Danimarka’nın petrol ve gazdan çıkışının detayları biraz daha karışık. Mesela en büyük gaz sahasında ve boru hatlarında çalışmalar devam edecek. Arama kuyuları açılabilecek, büyük rezerv bulunursa da işletilebilecek. 2018’deki öngörüye göre 2030daki üretim değişimi minimum.
Farzedelim ki gıdaların üzerinde kalori kadar, karbon içerikleri de olsa ve her tüketicinin alımları otomatik olarak karbon hanesine/(vergisine)/ayakizine cep telefonu programı ile yansıyor. Instagram üzerinden de yayınlanabiliyor vs. Bu hayali senaryolar Economist tarafından bir kurgu olarak anlatılmış. Personal Carbon Allowances, kişisel karbon hakları…..
Opec 4 Ocak’ta bir araya gelerek üretimi 500,000 v/g arttırmayı konuşacak, Rusya destekliyor.
Çin’de iki şirket yağmur suyu ticaretine başlamış. Hunan’da Yuchuang Çevre Mühendisliği yılda toplanan 4000 m3 yağmur suyunu m3’ü 10 cent’e alıp 55 cent’e artılmış olarak satacak. Çin Su Borsası başkanı da alkışlamış.
Linkedin’de Greg Molnar’ın gaz haberlerine göre: Mozambik LNG Kore’ye 17 LNG gemisi siparişi vermiş, Hindistan’da BP ve Reliance R Cluster’da gaz üretimine başlamış, 2021’de 5 bcm,2023’de gaz talebinin %15’i. PipeChina büyümeye devam, Dalian regazifikasyon terminalini de almış.
Doların değerindeki %1’lik artış, küresel ticaret hacminde %0.6 düşüşmüş.
Japonya’da elektrik fiyatları 28 cent/kWh’e çıkarak rekor kırmış. İnsanlar covid sebebiyle pencereyi açınca, ısıtma talebi de artınca olmuş.
Brent yeni ve daha hızlı yayılan covid mutantı ile düştü. 16 milyon İngiliz evlerinde kalacak ve Avrupa’da bir çok uçuş da iptal oldu. Ekimden bu yana %33 artan petrol bu sabah %3 düştü. Haftasonu OPEC+ toplantısında, daha çok ve aylık toplantılar ile hızlı müdahale çıktı. ABD’de 900 milyar $’lık harcama paketinde de uzlaşıldı. Sinyaller çelişkili
Ekim’de tüm hedge fonlardan 55 milyar $ çıkış olmasına rağmen emtialara 4.3 milyar $ para girişi olmuş. Pierre Andurand’ın fonu bu sene %152 artmış. Fakat emtialardan son yıllarda 130 milyar $ çıkış olmuş. Emtia yeni bir boğa marketine girebilir 2021 2.çeyrekte’de
ABD’nin yeni harcama paketine bağlı “2020 Enerji Yasası“‘da geçmiş. Enerji ArGe’sine 35 milyar $ ve açık deniz rüzgar, güneş’e üretim vergi kredilerinin devamı da onaylanmış.
Demir cevherinde, Brezilya’da toprak kayması sebebiyle bir işçi ölünce madendeki aktiviteler en az 7 gün durduruldu ve fiyatlar bugün de yükselişte
Çin’de çevrimiçi alışveriş 2018’de 9.4 milyon ton paketlemeye sebep oldu. 2025’te Greenpeace’e göre bu rakam 2025’te 41 milyon tona çıkacak.
Boston danışmanlık grubu (BCG) Çin’in 2060 net sıfır yol haritasını modellemeye çalışmış. 2013’ten beri Çin’in emisyonları %8 artıyor. Çin küresel emisyonların %20sinden sorumlu. 2019’da 1000$ GSYİH için 1 ton CO2 emisyonu var.Küresel ortalama 0.4 ton. Çin’in çelik ve çimento sanayi küresel üretimin %50si ve emisyonların %17si.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına göre bu sene 4284 MW 6 reaktör emekli oldu, 5 tane 5521 MW reaktör devreye girdi. 3 yeni inşaat başladı(3356 MW)
Çin’in Avustralya kömürünü politik sebeplerden yasaklaması sonucu Çin’de elektrik kesintileri gözleniyor. Birçok termik santral yüksek verimlilikten dolayı Avustralya kömürüne muhtaç. Çin’in 4 bölgesinde gece sokak lambaları kapanıyor ve asansörler de çalıştırılmıyormuş. Kasım’a kadar termik elektrik üretimi %6.6 artarken, Çin’in kömür üretimi %1.5 artmış
Biden, Demokratlar senatoda çoğunluğu sağlayamadığı için 2trilyon$’lık temiz enerji devrimini en az 2 yıl kısmen başarabilir. Bürokratik ve Başkanlık kararları ile gidebileceği bir yer var. FERC, EPA ile bazı kararlar alabilir. Nükleer konusunda da iki partinin desteklediği bir tasarı var.
Çin ulusal petrol şirketi CNPC’ye göre Çin’in petrol talebi 2030’da 14.86 mv/g ile zirve yapacak. Çin petrol ürünleri piyasası 2050’ye kadar arz fazlası verecek. Çin’in rafineri kapasitesinin 2019’daki 17.2 mv/g’den 2025’te 20 mv/g’e ulaşması bekleniyor. Pet-kim talebi de 2020’de %18.7’den 2050’de %37.3’e çıkacak. Çin yerli hampetrol üretimi de 4 mv/g’de kalacak.
Doğalgazda ise Çin’in 2000’den 2020’ye talep büyümesi yıllık ortalama %13.6ydı. Yani yılda 14.6 milyar m3. 2020’den 2050’ye elektrikte gaz kullanımı tüm gaz talep artışının %46’sı olacak. Gaz talebi 2035’de 600 milyar m3’ten 2050’de 670 milyar m3’çıkıyor. İç üretim de 300’den 350 milyarm3’e…
AB, 2030’a kadar ki emisyon düşüşünün önemli kısmını olgun ve erken uygulama sürecindeki teknolojilerle başarabilir. Isı pompaları, elektrikli arabalar. 2030’a kadar AB emisyon azaltımı daha fazla elektriklendirme(%47= ve enerji verimliliği (%17) ile sağlanabilir.
Irak’ı 2021 taslak bütçesinde KRG’nin 250,000 v/g petrolü Irak petrol şirketi SOMO’ya vermesi öngörülüyordu. Ama bu petrolün ticaret hakkı mevcutta 5 ticaret firmasına borç karşılığı verildiğinden teslim edilemeyecek. Irak’da bu kısmı KRG’ye ayrılan bütçeden düşecek. Irak’a göre KRG, 5-7$/v daha ucuza petrol ihraç ediyor.
Çin’de kömür şirketi battı, Başkan yardımcısı sert tepki gösterdi. Fakat dünyanın en büyük lityum üreticilerinden Tianqi Lithium, 2 sene önce Şili’de rakip Sociedad Quimica y Minera(SQM)’yı satın almak için aldığı 4 milyar $’ın Kasım sonu ödemesi gereken 1.9 milyar $’ını ödeyememiş. SQM’i satın aldığında lityum karbonat 17000$/tondu. Şimdi arz fazlasından fiyatlar %70 düştü.
Bir grup büyük enerji şirketi (Orsted,İtalya Snam,İspanya İberdrola, Suudi ACWA, Çin Envision) yeşil hidrojen fiyatını 2$/kg altına getirmek için güçbirliği yaptı. MEvcut kapasiteyi 50 kat arttırarak 2026’da 25 GW hidrojen üretim kapasitesi hedefliyorlar. Şu anda yeşil hidrojen 3.5$ ila 8 dolar arasında değişiyor. AB en az 40GW yeşil hidrojen kapasitesi istiyor (2030). Snam gelecek 4 yılda 7 milyar € yatıracak. “Hidrojenin Airbus”‘ı denmiş.
Glencore 1974’te kurulmuş 42.5 milyar $ emtia ve maden şirketi, yeni CEOsu güney Afrikalı 45 yaşındaki Gary Nagle. DRC’deki maden işinden dolayı ABD makamlarının incelemesinde. 2018’de başlamış, 3yıl sürer.Glencore sera gazı emisyonlarını 2050’de netsıfıra düşürme taahütü verdi. Kömür vergi öncesi kazancın %10’u, gelirin %5i. Giden CEO Glasenberg hala şirketin %9.1’ine-4 milyar $lık hisseye sahip.
Perşembe günü AB komisyonu AB pil direktifinde yeni bir güncelleme bekliyor. AB’de pillerin satmak isteyenler daha sert çevre standartları ile yüzleşecek. AB komisyonuna göre lityum’un geri dönüştürülme verimi %50. Brüksel madenciliği daha fazla teşvik etmek yerine daha fazla geri dönüştürülmüş lityum istiyor. AB yeni düzenleme ile pillere “ikinci hayat”(şebeke)
BAE’nin ilk nükleer ünitesi Barakah 1.ünitesi 100% güce, 1400 MW’a erişti. Kore tasarımı APR1400 reaktör 2012’de inşaata başlanmış 2018’de tamamlanmıştı. 2. ünite Temmuz’da tamamlandı, 3 ve 4. üniteler %93 %87 tamamlandı.
Çin ve Avustralya arasındaki gerginlik, hem Çin iç piyasa kömür fiyatlarını hem de deniz aşırı kömür fiyatlarını uçurdu. Avustralya yerine Endonezya ve Güney Afrika kömürlerinin fiyatını arttırdı. Ocak’ta 9.49 milyon ton olan Avustralya’dan kömür ithalatı şimdilerde 695,000 tona düşmüş.
İngiltere’de haftasonundan bu yana elektrik sistem uyarıları bitmedi. Normalde düşük talebin olduğu Pazar akşamı bile fiyatlar 470$/MWh ‘e çıktı. Talep soğuklarla arttı ve rüzgar da çok düşük seyrediyor. 10 Aralıkta da EDF’in planlı grevi başlıyor. İngiltere elektriğinin %8’ini Avrupa bağlantılarından alıyordu.
Çin finansal düzenleyici kurumu Bank of China’ya 7.7 milyon $ ceza yazdı. Negatif WTI fiyatlarının olduğu 20 Nisan’da müşterileri 1 milyar $ kaybetmiş. Bankanın ürünü olan” Ham petrol hazinesi” binlerce küçük yatırımcı çekmişti, fiyat eksi olunca da üzerine para vermek zorunda kalmışlardı.
Alman şebeke operatörü Amprion gelecek 10 yılda elektrik şebekesine 24 milyar € yatıracak. Bu daha önce planlanandan 9 milyar € daha fazla. 5 milyar € iki açık deniz rüzgar parkını bağlamak için, bir de 2.5 milyar €’ya doğru akım hattı. Almanya’da 4 iletim operatörü var : Tennet, 50Hertz,Amprion,TransnetBW. Tennet 30-35 milyar € yatıracak. .
Almanya’nın kendi içinde de lityum yarışı hızlanıyor. Ülkenin doğusundaki Erz dağlarındaki Zinnwald madeni tünellerinde büyük Lityum rezervleri bulunabilir. Diğer rakip ise jeotermal enerji. Eğer pilot proje başarılı olursa yılda 1500 ton lityum karbonat da jeotermalden gelecek
Dünya liderleri 12 Aralık 2015’te imzalanan Paris İklim anlaşmasının 5.yılı için sanal olarak bir araya gelecek. Biden katılmıyor çünkü “aynı anda tek başkan olur” prensibi ile. 2050’de net sıfır hedefi için ABD’nin emisyonları 2030’a kadar %43 kesmesi lazım.
Petrobras gelir olarak Brezilya’nın en büyük şirketi. Diğer petrol şirketleri gibi değil, “bizim bir kimlik krizimiz yok, biz hala bir petrol şirketiyiz” diyorlar. Borç-özsermaye oranı 1.81, Exxon’da bu 0.38, Shell’de 0.69. Covid sebebi ile biraz sarsıldı ve borcu 91 milyar $’dan 79.5 milyar $ a düşebildi (1 çeyrekte). Brezilya elektrik üretiminin %80’i yeşil. 2023’te tüm enerjide %45’i yeşil olacak.
“Küresel olarak da uygulansa karbon fiyatlaması mevcut seviyeleri ile hiçbir hedefe erişmemizi sağlamıyor”. 1$/ton CO2 fiyatı, emisyon artışını sanayide %0.01, elektrik ve ısıda %0.2, binalarda %0.15 ve yollarda %0.75 düşürüyor.
Tüketiciye tüketimi konusunda nasıl bilgi verirsek etkisi ne olur? Nature energy’de davranışsal inceleme İtalya’da yapılmış. Bir sayısal kıyaslama bir de sayı vermeden kategorik kıyaslama(thumbs up). Yüksek elektrik tüketenlerde sayısal kıyaslama, düşük elektrik tüketenlerde kategorik bilgi daha iyiymiş.
Avrupa’da benzin ve dizel talebi ikinci dalga ile 15 Kasım’da tekrar dip yaptı ama şimdi tekrar yukarı hareketleniyor.
Meşhur Öko enstitüsüne göre daha dayanıklı ürünler ve bunların uzun süreli kullanımı emisyonları önemli miktarda azaltabilir. AB Eko-tasarım kanununda minimum dayanıklılık kuralları yayınlasın denilmiş.
Büyüyen Çin ile birlikte emtia fiyatları 2000’den 2008’deki zirvesine %160 artmıştı. Bu bir çok teknolojik yenilik (shale,güneş) getirmişti. Şimdi tekrar bir kıpırdanma va ve kontratları ileri doğru aktarma(roll) giderek artıyor.
S&P’ye göre kredi derecesi düşürülen şirket ve gruplarda enerji sektörü en çok etkilenenlerde
Karbon yakalama ve saklama Almanya’da tartışmalıydı, daha fazla fosil yakıt kullanımını sağlar diye. Uzmanlar ve politikacılar tarım ve sanayide azaltım için CCS’e ihtiyaç olacak diyor. Yeşiller : “sanayi emisyonlarını önlemek için tüm opsiyonlar masada olmalı”
Moğolistan’daki Oyu Tolgoi bakır madeniyle alakalı kavga devam ediyor. Ulanbatur hisselerin %34’ünü kontrol ediyor ama yeraltı madeni için ilk halinde 5.3 milyar $lık maliyet 3’te 1 artmış . Moğollar da bu maliyet artışının sebebini görelim demiş.
Meksika’nın petrol şirketi Pemex yakında 2021 için koruma-hedge e başlayacakmış. 2020’de bu kontratlardan 377 milyon $ kalmış. Ama meksikada bir de maliye bakanlığının koruma kontratları var ki bunların değeri 1 milyar $
Uydu verilerine göre (bilimi öne sürerek) 2012’de Arktik buzun tamamının eriyeceği öngörülmüş. 12 Aralık 2007’de. 2009’da da Al Gore 5 yılda Kuzey Kutbunda buz kalmayacak demiş.
Dizel’in Kuzey Denizi ham petrolüne göre premiumu 6$/varile ulaşmış. Eylülde bu 21 senenin en düşüğü olan 2.2$/varil’e düşmüştü. Norveçte rafineri kullanım oranı %69’da. Bu yüksekliğin sebebi de ABD’ye yüksek dizel ihracatıymış. Bir diğeri de Alman müşteriler Ocak’taki karbon vergisi öncesi stok yapıyorlarmış. Geçen sene 15$/varil seviyelerindeydi.
Japon hükümeti eğer yenilenebilir kurallarını rahatlatmazsa Sony fabrikalarını Japonya dışına taşıyacak. Facebook, Apple 100% yenilenebilir elektrikten üretirken Japonya’da yenilenebilir hem pahalı hem de kurallar esnek değil. Japonya elektrikte 2018’de %17 olan oranı 2030’da %24’e çıkarmak istiyor. Japonya’da üretim yapanların sadece %1’i yenilenebilir enerji kullanıyormuş.
