Month: June 2017

Almanyada kiracılara da güneş imkanı ama teşvik 4.3 cent, ABD başkanı 6 yeni enerji planı açıkladı, Libya 1mv/g seviyelerinde. Dijitalleşme fiziksel sektörlere yeni verimlilik getiriyor, optimistlere göre üretkenlik ve istihdam artacak. OPEC tarihte hep kademe kademe piyasaya müdahale ediyor. Hindistanlı GAIL, Cheniere’den aldığı LNG bedelini düşürmeye çalışıyor. Entso-e üretim yeterliliği hesaplayacak. Petrol fiyatlarını neden yanlış tahmin ettik? Ben cevabı göremedim. Çin’in enerji talebi Çin’li thinktank’a göre artık yükselmeyebilir. Eski EIA başkanı bu petrol stoklarınde gürültü yüksek çok fazla gerçekleşen yerine koymayın mesajı veriyor.

Haberler

Libya’nın petrol üretimi son 4 yılın en üst seviyesinde 950,000 v/g. 2011’den önce 1.6 mv/g dü üretimi.

Entso-e, üretim yeterliliği konusunda hem ulusal hem de bölgesel hem de AB’de geçerli bir analiz yöntemi geliştirecek

Dün Trump neler önerdi? Yurtdışı kömür projelerinde finansman kolaylaştırma, açık deniz petrol ve gaz kira programı, nükleeri ayağa kaldırma çalışması, Güney Koreye daha fazla doğalgaz satışı, Louisiana’dan LNG terminali, Meksikaya boru hattı –ama duvarın altından-

Hindistan’daki petrol talebinin %60’ı benzin ve dizel, ham petrolün %80’ini ithal ediyor. Daha fazla LPG planlıyor. 3 stratejik rezervi var 38.8 mv, 2×37 mv’de planlıyor.

Almanyada çatı güneş 4.3 cent/kWh’e kadar sübvansiyon alabilecek. “Kiracı gücü” kanun değişkliği ile güneşten elektriği kiracıların da üretip kullanması sağlanacak. Almanyada konut sahipliği %50, AB’nin en düşüğü. Yılda sadece 500 MW’a verilecek, Almanya’da hacimle limitliyor.

“Sağlık, enerji, ulaştırma” bilişim sektörlerine dönüşüyor (s2), Atomlardan müteşekkil fiziksel sektörlerin fazla düzenlenmesi belki de inovasyonu yavaşlattı, bitlere dayalı dijital sektörler daha az düzenleniyor. Büyük veriyle “Shale 2.0” ABD sahalarında Suudi düşük üretim fiyatlarını yakalayabilir

Düşük petrol fiyatları gelişmekte olan piyasalarda daha düşük maliyet, daha yüksek kazanç oldu

OPEC, 1998-1998’da Asya krizi sonrası 3 kesinti yaptı, 2004-2005’te de Çin büyümesi sebebiyle 6 defa üretim hedefi arttırdı. Yani OPEC hep hareketlerini adım adım yapıyor. Bknz-Grafik

EIA’ın eski başkanı Adam Sieminski’nin de yazarı olduğu makaleden: “API ve EIA’nin çok uğraşmasına rağmen haftalık veriler gürültülü(kesin değil) ve sık sık revize ediliyor, bir yol gösteriyor ama yanılta da bilir”.

Arjantin’in 2025 hedefi elektrikte %20 yenilenebilir. Latin Amerikanın 3.büyük elektrik piyasası. RenovAR programı ile yenilenebilir ihaleleri yaptı, FODER ile de yenilenebilir enerji fonu kurdu. Fiyatlar güneş 5.9 cent, rüzgar 4.9c/kWh.

Goldman Sachs dünki notunda “[petrol fiyatlarını] nasıl bu kadar yanlış tahmin ettik” sorusunda cevap aradı. Hala “varlık sınıfı çok çekici”, muhtemelen dipte yazmışlar. Goldman bakırdaki arz dinamiklerini de yanlış okumuş. Sebebi hurda bakırmış.

Çin’in China Academy of Social Sciences (CASS), Çin enerji talebi zirve yapmış olabilir. “ya bu sene ya gelecek sene”. CASS’ın tahmini Çin’in 2016-2020 enerji planında %2.5 yıllık talep artışı ile çelişiyor.

Hindistan’ın GAIL’in ABDli Cheniere’den aldığı doğalgaz 8.5 $/mmbtu. Asya LNG fiyatları (gemiye yükleme vs) hariç 5.4 $, şu anda uzun dönemli anlaşmalar 6-7 $/mmbtu civarında. GAIL’in LNG müşterileri de düşük fiyat istiyor, ama Cheniere de direniyor.

Tesla ve California’daki enerji depolama şirketleri sistem işletmecisi CAISO’dan PDR (Proxy demand response) kaynağı olarak fazla elektriğin tüketilmesi konusundaki ürünü hızlandırmasını istediler.

“Dijitalleşmenin sürüklediği verimlilikleri enerji, inşaat, ulaştırma ve perakende gibi fiziksel sektörlerinde gözlemlemeye başlıyoruz”. “Ana ekonomik problemimiz , robotların işleri alması değil, robotların sallana sallana gelmesi”. Yazara göre makinelerle daha çok istihdam ve üretkenlik olacak

Dyson (süpürge, el kurutma, fan) İngilteredeki en büyük toprak sahiplerinden ve ailesi ile 7.8 milyar pound zenginliği var. İngiltere’de de tarım desteklerinden en çok yararlanan ikinci şahıs: 1.6 milyarmilyon pound. İngiliz Kraliçesinin tarım arazileri de teşvik alıyormuş ama rakamlar küçük 0.5-1 milyon pound

Grafik

OPEC kademe kademe piyasa müdahalesi yapıyor (Bloomberg)

Yenilenebilirin jeopolitiği bence çok ilginç noktalara sahip. Petrol ve doğalgaz kaynak laneti, büyük yenilenebilir kaynaklara sahip ülkelerde de bir “yenilenebilir laneti”ne sebep olur mu? ABD enerji bağımsızlığından enerji hakimiyetine(dominasyon) geçiyor mu yazısı ince uyarılar ile dolu. Romanya, altın madeninden Kanadalı maden grubu ile tahkimlik, 4.4 milyar $ tazminat. “7 Kız kardeş” şimdi teknoloji şirketlerine verilen isim. Dünyadaki madencilik-petrol-gaz kaynakları doğru yönetilmiyor. Alman otomobil kulübü hemen dizel almayın bekleyin diyor. Goldman Sachs ve diğer bankalar petrol fiyat tahminlerini bayağı bir düşürdüler tekrar. Dallas Fed anketi, özel sorulara göre petrol piyasaları 2018 2.çeyrekte toparlanır. Tüm bunları okurken unutmamak lazım: “uzmanlar sıradan insanlara göre daha çok yanılırlar, önyargılarından dolayı”. Uzmanı uzman yapan yararlı bilgiyi gürültüden ayırabilmesidir. Yani sektör uzmanlarını(banka, analist vs) takip etmeli ama tahminlerini “kabul” olarak almamalı…

Haberler

Yenilenebilirin Jeopolitiği, günün rapor başlığı, petrol ve doğalgaz da olan doğal kaynak lanetinde, büyük yenilenebilir kaynaklara sahip olanlarda da “doğal kaynak laneti” olabilir. 7 mekanizmada jeopolitiği şekillendirme etkisini incelemişler.

ABD’nin enerji politikalarında bağımsızlıktan hakimiyete geçmesine dair eleştiride, piyasa hareketlerinin bunu sağladığı, bazen tek seferlik gelişmelerin hep bu şekilde olacak gibi zannedildiği, çatlatmanın 100$/v ve %10 işsizlikteki etkisi ile 50$/v %5 işsizlikte farklı olacağına dikkat edin diyor.

Şeyl petrol kargolarındaki kalite kararlılığı bir problemmiş. Şeyl tatlı hafif petrol, Ortadoğu’nun ağır ekşi petrolü ile tatlı petrol arasındaki fark daralıyor. Tatlı petrole boğulmuş piyasada rafineriler konfigrasyonları uygun olmasa da tatlı petrolle devam ediyor.

Bu sabah Shell’in Prelude yüzer LNG gemisi, Samsung tersanesinden yola çıktı. Avustralya’daki Prelude açık deniz gaz sahasına gidecek. Bu ilk yıl LNG ihraç etmeyecek, ama 2018’de 3.6 mton/yıl LNG ve 1.7 mton/yıl condensat ve doğalgaz sıvıları ihraç edecek. Haberde geminin resmi de var.

Romanya’nın Rosia Montana altın ve gümüş madeninde 1999’da lisans alan Torontolu Gabriel Resources, ICSID’de Romanya aleyhine 4.4 milyar $ tazminat talepli tahkim davası açtı.

Uber’in iş modeli başta sadece lisanslı taksilerle çalışmak iken, Lyft’in modelini aldı. Ama çalışanlarına kanunları kırmayı öğreten bir iş modeli zaten baştan sakata gelmiş yazı

Alibaba, Alphabet(Google), Amazon, Apple, Facebook, Microsoft ve Tencent(WeChat)’in toplam piyasa değeri 3.5 trilyon $. Bir yıl öncesine göre %40 daha değerli. Ve Economist “7 kız kardeş” demiş.

Goldman Sachs’ta petrol fiyat tahmini düşürdü. Societe Generale’da 2017’yi 52$ (Brent)’e indirdi.

Dünyadaki madencilik-petrol-gaz üreten ülkelerin %80’i kaynaklarını doğru yönetmiyor. 33 ülkedeki 1.5 trilyon $ zenginlik yöneten varlık fonu da doğru yönetilmiyormuş. Şili ve Hindistan’daki devlet şirketleri en iyileri çıkmış.

Dallas Fed’in 2.çeyrek petrol ve gaz enerji anketi yayınlandı. Üretim arttı ama yavaşlama var. Hemen hemen tüm anket göstergeleri bir önceki çeyreğe göre düşüşte. Özel sorulara göre piyasa 2018 çeyrek 2’ten itibaren toparlanmaya başlar ağırlıklı, üretimi arttırmak için kendi nakıt akımlarına bakıyorlar.

Araştırmaya göre 31 E&P(petrol arama üretim) şirketi 2017 üretimlerinin %54’ünü 50$/v üzerine korumaya almış. 2018’de ise 51.5$/v’e sadece %15 üretim korumada. Şeylciler OPEC bir karar daha alırsa hızla hedge-koruma pozisyonlarını arttıracaklar

Almanya’nın AAsı(Cüney Kazokoglu), yani otomobil külubu, dizel alanlara hemen almayın bekleyin, sonbahardaki Euro6D’ler gelsin hele mesaji verdi. “Bir-iki yıl önce araba alanlar halihazırda bir kayıp hissediyor [araba değeri düştüğü için]”

BHP Billiton’un Başkanı Jacques Nasser, 2011’de ABD’de şeyle harcadıkları 20 milyar$’ı zamansız olarak değerlendirdi.

Grafik/istatistk

Dallas Fed, Texas’taki petrolcülere sormuş, piyasa ne zaman dengelenir? (Dallas Fed)

Petrol ve gaz aktivitenizi arttırken finansman artışını nereden sağlıyorsunuz (Dallas Fed)

Serkan Şahin’in hafta ortası yorumu aşağıdadır:

“PADD 2 ve Cushing’deki ham petrol ve PADD 3’teki RBOB stok erimesi onemli. Toplamda ticari ham petrol stoklarinin yatay kalmasi pek iyi olmamis. Artan ithalata ragmen yatay kalmasi uretim seviyesinde dusus olarak cikmis. Ben zaten EIA uretim verilerinin sisirme oldugunu dusunuyorum, yavas yavas onlar da orta yolu buluyorlar.

Stratejik rezervler resmen 2005 seviyesine geriledi. Gecen haftaki 1.4 milyon varillik dusus ise cok ciddi. Ticari stoklardaki petrolun API’nin surekli artmasinin bir sonucu bu, ABD stratejik rezervlerini cok iyi incelemek lazim. 2009-2016 ortalamasi olan 700 milyon varile cikma ihtiyaci aniden olusursa simdiki seviye ile arasindaki 18 milyon varillik fark kendini hissetirir.

PEMEX’in 2 Maya kargosu icin force majeure ilan etmesi nasil fiyatlanacak bekleyip gorelim.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Yedekleme, bence buna odaklanmak en iyisi. Siber saldırılardan kimsenin kaçışı kalmadı, Rosneft’te saldırılardan etkilendi.Her bir saldırı ile herkes bunun ne kadar etkili bir araç olduğunu görerek daha fazla bu alana yatırım yapıyor. Brent fazla satılmış olabilir, teknik göstergelere göre. Stok rakamlarına traderlar tepkili (gürültü diyorlar). Almanya’da dizeli kurtarmak için Bakanların liderliğinde Ulusal Dizel Forumu kuruldu. Rüzgar çiftlikleri tehdit altında, gene siber. Yarın Trump enerji konusunda konuşacak, petrol fiyatları tekrar düşebilir. Tesla konuşurken, Çinliler küresel lityum ion pazarında %65 hedef belirledi. Playstation kullanan kömür işletmelerinde çalışabilir ama ABD’de, otonom sistemlerin gerektirdiği insan tipi.

Haberler

ICIS’e göre Hollanda hükümetinin 2017 Groningen gaz üretim tavanını %10 düşürerek 21.6 bcm belirlemesine operatör NAM (Shell ve Exxon da)itiraz etti.

Yeni siber saldırı Rosneft, Chernobyl nükleer tesislerini vurdu. Rusya’nın en büyük ham petrol üreticisi Rosneft, yedekleme sistemi ile üretime geçmiş.

Tulsa Üniversitesinden 2 araştırmcı tüm bir rüzgar çiftliğini hack edebileceklerini bulmuşlar, gerçekte tek türbin durdurmuşlar. Türbinleri paralize etme, aniden frenleri çalıştırma, işletmeye yanlış sinyal gönderme… Hem de Raspberry pi ile..

2018 de devreye girince Tesla Gigafactory yılda 35 GW pil üretecek. Ama dünya lityum pil üretiminin %55’i Çin’de, %10’u ABD’de. Çin payını %65’e çıkarmaya niyetli.

Suudi Arabistan’ın net dış varlıklarının 2017’nin ilk 4 ayında 36 milyar $ düşmesi soruları da beraberinde getirdi. Anlaşıldığı kadarı ile paralar yurt dışında yatırım yapan devlet fonlarına mesela Suudi Kamu Yatırım Fonu (PIF)’na aktarılıyor. Onlarda teknoloji(Softbank), altyapı(Blackstone) vs gibi yerlere yatırım yapıyor.

Emtia tacirlerinin sektörel potansiyel hacmi 70 milyar $. 5 ana oyuncu var. Fakat sayısallaşma tüm bu oyuncuların iş modellerini tehdit ediyor. Daha fazla verimlilik, ucuzluk ve optimizasyon getiriyor.

Teknik göstergelere göre Brent fazla satıldı. Yani çok fazla kısa tarafa geçildi, bunların kapatılması gerekecek. Kısa pozisyonlar Brent’te geçen hafta 169 milyon v, 2011’den beri en yüksek seviye. 2016 kasımda 114 milyon varil kısa pozisyon kapatılırken petrol 12$ artmıştı.

Perşembe günü Trump enerji ile konuştuğunda federal alanlarda petrol sondaj izinlerinleri, açık deniz petrol ve gaz aramacılığı, temiz elektrik planına dayalı düzenlemeleri rahatlatacak mı?

Almanya’da rüzgar üretimi kışın yüksek, yazın düşük. En düşük Haziran olmuş 2016’da.

Petrol fiyatlarındaki düşüş, Merkez Bankalarının işini zorlaştırabilir, manşet enflasyonun düşük kalması sorunu…

Caterpillar’ın madenlerde kullanılan otonom kamyonlarını kullanan Fortescue Metals, %30 üretkenlik artışı görmüş. İşler kömür sektöründe de giderek otonomlaşıyor, Playstation oynayabilen kamyonu idare eder denmiş. Halısaha neyinize yetmiyor…

Nükleer için söylenen “ölçmek için çok ucuz” sözü, aslında fizyon(atom parçalanması) değil füzyon için (güneşteki reaksiyon) için söylendiği de iddia edilmiş. 1954 yılında Atom Enerjisi Komisyonu başkanı Lewis Strauss söylemiş.

Almanlar dizelde karşı atakta “Ulusal Dizel Forumu” ile dizel araçlardaki kirleticilerin azaltılması çalışmalarına [destek] olunacak.

Çin’de Mayıs’ta ortalama LNG liman teslim fiyatı 7.28$/mmbtu olurken, boru hattı ile 5.25 $/mmbtu olmuş. İlk 5 ayda.Çin’in Avustralya’dan aldığı doğalgaz %42.7 artarak 5.39 milyon ton, Katar’dan aldığı da 2.84 milyon ton oldu. Avustralya 6.8 $/mmbtu, Katar 8.95, Malezya 6.49.

Avrupa’da gazda ortakış (boruhattı, depolama vs) varlıklarında 2010-2015 durgunluğu sonrası kıpırdanma başladı. Timera Energy’ye göre çalıştıkları 20 yıl içinde gaz piyasalarının evrimi konusunda bu kadar farklılaşma görmemişler.

Grafik

Çin’in LNG ithalatı ve fiyatlar (TR)

Çin dünya lityum ion pil üretiminin %65’ini hedefliyor.(Bloomberg)

Günün haberi, Trump’un Meksika sınırına “güneş duvarı” yapacağını açıklaması ardından Çin güneş üreticilerinin hisselerinin yükselmesi. Rosneft Mısır gazını LNG olarak pazarlama işinde. Yatırım bankaları bugün ayıların tarafında, talep çok artmaz gibi. New York elektrik depolamada hedef belirleyecek. Çin’de toluen talebi de azalıyor, benzine katılan madde, yani benzin talebi de zayıf. Macron’un yüksek karbon fiyatı önerisine Alman danışmanlık şirketi sıcak bakmıyor, elektrik fiyatları %40 artar. Nükleer füzyon 2030’lara kaldı.

Haberler

ABD’nin en büyük yakıt boru hattı sistemi işletmecisi Colonial Pipeline(hat 1:1.3mv/g), ülkenin doğusunda depolanan yakıt fazlalığından, boru hattına talep 6 yılın en altında. ABD güneyinden Kuzey doğusuna yakıt taşıyor.Normalde talep kapasiteyi aşarmış. Boruhattı kapasitesi ticareti piyasası Linespace negatifte.

Eni, Aralık’ta Zohr’un olduğu basendeki hisselerinin %30’unu Rosneft’e 1.6 milyar$’a satmıştı. Rosneft bu Mısır sahasından gaz (LNG) ihraç etmeyi planlıyor.

New York California, Oregon ve Massachusetts’in ardından enerji depolama konusunda hedef belirleyecek dördüncü eyalet olacak. Vali imzalarsa, 1 Ocak 2018’e kadar 2030’a elektrik depolama hedefleri belirlenecek

Küresel petrol talep artışı son 2 yılı yarısı hızında.17Ç2’de 1.1 mv/g oldu. Bank of America (BofA), 17Y2’de ve 2018’de 1.3mv/g talep artışından şüpheli. Çin’de büyüme yumuşuyor olabilir. Korkuları, Çin’in fazla kredi daralması yaptığı ve GSYİH ve ham madde de zayıflama. %1 kredi büyümesi =%0.6 petrol tüketimi değişimi.

Emtia taciri Noble Group’un kredi notu Fitch tarafından B-’de CCC’ye düşürüldü. Javier Blas’a göre CCC “iflas mümkün” anlamına geliyor.

Alman Die Welt’e Fransız Başkanı Macron’un yüksek karbon fiyatı önerisini değerlendiren, Pöyry danışmanlıktan Daniel Wetzel, 30€/ton Alman elektrik fiyatlarını %40 arttırır. Ayrıca Fransa’ya Almanya’ya göre bir rekabetçi avantaj sağlar, Fransa da nükleer+hidro nasıl olsa.

Çin’in yıllık 5-6milyon ton hidrojenize toluen üretimi var. Kömürden kömür zifti oradan ham benzene ordan da toluen üretiyorlar. Ve benzine harmanlanıyor. Çin’de toluen fiyatları 1 yılın dibine düştü, zayıf benzin talebinden.

2000’lerde dünya’da 1 milyar $ GDP için 550v/g petrol ilişkisi matematiksel olarak kuruluyor. ARC’ın GDP vs petrol talebi ilişkisine göre yüksek fiyat dönemlerinde bu 240 v/g’e kadar düştü. 2014 sonrası 360v/g’e hızlandı.

Yüzen stoklar artıyor. Günlük tanker kirası eski VLCC’lerde 16000-19000$/gün. VLCC’de 2 mv.

Nükleer füzyon projesi ITER, tam operasyona 2035’den önce geçemeyecek.

Trump, Meksika ile duvarı güneş panelleri ile donatarak “güneş duvarı” yapacağını açıklayınca, Çinli büyük güneş şirketlerinin değerleri arttı. Yingli Green %5.3 değer kazandı. Gerçekten yaparsa güneşte fiyat düşer.

Karbondioksit’i doğrudan sıvı yakıta çevirme prosesi makalesi [$$ – sadece özeti okuyabildim] Nature Chemistry

Grafik

Bank of America Merrill Lynch – Dünya petrol talep artışı

Petrol fiyatlarında karmaşanın sebepleri: Asya stokları ve ABD stokları birlikte hareket etmiyor, fiyatlar düşünce yüzer stoklar doluyor, fiyat azcık artınca hemen stoklar satılıyor, arzı arttırıyor, fiyat düşüyor. Petrol fiyatları ilk yarıda bayağı değer kaybetti ama Temmuz ve sonrası da genel olarak pozitif değil genelde. Zaten pozitif dediğimizde jeopolitik gerginlik olmaz ise 45-50-55$. Gaz geçiş yakıtı olamaz diyen çevreciler, fosil santrallerin para kazanamamasının sebebinin yenilenebilirle alakası yok mesajı, Tesla’nın Çin’deki stratejisi ve açacağını duyuracaği fabrika, çelikte ticaret sınırları neden işe yaramayabilir (çünkü çelik daha çok ürün içinde geliyor), Norveç’in ikilemi, ABD’nin güneş duvarı.

Öneri

Bloomberg’de Çin, ABD ve Dünya çelik ticareti yazısı bugün için çok iyi

Haberler

Arizona’da uçaklar hava sıcaklığı 48.3 C olduğu için kalkmamış. Bombardier tipi uçaklar bu sıcaklıkta yeterli kaldırma sağlamakta zorlanıyor. Airbus ve Boeing’ler için ise 52 C

PJM piyasasındaki fiyat düşüşünün en önemli sebebi gaz fiyatlarındaki düşüş, talep düşüşü ve rüzgar artışı çok daha küçük etki yapmış. Raporda, elektrik piyasasındaki değişimin temel iticisi ne, bu değişim güç sistem güvenirliğini tehdit edecek şekilde mi sistemi etkiliyor. (s63 yeterli)

Doğalgazdan geçiş yakıtı olmaz, daha fazla LNG terminali bizi iklim hedeflerinden uzaklaştırır diyen Climate Action Tracker “gazdan ayağı çekmek” başlıklı bir özet yayınladı.

Eski ABD Enerji bakanı Ernest Moniz’in kurduğu Energy Futures Initiative, düşük karbonlu inovatif bir gelecek için çalışacak.

California ISO, Enerji depolama ve dağıtık enerji kaynakları (ESDER faz2) yayınladı. Normalde talep tarafında büyük tüketiciler için 45 gün geriye bakış, hanelerde 4 gün olacak gibi. Bu sayede talep tarafının perfomansı (gerçekte ne kadar talep kesildiği) hesaplanacak

Tesla’nın Çin’deki gelirleri 2014,2015 ve 2016’da 477 milyon $, 319, 1.1 mlyar $. 2016’daki Çin gelirleri, tüm gelirlerinin %14’ü. Ve Tesla Çin’de fabrika açacağını açıklayacak (Shangai), fiyatlama stratejisi de agresif olabilir.

Dünyada çelikte en yüksek kapasite kullanım oranına Japonya sahip %80 Çin kapatmasına rağmen çok büyük atıl kapasite var. Fakat ABD’nin Çin’e çelikte sınır koyması anlamsız, çünkü çelik değil, işlenmiş ürünlerin içindeki çelik önemli. ABD’de Çin’den bir sürü imal edilmiş ürün alıyor.

Wood Mackenzie, LTO (light tight oil) ABD petrol üretim tahminlerini yukarı çekmiş. Sebebi de sermaye yapısı değişikliği, EOG ve ExxonMobil’in bölgedeki şirket alımları. Ayrıca, ilk üretimi en iyi olan kuyular yerine ortalama kuyuları almışlar, ilk üretimi fazla olanlar, daha hızlı düşüyormuş.

OPEC ikinci kesintileri yapacak ise acele etmeli, çünkü Temmuz’da talep düşmeye başlar, anlaşmalar da genelde iki ay sonra etkiliyor. Temmuzdaki kesinti Eylülde etkisini gösterse geç, şeyl üreticileri de üretim gelirlerini korumaya(hedge) aldıkları için 2018 2.çeyreğe kadar üretime devamç

Norveç, Arktik’te Barents denizinde 93 bloğu ihaleye açtı. Norveç vahşi yaşam fonu (WWF)’den Nina Jensen : “Çevrecilikte lider ülke Norveç ikileminin mükemmel örneği, herkese ne yapacağını söylüyoruz. Fakat bizim için mevcut iş modeli[fosil] bile değil, mevcut iş modelini daha da arttırıyoruz”

ABD Başkanı Trump, Meksika duvarını “güneş duvarı” yapacak böylelikle elektrik üretimi ile yapım masrafını ödeyecek. Duvar 3207 km uzunluğunda olacak. 8-12 milyar$’a mal olması bekleniyor, belki daha fazla. Ama güneş duvarı olursa maliyet ne olur, net değil haberde

Rosneft yönetim kurulunda ilginç insanlar bir arada, BP, eski Exxon CFOsu, Glencore, Katar vs. Rus petrol analistinin yorumu : “petrol tacirleri bir sebep için, BP ve ExxonMobil diğer bir sebep için orda, Güney doğu Asya daki ayak izini genişletme ve LNG işini ilerletecek karakterler”

Grafik

ABD’nin net ham petrol ve petrol ürünleri ticaretinin gelişimi (Sam Ori)

Dünya Çelik ticareti (Bloomberg)

Tarih

İETT’nin 1914’te açılan Metro Han “Elektrik, Tramvay ve Tünel) Sergi – Ameli Elektrik 1926 Kasım

Serkan Şahin’in yorumu stoklardaki düşüşlerle fiyat düşüşleri ne kadar ilgili? Tesla’lar yavaş kullanırsanız 800 km üzeri de yapabiliyor. Düşük hızlarda kullanmak (40km gibi) menzili arttırıyor ama kim ister. Haftaya ABD enerji bakanlığı yenilenebilirlerin şebekeye –sanırım negatif- etkilerini inceleyen bir rapor yayınlayacak. Eski Bakan ise yeni bir oluşum kurdu, kendi şebeke raporunu yazacak. Chevron’un Gorgon gaz sahasındaki CO2’yi tekrar akiferlere basması bu sene başlıyor. Centrica Rough gaz depolamayı kapatmakla kalmıyor, iki de gaz santrali satıyor 2.3 GW 318 milyon pound. Suudi tahtının veliahtı MbS. BMW ve ABD dağıtım şirketi PG&E’nin sonuç raporu yayınlanmış, elektrikli arabaların şebekeye desteği. Brent fiyatında yılın ikinci yarısı genelde birinci yarıdan daha kötü geçiyormuş. Tarihte Ameli Elektrik dergisi 1926 yılı Haziran kapağı -91 yıl olmuş.

Yorum – Serkan Şahin

Aşağıdaki yorum Serkan Şahin’in hafta ortası yorumudur.

“EIA verilerine gore ticari ham petrol stoklarinda 2.45 milyon varillik dusus var. finished motor gasolinedeki 1.48 milyon varillik dusus cok onemli. PADD3’te ticari ham petrol stoklarinda 898,000 varillik yukselme onemli ama bunun buyuk bolumu kondensat muhtemelen. PADD3’teki conventional motor gasoline seviyesinde 936,000 varillik dusus var ama blending components hacmi 2.46 milyon varil artmis. Bu bugunku motor gasoline talebi kaynakli ileriye donuk bir hazirlik gibi.

WTI’in fiyatlandigi Cushing’de stoklar Nisan basindan beri dususte. 61,140 milyon varile kadar dustu. Buna ragmen WTI’daki sert dususu bana kimse Libya ya da Nijerya ile anlatamaz. WTI-Brent spread acilmasi bu duruma ters. Isleri stokla aciklamaya calisirsak da bana kimse bugun veriler aciklandiktan sonraki yarim saatteki CLc1 dususunu anlatamaz. Artik kimsenin piyasa gerceklerine baktigi yok belli ki.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Haberler

Hypermiling yani hipermesafe. Yani elektrikli arabayı daha yavaş ve verimli kullanarak mesafesini arttırmak. Daha önce 35 km/h ile 885 km Tesla Model S ile başarılmış. Belçika’da 26 kmlik bir güzergahda ise 901 km son rekor. Km’de 88 Wh ve 100 Wh başarılmış. İstanbul trafiğinde rekor olur.

Arktik okyanusu daha 10 yıllarca tamamen veya kısmen 7-8 ay buzla kaplı olacak. NSRi Rusyanın Kuzey Denizi güzergahı, Kara Kapısı[Denizde]ndan Bering’e. Yamal’daki LNG’yi dünya piyasalarını ulaştırmak için de 15 bur kıran LNG gemisi (170bin m3) planlanıyor.

İngiliz Bakan Ofgem başkanına mektup yazarak “en kötü tarifede olan tüketicilerin korunması, mikro iş yerlerine adil davranılması ve standart değişken tarife” konularında ne yapacaksın diye uyardı.

Eski ABD enerji bakanı Ernest Moniz, yeni bir kar amacı gütmeyen araştırma kuruluşu kurdu “Energy Futures Initiative” ve ABD şebeke çalışması yapacak. Haftaya ABD Enerji Bakanlığı çalışması şebekenin yenilenebilirle daha güvensiz olduğunu iddia edebilir. Sanki ona karşı bir çalışma olacak Moniz’inki.

Yüzen graphene ile su kaynatma. Suya dökerek güneşe bırakınca %54 verimle buharlaşma sağlıyor. Deniz suyunu arıtmada önemli

Bugün, Japonya’da Honda araba fabrikası WannaCry virüsü yüzünden üretimi durdurdu. Günlük 1000 araç üretiyordu.

Dizel’in ölümü yakın mı? Yazıda yakın, grafikte değil. Sorun tüketici paniğe kapılırsa…

Suudi tahtının varisi MbS, Muhammed bin Salman oldu. 2016 yılına ait mülakat: IMF, Suudi Arabistan’ın 5 yıl yetecek rezervi var desede, Suudi kaynak 2015 Nisan harcama düzeyi ile iki yıl anca demişler, yıllık 80-100 milyar $ verimsiz yatırım yapılıyormuş.

BMW’nin ABD’de PG&E dağıtım şirketi ile i ChangeForward pilot programı 18 ay sürdü. 100 BMW i3’ün şarjını geciktirerek veya eski araba pilleri ile destek sağladı. 209 talep katılımı olayı ile 19500 kWhlik destek sağlandı. OpenADR protokolü kullanıldı. Raporu

Centrica, İngiliz şirket, iki gaz santralini (2.3 GW) 318 milyon pound’a satıyor. Alıcı Çek şirketi EPHnin İngiltere kolu. Centrica anladığımmız kadarı ile daha dağıtık ve yenilenebilir bir geleceğe hazırlanıyor.

Petrol fiyatlarının düşmesinin 5 sebebi: Libya ve Nijerya; OPEC’in yeterli kesinti sözü vermemesi; OECD stok artışları; artan ABD üretimi; spekülatörler umutsuz, uzun kontratları kapatıyor.

Texas’da 1889’da 48 varil, 1894’te 60 varil petrol üretilmiş. 1901 Ocak’ta Spindletop ile üretim hızlandı, Bugün Permian’da 2.5 mv/g petrol üretiliyor.

Mısır’ın gaz üretimi aylık 4 bcm civarı. 2018-19 gibi gaz ihracatçısı oluyor tekrar. Fakat bu arada Mısır, Ürdün ve Pakistan’ın LNG ithalatı artıyor. Fiyata tepki veren Türkiye, Çin ve Hindistan’da daha çok LNG alıyor.

Chevron’un Batı Avustralya’daki 54 milyar $’lık Gorgon projesi, 2 milyar $’lık CCS(karbon yakala&depola) sistemini bu yıl sonunda devreye girecek. Tam kapasitede yılda 3.4-4 milyon ton karbonu yer altında tuzlu su akiferine basacak. İkinci sahadaki gaz üretiminin %14’i CO2, o basılacak.

Grafik

ABD stratejik petrol rezervlerinde düşüş (Bloomberg)

Brent Fiyatların 6aylık performansı – ilk yarılar genelde daha pozitif (Reuters-Amanda Cooper)

Tarih

Ameli Elektrik , 1926 Haziran (PFAME9260601A000)

Bugün petrol tekrar düşüşü, üretim artışı ve zayıf talep. Dün ünlü petrol taciri Andurand’ın Mayıs’tan bu yana %17.3 kaybettiğini duyduk. Avrupa’da EFET’in verdiği görüşlerde AB’de bir dağıtım sistem işletmecileri birliğini göreceğiz gibi, depolamada ise hizmet alınmasından yanalar. Yüzer stoklar bayağı bayağı artmış. Avustralya’da hükümet dağıtım şirketlerinin tarife itirazlarına hukuki sed çekecek. Büyük şirketler karbon vergisi istiyor ama “gelir nötr” olanından. İngiltere’deki Rough doğalgaz depolama kapanacak gibi… Thyssenkrupp çelikte bulamadığı gelir mutluluğunu asansörde buluyor, emtiadan ürüne-hizmete….

Haberler

Petrol fiyatları düşüşe devam: OPEC üretim kısıtları ile ilgili endişeler ve ABD şeyl üretimi, fiyatları tekrar düşürdü. Libya, Nijerya üretim artışları. “Suudiler fiyatları desteklemek için minimal destek veriyor”

Avrupa Birliği “Temiz enerji Paketine” EFET’in verdiği görüşlerden: EU DSO, yani ENTSO-E’nin dağıtım cinsinin kurulması ve depolama tesislerini dağıtım ve iletim operatörlerinin kurmayıp sadece hizmet alması

Parisli Kpler firmasına göre tankerlerde depolanan petrol-yüzer stok 2017 zirvesinde 111.9 mv. 1 Mayısta 74 mvydi.

#eurelectric2017: katılımcıların sadece %11’i kayıtzinciri(blockchain)’i bir abartı olarak görüyor, çoğu enerji hizmetlerinde yeri var diyor. Şebeke şirketleri: Dağıtım Platform Optimizerleri olacak. %36’sı belirsiz düzenlemeyi en önemli yatırım engeli görüyor. Ekonomistler ikili piyasa tasarımında hemfikir

Bloomberg Yeni Enerji Finansı raporunda 2040’da küresel elektriğin %34’ü güneş ve rüzgar denmiş. %56sı nereden?

Wall Street Journal’daki “Enerji İhracat Sıçramasından dersler” yazısına eleştiriler: ABD’nin net değil toplam ithalatı önemli, backwardation ihracatı arttırdı.

Avustralya’da iletim ve dağıtım maliyetleri hane elektrik faturalarının %50si. Hükümet, şirketlerin tarife kararlarına itiraz etmesinin önünü kapatmayı planlıyor. LNG’de sadece doğu Avustralya’dan zor dönemlerde LNG ihracatını sınırlayacak karar Ocak 2018’e kaldı.

Nesnelerin Interneti, IoT, hackerların yeni gözdesi. Çevresel izlemeden elektrik yönetim sistemlerine daha da sofistike saldırılar. Türkiye saldırılardaki merkez ülkelerde 5, zararlı yazılım yüklemede 4.

Climate Leadership Council adıyla Şubatta kurulan yeni bir organizasyonda, BP, General Motors, Exxon Mobil vs var. Amaçları karbonun vergilendirilmesi. Ama “gelir nötr karbon vergisi”. Yani ödediği karbon vergisini gelir vergisinden düşebilecek benim anladığım. Vergi düzenlemeleri azaltır da denmiş

İngiltere’de bir zaman %70 depolama kapasitesini temsil eden 5.2 milyar m3 yastık gazı olan Rough depolama tesisi kapanıyor. Kuyular ve tesisler yaşam döngüsü sonunda ve testleri de geçememiş. Ayrıca depolamayı mantıklı hale getiren kış-yaz spreadleri de son yıllarda diplerde.

Doğu Afrika’da petrol: Kenya, Uganda, Güney Sudan: Uganda’nın boru hattı ile limanlara çıkması gerek, Kenya’da ise merkezi ve yerel yöneticilerin uzlaşması, Güney Sudan’ın da Sudan ile bir şekilde anlaşması. Oxford Energy’den özet vermiş olduğum raporun yazısı.

Çin’in Kemer-Yol politikasının denizcilik belgesinde “Arktik ülkeleri ile temiz enerjide işbirliği”. Yani?

Thyssenkrupp AG’un gelirlerinin 2011’de %40’ı çeliktendi, geçen yıl %28’e düştü. Çelik de Çin ve Avrupa’da düşen talep sebebiyle, Thyssenkrupp asansöz-yürüyen merdiven işine 5 yılda 400 milyon € ArGe ayırdı. Emtiadan değil yeni üründen para kazanma peşinde.

Grafik

Elektrik üretim öngörüleri bayağı değişkenlik gösteriyor (FT)

Petrol fazlası nasıl oluşuyor (Houston Chronicle)

Bu haftaya başlarken, Singapur’da stokların hızlı düşüşü ve Çin’in kotaları ile başladık. Henüz fiyatlanmadı. ABD benzin talebi ise mevsime göre düşük. İngiliz merkez bankası iklim değerlendirmesi yayınladı. Rehin varlıklar yerine “yakılamayacak karbon” terimini kullanmış. Petrol ve gaz izinlerinde California’da bir bölgede tüm bölge için devlet tek bir ÇED yapıp 1122 kuyuya izin vermiş. İngiltere’de paralı üyelikle indirimli elektrik [garantili gibi], tedarikçi değiştirme şirketi yüzdürülmeye çalışıyor, iş modeli ilginç. Nordstream 2’de farklı görüşler ve medya gücü.

Haberler

Geçtiğimiz hafta, WTI %2.4, Brent %1.6 düştü. 4 haftadır arka arkaya fiyat düşüşü Ağustos 2015’ten beri ilk. ABD petrol kule rakamları 6 arttı. 22 haftadır arka arkaya artıyor.

Bu hafta: Salı API petrol tedarik raporu; Çarşamba EIA petrol ve benzin stok raporu; Perşembe ABD doğalgaz stokları; Cuma Baker Hughes ABD petrol kule rakamları

Avrupa komisyonu, gelecek iki yılda yarım milyon avro ile Kayıtzinciri(blockchain) gözlemi kuracak, 2 yıl haber, düzenlemelerden komisyonu haberdar edecek. ESMA, AB finansal otoritesi ise daha erken diyor.AB’de elektrik ve gaz şirketleri PONTON platformu ile süreci başlattı, petrolcüler anlaşamadı.

NordStream 2, Rusya’dan Danimarka, Finlandiya, İsveç münhasır ekonomik bölgelerinden geçiyor. NordStream 2 şirketi AB içindeki farklı görüşleri kendi çıkarına göre kullanıyor. Sorun denizden geçen kısım hangi rejime tabii, interconnector mü, iletim hattı mı, üçüncü gaz paketi ne kadar uygulanır.

Aramco halka arzdan önce, sübvanse ettiği ödemeleri Maliye Bakanlığına devrediyor. Havayolu Saudia ve Saudi Electricity de var.

Çin’in ham petrol ithalat izni 91.7 mton oldu. 2016’da 87.6 mtondu.

İngiliz merkez bankası, bankacılık sektörünü ilgilendiren iklim risklerini değerlendirecek. Daha önce sigorta şirketlerini incelemişti. “yakılamayacak karbon”[unburnable carbon], fosil yakıtlara yatırım ihtiyacı olacak ama karbon bütçesine göre (s7-gri kutu)

1900’lerde 60 saat iş, 10 gün aydınlatma masrafına gelir sağlıyordu. 1920’de 60 saat, 5 aylık aydınlatma karşılığıydı. 1990’da bu 10 yıla çıktı, bugün ise 52 yıl. Geçmişte 54 dakika aydınlatma alan çalışma saati şimdi 52 yıla çıktı. Maliyetler 500,000 kat düştü.

İngiltere’de, tüketicilerin tedarikçi değiştirmesini sağlayan ve bunun için önden 25 pound alan Flipper şirketi kayyuma devredildi. Flipper tüketiciye 50 pound daha az ödeyeceği teklifi arıyor, bulamazsa değiştirmiyordu. İş modeli ilginç

Petrol ve gaz izinlerinde California’da Kern County, tüm bölge için bir çevresel etki raporu (EIR) almış, bu çerçevede 1122 yeni kuyuya izin vermiş. Fakat 3 grup dava açmış, 2 çevreci. Hakimler genelde EIR davalarında eyalete “tekrar çalış” diye geri gönderiyor.

Rosneft, Rusya’nın doğusunda Laptev Denizinde 2305-2363 m petrol buldu. Arktik’te Rosneft’in 28 lisansı var, toplam 34 milyar ton eşdeğer petrol (tep) kaynak, 9.5’i Laptevde

Rusya’da Batı Sibirya’da gaz maliyeti 3.5-4 $/mmbtu, fakat bu sahalarda üretim düşünce, Yamal’da üretim 7-10 $/mmbtu.Arktik’te ise 12-13$/mmbtu. Çin tarafında, Sibirya Gücü boru hattı da 2018 değil 2020-2021’i bulabilir. Çin’in 17 terminalde 75.3 milyar m3/yıl gazlaştırma kapasitesi var.(s56)

Grafik

Dünyanın en büyük 10 Petrol ve gaz şirketi-2015 yılına ait ama güzel (Patricia Schouker)

ABD LNG proje devreye giriş tarihleri (Zain Ullah- European Gas Hub)

Dünyada hava-iklim kaynaklı kayıplar (Bank of England)

Serkan Şahin’in haftabaşı yorumu aşağıdadır: