Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdS0FaZ3lueDNTQVU
Bugün Oxford Energy Enerji sübvansiyonlarının sanayideki etkileri raporu ilginçti, aslında sübvansiyonların kaldırılamamasının arkasında politik sebeplerin başında sanayi sektörü ve istihdam yapısı geliyor. Boston Consulting Group raporunda güzel grafikler var, kendi LNG modelleri ile. Clingendael Energy raporunda da AB gaz talep tahminlerini bir araya getirmişler. Çin’deki kömür piyasasının durumu her yönden ilginç, devlet müdahale etmeye çalışıyor ama işler karışıyor. Tarihte 1975 tarihli “Türkiye’de güneş çalışmaları” makalesi var.
Bilgiler
Trump hükümetinin beş önceliği vergi reformu, göç, sağlık, altyapı ve ticaret olacak. Yenilenebilir ile ilgili her şey aynen devam edecek. Enerji en önemli ilk 5te yok. Söyleyen Trump ekibinden yetkili
ABD’de rüzgar için üretim vergi indirimi (production tax credit –PTC), güneş için de (investment tax credit- ITC) var. PTC 2020’de bitiyor. 2017’de %80’e düşüyor. ITC’de 2021’de %10’a düşüyor.
Ekimde Çin’de kömür üretimi yıldan yıla %12 düştü. Neden önemli? Bir süredir hükümet kömür üretimini arttırmaya çalışıyordu. Eylül 277 milyon ton, ekim 281. Milyon ton, eylül kısa olduğu için ekim de %1.5 düşüşe denk geliyor. Pazartesi itibari ile Qinhuangdao(Çinhuangtao) da stoklar 6 milyon ton artmış. (www.cqcoal.com)
Çin’de petrol üretimi de geçen senenin aynı aynı göre ekimde %11.3 düşmüş. (3.78 mv/g) 16.05 milyon ton’a. Eylülde 15.98 milyon tondu. Sinopec başkanı Wang Yupu, eğer fiyatlar 45-50$’ları görürse yeni bulunan keşifleri de
Gary Ross, PIRA Enerji grup başkanı, petrol fiyat çöküşünü öngörmüş. Yeni açıklamaları: “eğer opec karara varamazsa 35$, karar vararırsa 60$. Bizim görüşümüz kesecekler, 30 kasımda anlaşırlar. Trump’un seçilmesi grubu direkt etkilemese de baskı unsuru olur. Ross bu sene güçlü talep (1.9 mv/g) artışı ve 2017’de 1.6mv/g artış bekliyor
ICE (Intercontinental Exchange), Dubai futures’da 6000 lot, 6 milyon varil sınırı getirdi. Amaç spekülatif pozisyonları azaltmak. Ağustos da hacimler tavan yapınca, kontratın güvenilirliği için bu limitler getirildi.
Kentucky’de Trump’un başkanlığı bile kömür işçilerine işlerini geri kazandıramayabilir. Düzenlemeleri kaldırmak bir yöntem ama sorun daha ucuz doğal gaz.
Güney Afrika elektrik şirketi ESKOM’un CEO’u Brian Molefe 1 Ocak 2017’den başlamak üzere istifa etti. İstifa sebebi “State of Capture” isimli rapor sonrası bağımsız inceleme yapılabilmesi için kendi isteğiyle istifa etti.
Petrobras 4.9 milyar $ kayıp açıkladı, raporun tek iyi tarafı borçluluğu 3 senenin en dibinde. Petrobras dünyanın en borçlu kamu şirketi : 123 milyar $ yükümlülüğü var, 2014’te 140 milyar $ civarındaydı
Madencilik hisseleri 2 yılın zirvesinde. Morgan Stanley’den Tom Price “Yakında Çin ve ABD’yi eş zamanlı ulusal altyapı yapım programlarına başlarken görebiliriz” dedi. En büyük emtia taciri Glencore hisseleri geçen hafta %16 arttı, 2016’da 3 misline çıktı.
Trafigura petrol ve emtia ticaretinden hükümetlere 2015’te 14.2 milyar $ ödedi. Extractive Industries Transparency Initiative kapsamında hem üye ülke hem de üye olmayan ülkelere yaptığı ödemeleri açıklayan tek büyük emtia taciri
ABD’de kamu hizmeti şirketi Exelon’un alt şirketi PECO Energy’nin 8.6 MW’lık talebi olan bölge için yerel mikrogrid (community microgrid) kurma isteği perakende enerji tedarikçilerinin özel sektör rekabetini bozacağı itirazı üzerine(RESA) reddedildi. Bir kamu hizmeti şirketi yaptığı işte tarife alabiliyor, ama özel sektör kar/zarar tarifesiz
Grafik
AB’nin gaz talebi ne olacak/Değişik kaynaklardan kıyaslama. Clingendael Energy
LNG fazlalığı ne kadar devam edecek / Boston Consulting Group
Rapor Özeti
Energy subsidy reforms and the impacts on firms: Transmission channels and response measures, Oxford Energy, Jun Rentschler ve Martin Kornejew
Rapor neden okunmalı? Enerji sübvansiyonlarının kaldırılmasının önündeki en büyük engel genelde sanayidir, ama bu sübvansiyon analizleri hep hanehalkı üzerinden yapılır. Bu rapor da sanayi sektörü üzerine bir yorum
I Giriş
2016 başında Suudiler, FFS – fosil fuel subsidies( fosil yakıt sübvansiyonlarını) kaldırınca fiyat artışları oldu. Benzin fiyatı %50 arttı. Doğalgaz fiyatları da %67 arttı. En büyük artış da %133 ile ethane’da oldu (0.75$->1.75$/mmbtu). Ethane Suudi ekonomisinde petrokimya sektörü için önemli. Büyük firmalar karlarının %6.5’dan %44.1’e kadar düşeceğini (2014’e göre) iddia ettiler. Genelde şirketler –özellikle enerji yoğun olanlar- FFS’lerin kaldırılmasından en çok etkilenenlerdir. Bu yüzden de politik baskı kurarlar.
Enerji şoklarının, FFS sübvansiyonlarının kaldırılması dahil, etkilerini doğrudan ve dolaylı iletim kanalları üzerinden anlamak önemli. Çünkü şirketlerin hareketini belirleyecektir.
II Enerji Fiyat Şokları ve rekabet
FFS’lerin kaldırılması bir seferlik veya adım adım bir enerji fiyat şokuna sebep olur. Hanehalklarında doğrudan etkiler yakıt bedellerinden, dolaylı etkiler diğer tüketim kalemlerinin maliyetini arttırma sonucu olur. Şirketlerde de benzer etkiler olur. Fakat ara üretici firmalar gibi diğer etkenler de bulunmaktadır.
İ firmasının kar fonksiyonu, gelirlerinden enerji giderleri, ara ürün maliyetlerinin ve birincil girdi maliyetlerinin çıkarılması sonuncunda bulunulur. Enerji kullanarak ara ürün(girdi) üreten firmalar için de kar fonksiyonu gelirlerinden enerji bedellerinin çıkarılmasıdır.
İki ayrı kanal: Enerji fiyat şokları firmaları nasıl etkiler
1.Doğrudan kanal: Mesela elektrikte sübvansiyonların kalkması firmanın enerji girdi maliyetini arttırır. Firma bundan doğrudan etkilenir. Bu durumlarda şirketin daha hızlı hareket etmesi gerekir, çünkü şoka direkt maruz kalmıştır. Bu sektörler, petrokimya, çimento, çelik, imalat, ulaştırma vb
Şirketin ne kadar enerji şokuna maruz kalacağı da enerji girdi maliyetlerinin toplam girdi maliyetlerine oranıdır.Endonezya da imalat ve maden de bu oran %6dır.
Direkt etki formülü = birim enerji maliyeti değişimi başına maliyet değişimi * fiyat değişimi
2.Dolaylı kanal: Dolaylı yolda ise firmaların kullandığı ara ürün fiyatları enerji fiyat artışlarına göre artar. Dolayısıyla fiyat artışları tedarik zinciri boyunca iletilir. Mesela çelik gibi enerji yoğun materyalleri kullanan firmalar dolaylı fiyat şoklarından daha çok etkilenirler.
Dolaylı fiyat etkileri, doğrudan fiyat etkilerine göre daha uzun zaman alabilir. Diğer firmaların da bu şokları iletme hızı bir etkendir.
Bir firmanın dolaylı enerji şoklarına maruziyeti, ara ürün girdilerinin enerji yoğunluğuna bağlıdır. Bu yaklaşık olarak, firma girdilerinin enerji içeriğine bağlıdır. Bu veriler veritabanlarında bulunur (Rentschler, 2016). Ayrıca girdinin coğrafik lokasyonu da önemlidir. Çünkü yerel FFS kaldırıması ithal edilen malın fiyatını değiştirmez.
Dolaylı fiyat etkisi iki parçadan oluşur: 1) girdi fiyatlarının enerji fiyatlarına göre değişimi;2) tüketicinin enerji ödemelerinden sonra harcamalara kalan bütçe miktarı firma gelirlerini etkiler…
Dört tepki mekanizması: cepten karşılama, ikame, kaynak verimliliği ve maliyeti yansıtma (absorption, substitution, resource efficiency, price pass-on)
a)Cepten Karşılama (absorption): eğer kar marjı yeteri kadar geniş ise, firma bu artışlar küçük marjlarda olursa bu etkiyi emer. Firma bu durumda teknoloji veya ürün miktarı, satış fiyatı oynamadan devam eder. Baştaki Suudi Arabistandaki Petro kimya sektörü örneğinde 2014 yılında 14 firma 9 milyar $ kar elde etmişti.
b) İkame: Başka bir enerji kaynağına geçer. Bu geçiş enerjiye erişim, tedarik güvenliğine bağlıdır. Mesela kırsal da elektrik kesintileri sebebi ile kaynak değiştirmek isteyen bir sanayi gibi
c) Kaynak verimliliği: Firmalar verimlilik ile, yani üretimlerini değiştirmeden, tükettikleri enerji miktarını düşürerek de cevap verebilirler. Malzeme maliyetleri enerji maliyetlerini aştığından özellikle malzeme/materyal verimliliği özel olarak önemli.
Enerji üretkenliği, birim üretim miktar artışının birim enerji miktar artışına oranı
Malzeme üretkenliği ise, birim üretim miktar artışının birim girdi ürünler artışına oranı. Bu iki formül ile hem üretim teknolojisi hem de sürecinin değişmesi gerekebilir.Verimlilik artışı sonucu marjinal üretimin enerji fiyat değişimine tepkisi azalır (buna benzer bir söz)
d) Fiyatı yansıtma: Yukarıdaki 3 yöntem firmanın içsel olarak doğrudan ve dolaylı şokları yansıtma biçimidir. Bu ise dışarıya yansıtma biçimidir. Formülü basit, enerji fiyat değişiminin nihai fiyat değişimine oranı. Fakat bir firmanın satış fiyatını değiştirme kabiliyeti, tüketici talep seçimine bağlıdır. Yani tüketiciler başka ürünlere geçecekler mi? Karbon vergilerinin aynen yansıtılmasındaki empirik kanıtlar, değişik sektörlerin %0’dan %100’e fiyat şokunu yansıtma oranları olduğunu gösteriyor. Yani sektöre özel durumlar önemli
III FFS reformları tasarımına etkiler
Sübvansiyon kaldırılmasının hanehalkı etkileri araştırılmış olsa da, şirketlere etkiler çok dikkat çekmemiştir. Rekabetçilik ve karlılık firmaların bu reformlara karşı durmalarındaki önemli sebeplerdendir. Dolayısıyla bu şokların istihdam ve nihayetinde hanehalklarına etkileri konusunda da sonuçlar oluşur
Karar alıcılar, alternatif yakıtlar,enerji verimlilik artışları ve malzeme kullanımı konusuna da değinmeli. Teknik destek, bilgi programları ve finansal destek önemli araçlardır. Suudilerde olduğu gibi, hükümet mevcut kar oranına bakarak her hangi bir destek vermeye de bilir. Ama rekabetçi piyasalarda kar marjları bu kadar yüksek kabul edilemez. Karar alıcılar potansiyel rekabetçilik kayıplarına da dikkat etmelidir.
Tarih
2 Mayıs 1975 – Türkiye’de güneş çalışmaları (Milliyet)- Orijinal makaledeki Türkiye kısımları alındı sadece