Month: January 2017

Bugün vakit ayırıp IMF’in petrol fiyatları ve küresel ekonomi çalışmasını okumak iyi fikir olabilir. İngiltere’de enerji şirketleri rakip şirketlerin ucuz tarifelerini de tüketiciye haber verecek. Petrol devlerinde 2016 kayıpları açıklanıyor. Chevron 37 yıldır ilk kaybını yapmış. İklim değişikliğine karşı olanların argümanları, petrol boru hatlarını kapatmaya çalışanlar. Bir akademik makale: Arktik’e 10 milyon rüzgar türbini koyarak, derinden su çekip dondururuz buz tabakası kalınlaşır. Londrada 1273 yılında bile kömür yakılmasına sağlık sebepleri ile kısıtlama varmış. Grafikte 2000 ve 2013 yılında ülkelerdeki GSYİH – Araba sahipliği grafiği

Bilgiler

($)İngiltere’de enerji şirketleri müşterilerine gittiklerinde rakip şirketlerin ucuz tekliflerini de anlatmak zorunda kalacaklar. OFGEM’in planı için bu yaz bir kaç 1000 hanede deneme yapılacak.

Exxon Mobil’in 9.çeyrektir karı düşüyor. 1988’den beri en uzun süre. Geçen hafta Chevron’da 37 yıldır ilk kaybını açıkladı, önümüzdeki günlerde Shell, BP ve Total’den de bekleniyor. Exxon’un yeni dönemde Batı Afrika ve Güney Amerikada derin deniz sondajları, Permian’da şeyl, Güney Pasifikte gaz ihracatı önemli başlıkları.

Trump’un EPA’daki geçiş dönemi ekibi lideri Myron Ebell’in açıklamaları : “Çevresel hareket, benim görüşüme göre, modern dünyadaki zenginlik ve özgürlüğe en büyük tehdit”. “Çinliler güneş paneli ve rüzgar değirmenleri üretmek için büyük yatırımlar yapıyorlar, batı dünyasındaki saftirik müşterilere satmak için. Bu şekilde onların elektrik fiyatları artacak, Çin daha rekabetçi olacak”

ABD’de bir hakim “iklim değişikliğinin çok büyük bir tartışma konusu” olduğunu iddia etti. Yargılamanın sebebi “#ShutItDown” eylemleri ile ABD’nin petrol ithalatının %15’ini bir gün için kapatma girişiminde bulunanlar. “… bu boru hatları yenilmez değil”. 30 yıl hapis istemiyle yargılanan Ken Wan ise bu yaklaşımdan dolayı ürperdiğini söylemiş

Mitsubishi ve Vestas’ın 9 MW’lık açık deniz türbini 24 saat aralıksız çalışınca 216 MWh üretim ile rekor kırdı. Bir ABD mesken tüketicisine 20 yıl yeter.

Arizona State’den Prof Steven Desch’in akademik makalesi ile küresel ısınmaya “geo-engineering” öneriyor. Arktik (Kuzey kutbuna) 10 milyon türbin ile yüzeyin altından suyu alarak donduracak ve buz kütlesini arttıracak. Maliyet 500 milyar $.

ABD kongresine önerilen taslakta, Dodd-Frank gereği, ABD’de kayıtlı şirketlerin doğal kaynaklar için diğer hükümetlere ödedikleri paraları açıklama şartının uygulanmasının sonlandırılması isteniyor.

Bu hafta Londra’nın hava kalitesi Pekin’den kötüydü. Londra’da sağlık sebepleri ile kömür yakılmasına getirilen limitler en az 1273’e dayanıyor. “Büyük Duman” (Great Smog) 1952’de 1000lerce insanı öldürdü, 1956’da Temiz hava kanunu çıktı. Şimdi, taksileri elektrikli yapmak, çok kirleten araçlara daha fazla bedel, hibrit çift katlı otobüsler listede

ABD’de önümüzdeki iki yılda 2017’de 11.2 GW, 2018’de 25.4 GW doğalgaz santrali devreye girmesi bekleniyor. Kömür kapasitesi 47.2 GW azalmıştı. ABD enerji görünüm raporunda ise bu gelen talebin fiyatı arttıracağı, kömürün 2016’daki %30’dan 2017-2018’de %32’ye çıkacağı öngörülmüş. Doğalgazın da %34’ten %32’ye düşüşü bekleniyor.

İngiltere’nin Euratom Anlaşmasından çekilmesi durumunda aslında Euratomdaki denge nükleer karşıtları lehine bozulmuş olacak ve tüm sektör etkilenecek. İngiltere de Euratom faaliyetlerini kendi kurumları ile üstlenecek

Suudi Arabistan’da belirli ürünlere %5 katma değer vergisi geliyor. Suudilerde vergilendirme yok gibiydi. Tüm Körfez işbirliği konseyini(GCC) de etkileyecek. IMF’nin önerisi.

 

Grafik

2000 ve 2013 yıllarında araba sahipliği, ülkelere göre(IMF Working Paper),

Çalışma Özeti

Oil Prices and The Global Economy (IMF Working Paper), WP/17/15, Rabah Arezki, Zoltan Jakab, Douglas Laxton, Akito Matsumoto,Armen Nurbekyan, Hou Wang, and Jiaxiong Yao

İlk kısım

1. Giriş

2014 Haziran’dan beri petrol fiyatları yarıya düştü. Bunun sebebi neydi? Arz ve talep esneklikleri düşük olduğunda, iki taraftaki ani değişimler keskin fiyat oynamalarına sebep olabilir. Petrol piyasalarında kısa dönem talep esneklikleri çok düşük. Orta dönemde ise alternatif teknolojiler, doğalgaz gibi teknolojileri düşündüğümüzde bu kadar etkili olmayabilir bu esneklikleri

Burada iki görüş var, arz tarafı kısıtlarını içeren

1.“peak oil”, “petrol arzının nihai düşüşe geçmesi”, yani jeolojik kısıtlarla üretimin artamayacak olması
2. “teknolojik bakış” yani teknoloji talep edilen seviyeye çok fiyat artışı olmadan gelineceğinin iddia edilmesi

Zaman zaman iki görüşte başarısız oldu. Peak oilciler şeyl’i, teknolojik bakışcılar da 2003 sonrası artan talep ile yükselen fiyatları doğru göremediler.

Bu makalede dünya GSYİH (GDP) büyümesi ve dünya iktisadi dalgalanmaları üzerine kurulu petrol talep modeli var. Petrol tedarik eğrisi de petrolün belirli bir teknoloji ile çıkarılmasının daha da zorlaştığı dönemler olduğu bir yapıda kurgulandı. Fiyatlar da petrol arz ve talebini dengeliyor. Modelde, küresel GDP değişimleri, petrol kulanım verimlilikleri, petrol arz değişimleri gibi etkilerin sonuçları da inceleniyor.

Daha önceki çalışmalarda :
– Petrol fiyat dalgalanmalarının (petrol arzındaki değişmlerin sonucu olarak), ekonomide negatif etkileri olduğu (Hamilton 1996 ve 2003)
– İkinci dünya savaşından sonraki biri hariç tüm reseyonların petrol fiyatlarında bir tırmanma sonrasına geldiği (Hamilton 1983)
– Yeni çalışmalarda petrol fiyatları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin zayıfladığı, petrol fiyat şoklarının enflasyon ve gerçek ekonomik aktivite üzerindeki etkisinin 1970lerde daha fgazla olduğu (Blanchard ve Gali, 2007)
– Bazı ekonomistlere göre (yapısal VAR modelleri ile) arz taraflı petrol şokları, talep taraflılara oranla ekonomide daha büyük etki bırakıyor (Peersman and Van Robays, 2012; Lippi and Nobili, 2012)
– Son yıllarda, petrol arz şokları tek başına petrol fiyat oynamalarının çoğunu açıklamakta yetersiz. Hızla büyüyen gelişmekte ülkelerin ekonomileri petrol fiyatının arttırıcı faktörü (Kilian, 2009)
– Zayıflayan petrol-ekonomi ilişkisine dair çalışmalarda ise şokların nasıl ekonomik sistemde iletildiği inceleniyor. Petrol şoklarının ekonomideki iletimi (transmission of price shocks), ekonominin yapısını ve politika çerçevesini değiştirmekte. Örneğin geçtiğimiz 10 yıllarda gelişmiş ekonomilerdeki enerji verimliliği kazanımları, yüksek petrol fiyatlarının negatif etkilerini azalttı (Blanchard and Gali, 2007 & Blanchard ve Riggi, 2013)

Petrolde rekor uzun pozisyonlar ne demek? Her fiyat düşüşü öncesi rekor pozisyonlara rastlanıyor denmiş. Vakit ayırıp okunacak yazı NYT’in ABD’nın ultra muhafazakar çiftçilerinin iklim değişikliği demeden ekolojik konulardaki eylemleri.Piyasada orta-ekşi petrol azlığı var. BP 3d yazıcıların, taşıma sektörüne etkisini inceleyecek. Artık ucuz ülkelerde yaptırarak diğer ülkelere dağıtmak yerine printerlar ile yerinde üretim ne kadar etkiler? ABD’de tüm ithalata %20 vergi gelse, petrol sektörünü canlandırır ama toplam tüketici faydası? Grafikler pil teknolojisindeki maliyet düşüşleri üzerine

Bilgiler

BP’nin İngiliz merkez bankasından transfer ettiği ekonomist Spencer Dale, gelecekteki yıkıcı değişimlerden 3 boyutlu yazıcıların taşımacılık talebine etkisini inceleyecek. 2016’da 455,000 olan 3d yazıcıların 2020’de 6.7 milyona çıkması bekleniyor. 3d yazıcı, ürünlerin dünyanın herhangi bir yerinde yeniden üretilebilmesi demek. Taşıma talebini yer.

ABD’nin ekmek sepeti Kuzey merkez Kansas’ta çiftçiler iklim değişikliği terimine ifrit olsalarda, “hava olayları” vs başlığı altında aslında aynı konuları tartışıyorlar. Fakat olay o kadar politize ki konuşmak bile zor. ABD’de her sene 1.7 milyar ton üst toprağı kaybediyor. Bu toprak nemi tuttuğından “notill farming” – toprağı hazırlamadan tarım da var.

Mısır Zohr’da üretimi 900 milyon feet küp ile başlatarak 2017 sonuna 1 milyar’a 2019 sonunda da 2.7 milyara ulaşmayı hedefliyor.

İngiltere’de elektrik kesintileri kriz ihtimalinin abartıldığı, kapasite mekanizmalarının bunu sağladığı tartışılıyor. “Sektör düşük yedek kapasite sebebiyle çok gürültü yapsa da, ihtiyaç olduğunda fazlaca kapasiteyi sağlayabiliyor” demiş. Kim? Energy Intensive Users Group başkanı. Kapasite açık arttırmaları 2-3 milyar sterlin/yıl’a mal oluyor.

ABD’de Trump sonrasi düzenleyici otorite FERC’ün başkanı Norman Bayistifa etti, yerine Trump tarafından vekaleten Cheryl LaFleur’e görev verildi. Bay’in istifası sonrası FERC’in sadece iki üyesi kaldı ve bir üye daha atanana kadar toplanamayacak veya karar alamayacak.

Rusya’nın Arktik’teki Prirazlomnoye’den üretimi (Arktikteki ilk ve tek), 2013’te başlamıştı. 2015’te 5.18 milyon v üretimi 2016’da 15.7 mv’e çıktı. Arktik petrolü yüksek yoğunluklu ve daha çok yol yapımı ve havacılık sektörlerinde kullanılıyor.

ABD’de tüm ithalata %20 vergi gelirse, Meksika körfezine yakın rafinerilere yarar getirirken, ham petrol ithalatından oluşan 30 milyar $ vergiyi de hava yolları ve rafinericiler ödeyecek ve yansıtacak. Goldman Sachs’a göre ABD petrol arama ve üretim firmaları 20 milyar $ daha çok gelir elde edebilecek. Ortalama tüketiciye maliyeti 300-400$

Piyasada orta ve ekşi ham petrol eksiği var. OPEC’in 1.8 mv/g kesintisi en büyük sebep gösteriliyor. “Ekşi ham petrol çok ama çok değerli”, Andrew Wilson, BRS brokers enerji lideri. “Önümüzdeki aylarda Avrupanın oldukça büyük bir ekşi ham petrol açığı görmesini bekliyorum. ABD’nin ağır petrolü bile Japon alıcı bulmuş.

İngiltere’de enerji şirketlerinin yönetim kurullarındaki kadın sayısı %9. 2014 ile aynı. Ama kadın çalışan sayısı daha az. EDF nükleer santralde çalışacak bayanlar için sinema reklamı da veriyor. Ağır sektörlerde kadınlar gelecek görmüyor gibi

Petrol uzun pozisyonlar (satın alma yönü) yeni rekoru 421 milyon varile ulaşmış. Ama tüm alım hevesi piyasada karşılık bulmuş olabilir, ardından hızlı düşüş gelebilir. Bazı analistler ise daha çok heves var 80$’e gider demiş.

Liaoning, Kuzey doğu Çin bölgesi, 2011-2014 yılları arasında gelirlerini %20 daha yüksek göstermiş.

Grafik

Pil depolamanın ekonomisi daha da mümkün hale geliyor (BCG)

Pil fiyatlarının düşüşü (BNEF)

 

 

Aşağıdaki yorum Emin Danış’ın haftalık gaz yorumudur:

Haftalık Doğalgaz Piyasaları Görünümü

Global LNG piyasalarında bu hafta genel olarak fiyatların gerilediğini Asya piyasalarında spot LNG fiyatlarının kayıplarını genişlettiği görüldü.

Önceki yorumlarımızda Uluslararası piyasalarda Şubat ayından itibaren LNG arzında görülecek artışın fiyatları aşağı yönlü olarak baskılayacağının altını önemle çizmiştik. Japonya geçtiğimiz aylarda soğuklar nedeniyle kış dönemi için yüksek miktarda alım yapmıştı. Hava sıcaklıklarına bağlı olarak talebin tahminlerin altında seyretmesi nedeniyle Japon ithalatçıların offload kargolara alıcı araması Mart teslim spot fiyatların kayıplarını genişletmesine yol açıyor.

Geçtiğimiz haftayı 8.00 $/mmbtu seviyesinden kapatan mart teslim spot LNG fiyatı 27 Ocak’ta haftayı haftayı 7.75 $/mmbtu seviyesinden kapattı. Nisan teslim fiyatlar ise bu hafta 7 $/mmbtu seviyelerinden işlem gördü.

ABD LNG İhracatı Yönünü Avrupa’ya Çevirdi

ABD’deki konvansiyonel olmayan gaz üretiminin artmasıyla birlikte kademeli olarak büyük üretim artışının yaşanması ülkenin LNG ithalatçısı konumdan ihracatçıya dönüşmesini sağladı. ABD’nin konvansiyonel olmayan gaz üretimini arttırması kadar üzerinde en çok konuşulan bir diğer konu da ABD LNG ihracatının Avrupa için kurtarıcı Asya piyasaları içinse oyun değiştirici olup olmayacağıydı.

ABD’den yapılan ihracatın nereye gideceğini belirleyen en temel unsur ise taşıma maliyetlerinden fiyata ve talebe kadar birçok değişkene bağlı olarak oluşan marjlar. Asya piyasalarında 2011 sonrası dönemde Japonya’nın artan talebi ile hızlı bir şekilde yükselen ve 2014 yılında 19 $/mmbtu sevilerine çıkan fiyatları geride bıraktık. LNG arzındaki artış ve Japonya’nın Nükleer santralleri açma kararı alması Asya piyasalarında fiyatları baskılıyor. Avrupa’da ise talepteki toparlamanın devam etmesine bağlı LNG ithalatının 2016’yı artışla kapattığını gördük.

Kesinleşmemiş verilere göre ABD’den 2016 yılında yapılan LNG ihracatına baktığımızda(re-export dahil) en yüksek payın yüzde 47.8 ile Latin Amerika ülkelerinde olduğunu görüyoruz. İkinci sırada yüzde 29.4 ile Asya gelirken sırasıyla Orta Doğu yüzde 12.8 ve Avrupa yüzde 10.

Burada ihraç edilen LNG’nin re-export olup olmaması ve diğer parametreleri değerlendirme dışında bıraktığımın altını çizmekte fayda var. Burada ihracatın lokasyonlara göre dağılımı bize çok daha önemli bir şeyi gösteriyor. 2016 yılında ABD’nin LNG ihracatında beklentilerin aksine ağırlık Asya ve Avrupa yerine marjlara bağlı olarak Latin Amerika ülkeleri oldu.

Ocak ayında Fransa’nın güneyindeki iletim sistemiyle alakalı sorunlar, soğuklara bağlı İspanya ve Türkiye’nin ilave spot LNG talebi fiyatları yükselttiği gibi ABD’den çıkan kargoların Asya’da gevşeyen fiyatların da etkisiyle yönünü Avrupa’ya çevirmesine neden oldu. ABD çıkışlı kargolar için Avrupa’nın Şubat ve Mart ayında da yüksek marjlar nedeniyle ihracatta öne çıkmaya devam edebileceği değerlendiriliyor.

Fransa’da Fiyatlar Geriledi

Fransa’nın Güneyinde iletim sistemindeki sorun ve yüksek talep nedeniyle yükselen fiyatlar 20 Ocak’ta 45 Euro/MWh’a yükselerek son 5 yıldaki en yüksek seviyeyi görmüştü. Şiddetli soğukların etkisini yitirmesiyle birlikte fiyatların bu hafta gerilediğini gördük. İspanya ve Fransa’da geçtiğimiz hafta 9.20 $/mmbtu olan liman teslim fiyatlar bu hafta 7.55 $/mmbtu’ya geriledi.

Geçtiğimiz haftayı 40 Euro/MWh’dan kapatan Güney Fransa Hub kontratı bu hafta 30.30 Euro/MWh’a geriledi. Geçtiğimiz haftayı 15.12 Euro/MWh seviyesinden kapatan Kuzey kontratı 27 Ocak’ta haftayı 9.05 Euro/MWh’dan kapattı.

NBP’de geçtiğimiz haftayı 6.87 $/mmbtu seviyesinden kapatan gelecek ay vadeli kontratlar 27 Ocak’ta gerileyerek haftayı 6.47 $/mmbtu’dan kapattı.

Henry Hub’da vadeli ve spot fiyatlarda bu hafta yükseliş görüldü. Geçtiğimiz haftayı 3.20 $/mmbtu seviyesinden kapatan gelecek ay vadeli kontratlar 27 Ocak’ta haftayı 3.39 $/mmbtu seviyesinden kapattı. Henry Hub’da geçtiğimiz haftayı 3.21 $/mmbtu’dan kapatan spot fiyatlar ise 27 Ocak’ta haftayı 3.29 $/mmbtu’dan kapattı.

TOTAL, GKRY Block 11’de Yaz Başında Sondaja Başlayacak

Doğu Akdeniz’deki doğalgaz rezervleri bölge ülkeleri arasındaki sorunlar ve gazın piyasalara nasıl ulaştırılacağına ilişkin belirsizlikler nedeniyle büyük ölçekte ticarileştirilemezken 2015’de Mısır’ın Zohr sahasındaki keşif bölgede kartların tekrar karılmasına neden oldu.

Sürecin biraz başına gidelim, Fransız TOTAL’in 2013 Şubatında Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin Sözde MEB’de yer alan 10 ve 11. Parseller için arama ve sondaj lisansı almıştı. Fakat planlanan sondajlar çeşitli nedenlerden dolayı gerçekleştirilememişti ve şirket 10. Parseli terk etmişti. Mısır’ın Zohr sahasındaki dev keşif bu sahaya 6 km uzaklıkta bulunan 11. Parselin önemini oldukça arttırdı.

Geçtiğimiz Aralık ayında GKRY 6-8 ve 10. Blokları içeren 3. Tur lisans sürecini sonuçlandırmıştı. 6. Parsel lisansını ENI ve TOTAL ortaklığı, 8. Parseli ENI ve 10 Parselin lisansını ise Exxon Mobil ve Qatar Petroleum International ortaklığı almıştı.

TOTAL’in MENA bölgesi arama-üretim Başkanı Stephane Michel geçtiğimiz günlerde şirketin 11. Parsel için sondaj kararı aldığını açıklamıştı. Güney Kıbrıs Enerji Bakanlığı ise önümüzdeki Haziran-Temmuz aylarında şirketin 11. Parseldeki sondaja başlamasını bekliyor. 11. Parsel Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki MEB’i çakışmıyor fakat buradaki parselde ciddi bir rezerv tespit edilmesi durumunda tartışmalı diğer sahaların sondaj ve olası rezerv keşifleri nedeniyle Türkiye’yi GKRY ile yeni bir krizin içine sokabileceği ihtimali unutulmamalı.

Lübnan ilk Offshore İhalesindeki Sahaları Açıkladı

7 Ocak’taki EAK yorumumda, Lübnan’daki yeni Hükümet tarafından çıkartılan 2 kararname ile 2013’den bu yana donan Doğu Akdeniz’deki offshore sahalarında petrol ve gaz arama ihale sürecini tekrar başlatma kararı ile aldığını ifade etmiştik.

26 Ocak’ta Lübnan Petrol İdaresi tarafından Lübnan’ın Doğu Akdeniz’deki MEB’i içindeki sahaları için yapmayı planladığı ilk tur lisans sürecinin ayrıntıları açıklandı. Buna göre ilk turda 1-4-8-9 ve 10. Bloklar için lisans verilecek. Şirketler söz konusu sahalar için 15 Eylül 2017’ye kadar tekliflerini verecek.

İkinci ön eleme turu ise 2 Şubat’ta açılacak.

Beyrut yönetimi tarafından ülkenin Doğu Akdeniz’deki söz konusu sahalarda 2.7 trilyon metreküp doğalgaz ve 865 milyon varillik petrol rezervi olduğunu tahmin ediliyor.

İsrail, Yunanistan, GKRY ve İtalya Enerji Bakanları D. Akdeniz Boru Hattı İçin Buluşacak

Doğu Akdeniz’de kıyısı olan ülkeler arama ve sondaj çalışmalarına devam ederken keşfedilen rezervlerin ticarileştirilmesi ise halen en büyük sorun olarak ortada durmaya devam ediyor. Doğalgazın denizin altından döşenecek boru hattı ile Yunanistan üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması seçeneklerden bir tanesi.

Bu amaçla İsrail, Yunanistan, GKRY ve İtalya arasındaki görüşmeler geçtiğimiz hafta Brüksel’de devam etti. İlgili ülkelerden hükümet yetkililerin yürüttükleri görüşmeler Şubat ayında İsrail’de yapılması planlanan 4 ülkenin enerji bakanlarının katılacağı zirveye hazırlık amacıyla gerçekleştirildi.

Hatırlanacağı üzere Yunanistan ve GKRY Doğu Akdeniz doğalgaz boru hattının proje fizibilte çalışmaları için Avrupa Komisyonu’ndan mali yardım almıştı. Proje için ön mühendislik ve tasarım öncesi çalışmaların bu yılsonunda tamamlanması planlanıyor. Yaklaşık uzunluğu 2000 km olması planlanan boru hattının toplam maliyeti 5.7 milyar dolar olarak ifade edilse de boru hattının izleyeceği güzergahın tektonik bölge olması ve derinlik nedeniyle maliyetin bu rakamın çok daha üzerinde olacağı tahmin ediliyor.

Rusya Federasyon Konseyi Türk Akımını 1 Şubat’ta Oylayacak

Türk Akımını anlaşmasının geçtiğimiz Aralık ayında TBMM’den geçmesi ve Cumhurbaşkanı tarafından imzalanması sonrası sıra Rusya’nın anlaşmayı onaylamasına gelmişti. Türk Akımı anlaşması 20 Ocak’ta da Rusya Parlamentosunun alt kanadı olan Duma’da onaylanmıştı. Parlamentosu’nun üst kanadı olan Federasyon Konseyi, Türk Akımı anlaşması ile ilgili yapılacak oylamayı, 1 Şubat’ta gerçekleştirilecek oturumun gündemine aldığını duyurdu.

Rusya’nın da anlaşmayı onaylaması proje açısından önemli bir kilometre taşı olmakla birlikte projenin inşaata başlayabilmesi için devam çalışmaların halen sürdüğünü ve Rusya tarafından daha önce yapılan açıklamaların gerisinde kaldığını görüyoruz. Projenin deniz kesimi inşaat sözleşmesi geçtiğimiz ay imzalanırken projede inşaat çalışmalarının en erken 2017’nin üçüncü çeyreğinde başlayabileceği değerlendiriliyor.

Global Energy Research Partners Araştırma ve Strateji Direktörü Emin Emrah Danış  

@emindanis & @edanisenergy

Hindistan’da 648 MW tek bir lokasyondaki güneş santrali, Çinliler 850 MW’ı yakında tamamlayıp geçecek. Otonom arabalarda müşteriler o kadar sıcak olmayabilir, bu tip teknolojier yıkıcı da olsa geçiş adım adım olabilir. Atlantic Council’in yeni yönetime doğal gaz politika önerilerinin son kısmı Türkiye için de ilginç mesajlar içeriyor. Kanada’da kule başına üretkenlik daha yavaş fakat son yıllarda hızlı artmış. Petrol piyasalarını analiz ederken çıpa ve dalga yöntemini kullanıyorum, çıpa ne ? (opec anlaşması) dalga ne? (anlaşmaya uyum). Çıpa trendi etkilerken, dalga trend üzerindeki oynaklığı etkiliyor. bugün OPEC ülkelerinden biri ile ilgili Oxford Analitica artacak şiddet uyarısı yapmış.

Bilgiler

Hindistan’ın güney eyaleti Tamil Nadu’da bir noktadaki en büyük güneş santrali 648 MW kapasite ile tamamlandı. 10 km2 alanda, 661 milyon $, 2.5 milyon panel, 576 inverter ve 6000 km kablo kullanıldı. 8500 kişi ile 6 ay sürmüş. Çin yakında 850 MW’ı 27 km2’de inşa edecek. Çok fazla suya ihtiyaç olacak camları silmek için – yeni iş kolu

Kanadadaki petrol ve gaz kule üretkenlikleri ABD’ye kıyasla son yıllarda çok hızlı artmış. ABD’de Permian’da 4 yılda 4 katı olmuş(150 BOE’den 600 BOE). Kanada’nın Batı Kanada Sedimentar Baseni (WCSB)’deki Pembina Cardium petrol ve Montney gaz üretkenlikleri daha da artabilir. Gelecek birkaç yılda iki katın üzerinde artabilir.

Otonom sürüşte herşey güzel de olsa kamuoyu algısı hala negatif. Deloitte’un anketinde 17 ülkede 22000 müşteri üzerinden şüphecilik ağır basıyor. “Otomobil üreticileri daha fazla yatırım yapma baskısı altında ama geri dönüşler daha belirsiz”. Amerikalıların %75’i otonom araçların güvenilir olmayacağını belirtmiş. Önce tüketici güveni

2016’daki en önemli 13 enerji (ABD’de)gelişmesinden benim önemli bulduklarım: Araba üreticilerinin mobilite hizmetlerini kabullenmeleri, ABD ilk deniz rüzgar türbini, şirketlerin temiz enerjiyi kabulü ve hedefleri, FERC 745 ile talep katılımının federal seviyede düzenlenmesi ve Paris anlaşması

“Yeni ABD yönetimi için Doğal gaz diplomasisi stratejisi” raporunun son 3 paragrafı ilginç. Boğazlardan LNG geçişine izin verilmeli gibi bir anlam çıkıyor. ABD’de doğal gaz ve LNG’deki stratejik pozisyonunu işbirlikleri, varlıkların (LNG terminalleri vs) artmasını sağlayarak stratejik pozisyonlanmalı

ABD yönetiminin öncelikli 50 projesinin toplam hacmi 137.5 milyar dolar, %50 özel sektör yatırımı hedefleniyor. Enerji projeleri Doğu elektrik hatları (720 mil, 2.5 milyar $), TransWest HVDC hattı(3 milyar$), Wyoming Rüzgar projesi (+1000 türbin, 5milyar$), Atlantik yakası gaz boru hattı (5 M$), California enerji depolama ve şebeke modernizasyonu

Güney Sudan (2011’de Sudan’dan ayrıldı), petrol üretimini 2017/2018 döneminde 2 misline-290,000v/g’e çıkarmak istiyor. 2013’e kadar üretimi 245,000 v/g’e çıkaran firmalar CNPC, Petronas ve Hindistan’ın ONGC Videsh’iydi. Geçmişte üretimlerini 350,000 v/g’e kadar çıkardıklarını iddia ediyorlar.

ABD’nin, Meksika’dan aldığı petrolün %97si ağır Maya ham petrolü~500,000v/g. Meksikanın ABD’de gaz alımları ise aylık 4 bcm’e yaklaşmış, grafikte mevsimsellik çok zayıf. ABD’nin Arap körfezinden alımları daha fazla ağır petrollere kaymış durumda, malum hafifler elinde çokça var.

BP enerji görünümüne göre petrol talebi 110 mv/g’ü 2035’de bulur. OECD ülkelerinde talep 8 mv/g gibi düşer, 23 mv/g de gelişmekte olan ülkelerden gelir. Üretim, ABD, Kanada, Rusya ve OPEC’ten.

Grafik

BP’ye göre 100 milyon içten yanmalı otonom araç petrol talebini 400,000 v/g azaltır. (%25 verimlilik ile)

Petrol ve gaz kulelerinin verimlilikleri (ABD ve kanada) –ARC Energy

 

 

 

 

Petrol ürünleri petrol fiyatını belirler gibi. Benzindeki stoklar fiyat düşüş sinyali olabilir. Suudi Arabistan rezervlerini bağımsız firmaya belirletti ve onaylattı, sonra açıklayacak. Petrochina şeyl üretimini arttırırken, IHS’in refracturing’i anlattığı yazısı önemli, şeyl’de maliyet düşmeye devam edebilir: yeni kuyu açmadan mevcut yatay kuyularda yeniden çatlatma teknolojisi. Başarı oranları yüksek. İşte gelişmemiş ülkeler petrol bulunca bela oluyor söylemlerine karşı ABD eyaletlerinin de petrol fiyat düşüşü ile girdiği resesyon grafiği aşağıda. Karbon vergisi topla sosyal yardım yap, ilginç.

Bilgiler

“Petrol ürünleri piyasası 6-8 hafta öncesine göre daha kötü durumda”, Pacific Investment Management’tan Sharenow’ın sözü, eğer tüketiciler daha fazla petrol ürünü tüketmez ise, 2016yı tekrar yaşarız. Stok seviyeleri hala yüksek iken benzin talebi ABD’de 15 yılın dibinde. 22 yılın en yükseği 31 günlük talebi karşılıyor benzin.

IHS Markit’e göre, refracturing (tekrar çatlatma ile) tekrar kuyu açmak yerine mevcut kuyularda tekrar çatlatma yapmak yeni bir verimlilik kaynağı. 3 temel teknik var : Diversion, CT Frac, Mekanik izolasyon. Makale detaylı şekillerle anlatıyor.

Suudi Arabistan rezervlerini Gaffney, Cline &Associates tespit etti. Suudi Arabistan yılda 3 milyar varil petrol çıkarıyor. 266.5 milyar varil rezervi olduğu tahmin ediliyor. Exxon’un 25 milyar varil rezerve karşılık 350 milyar $ piyasa değerine sahip.

EIA’e göre 2016Ç4’te stoklar 2 mv/g arttı. 2018’e kadar hem üretim hem tüketim artacak ama tüketim biraz daha hızlı. Bu tip tahminleri okurken, politik olduklarını unutmamak lazım. Stokların hızla düştüğü bir dönem öngörmüyorlar.

EPRI’nin microgrid raporu paralı ama özetten anladığımız farklı microgrid modelleri var. Kısaca güneş PV gibi, tüketici microgridleri mi, dağıtım şirketi microgridleri mi? Ama şebeke dayanıklılığı için etkili yollardan biri olarak görülüyor.

Çin yurtdışına para çıkışlarını engellemeye başlayınca, İngiltere, Amerika ve diğer piyasalarda Çinli alımları düştü.

PetroChina 2020’ye kadar Sichuan eyaletinde 10 bcm/yıl şeyl gaz üretimi hedefliyor. Geçen sene 2.3 bcm/yıl aynı yerden şeyl gaz üretti. Çoğunlukla 120 kuyudan ve 220 km boru hattı ile. Önümüzdeki 4 yılda 600 kuyu planlıyor.

Brookings’deki makalede, karbon vergileri sonucu düşük gelirlinin uğrayacağı negatif etkiyi azaltmak için gelirleri sosyal yardıma kaydırmanın etkisi anlatılıyor. Makale kısaca bu diğer gelir gruplarına çok zarar vermeden fayda üretir diyor.

Sadece Araplar, Ruslar petrol gelirleri düşünce resesyona girmiyor. ABD’de 8 petrol eyaletinden 6sı petrol fiyat düşüşü ile resesyona girmiş. Sadece Montana ve Texas’da o da çok sınırlı büyüme görmüş.

La nina, Güney doğu Asya’ya yağışlı hava, Kuzey Amerika’ya sıcak yaz ve soğuk kış, Arjantin ve Brezilya’ya kuraklık getiriyor. Tüm bir emtia fiyatlarını etkiliyor. 2016/2017 zayıf La nina olarak kapanıyor. Pasifik okyanusunun üst 300 m ısınmaya başlamış. 2017 sonuna doğru El Nino görebiliriz.

Grafik

Dünyanın en yüksek petrol rezervlerine sahip ülkeler ve şirketler (WSJ)

Sadece Araplar ve Ruslar değil, ABD’nin gelişmiş eyaletleri de petrol fiyatları düşünce resesyona giriyor. (Oilpro)

 

Serkan Sahin’in yorumu burada. BP istatistik değerlendirmesi 2017 notları aşağıda. Bir içecek firmasının kamu riskleri matrisi bence enerji sektörü tarafından da görülmeli. ABD rafinerileri ağır petrole ihtiyaç duyuyor, Trump’un Keystone vs kararı bu yüzden önemli.

Bilgiler

BP İstatistik Görünümünde bazı başlıklar, elektrikli arabalar artsa da, petrol talebine asıl darbeyi ulaştırmada verimlilik, inovasyon vuracak. Gaz daha önemli olacak, LNG ile küresel bir bağlantılı pazar olacak. Kömür talebi pik yaptı. Petrol talebi artacak ama petrokimyadan. Küresel kömür talebi dönülmez akşamın ufkunda gibi

FT’nin BP raporuna dair ilk haberi: dünya uzun dönemli bir arz fazlası olabilir. Petrol talebinin yakın dönemde düşüşe geçeceğini düşünen üreticiler ellerindeki varlıkları hızla üretime alacaklar.

BP İstatistik Görünümü yayınlandı. Negatif eleştiriler : “BP istatistikleri hala Çin’in petrol ve kömür tüketimini daha fazla gösteriyor”, “Geçen seneki haberimiz (Son dakika: Petrol ve Gaz şirketi gelecek petrol ve gazda dedi”, “BP bazı petrol varlıklarının rehin kalabileceğini belirtti”

Yeni tip pompajlı hidro tipleri : Stensea/Beton küre tarzı su altında depolama (küre içindeki suyu boşaltıp doldurarak), basınçlı hava torbaları ile su altında hava sıkıştırma, enerji adası fikri/denizin altında bir su birikintisine su boşaltıp pompalama, rüzgar türbileri ile su depolama (bir zaman Türkiye’de de EİE gündeme getirmişti, Alman projesi)

Greenpeace’in yayınladığı dökümanlara göre bir içecek firması, şeker vergisi ve depozito ödemeleri ile plastik şişelerin toplanmasına karşı lobi yapıyor. Karbon fiyatını hazırlan değil izlede almışlar. Dökümanlar burada, burada ve burada. Bu tip dökümanlar bu büyük kurumların risk yönetimlerini anlamak açısından ders niteliğinde.

Politik sorunlara rağmen Nijerya’nın ABD doğu sahiline petrol satışı geçen sene %15 artarak 200,000 v/g olmuş. ABD rafinerilerindeki mevsimsel bakım sebebiyle rafineri çalışmalarında düşüş oldu. Bu da ABD körfezindeki ham petrol alımlarını 390,000 v/g azalttı. Körfez ülkeleri petrol fiyatı düştükçe 66 milyar $ Uluslar arası tahville borçlanmış

“ABD rafinerileri Latin Amerika ve Arab körfezinden daha ağır petrolü işlediği için, artan ABD üretimi (hafif petrolü) bu ağır variller için bir ikame değil, en azından geniş bir rafineri revizyonu olmadan”. Rusya’nın Avrupa’ya gaz tedariği geçen sene aynı döneme göre %25 yukarıda.

Nature Energy’den lityum pillerdeki pozitif elektrotlarda nano lityum florit kullanma üzerine Kore’den bir makale ve eleştirisi.

Grafik

BP Enerji Görünümü 2017, yorumlar yukarıda

Bir içecek firmasının kamu risk matrisi ve lobi odağı

Aşağıdaki yorum Serkan Şahin’in hafta ortası petrol yorumudur:

“EIA stok verilerinde en ilginc veri PADD 3’de ihracat dususune ragmen artan ticari petrol stoklari. 1.19 milyon varillik bir artis var. Bu artisin bence geldigi nokta Permian Delaware Basin ve muhtemel Oklahoma Woodford. Bunu da test etmek icin Propane stoklarina bakiyorum ve orada 2 milyon varillik dusus goruyorum. Boylece kis mevsimi kaynakli propane talebinin arttigini ve dogalgaz sivisi ve dogalgaz talebi destekli ham petrol ve kondensat uretiminin stoklara yansidigini dusunuyorum.

Bugun verilere daha fazla girmeden bir yanilgi uzerine konusmak istiyorum. Ham petrol stoklarinin tamamen sifirlanmasi gercekci degildir. Fiyatlarin dengelenmesi icin bunun gerceklesmesini beklemek de gercekci degildir. Stoklar icin bir optimum seviye vardir ve optimum seviyenin alti ve ustu sizi backwardation ya da contangoya goturur. Ayrica her bolgenin kendi stogunun kendi karakteristik durumu vardir. Kuresel stok verilerine bakarak fiyatlari anlayamasiniz. Arzda toplam miktara bakarak stok dengesini anlayamayacaginiz gibi. Bu nedenle OPEC anlasmasinin uzerinden “Gunde 1.8 milyon varil/gunluk bir dusus butun stoklari ne kadar surede eritir?” gibi bir yaklasim yanlistir, yanilgiya goturur. Stoklardaki bolgesel ve ham petrol cinslerine gore optimum seviyeleri anlar ve rafinerilerin optimum kullanim oranini bulabilirseniz, OPEC anlasmasinin ne kadar bir sure ile devam etmesi durumunda basarili olacagini anlarsiniz. Peki ya benchmark ham petroller icin c1-c7 spread (birinci ay ve yedinci ay kontralarin farki) icin makul stok seviyesi nedir? Bu sorulari sormadan OPEC anlasmasini anlayamazsiniz.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Bugün GM’in EV’ler cep telefonları gibi, nerede isterseniz şarj ederseniz (şehir içi için), benzin istasyonlarından daha konforlu bir dolum ilginç yaklaşım. Timera Energy’nin LNG esnekliğindeki metodolojisi çok iyi, bugün sadece o yazı okunur. Cargill tarihi ile ilgili Fransızca yazı da tarım emtia ve petrol emtia ticareti arası farkı gösteriyor. Fransa’daki elektrikli ısıtma talep yükü gerçekten yüksek, normal dönemin 2 katı. Londra’da hava kirliliği 48 saat için Pekinden yüksekti. Bugün çok iyi grafikler vardı, tam rapor/sunumluk.

Bilgiler

General Motors’un Bolt geliştirme müdürü Gess’in açıklamaları ilginç :”konfor, güvenlik ve kullanım kolaylığı” elektrikli arabaların(EV) önemli satış avantajları; “EV’leri cep telefonu gibi düşünün, evde, işte veya şarj istasyonunda doldurabilirsiniz”. Satın alanlar “Erken teknoloji geçişi yapanlar”, yüksek eğitimli vs. Alsak mı? CV’ye yazarız

LNG ithalat esnekliği iki çeşit: Tip A – Kargo yönlendirme, Tip B- LNG terminalde depolama. Spot fiyat oynaklığı kısa dönemli bir fenomen. NE kadar kargonun yönlendirilebileceği, bulunabilirlik, fiyat vs. dahil. Bu yazı okunur.

Gazprom başkanı devlet başkanı Putin’e hesap verirken ki konuşmalar Gazprom websitesinde.

Cargill neden Cenevre’de yerleşti? Cargill’in tarihini anlatan Fransızca yazıyı Google translate fena çevirmiyor. 1952’de Panama’daki ofis yürümüyor. İsviçre’de karar kılarken hükümet ve kanton Şubat 1956’da senede bir defa 50,000 franc’a anlaşıyor. Aynı zamanda lokasyon, çok iyi iletişim sistemleri altyapı tercih sebebi.

Londra hava kirliliğinde Pekin’i geçmiş. Sebebi soğuk, sabit hava ve esmeyen rüzgar. Pazartesi itibari ile 48 saat boyunca Pekin’den daha kötüydü. Pekin rekor olarak 190’ı bulduğu dönemde Londra 197’yi buldu. PM2.5 (toz) için Hava Kalitesi endeksine göre (AQI) 2011’den beri en kötü sonuç. King’s College’a göre sebep trafic ve odun sobaları.

“Fransa kendi elektrik talebini karşılayamıyor”. Ocak ortası itibari ile reaktörleri devreye de alsa(55 GW/63 GW nükleer kapasite), ısıtmanın elektrikle olması 2012’deki gibi bir sorun. 2012’de talep neredeyse iki misline çıkmıştı. 12200 MW ithalat kapasiteye karşı 8 GW ithalat ile aşırı soğuklardaki elektrikle ısıtma talebinde zorlanıyor.

BNEF haftalık haber bülteninde Trump kömürü ayağa kaldırmak istese de, dünyada yenilenebilir yatırımları hızla artıyor demiş. Nasdaq CELS (temiz enerji ürün imalatçıları) da gayet güçlü. Haberde mesaj, dünyada gelişmekte olan ülkelerde yatırımlar, fonlar hızla devam ediyor. S&P Küresel Temiz Enerji endeksi de gayet güçlü. Şimdilik

Suudi Arabistan’ın doğalgaz üretimi, elektrik için ham petrol tüketiminin 3’te 1’ini ikame etmiş durumda. 2015’teki 900bin v/g pik talepten 700binv/g düşmüş. Suudi elektrik üretiminde mevsimsellikten yazın tüketimler pik yapıyor. OPEC’e katılma başvurusu yapan Ekvatoryal Gine 200,000 v/g üretimi var, ortalama 160,000v/g ihracatı var.

Clipperdata’da yine ilginç bir nokta: WTI net-uzun (net long) pozisyonlar rekor seviyelere ulaşmış. Bu da fiyatların artacağına dair beklenti demek. Ama Clipperdata uyarıyor: bu rekor seviyeler piyasanın dönüş noktaları olabilir. 2014’teki rekor pozisyonlarda petrol 108$/v (sonra düştü), en düşük olduğu dönemde petrol 20$/v di.

Petrol arama/üretim sektöründeki otomasyon, bugün çok retweet edildi. “Bu sadece kuyuyu otomatize etmek değil, , bu aynı zamanda kuyu üstakışında herşeyi otomotize etmek” demiş BP uzmanı.

Permian neredeyse ABD’deki petrol kulelerinin yarısına sahip. “Permian tiremisu gibi, bir çok katmandan oluşuyor”.

Genel, geçen sene ortalama 53300v/g petrol üretti. Bu ay Taq Taq ve Tawke’den 44000v/g ortalamayı buldu. 2016’da sermaye harcamaları 61 milyon $, net borç 240 milyon $. Ayrıca gaz varlıklarının da kitap değerini düşürecek

Grafik

Küresel petrol stoklarının büyümesi (Spencer Welch, IHS)

Fransa’da elektrik talebinin ısıtma(kırmızı) ve diğer tüketim(mavi) olarak kırılımı (RTE, Energy Transition)

Fransa’nın 7 Ocak’ta talebini karşılamak için yaptığı ithalat ve ülkelere dağılımı

İngiltere’de LNG esnekliği – Tip A Spot fiyatların artış eğilimini takip eden dönemde LNG geliyor, LNG gelince fiyatlar yumuşuyor (Timera – Energy)

İngiltere gazlaştırma miktarları ve stokların 12 aylık görünümü(Timera – Energy) Gazlaştırmada fiyatlardan çok fiziksel terminal kısıtları ve kargo lojistiği etkili oluyor

Tarih

8 Haziran 2000, Milliyet

ABD enerji politikaları söylendiği gibi mi şekillenecek yoksa yumuşak bir geçiş mi olacak. İngiliz hükümeti yeni sanayi stratejisinde pil araştırma merkezi önerisini değerlendirecek. Trump’un America First Energy Plan’ında yenilenebilir kelimesi, güneş, rüzgar geçmiyor.

Bilgiler

Bu hafta, Salı API’nin ABD petrol arz raporu; Çarşamba EIA haftalık petrol ve benzin stokları raporu; Perşembe EIA haftalık doğal gaz depolama; Cuma Baker Hugher haftalık ABD kule sayım raporu yayınlanacak

Rex Tillerson ile ilgili FT’deki makalede kısaca, Shell’in bir yıl gecikerek iki misline (20 milyar $) mal ettiği Sakhalin 2 projesine göre, SAkhalin 1’i zamanında ve %30 pahalıya mal etti. Exxon’da 1989’da Exxon Valdez tankerinin 257,000 v petrolü denize döktüğü olay sonrası OIMS (Operations Integrity Management System)’i başarı ile ile uyguladı.

2016’da WSJ enerji uzman güncelerinin en iyilerinin konuları : Sürücüsüz arabalar çevreye zarar verebilir (daha fazla özel araba kullanımı), paylaşım ekonomisi istihdamı öldürür mü düzeltir mi? (majör bir değişim, önlem gerekebilir), büyük veri yenilenebilirin ekonomisini nasıl değiştirir? (şebekedeki yenilenebilir miktarının artmasını sağlar)

WoodMacKenzie’nin 2017’de izlenecek 6 küresel trendi: Dünya Trump’a göre düzeltme görecek mi, Karbon hangi yöne hareket edecek, Pik talep ötelenecek mi, Şirketlerin yatırıma geri dönüşünün dinamikleri, OPEC işlevsel de kalsa kararları rakiplerine yarıyor, güzel günler geride kaldı, popülizm en büyük risk

İngiliz hükümeti “Sanayi stratejimizi inşa etmek” yeşil dökümanında pil teknolojisi, enerji depolama ve şebeke teknolojisi konusunda yeni bir araştırma enstitüsü kurulması fikrinin değerlendirmesini istedi.

Beyaz Saray sayfasında yayınlanani 337 kelimelik “An America First Energy Plan”’da yenilenebilir enerji kaynakları, rüzgar, güneş kelimeleri bile geçmiyor.

Bank of America tahminleri : “İran nükleer anlaşmasının tamamen geri çekilmesi zor”, Brent 2017 ortasında 70$’ları görse de sene sonuna 60$/v’e düşebilir.

Çin ham petrol gelecek kontratları kurabilir mi? Yuan tabanlı zor. Shanghai Uluslar arası Enerji borsası yeterli desteği alamadı. Asya’daki tüketiciler Platts’ın ticaret penceresi “Market on Close”’da fiyat keşfi yapıyorlar. Asya’da fiziksel olarak ağır petrolün daha çok ticareti yapılıyor. Oman kontratı bile Asya gerçeğini yansıtmakta yeterli kalmıyor.

Suudi petrol bakanı “Şeyl gelip bizi geçecek diye uykusuz kalmıyorum. Bunu başarabileceğini de düşünmüyorum”

Ekvator Ginesi, OPEC’e katılmak için başvurdu

Grafik

ExxonMobil dünyada nerelerde yatırım yapıyor.

Tarih

26 Ocak 1993, Milliyet

Aşağıdaki yorum Serkan Şahin’in yorumudur:
“OPEC Anlasmasi sonrasi telasin yarisinin anlasmanin bir sonraki OPEC toplantisina kadar surdurulup surdurulemeyecegi, yarisinin ise bir sonraki OPEC toplantisindan sonra anlasmanin yururlukten kalkamasi durumunda OPEC uyesi olan ve olmayan ulkelerin uretim seviyelerinin tekrar hangi noktaya gelebilecegi uzerine yogunlastigini goruyorum. Anlasmaya tabi olan ulkeler arasindan OPEC uyesi olmayanlarin icinde muhtemelen tek dikkat ceken ulke ise Rusya. Rusya’nin uretim kapasitesi ve teknik olarak ureitimini ne kadar daha artirabilecegi merak konusu.  Ben ozellikle yine burada size uretim verileri veya tahminleri vermeyecegim. Ancak biraz beyin jimnastigi olsun biraz da beraber bir analist gibi dusunelim istedigim icin bazi sorular sorup cevaplarini vermeden birakacagim. Bu sorulara dogru verilecek cevaplarla Rusya’nin ileriki hamlelerini kendiniz de tahmin edebilirsiniz.

Cogu defa cok yanlis sekilde Rusya’nin ve Sovyetler Birligi zamanindaki uretim kapasitesinin kiyaslandigini goruyorum. Sovyetler Birligi’nin elindeki buyuk silahlardan Samotlor ve Romashkinskoye bugun Rusya’nin elinde yok. Dev Samotlor sahasinin tukenmislik orani bugun %90’in uzerinde. Vankor ve Priobskoye gibi sahalar bugun Samotlor ve Romashkinskoye’ye destek vermeye calisiyor ancak durumlari Rusya’yi Sovyetler’in elindeki guc gibi bir guce ulastirmak icin yetersiz. Peki bu durumda Rusya teknik olarak operasyonel maliyetleri daha yuksek ve uretimi daha hizli azalma egilimindeki orta seviye sahalar ile bu uretim artisini daha ne kadar destekleyebilir? Ayrica Rusya’nin gittikce kuzeye ve doguya kayan uretimi onu daha maliyetli bir uretim profiline suruklerken. Kuzeye gittikce artan kondensat ve dogalgaz sivilari uretimi ise hem talebin dusuklugu hem de bati rotalari icin hayati olan Urals petrolunun incelmesi sorunsalini ortaya cikariyor. Bu durumda Rusya Urals’in artan “kalite farki (quality premium)” nedeniyle ozellikle Akdeniz piyasasinda yasayacagi rekabet sorununu nasil asacak? Artan ic ve dis fuel oil talebini karsilamak icin dah agir petrol kaynaklarina ihtiyac duyan bir ulkenin bunca hafif saha sivisini ham petrol uretimi icerisinde gostermesinin maliyeti ne kadar daha karsilanabilir ve bunun icin optimum ham petrol fiyati nedir? Rusya operatorlerinin artan dis operasyonlarinda ihtiyac duydugu yatirimi dikkate alirsak ic operasyonlara ayrilabilecek yatirim miktari nedir ve Rus operatorler icin uluslararasi operasyonlarinin basabas (breakeven) fiyati nedir? Bu uluslararasi operasyonlardan elde edilen petrol turlerinin ne kadari yerli Rus petrolune rakiptir ve bunlarin hepsi icin optimum kar saglayacak pazar payi nedir?

İşi daha teknik ve karmasik yapacak baska sorular da buraya eklerim ancak hizli bir sekilde “bir cirpida” analiz yapabilen arkadaslarin gozden kacirdigi bazi sorulari buraya koyarak sadaca Rusya degil diger petrol ureten ulkeler ile ilgili tahminlerin hangi metodoloji ile yapilmasi gerektigine dikkat cekmek istedim. Bu metodoloji bir kisiyi gercek anlamiyla “analist” yapan metodolojidir.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”