karbon – EAK – Enerjide Günlük Notlar

6 Ocak 2020

Bu sene bir çok lüks elektrikli araba göreceğiz. Ama hepsi Tesla’nın 2006 yılındaki “gizli planını” takip ediyor. Spor arabalar yap, kazandığın para ile daha ucuz araba yap, oradan parayla da daha ucuz arabalar yap. Tesla’nın yakın dönem hedefi 25000$’lık arabalar.

Suudi Arabistan, OPEC+ da anlaşma olmayacak galiba denirken, tek başına Şubat-Mart arası 1 milyon varil/gün kesinti yapacağını duyurdu,üretimi 8.1mv/g olacak. Petrol bakanı dengeleyici üretici rolünü reddetti. Rusya ve Kazakistan üretimi arttıracak, Novak : “sektöre yeni yıl hediyesi” dedi.

Asya talebini karşılamak için tacirler Aralık ayında yüzen stoklardan satışı hızlandırdılar. Nisan’dan beri yüzen stok seviyeleri en düşük noktada. Yüzen stoklar 149 milyon varilken, geçen ay 64 milyon varildi. 2018-2019’da bu rakam 20 milyondu. OPEC

Karbon fiyatları 34€/tonu aşarak rekor kırdı.

Güney Kore’ye 4-8 Şubat’ta teslim edilecek LNG kargosu fiyatı 20.8$/mmbtu ile rekor kırdı. Trafigura bu fiyata Gunvor’dan satın aldı. Daha önceki yüksek fiyat 14 Şubat 2014’te 20.2$/mmbtu

“Radikal çevreciler Yeşil Mutabakat, karbon vergileri ve Paris iklim değişikliği önerileri ile”…”Fransızlar, kirli diye Houstonlı Nextdecade ile 20 yıllık 7 yıllık kontratı yapmadı/durdu”.. bu sözler petrolde yıllarca OPEC görevi yapmış, TRC – Teksas demiryolu komiserinin resmi siteden dünki yazılı görüşü…

Rodyum (Rhodium) fiyatları Mart 2020’deki dip seviyesinden beri %200 artarak 17790$/ons’a çıktı. Sebeplerden biri Güney Afrika’daki maden sorunları, diğeri Avrupa ve Çin’deki daha katı araba emisyon kuralları. Katalitik konvertörlerde daha fazla rodyum kullanılıyor. Yılda 1 milyon ons araba egzoslarında kulanılıyor. NOX emisyonlarının giderilmesinde önemli

BP yeşilci olabilir ama %20 ortak olduğu Rosneft ve Igor Sechin Arktik’te 134 milyar $’lık petrol üretim projesine başlıyor:Vostok petrol projesi. 6 milyar ton petrol üretilecek. Trafigura da %10 hisse sahibi. 400,000 kişinin yaşayacağı 15 şehir kurulacak.

Muhafazakar bir ABD anayasa mahkemesi Biden yönetiminin iklim politikası için ne anlama geliyor.

Çinli pil katodu üreticisi GEM, Endonezya’daki nikel ve kobalt projesindeki payını %36’dan %72’ye çıkardı.

Pemex, Meksika petrol devlet şirketi senede 10 milyar $ kaybediyor ve gelecek yıl 15 milyar $’a ihtiyacı olabilir.

Norveç’te elektrikli araba satışlarının payı %54 oldu.

25 Aralık Cuma

Danimarka’nın petrol ve gazdan çıkışının detayları biraz daha karışık. Mesela en büyük gaz sahasında ve boru hatlarında çalışmalar devam edecek. Arama kuyuları açılabilecek, büyük rezerv bulunursa da işletilebilecek. 2018’deki öngörüye göre 2030daki üretim değişimi minimum.

Farzedelim ki gıdaların üzerinde kalori kadar, karbon içerikleri de olsa ve her tüketicinin alımları otomatik olarak karbon hanesine/(vergisine)/ayakizine cep telefonu programı ile yansıyor. Instagram üzerinden de yayınlanabiliyor vs. Bu hayali senaryolar Economist tarafından bir kurgu olarak anlatılmış. Personal Carbon Allowances, kişisel karbon hakları…..

Opec 4 Ocak’ta bir araya gelerek üretimi 500,000 v/g arttırmayı konuşacak, Rusya destekliyor.

Çin’de iki şirket yağmur suyu ticaretine başlamış. Hunan’da Yuchuang Çevre Mühendisliği yılda toplanan 4000 m3 yağmur suyunu m3’ü 10 cent’e alıp 55 cent’e artılmış olarak satacak. Çin Su Borsası başkanı da alkışlamış.

Linkedin’de Greg Molnar’ın gaz haberlerine göre: Mozambik LNG Kore’ye 17 LNG gemisi siparişi vermiş, Hindistan’da BP ve Reliance R Cluster’da gaz üretimine başlamış, 2021’de 5 bcm,2023’de gaz talebinin %15’i. PipeChina büyümeye devam, Dalian regazifikasyon terminalini de almış.

Doların değerindeki %1’lik artış, küresel ticaret hacminde %0.6 düşüşmüş.

Japonya’da elektrik fiyatları 28 cent/kWh’e çıkarak rekor kırmış. İnsanlar covid sebebiyle pencereyi açınca, ısıtma talebi de artınca olmuş.

11 Aralık 2020

AB’de AB Emisyon Ticaret sisteminde 2006’dan beri en yüksek fiyat görüldü 30.88€/ton. Sebebi, AB 2030’da daha sert bir emisyon hedefini getirecek diye.

Monolitik perovskit/silikon çoklu güneş hücresinde %29 üzeri verimlilik. Science makalesi

Almanya piyas sitesi check24’e göre 1 milyon ısı pompasını geçmiş.

Amerika’da 7 milyar $ verimlilik yatırımı en az 70 milyar $’a çıkması lazımmış.

Petrol ve gaz şirketleri 2020’de yatırımları %34 düşürmüş. 2021’de bu seviyeden %20 daha düşecekmiş. BCG, IEF için bir rapor hazırlamış. Petrol talebi artmasa da sektörün yapması gereken çok yatırım var. Talep sabit kalacaksa da2022’de 27-30 mvpetrol eşdeğeri yatırıma ihtiyaç var. Sorun talep tepesi değil, yatırım tepesi.

Enerji hem herkesin sorumluluğu hem de kimsenin. ABDde enerji politikasında Bakanlık nükleer silah ve ArGe’den, emisyonlar EPA’nın, elektrik hatları FERC’in, boruhatları ve ulaştırma Ulaştırma Bakanlığında, yeni bir enerji yapılanmasına mı ihtiyaç var, çünkü politika yetkisi çok dağınık. Tüm bunlar Biden’in yeni enerji bakanı için yazılmış

Bloomberg Emtia Spot endeksi 6 yılın zirvesinde. Brent 50$/v’i aştı. İngiltere’de ikinci kapanma kalkınca, yol yakıtları satışı %10 arttı.

Elektrikli araba satışları Avrupa’nın en büyük bakır üreticisi Aurubis. Elektrikli araba 50-90 kilo bakır tüketiyor. Aurubis’in üretiminin %15’i otomotivde.

20 Nisan’da WTI’dak negatif fiyatlar ile ilgili fiyatın nasıl negatif çıktığına dair en kapsamlı haberde şunu anladık. Piyasanın sıkıştığını gören traderlar, gün sonu uzlaşması (TAS)’a göre petrolleri alıyor ve sonra hızla fiyat düşürerek satıyorlar. Gün sonu uzlaşması çok çok daha düşük olunca 600 milyon $ kaldırmışlar. IPE günlerinden kalan bir yöntem “Grab a Grand”

Enerji emperyalizm’ı Enerji Tarihi dergisinin açık sayısı.

Amazon 3.4GW daha yenilenebilir enerji satın alarak 6.5 GW’a ulaştı ve Google’ın 5.5 GW’ını geçerek en büyük yenilenebilir enerji alan şirketi oldu. Bu yeni anlaşmalardaki santrallerde ileride devreye girecek. Toplamda 127 proje.

VW’nin ortağı olduğu QuantumScape’in lityum metal pilleri daha hızlı şarj olduğundan çok spekülatif değerlendiriliyordu. İlk verilerini paylaştılar ve değeri %57’lere yakın arttı.

10 Aralık 2020

BNEF’e göre bu senenin ilk 10 ayında, şirketler 55.1milyon karbon kredisi kullanmışlar. Geçen seneye göre %28 daha fazla ve 12 milyon araç emisyonuna denk. Nature Conservancy, ABD’de son kalan zarar görmemiş alanları (125 milyon hektar) korumaya çalışıyor, geliri 932 milyon $. Ve ekoloji grubu tehlike altında olmayan mevcut orman alanlarını koruyorum diye kredi üretiyormuş. Şirketler para verdiği için ağaçlar kesilmekten kurtuluyormuş, böylece kredi üretiyormuş.

ABD Henry Hub ve Asya LNG fiyatı arasındaki fark 2 yılın zirvesinde.

Üst düzey bir Avrupa Birliği yetkilisine göre AB uzun dönemde %100 yeşil hidrojen hedefliyor ama piyasayı büyütmek için fosil yakıtlardan karbon depolamalı hidrojene de ihtiyaç duyacak.

Almanların %77’i AB’nin 2030 iklim hedeflerini arttırmalı demiş. Fakat sadece %46sı hedefleri erişilemez görüyor.

Dünya Bankası Paris’ten bu yana fosil projelere 12 milyar $ destek vermiş. Mozambik’te teknik destek diye sağladığı 80 milyon $’da Exxon’un avukatlık firmasına gitmiş. Çin’in ICBC kömür projelerin 14 milyar $, Bank of America şeyl şirketlerine 54 milyar $ vermiş. 2016 başından beri bankalar fosil yakıt şirketlerine 1.6 trilyon $’a yakın desteği devam ettirmiş.

Exxon’da hisse sahibi olan hedge fonlar şirketi sıkıştırmaya devam ediyor. “Engine No 1″‘dan sonra DE Shaw’da Exxon’dan maliyetleri kesmesini istiyor. Exxon yılda 30-35 milyar $ yatırım planlıyordu. Bu 16-19 milyar $’a düşürüldü. Çalışan sayısının %15’ini de işten çıkaracak.

Alman hükümet danışmanları ülkenin tüm politik partilerinin iklim değişikliğini ana konu hale getirmesini istiyor.

Mısır petroldeki hedge miktarını iki misline çıkarmış. Maliye Bakanının sözüne göre 30 Haziran’a kadar kontratlanmış. Detay verilmemiş. Aynı zamanda tahılda da hedge düşünüyormuş.

Rüzgar Norveç’in elektriğinin %4’ünü karşılıyor. Şebeke şirketi Statnett SF elektrik talebinde sanayi ve ulaştırmada elektriklendirmeden dolayı %30 artış bekliyor. Fakat Norveçte kara rüzgar türbinlerine destek 2011’deki %84’ten şimdi %36’ya düşmüş. Petrolün popüleritesi de %16’dan %29’a çıkmış.

Wood Mackenzie’ye göre Çin’in 2060 karbon nötr hedefi için nükleeri 12 kat arttırması gerek (620 GW)

Trafigura, dünyanın en büyük emtia şirketlerinden biri, 27 yılın en yüksek karını yaptı. Oynak piyasada petrol, petrol ürünleri, metal ve mineral departmanlarının başarısıymış. Brüt kar 6.8 milyar $, bir sene önce 2.9 milyar $.

Toyota’nın yeni, ikinci nesil Mirai’si Çarşamba Japonya’da satışta, 850 km menzili var, fiyat 68100$. Mirai ilk defa 2014’te piyasaya çıkmıştı, şimdiye kadar yılda 2000 adet üretiliyordu. Toyota hidrojen tanklarının üretilme zamanını %66 azaltmış. Şimdi yılda 30000 Mirai üretebilecek.

Demir cevheri 7.yıldır ilk defa 150$/ton’u buldu. Aşağıdaki grafikte Avustralya doları olarak fiyatı da var A$

FT’de Saudi Aramco’nun Jizan rafinerisindeki artan sorunlar ve bazı çalışanların yaşadığı acı sorunları dile getirmesi ilginç. Uzun yazıda Güney Afrikalı bir çalışanın Covid kapsamına rağmen yeterli tedaviyi almadığı ve ailesine tazminat ödenmediği, ırkçılık gibi hususlar var. Ama yazı kısaca “Aramco’da kontrol Suudilere geçtikçe çalışma kültürü değişiyor, Aramco’ya çalışmaya gitmeyin” demeye getiriyor ki FT, Suudileri uzun zamandır bu kadar kritik etmemişti

18-19 Kasım 2020

Birleşik Arap Emirlikleri yaklaşık 4 milyon varil/g (mv/g) üretim yapabilecekken, OPEC+ kararları ile 1.4 mv/g kapasitesini kapattı. Ekimde OPEC’in JMMC toplantılarına da katılmadı ve OPEC üyeliğinin faydalı olup olmadığını sorguluyor.

ABD’de Meksika Körfezi (GoM – Gulf of Mexico) 2008’den beri en düşük üretimini gördü. Son dönemde 2 mv/g üretim hızla 1 mv/g sınırına düşüyor. sebep kasırgalar

daily crude oil production outages in Federal Offshore Gulf of Mexico

2020’de dünya petrol talebi %9 düşerken, Çin’in ithalatı 12 mv/g e, yıldan yıla talep artışı da %3.6’ya yaklaşacak.IEA’e göre küresel talep 2019’da 100.1 mv/g’den 2020’de 91.3 mv/g’e düşecek. Talebin gücü de Rusya’dan Ocak teslim ESPO Brent ham petrol fiyatlarındaki 5 aylık yükseklik. Çin alıp stokluyor.

Havaalanlarında trafik nasıl değişti. Eurocontrol bunları havaalanı bazında gösteriyor.

Çin’in enerji haritası Baker Institute’dan.

Çin bu hafta Shangai uluslararası enerji borsasında bakır gelecek kontratlarını -yuan bazında başlatacak. Londra temelli Metal borsasına meydan okuma sayılır.

İngiltere iki aşamalı plan ile petrol ve dizel araçların satışını yasaklayacak. Adım 1’de petrol ve dizelde yeni araç satışı yasaklanacak-2030. Adım 2’ye kadar elektrikle önemli mesafe giden benzin/dizel araçlar(PHEV) satılabilecek. 2035’de ise yeni araçlar egsozdan sıfır emisyonlu olacak.

BMW Almanya’da elektrikli araba ve parçalarını üretirken, içten yanmalı motor ve parçalarını İngiltere ve Avusturya’ya havale edecek. Elektrikli araba üretimi de bir ülkesel güç gösterisi.

Hindistan yılda 1 milyar ton’a yakın kömür tüketiyor. Bunun 756 milyon tonunu üretebiliyor. Ortalama kalorifik değer de 4000 kcal. Hindistan’da tren ile taşıma maliyetleri de çok yüksek.

Biden kabinesindeki atamaların petrol-gaz sektörü ile ilişkisi tartışma koparıyor. Dışarı sızan veya sızdırılan bilgilerde atanacak kişiler ile ilgili “iklim değişikliği konusunda hevesli mi?” (climate ambitious) soruları soruluyormuş.

Freightos Baltic Global Container Index(FBX), 12 büyük küresel konteyner güzergahlarının ağırlıklı ortalaması 1 Temmuz’dan beri %30 artmış. Çin’den ABD’de doğu yakasına Temmuz’dan bu yana %42 artış görmüş. Harpex Shipping Index, gemi kiralama rakamları da iki misline çıkmış

Alman Anayasa Mahkemesi, açık linyit ocağının genişlemesinin köylerinin ve yerleşimlerin relokasyonuna sebep vereceğinden dolayı itiraz eden köylülerin talebini reddetti. Mahkeme önce alt mahkemeye başvurmaları gerektiğini söyledi.

Almanya 3 milyar euro elektrikli değil ama temiz hareketliliğe(araç dönüşümüne) para ayıracak. 1 milyar euro ile şimdi 9000€/araba olan elektrikli araba desteğinin 2025 sonuna uzatılmasına, 1 milyar € eski kamyonların modern motorlarla değiştirilmesine, 1 milyat €’da “gelecek araba sanayisi fonuna” ayrılacak.

Avrupa’da rafinerilerde kapanan/satılan kapanana/satılana…

İngiltere net sıfır karbonda SMR – küçük parçalı nükleer için 2 milyar pound harcayacak. 440 MW ve 60 yıl çalışabilecek ünitelerde 2050’ye kadar 16 tane kurmak isteyen var(Rolls Royce). İlk SMR 2029’da 2.2milyar pounda devreye girip, 5 taneden sonra maliyet 1.8milyar pound’a düşecek

İngiliz Başbakanı Boris Johnson’un FT’da yazdığı “Artıl yeşil bir iyileşme planlama zamanı” yazısında İngiltere’yi Rüzgar’ın Suudi Arabistan’ı,hidrojene 500milyon pound,SMR,elektrikli araçlara 2.8 milyar pound ve 2030’da yeni benzin ve dizele yasaklama, 1milyar pound enerji inovasyon fonu da var.

BBC’de yukarıdaki plana 10 maddede eleştiri vermiş. 27 milyar pound yollara, SUVlere, uçaklara, şehirlerarası yollara, uluslararası fosil projelere desteğe, yeni kömür projelerine, tarıma, et tüketimine birçok alanda eleştiri var.

Son 15 yılda Brüksel(AB) altı defa AB sanayisinin rekabetçiliği için strateji belirlemiş. Buna rağmen AB rekabetçiliğini kaybediyor.Avrupa sanayisinin küresel piyasadaki payı 2005’teki %25’ten 2018’de %18.7’ye düşmüş.AB GDP’sinin %20si, ihracatının %80’i ve 35 milyon istihdam.

Hangi ülke hangi yılda içten yanmalı motorları devre dışı bırakıyor?

İngiltere’nin planının detaylı analizi Simon Evans’ın tweet dizisinde. Isı pompaları mevcutta yılda 26000 adet kuruluyor. Hedef yılda 600000/yıl 2028’e. Fakat tüm bunlar hedefe ulaşmanın sadece %55’ymiş.