi 5.4 mv/g (milyon varil/gün) arttı. Diğer tüm emtia ithalatçılarının hiçbirinin talebi Çin kadar hızlı artmadı
Hane halklarının borçlanmasında kısa dönemli büyüme uzun dönemli büyümeyi tehlikeye atıyor. Hanehalklarının borcunun GSYİH’a oranının %1 artması uzun dönemli büyümeyi %0.1 düşürüyor. Ve Çin hanehalklarında hızla artan bir borçlanma var.
Japonya’dan örnek vererek giden raporda:Yaşlı nüfustaki hızlı artış ekonomide büyümeyi zorlaştırıyor.Japon Merkez Bankasının 2008-2013 yılları arasında Başkanlığınıı yapan Maasaki Shirakawa’nın sözlerini okuyunuz.
Çin aslında petrol talebini sürüklemişti. Nüfusa göre petrol yoğunluğu çok fazla hız kesti.
Rapordaki önemli noktalar şu:
Marjinal üretim gibi, marjinal talep çok önemli ve Çin marjinal (yani fiyat belirleyici) talepti.
Demografik denge ve hane halkı borcu Çin büyümesi için kötü bir haber
Çin büyümezse petrol talebi artmazsa, petrol talebi güneydoğu Asya’da artabilir.
Fakat üretici ülkeler için (ABD şeyl üreticileri dahil) kalıcı bir düşük fiyat dönemi bekliyor olabilir.
Elsevier akademik dergilerinden Enerji konulu dergilerde en çok atıf alan makaleler listelerini ara ara takip ediyorum. Bir araya getirmek bir çok insan için faydalı olabilir. Altı çizili dergi isimlerine basınca o dergide en çok atıf alan makale listesi açılacaktır.
Enerjide sosyal bilimlerde politik güç, enerji demokrasi ve araştırma konusunda yenilikleri içeren makaleler, rüzgarda sosyal kabul ilginç konular
Energy : Energy dergisinde en çok atıf alan makaleler akıllı sistemler, bölgesel ısıtma ve termal enerji sistemleri.
Energy and AI : Enerji ve yapay zeka dergisi yeni açıldığından atıftan çok en çok indirilen makaleler var, hemen hemen tüm makaleler açık erişimde. Enerji ve yapay zeka, lityum pillerde kapasite düşüşü, yakıt hücreleri, veri analitiği gibi makaleler var.
Applied Energy : Bu dergide en çok atıfta bulunan makalelerin az kısmı açık erişimde. Mesela otonom araçlarda enerji tüketimi iyileştirilmesi, binalarda karbon emisyonları
Energy Economics: En önemli dergilerden enerji ekonomisinde en çok atıf alan makalelerin hiçbiri açık erişimde değil.
Energy Policy: Bir diğer baba dergi enerji politikasında da çok önemli makaleler var ama burada da açık makale hemen hemen yok gibi.
IEEE’nin de açık erişimli çok başarılı dergileri var. Mesela
IEEE Power & Energy dergisi: 2 ayda bir yayınlanıyor. Burada bedava indirip okuma imkanı var. Linki değiştirerek başka sayıları da okuyabilirsiniz… Mesela sondaki 050620 (5.ay ve 6. ay 2020 demek, 091020 diyerek son sayıya da erişebilirsiniz) https://www.nxtbook.com/nxtbooks/pes/powerenergy_050620/
Enerji hukukunda ise Energy Law Journal kesinlikle ücretsiz ve okunabilecek dergilerdendir. Her ne kadar Avrupalılar da katkıda bulunsa da, daha ABD merkezli bir bakışı var.
IAEE – Uluslararası Enerji Ekonomistleri Birliğinin çok iyi dergileri ve yazıları var. Ben dersimde de okuttum
Energy Forum : Tamamen ücretsiz açık ve güncel konular üzerine, bir çok değerli uzmanın yazıları var.
Microsoft LinkedIn’i aldığı gibi popüler sitede giderek artan arka kodlar vs sebebiyle bir yavaş çalışma gözüme batıyordu. Bir süredir de LinkedIn’e girince Mac bilgisayarlarda da beliren uyarılar konusunda haberdardım. Bu sebeple LinkedIn’in enerji tüketimini kendim ölçmeye karar verdim.
Peki bu ölçümü nasıl yaptım?
Önce Linux’de bir sanal makine üzerinde anlık gerilim ve akım değerlerini aşağıdaki komutla aldım.
cat /sys/class/power_supply/BAT1/voltage_now
Bu bize anlık gerilim yani voltajı veriyor. Gerilim düşüşü aynı zamanda pilin kalan kapasitesi hakkında da fikir verir.
Anlık voltaj ve akımı çarparak da gücü bulabiliriz. Bunun için basit bir komut yazdım.
echo $(cat /sys/class/power_supply/BAT1/voltage_now)* $(cat /sys/class/power_supply/BAT1/current_now)/1000000000 | bc
Bu komutu daha sonra energy_cons isimli bir kod olarak saklandı ve çalışabilir yapıldı. Komudu her çalıştırdığımda anlık enerji tüketimini miliWatt olarak çıktı yapıyordu.
Komut istemcisinde her saniye bu komudu çağırarak çıktısını linkedin.energy dosyasına saklayacak bir komut çalıştırdım
Ardından bilgisayara hiç dokunmadan 1 dakikaya yakın bekledikten sonra zaten açık olan internet tarayıcıda yeni bir sekme açarak LinkedIn’e girerek biraz zaman geçirdim. Sonra da sekme kapatılarak (tarayıcı açıkken) tekrar 1 dakika boşta beklendi.
Sonuç
Linkedin sanırım sosyal medya programlarından en çok enerji tüketenlerden biri. Tahmini olarak, LinkedIn kullanınca pil ömrü yarı yarıya azalmış oluyor. Belki de bu tip siteler kolay söylemler yerine, kullanıcılarına daha enerji verimli bir yazılım arayüzü verebilirler.
FT haberine göre yaşanan bir patlama sebebiyle polisilikon fiyatları bir anda %50 civarında artmış. Bu Suudi Arabistan’daki petrol tesislerine yapılan saldırıyı aklıma getirdi. Ama o saldırıda bile bu kadar büyük bir artış olmamıştı.
EnergyTrend’in grafiğinden fiyatlardaki hızlı artış rahatlıkla görülebiliyor.
FT haberine göre Çinli GCL-Poly Energy’nin fabrikasında meydana gelen patlama sebebiyle polisilikon üretimi 48000 ton azaldı. Bu da dünya polisilikon arzını %10’u. Yani polisilikon arzında %10’luk düşüş polisilikon fiyatlarında %50’ye yakın artışa sebebiyet verdi.
Fiyat Temmuz 15’teki 6.83$/kg fiyatından geçen çarşamba itibari ile 10.86$/kg fiyatına yükseldi.
Tongwei Solar, dünyanın en büyük güneş hücre üreticisi de fiyatlarını %11 arttırdı. Çin geçtiğimiz sene dünyadaki polisilikonun %67’sini üretti
Not: Blog yazımın üzerine Ateş Uğurel sel felaketi konusunda da bazı uyarılarda bulundu. Tongwei grubun Çin’deki 80000 ton kapasitesinin 4’te 1’i yani yaklaşık 20000ton’u bu salı (18 Ağustos 2020’de) tedbir amaçlı kapatılmış.
Çin Silikon Sanayi Grubu (China Silicon Industry Assoc.) kısıtlar sebebi ile Eylül’e kadar fiyatlarda artış bekliyor.
FT haberi: https://www.ft.com/content/b3e3f134-2295-46a6-98df-3ef5994539e1
