Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdQlZkYm1OZEx3MHM
OPEC toplantı sonucu ne kadar önemli? Bugün bir kağıt kalemle neler olabileceğini ve senaryo ihtimallerini ve sebeplerini yazarak öngörü egzersizi olabilir. Karar alır, almaz..Alır-> 1.1 keser, 0.8 keser. Ama olaylar ne zaman karışır, Suudiler anlaşmayı son anda yapmazlarsa o zaman komplolarda tavan görürüz. AB kış paketi, çarşamba. Edison’dan Enron’a kitabında bir 10 sayfa özeti daha var. ABD’de 1965 elektrik kesintisi Life dergisinden. Güneş patlamaları 1989’da Kanada’da elektrik kesinti sebebiydi.
Bilgiler
Bu hafta; Petrolde Yarın API haftalık ABD arz raporunu yayınlayacak; Çarşamba OPEC toplantısı bir anlaşma bekleniyor, EIA haftalık petrol ve benzin stokları verisi; Cuma Baker Hugher’tan ABD kuyu rakamları
Çarşamba günü AB’nin “winter package”’ini bekliyoruz. Ön açıklamalara göre, 550 g/kWh CO2 üzeri yeni santrallere izin verilmeyecek. Kapasite mekanizmasına ise AB genelinde bir yeterlilik değerlendirmesinden sonra izin verilecek.
OPEC’te hafta sonu Suudi bakan al-Falih’in fiyatların 2017’de stabilize olacağı, Libya’nın kesinti yapmayacağı, Cezayir ve Venezüela bakanlarının bugün Moskova’ya ziyaretleri gibi haberler vardı. Beklenti, bir çeşit anlaşma olsa da bunun piyasayı tutup tutamayacağı.
Geçtiğimiz hafta, EPH adlı çek şirketin (GE de ortaklarından), AB’deki yok pahasına satılan kömür santrallerini topladığına değinilmişti. Daha detaylı bilgi İbrahim Akgün’den geldi
Japon çevreci gruplar hem çatlatma(fracking) hem de gaz konusunda pozitif. LNG yerine çatlatma ile gaz üretiminin çevresel etkisi daha az olur demeye getirmişler. Enerji sistemini dönüştürebilmek için gaza ihtiyacımız var.
Avustralya Sayıştayı, ANAO, Kuzey batı kıta sahanlığındaki petrol ve gaz girişimi North West Shelf JV’nin devlet hakkından 3.7 milyar $ indirim aldığı, bunun bir kısmının geçerli olmadığını açıkladı. Devlet hakkının 3’te 1’i federal hükümete, kalanı da Batı Avustralya eyaletine gidiyor. NWS JV: Woodside, BHP, BP, Chevron, Mitsubishi, Mitsui, Shell
Madencilik makineleri harcamaları 3.çeyrekte iki yılın ilk artışını gördü. ABD’de petrol kuyusu miktarı Mayıs’taki dipten %50 artarak 474’e ulaştı. Pioneer 2016 yatırımını 2 miyar$’dan 2.1 milyar$’a, Devon’da 1.3 milyar $’a kadar arttırdı.
Petrol talebi hangi tarihte zirve yapacak. Shell 5-15 yıl içinde, OPEC 2029’da, IEA’de 2040’da diyor. Geçtiğimiz yıllardaki kayıtlara bakılsa, IEA 2006’da petrol talebinin 2030’da 116 mv/g’e çıkacağını iddia etmişti. Tahminin kendisi ve seviyesi değil, değişen desenlerin ne kadar etkilediğine odaklanmalı
10 Mart 1989’da güneş patlaması sonucu 36 dünya büyüklüğünde bir coronal kütle sıçraması güneşten koparak 1.6 milyon km/saat hızla iki gün sonra dünya magnetosferine çarptı. Kuzey ışıkları Teksas hatta Küba’dan görüldü. Bunun sonucu olarak sabaha doğru 2.45’te 13 Mart 1989’da Hydro Quebec sistemleri topraktan gelen yükten dolayı kapandı
İngiltere, 2025’te tüm kömür santrallerini kapatmayı düşünüyor. Ama kendi üretiminden de fazla (8.6 milyon ton) tarihinde ilk defa Rusya’dan kömür ithal(9.1 milyon ton) ediyor. Rus kömürü İngiliz kömüründen daha az kükürtlü.
Rusya Alexander Sannikov isimli -30 derecede çalışabilen buzkıran ile Arktikte 2018 sonu sezonuna hazırlanıyor. Bu gemi petrol çalışmalarına katkıda bulunacak. Yeni gemiler ile Gazprom Neft tüm sene bölgeden petrol ihracatı hedefliyor. Bölgedeki terminallerden biri 0.2 milyon v/g kapasiteye sahip.
BP, Mısır hükümetinin onayını alırsa, Zuhr gaz alanınında bulunduğu Şoruk imtiyazında Eni’den 375 milyon$’a 10% pay alıyor. 2019’daki ilk üretim 500,000 varil eşdeğeri olabilir. Saha gelişimi için Petrobel olarak bilinen Mısırlı Belayim petrol’de Schlumberger’in alt şirketine 170 milyon $ kontrat vermişti.
Küresel petrol stokları Avrupa 5.5mv, Yüzer stoklarda da 29.4 mv düştü. Hala +1200 mv sok var
Grafik
Rusya’nın kömür rezervleri ve üretimi (Energydesk, Greenpeace)
İstatistik
OPEC ülkelerinin ihtiyacı olan fiyatlar ve OPEC üretimindeki oranı ( @A_Riley17)
ülke, fiyat, oran
1. Cezayir, $90.6, %3.3
2. Angola, $66, %4.4
3. Ekvator, $104.69, %1.7
4. Gabon, n/a, %0.6
5. İran, $55.3, %11
6. Irak, $58.3, %14
7.Kuveyt, $47.8 , %8.7
8. Libya, $216.5, %1.5
9. Nijerya, $85.4, %4.9
10. Katar, $62.1, %1.8
11. Suudi, $79.7, %31
12.BAE, $58.6, %9.1
13. Venezüella, $117.5, %6.4
14. Rusya , $69
Kitap Özeti
“From Edison to Enron: The Business of Power and What It means for the Future of Electricity”, Richard Munson
22 Kasım’daki EAK’ta 17. Sayfadaydık. Oradan devam:
Elektrikte ilk dönemde bir çok sorun vardır. Edison, telgraf tellerinin havada olmasına rağmen, elektrik kablolarını yer altına döşemeyi seçti. Zift ile kaplanmış bakır teller döşedi. Francis Upton 3 ay sonra test ettiğinde hemen hemen tüm devre kutularının sorunlu olduğunu gördü. Edison parafin, katran ve asfaltum ile bir kaç kat yalıtılmış kablo üretti.
Edison her binaya giden kalın bakır kablolar yerine, ince “fider(feeder) ağları ile çözüm üretti. 2 Aralık 1882(kitapta 1982)’de New York Times Edison’un çok kablo döşediğini ama sonuç daha alınamadığından dert yandı.
Edison aynı zamanda politik mucizelere de ihtiyaç duyuyordu. New York’ta yolsuzluğa bulaşmış politikacılar, sokakları kazmak ve elektrik kablosu döşemek için de para istiyorlardı. Şehirdeki 6 gaz şirketi de Edison’un önünü kesmeye çalışıyordu.
Edison’un avukatı Grosvenor Lowrey, Wells Fargo , Western Union şehir kurulu üyelerine lobi için Menlo Park laboratuvarında bir araya geldiler. Karar alıcılara para vererek elektrik şirketlerinin şehirde çalışmasını kolaylaştırıcı bir kanuna desek aradılar
Edison, Pearl Caddesi İstasyonu için 4 Eylül 1882 tarihini belirledi. Bu tarihte önce şirketinin yöneticilerini JP Morgan’ın Wall Street’teki ofisinde topladı. Hatta bir yönetici 100$’a, ışıkların çalışmayacağını iddia etti. Edison kabul etti.
Saat tam 15:00’da, Jumbo(ABD’ye getirilen büyük filden ismini almıştır) jeneratörden gelen akımı taşıyan düğmeyi açtı ve Morgan’ın ofisindeki 106 lamba yandı. New York Times editoryel ofisindeki 52 lamba daha yandı. Bu lambalar finanscı ve habercileri şaşkına çevirdi. Dergi elektrik ışığını “hafif, göze hoş gelen… baş ağrısı yapan hiç bir fliker(titreklik) yok… Karar oybirliği ile Edison’un lambası için
Rekabet
Edison rekabete inanırdı. “Rekabetin olmaması, icat olmaması demektir” demiştir. Edison’un isteği gerçekleşti ve bir elektrik sanayisi sektörü gelişmeye başladı. Bir çok deneyci yeni lambalar, dinamolar yaptı. Avukatlar patentler konusunda birbirini dava etti.
Rekabetçilerden biri de William Sawyer, Ekim 1883’te kurul üyelerini kendi yaptığı karbon filament’in Edison’dan önce yapıldığına ikna etti. Edison’un bazı patent başvuruları kaotik çizimlerle dolu olduğundan düzenleyiciler reddetti.
Hiram Maxim, Edison’un kırılgan filamentini, ampülü hydrokarbon buharı ile doldurarak güçlendirdi. Bu “flaşlama”, Illustrated Science News tarafından “Elektrik aydınlatma ile (Maxim’in) adı, onun şişirilmiş rakibi Edison’dan sonra bile hatırlanacak” şeklinde kaleme alınmıştı.
Bu arada Moses Farmer’ın ark ışıkları; Elihu Thomson ve Edwin Houston’ın dinamo tasarımları; Charles Brush’ın ark ışıkları ile Union meydanı ve Broadway’in 3/4’ünü aydınlatması da “Büyük beyaz yol” olarak bilinir.
1890’da rekabet çok yoğundu. 30 firma akkor ampül üretiyordu.Bir rakip 8 Hudson feribotunu aydınlatma kontratını kazandı. Edison’a göre “Servete önem vermiyorum, başkalarının önüne geçmek için yapıyorum” temel motivatör
1883’te Edison’un ortakları, Strasburg, Almanya’da yeni tren istasyonunda 1200 ampül kurdu. İmparator William I, ışıklandırmayı görmek yerine, duvarı yaran bir patlamaya şahit oldu. Utanan Edison bir kaç mühendis gönderdi.
Yeni sistemi kurmak J Pierpont Morgan gibi zenginler için bile zordu. Madison Avenue’deki mansiyonunda dinamo çok gürültü yapıyordu. Komşusu şikayet etti. Edison’dan makineyi lastik destekler üzerine koymasını istedi. Komşusu, jeneratörün dumanının gümüşlerini kirlettiğinden şikayet etti. Morgan başka tip bir kömür aldı. Jeneratörün başında bir mühendis olmasına rağmen, ışıklar ara ara gidip geliyordu. Bir gün eve gelen Morgan, çalışma masası ve pahalı bir halısının yanmış olduğunu da gördü.
Elektrikle ilgili ilk tahminler biraz zehirli bir başdöndürücülükteydi.
Başarı ise bir analistin deyimi ile “bir çok insanın evini bağlaması, elektrik çarpmasından korkuya karşı koyabilmesi, balina yağı lambaları atmaları ve güneş battıktan sonra ayakta kalmalarına bağlı”ydı
Edison lambalara uyarı işareleri koyuyordu: “Bu oda Edison Elektrik Aydınlatma tarafından donanmıştır, Kibritle yakmaya çalışmayın, sadece kapıya yakın duvardakı düğmeyı çevirin. Elektrik kullanımı sağlığa zararlı değildir, uykunuzun kalitesini de etkilemez”. Buna rağen, güvenlik görevlileri Başkan Benjamin Harrison’un Beyaz Saray’ın ilk elektrik düğmelerine basmasına engel oluyorlardı.
Edison gazla rekabet için ampülleri ücretsiz değiştiriyordu. Lambalarını “güneşin tek rakibi” diye tanıtıyordu. Edison’un en büyük avantajı zengin yatırımcılarla ilişkisi idi. Diğerleri para toplamak için uğraşırken, o sadece elektrik dağıtım vizyonu ile 500,000$ toplamıştır.
1859’da petrolün bulunması ile gaz sektöründe yatırım 1850’lerdeki 6.5 milyon $’dan 1870’de 72 milyon $’lara çıkmıştı. Ama Edison gaz-yağ lambalarının eksiğini biliyordu, titreme, amonyak ve kükürt salınımı, odadaki oksijenin tükenmesi.
1880’de 6 gaz şirketi birleşerek Consolidated Gas Company of New York’u kurdular ve fiyatları düşürmeye başladılar. Edison gaz da geleceği görmüştü. “Gaz daha az aydınlatma daha fazla ısıtma vs, dolayısıyla piyasası ve geliri artacak”
Rekabet sonucu açılan davalarda Edison kazansa da, maliyetli olmuştu. Kendi sözleri ile “Benim elektrik ışığı buluşum bana kar getirmedi, sadece 40 yıl dava getirdi.
Bu ilk rekabet, uyumsuz standartlar, uyumsuz fişler, prizler ve değişen voltajlar getirdi. 20 elektrik aydınlatma, telegraf ve telefon şirketinin Manhattan’da direklerde ayrı ayrı kabloları vardı. New York Times’a göre sokaklar “kablolarla kararmış”tı. Elektrik şirketleri battığında da hatları asılı kalmaya devam ediyordu.
Pearl istasyonu başladıktan 2 ay sonra müşteri sayısı 59’dan 203’e çıktı. Bir yıl sonra ise 513’e. Fakat girişim para kaybediyordu. Fakat Pearl dışında kariyeri parlaktı. 1889’da 39 yaşında, milyonerdi, varlıklarının değeri 10 milyon $’dı.İnşaat şirketinin 500 izole santrali ve mahalleler için 58 büyük santrali vardı. Yeni elektrik şirketleri de Edison’a pay ödüyordu. (s23)
Tarih
9 Kasım 1965 saat 17:28’te ABD’nın doğusunda elektrikler gider, o zaman kadar görülmüş en büyük elektrik kesintisidir.
LIFE dergisinin anlatımı ile