Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdQ3M1SmI2SzVVekU
WEO 2016, sektörün amiral gemisidir. Özet ve sunumun üzerinden geçtim, aşağıda değerlendirmelerim var. Videoyu da izleyeceğim. Burada petrol talebinin zirvesini 2040’a ötelemeleri ilginç. Şöyle ki, sektörün en başarılı isimleri ile Daniel Yergin, Ed Morse gibi isimler ile görüşüyorlar, bunların analizlerini de kullanıyorlar. Fosil de çok iyimser, yenilenebilirlerde maliyet düşüş oranları çok muhafazakar geldi. Bir de petrol talebi düşerken, denizcilik yakıt talebi nasıl o kadar artıyor, anlamadım detayları inceleyeceğiz. Japonya nasıl iklim değişikliği yolunda hedeflerine ulaşıyor, orada kafam karıştı. Fukuşima öncesi ve sonrası Japonya elektrik üretimi grafiği çok ilginç, çok hızlı bir dönüşüm. S&P’nin Asya’da petrol sübvansiyonları raporu güzel, okuyordum WEO yüzünden yarım kaldı. Hep merak ettiğim bir konudur, Demirel “benzin vardı da biz mi içtik” dedi mi? 1979 yılındaki habere göre tam olarak söylediği bu değil
Bilgiler
Suudi Arabistan devlet sırrı niteliğindeki rezervlerini açıklayacak ama Bakan Falih’in açıklamasındaki en önemli nokta: “[Saudi Aramco] küresel LNG’de bir sonraki büyük oyuncu” olabilir. Suudi petrol rezervlerinin 70 yıl yani 260 milyar varil civarında olması bekleniyor.
OPEC anlaşmasında son durum: Libya, Nijerya ve İran’a özel durum hakkı (“special considerations”) tanınacak, Irak’a ise verilmeyecek. OPEC sekreteri Barkindo Caracas, Quito ve Tahran’a gidecek önümüzdeki günlerde.
Sabah bugün yayınlanacak WEO 2016’dan ilk duyumlar geldi. Küresel gaz talebi yıllık %1.5 artarak 2040’da payı %24’e yükselecek (bugün %21). 2040’a küresel gaz üretim artışının %24’ü Ortadoğu, %13’ü Çin ve %8’i Rusya’dan gelecek
Benzin istasyonlarına Tesla supercharger istasyonları ilk defa 12 istasyon ile Manaseer Grup’un 3 istasyonuna Ürdün’de olmuş. Şimdi ABD’de ilk olara Quick Check New York’a kuruyor. Total’de önümüzdeki 5 yılda 800’ü Fransa’da olmak üzere 5000 istasyonuna güneş paneli koyacak. 300 milyon $, 200 MW güneş kapasitesi.
USGS (ABD MTAsı), Batı Sibiryadaki Bazhenov formasyonunda 12 milyar varil petrol, +2 trilyon m3 gaz raporu
Texas’ın kuzey batısındaki Wolfcamp şeyl formasyonunda 20 milyar varil petrol olduğu tahmin ediliyor. 1.5 mv/g üretim eder gibi
Otonom kamyon yarışına Çin’de katıldı. Baidu, Çin’in google’i, Pekin’de mukim kamyon üreticisi Foton ile ekip kurdu.Çin de sektör büyüklüğü 300 milyar $ ve maliyetlerin %40’ı şöfor harcamaları.
el-Falih, Suudi Bakan, ABD’ye serbest ticaretin önemini anlatmış, ama ilgi çeken Paris anlaşmasını sahiplenmeleri
Permian baseni, Batı Texas’tan Meksika körfezine uzanan bölge, ABD’nin geri kalanı kadar aktif kuyu var. Üretimi 2mv/g, bu yılın yıldızı. 2016’da bölgedeki satınalma sayısı 93, toplamı 16.6 milyar $.
Danimarkalı Dong enerji Tayvan’da açık deniz rüzgar yatırımı yapmak için ofis açtı.
Oklahoma’daki depremler sonrası Texas’ta da yaşananlar araştırma başlatılmasına sebep oluyor. Depremler çatlatmadan değil, atık suların geri deşarjından oluyor.
Japonya’da önce güneşe çok teşvik verildikten sonra geri alınınca, 2016 ilk 6 ayda %24 arttı. Satışlar %25 düştü, Panasonic’in çeyrek karı da, yarıya indi.
Grafik
Asyadaki en büyük 12 petrol ürünleri tüketicisi, S&P Global
Fukushima öncesi ve sonrası Japonya elektrik üretimi (WSJ)
WEO 2016 – İlk bakış
World Energy Outlook 2016, genelde her Kasım’ın 2. perşembesi yayınlanır. Daha okuyamadık ama sunum ve özetlerden kısa bir derleme
WEO 2016, sektörün mutedil bakışını verir. Daha sağlamcıdır. Ciddiye alınır ve eleştirilir, verileri kullanılır. Sunum ve özetten pek Bir şey anlaşılmaz ama, okudum notunu çıkarıyorum.
– Ortadoğunun dünya petrol üretimindeki payı 2016’da 40 yılın en yüksek seviyesinde
– 2C senaryosu için elektrik üretiminde öngörülen rüzgar ve güneş oranını 2040’da %37’den %60’a çıkarmak gerek
– Elektriğin payı daha da artacak
– Çin ve Hindistan en büyük petrol ithalatçıları oluyor, Çin 18 mv/g, Hindistan 10 mv/g (bu talep değil, net ithalat)
– Çok ilginç bir tabir, elektrikçiler karışmış işe, tamam yeni petrol üretimi ABD’var da, giderek üretimi düşen “baz yük” petrol arzını nasıl kapatacağız gibi bir soru hissediliyor
– Petrol talebi sektörlere göre, deniz, hava taşımacılığı ve petrokimyadan gelecek deniyor, Kara taşımacılığında bir düşüş öngörüyor
– Gazın ve özellikle LNG’nin payı artıyor. Kömür Hindistan ve Güneydoğu Asya hariç düşüyor
– LNG dalgası, “ikinci bir doğal gaz devrimi” için hızlandırıcı. (bu sefer wording çok dikkatl olmuş, altın çağ vs yok)
İklim değişikliği, sübvansiyonlar yazılmış. Evet hedefler güzel de, yetmez demeye getiriliyor. İlk ilginç anekdot, “Yenilenebilire dayalı dönüşüm, elektrik piyasa tasarımı ve elektrik güvenliği alanında ,daha geleneksel enerji güvenliği tartışmaları son bulmadan, yeni tartışmalar başlattı.
%30 enerji talebi artışı tüm kaynakların kullanımını arttıracak diyerek, sosyal sorumluluk kapsamında, modern enerji kaynağına erişimi olmayan kitlelere ve daha önce yayınlanan ek olarak hava kalitesine vurgu var.
Burada
– Doğalgaz talebinin %50 artması,
– 2040’da petrol talebinin 103 mv/g ile zirve yapcağı
– Kömürde büyüme durur, nükleer artış da Çin’e bağlı
major mesajlar.
44 trilyon $ yatırım ihtiyacının %60’ı fosil, %20 ‘de yenilenebilire. 23 trilyon $’da verimliliğe
Benim anlamadığım, gelişmiş ülkeler iklim taahütlerini yerine getirir denilen 3, sayfa ilk cümle. Japonya bu kadar kömür projesi duyurusuyla nasıl iklim taahütünü yerine getirebilir, samimi olarak anlayamadım.
2016’da çok ilginç bir nokta olarak da daha önce Türkiye’de projesi yapılan elektrik motorlarının enerji verimliliğine etkisi var. Yalnız buzdolabı kompresör vs den söz edilmiş, belki de buzdolapları solid state- motorsuz olacak.
Elektrik talep artışının %85’i non-OECD ülkelerinden.
Elektrikli araçlar ile ilgili kısım ilginç: 2015’te 1.3 milyon elektrikli araç miktarı 2014’un 2 katı. Ana senaryoda bu 2025’te 30 milyon, 2040’da 150 milyon’a çıkıyor ve talebi 1.3 mv/g düşürüyor.
450 senaryosunda ise 2040’da 715 milyon elektrikli araba 6mv/g talebi düşürüyor..
Güneş kısmında, IEA bence çok muhafazakar, rüzgarda da. Önemli bir rakam veriyor. Fosil yakıt sübvansiyonları 350 milyar $ iken, yenilenebilir sübvansiyonları 150 milyar $ diyor.
Bugün ortalama kWh başına emisyon 515 g CO2/kWh iken , ana senaryoda 2040’da 335’e, 450 ppm senaryosunda 80’e düşüyor.
Petrol:
ABDdeki sıkı petrol kısa dönemde gelebilmesi ile ilgi çekse de “baz yük petrol üretimi” olan geleneksel projelerde 3-6 yıl proje öncesi zamanın risklerine işaret ediliyor. OECD talebi 2040’a 12 mv/g düşüyor. 2040’a İran 6, Irak 7mv/g petrol getirir.
Gaz:
2020 sonrası Doğu Afrika’nın LNG pazarına etkisi kısmına benim kafam yatmadı, araştırmam gerek. Asya’da kömür 150$’a çıkmaz ise gaz santralleri daha ekonomik olmaz denmiş
Kömür:
2040’a kömürtalebi AB’de %60, ABD’de %40 düşer. Çin’in ki de %15 düşüyor.İstihdam, işssizlik sebebi ile Çin üretimi oyanayabilir
Su: Enerji sektörü dünya su kullanımının %10undan sorumlu.Biyoyakıtların su ihtiyacı. En önemli cümlelerden biri, Daha karbonsuz senaryodaki (450) su ihtiyacı ana senaryodan biraz daha yukarıda.
Rapor Özeti
Fuel Pricing and Subsidy Reforms in Asia after 2014 oil price crash : A comparative study of strategies
S&P Global, Kasım 2016, Ana Yazar: Vandana Hari (dosya)
Gelişmekte olan Asya’da dizel, benzin, kerosen ve LNG 10 yıllardır maliyetinin altında fiyatlandırılıyordu. Bir ürün devlet bütçesi tarafından sübvanse edilmiyorsa da, ulusal şirket bunu cebinden ödüyordu.
IMF’ye göre 2015’te dünya GDPsinin %6.5’u 5.3 trilyon $, vergi sonrası enerji sübvansiyonlarına gitti. Üstelik bu rakam 2013’teki 4.9 trilyon $’dan arttı. Fakat gelişmekte olan Asya, MENA’da %13-18’e ulaşabiliyor.
Çalışma Çin, Hindistan, Endonezya, Tayland, Malezya, Pakistan’ı içermektedir. Bu 6 ülke 16 mv/g petrol tüketir.
Malezyada hükümet artan fiyatlar da, petrol fiyatı 80$/v’i aştığı zaman sübvansiyona başvurabileceğini belirtti. Çin ve Pakistan birkaç yıldır resmi olarak yakıt sübvansiyonları uygulamıyor. Ama fiyat kontrolleri mevcut. Diğer 4ü – Hindistan, Endonezya, Malezya, Tayland- yakıt sübvansiyonlarını kaldırdılar ya da sınırlandırdılar., değişen şeffaflık dereceleri ile. Bu grupta Hindistan en büyük ilerlemeyi kaydetti, Endonezya ise bu spektrumun diğer ucunda, frene basıyor, kamuyu ve Pertana şirketini belirsizlikte bırakıyor.
Malezya piyasa serbestleşmesini benzinde başardı, bazı zorluklar ile. Tay hükümeti LPG ve NGV (doğalgazlı araçlar için yakıtları) birkaç defa arttırdı. Fakat net bir strateji ortaya koymadı
Pakistan LPG piyasası 15 yıl önce serbestleşti ama hala tedarik azlığı ve fiyat oynaklığı gibi konularla uğraşıyor. Bu sebeple kontrol ve dengelere ihtiyaç var (check & balance)
LPG ve kerosen gibi “hassas” ürünler de sadece yoksullara indirimli olmalı.
Deregülasyon, Vergi Artışları, Zayıflayan kurlar Asya Talebini Bastırıyor
Fiyat reformları genelde benzinden başlayıp, dizel, LPG ve kerosen şeklinde devam ediyor. Benzin araçlarda kullanıldığından yoksul yakıtı değil, kerosen ise yemek pişirmede ve aydınlatmada kullanılıyor.
Zayıflayan para birimlerinin etkisi de düşen petrol fiyatları ile çok da hissedilmedi.
Çin ve Hindistan gibi bazı hükümetler birkaç defa yakıt fiyatlarını yükselttiler. Çin Kasım 2014 ile Ocak 2015 arası 3 defa yükseltti. Benzin fiyatı %52 arttı, dizel %50. Hindistan ise 9 defa ÖTV arttırdı Kasım 2014 ile Ocak 2016 arası. Temmuz 2016 itibari ile benzinin %54 ü, dizelin %46sı vergi oldu.
Çin vergi artışlarını, enerji tasarrufu ve emisyon azatlımı diye savunuyor. Vergi birimi, sorulara karşı, hükümetin elde edeceği gelirler ile çevre kirliliğini azaltacağını ve “yeni enerji” otomobilleri geliştireceğini ilan etti
Dizel Sübvansiyon Kamburu
Gasoil olarak da bilinen distilatlar, bölgede en çok tüketilen ürün, elektrik üretimine kadar kullanılıyor. Dolayısıyla dizel ulusal ekonomilerin en hayati yakıtı. 4 yakıt %70 yakıyor.
Sübvansiyonlar 1970 petrol şokları sonunda getirilmiş ve hükümet bütçesinden finanse edilirken son yıllarda daha fazla petrol şirketleri tarafından sübvanse edilmektedir.
Mesela 2012’de Hindistan petrol ticaretçileri, hükümet sübvanse edilen kısmı geç ödeyince borçlulukta rekora ulaştılar. Endonezya da Pertamina’nın 2005’de ithalat için ödeyecek nakti bitti, ta ki devlet ödemeleri yapana kadar. Pakistan State Oil (PSO) yıllardır dairesel borç tuzağında.
Tarih
15 Aralık 1979 – Benzin vardı da biz mi içtik sözünün doğrusu (Milliyet)