FT’de Martin Wolf‘un yazısında belirtilen “Küresel Ticaret/akışlarla” ilgili McKinsey raporları çok ilginçti. Özetle, zaten emtia ticareti stabilize olmuştu, akışlar daha çok “hizmetler, uluslararası öğrenciler ve entellektüel haklar(bilgi)” akışının 2 kat hızlı (2010-2019)artmasıydı. Genelde küresel ticarete darbe aldıktan sonra 1-1.5 yıla eski haline dönüyor.
Bazı önemli noktalar:
Uluslararası şirketler küresel ihracatın 2/3’ünden sorumlu. Bu sebeple küresel akışın devamlılığı önemli. Ör: Otomotiv şirketi, bir anda değerinin %40-60’ını kaybedebilir.
Stratejik stoklar önem kazanacak.Örneğin pil teknlojileri
Dünya deglobalizasyona gitmiyor, ama küresel bağlantılar yeniden ayarlanıyor
Hiçbir bölge özyeterli değil, Herkes en az bir önemli malda, %25’ten fazla başkasına bağlı
Dünyadaki ticaretin %40’u konsantre, yani 2-3 ekonomiden ihracat yapılıyor
Küresel ticaretin %30’unda ise, ülkeler çok sağlayıcı olmasına rağmen 1-2 ülkeden ihracat yapıyor
Son 5 yılda, büyük ekonomiler ithalatlarını çeşitlendirmedi
Küresel ticareti tekrar düşünmek, daha alt detayda bir yaklaşım gerektiriyor.
Rapor 2 – Complication of concentration in global trade
<devamı en altta>
Altın mı kripto mu? Altından kriptoya kaçan para altına geri geliyor. Alttaki grafikte altının doğru bir yatırım aracı olmadığı sanki hissettiriliyor. Ama kriptodaki skandallar altına dönüşü hızlandırdı.
Pivotal Weather sitesinin animasyonları ve etkileşimi de fena değilmiş.
Atmosferdeki CO2 emisyonlarının bugününden çok birikimi önemli. Bu sebeple kümülatif emisyonlara bakmak gerekiyor. Ama orada çok yöntem varmış. Toplam emisyonlarda ülkeler şöyle sıralanıyor:
Bakır ile CPI arasında bir ilişki var mı? son dönemde bozulmuş ama bayağı bir ilişki görünüyor.
ABD’de 900 milyar $’lık destek paketi onaylandı. Fakat Trump reddedince petrol düşüş kaydetti. JPMorgan’a göre teşvik paketi ABD’nin çeyreklik büyümesini -1%’den %0.5’e yükseltiyor. Yasa 5000+ sayfa fakat kimsenin okumasına izin verilmeden 2 saatte oylamaya geçilmiş, AOC’ye göre
Elon Musk, Apple açıklaması üzerine “monocell elektrokimyasal olarak imkansız, maksimum volt 100 kat daha düşük, belki de hücreleri birbirine bağlıyorlardır. Tesla zaten Demir Fosfat pilleri Şangay’daki üretiminde kullanıyor” yazdı. Ayrıca en kötü zamanında Tim Cook’un randevu vermediğini de yazdı.
AB’de 2020 başında iş programında hidrojen geçmezken neden bir anda öne çıktı? Temel amaç fosil yakıt üreticilerini oyuna çekmek veya onlara kapı açmak diyor bu site
Oxford PV %29.2 verimlilikli güneş hücresini duyurdu. Silikon üstüne perovskit. 35 kg perovskit tonlarca silikonla aynı enerjiyi üretiyor. 2022’de bu tip hücreleri üreten ilk şirket olmak istiyor. %30 üstü hedefte
İlgili enerji paketinde yer alan elektrik sistem modellemesi konuları. Şebekeye fiziksel ve siber olayları analiz ve öngörme yetenekleri gibi şeyler de gelmiş. (Sec 1310)
Ford CEO’suna göre Tesla’nın karlılığı araç satışından değil, diğer üreticilere sattığı yakıt kredilerinden geliyor. Yani ürettiği elektrikli araçların politikada belirlenen kredilerini satıyor.
QuantumScape’in artışı devam ediyor. Ya gerçekten önümüzdeki dönemde bu lityum pil üreticisini konuşacağız ya da biraz şişirildi. Bir ayda %300 değer kazandı. 15 dakikada %80 şarj olan tek katmanlı -30C’de çalışan lityum pil
FBI’a göre beyaz ırkçılar, ABD’de elektrik istasyonlarına saldırı planlıyorlarmış.
Altın madenciğiliğinde emisyon yoğunluğu 2030 gibi %35 düşebilir.
Japonya’daki 3757 hidrojenli arabanın çoğu devletinmiş. Fiyat 68000$, diğerleri de zenginlerin. Diğer hidrojen istasyonları günde 3 araç görürken , zengin semtler 30’a yakın görüyormuş. 116 metrelik Suiso Frontier hidrojen gemisi de 2021’de Avustralya’dan Japonya’ya hidrojen taşıyacak. 850 km araç hidrojen yakıtı 6776 yen 67 $ gibi.
Petrolde: Rus bakan Novak’a göre yeni virüs zinciri piyasaları sarsar. Irak para birimini devalüe etti. Rusya Ocak-Mart arası ihracatı arttıracak.
Bugünün en bilgilendirici yazısı, gemicilik yakıtı skandalı. Mauritiu’daki Wakashio tankerinin hikayesinin arka planı çok karışık. IMO’nun kükürtsüz yakıtlara geçiş serüveninin yan ve zincirleme etkileri, motorların bozulması, jet yakıt karıştırılması
İngiliz FCA, borsaya kote şirketlerde iklim değişikliği ile ilgili bilgilendirmelere dair bir karar yayınladı.
Çin’in 2021 emtia talebinde temel itici olacağına dair analiz
Apple çip sonrası pil işine de mi giriyor? 2024’te kendi arabasını üretecek. Ama dedikodu “pil maliyetlerini radikal olarak düşürecek bir tasarım”. Apple hisseleri %1.24 artmış. Monocell yani çipdek gibi tek bir yapı ile mi çözecek herşeyi.
Çin bağımsız rafinericilere ayırdığı kotayı yıldan yıla %18 arttırarak 122.6 milyon ton yaptı. Ürün piyasasını domine edecekler
Yenilenebilirler daima CO2 emisyonlarını azaltıyor mu? ABD’de değişik bölgelerde yapılan incelemelerde bazen üretilen yenilenebilirin önemli kısmının ihraç edildiği, bazı izole durumlarda başka üretim teknolojilerine ihtiyacı arttırması sebebiyle emisyon artışı da yapmış. Kömür yerine kullan diyor.
Binalarda akıllı termostatlarda daha fazla verimlilik için eski algoritmalara yeni numaralarla başarı sağlanmış. Değişik eşiklerdeki olay ile tetiklenen, minimum tüketici müdahalesi isteyen sistemç
Brent yeni ve daha hızlı yayılan covid mutantı ile düştü. 16 milyon İngiliz evlerinde kalacak ve Avrupa’da bir çok uçuş da iptal oldu. Ekimden bu yana %33 artan petrol bu sabah %3 düştü. Haftasonu OPEC+ toplantısında, daha çok ve aylık toplantılar ile hızlı müdahale çıktı. ABD’de 900 milyar $’lık harcama paketinde de uzlaşıldı. Sinyaller çelişkili
Ekim’de tüm hedge fonlardan 55 milyar $ çıkış olmasına rağmen emtialara 4.3 milyar $ para girişi olmuş. Pierre Andurand’ın fonu bu sene %152 artmış. Fakat emtialardan son yıllarda 130 milyar $ çıkış olmuş. Emtia yeni bir boğa marketine girebilir 2021 2.çeyrekte’de
ABD’nin yeni harcama paketine bağlı “2020 Enerji Yasası“‘da geçmiş. Enerji ArGe’sine 35 milyar $ ve açık deniz rüzgar, güneş’e üretim vergi kredilerinin devamı da onaylanmış.
Demir cevherinde, Brezilya’da toprak kayması sebebiyle bir işçi ölünce madendeki aktiviteler en az 7 gün durduruldu ve fiyatlar bugün de yükselişte
Çin’de çevrimiçi alışveriş 2018’de 9.4 milyon ton paketlemeye sebep oldu. 2025’te Greenpeace’e göre bu rakam 2025’te 41 milyon tona çıkacak.
Boston danışmanlık grubu (BCG) Çin’in 2060 net sıfır yol haritasını modellemeye çalışmış. 2013’ten beri Çin’in emisyonları %8 artıyor. Çin küresel emisyonların %20sinden sorumlu. 2019’da 1000$ GSYİH için 1 ton CO2 emisyonu var.Küresel ortalama 0.4 ton. Çin’in çelik ve çimento sanayi küresel üretimin %50si ve emisyonların %17si.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına göre bu sene 4284 MW 6 reaktör emekli oldu, 5 tane 5521 MW reaktör devreye girdi. 3 yeni inşaat başladı(3356 MW)
Çin’in Avustralya kömürünü politik sebeplerden yasaklaması sonucu Çin’de elektrik kesintileri gözleniyor. Birçok termik santral yüksek verimlilikten dolayı Avustralya kömürüne muhtaç. Çin’in 4 bölgesinde gece sokak lambaları kapanıyor ve asansörler de çalıştırılmıyormuş. Kasım’a kadar termik elektrik üretimi %6.6 artarken, Çin’in kömür üretimi %1.5 artmış
Biden, Demokratlar senatoda çoğunluğu sağlayamadığı için 2trilyon$’lık temiz enerji devrimini en az 2 yıl kısmen başarabilir. Bürokratik ve Başkanlık kararları ile gidebileceği bir yer var. FERC, EPA ile bazı kararlar alabilir. Nükleer konusunda da iki partinin desteklediği bir tasarı var.
Çin ulusal petrol şirketi CNPC’ye göre Çin’in petrol talebi 2030’da 14.86 mv/g ile zirve yapacak. Çin petrol ürünleri piyasası 2050’ye kadar arz fazlası verecek. Çin’in rafineri kapasitesinin 2019’daki 17.2 mv/g’den 2025’te 20 mv/g’e ulaşması bekleniyor. Pet-kim talebi de 2020’de %18.7’den 2050’de %37.3’e çıkacak. Çin yerli hampetrol üretimi de 4 mv/g’de kalacak.
Doğalgazda ise Çin’in 2000’den 2020’ye talep büyümesi yıllık ortalama %13.6ydı. Yani yılda 14.6 milyar m3. 2020’den 2050’ye elektrikte gaz kullanımı tüm gaz talep artışının %46’sı olacak. Gaz talebi 2035’de 600 milyar m3’ten 2050’de 670 milyar m3’çıkıyor. İç üretim de 300’den 350 milyarm3’e…
AB, 2030’a kadar ki emisyon düşüşünün önemli kısmını olgun ve erken uygulama sürecindeki teknolojilerle başarabilir. Isı pompaları, elektrikli arabalar. 2030’a kadar AB emisyon azaltımı daha fazla elektriklendirme(%47= ve enerji verimliliği (%17) ile sağlanabilir.
Irak’ı 2021 taslak bütçesinde KRG’nin 250,000 v/g petrolü Irak petrol şirketi SOMO’ya vermesi öngörülüyordu. Ama bu petrolün ticaret hakkı mevcutta 5 ticaret firmasına borç karşılığı verildiğinden teslim edilemeyecek. Irak’da bu kısmı KRG’ye ayrılan bütçeden düşecek. Irak’a göre KRG, 5-7$/v daha ucuza petrol ihraç ediyor.
Polar vortex analizi, ne kadar soğuk bir kış olabilir.
OPEC Petrol piyasası raporu yayınladı. Tablo daha karamsar. 2020 talebi 9.77 mv/g daha düşük olacak. 2021 petrol talep artışını aşağı yönlü revize ederek 5.9 mv/g büyüme bekliyorlar. Önceki 6.25 mv/g büyümeydi.
Soğuk hava, yakıt tüketimini benzinli araçlarda %15, hibritlerde %30, elektrikli arabalarda %40 arttırıyor.
Natura Energy dergisinin Aralık sayısı yayınlandı:
Temiz enerji tercihlerinde basmakalıp, kadınlar temiz enerji kaynaklarını tercih eder deniyordu. Son araştırmada bazen kadınların LPG olsa da odunu (erkek anlamında değil) tercih ettikleri görülmüş. Yemeğin tadı, sosyalleşme, gelenek de önemliymiş, para kadar.
Electrocaloric soğutma(EC) konusunda, yeni çok katmanlı 0.1 mm polymer dış ortama göre 8.7 K soğutabiliyormuş. İnce katmanla ısıyı dışarı pompalayabilmek uzun vadede çok ilginç soğutma cihazlarının önünü açar.
CO2’in CO (karbondioksitin karbon monoksite) yenilenebilir kaynaklar ile elektrokimyasal indirgenmesi CO2’den yakıt elde edilmesi için önemli bir araç ve yeni bir yapı ile verimlilik daha yüksekmiş.
Post Lityum piller çağında Magnezyum önemli olabilir. Hacimsel olarak Lityum 2.04 Amper-saat/cm3 iken Magnezyum 3.8. %90 daha fazla enerji depolabilir. Ama mevcutta döngü hayatı-enerji yoğunluğu az. Bor kümeli elektrolit ile daha hızlı Mg göçü sağlanmış. kg’da 30.4 kW pil elde edilmiş.
Organik fotovoltaik (OPV)ler yüksek performans-ağırlık oranı, esneklik ve şeffaflık için önemli. OPV konusundaki 237 makalenin sadece 30’u operasyonel kararlılık konusu işlemiş. Sadece 39’u da raf ömrünü. Herkes verimlilik beyan etmiş. Yeter da, sorun kararlılık diyor dergi
Danimarkada eski türbinlerin yenisiyle değiştirilmesi (repowering) rüzgar enerjisi kararları sadece teknoloji bazlı olamaz politik ve sosyal boyutlara da bakılmalı deniyor. Gürültü vs gibi sebeplerden sökülen MW aşına 4.72 MW ila 7 MW yeni türbin kurulabiliyormuş
Zihinsel muhasebe(mental accounting) ile insanlar ödemeler ile tüketim davranışları arası ilişki kuruyor. Enerji kullanımı ve emisyonları nasıl etkilediğine dair çalışma $$$
1-2 mikrometre kalınlığında yüzey ile %29.1 verimlilik.Silikonda bu biraz daha 165 mikrometre düzeyinde. Ultra ince güneş hücresi, silikonda 20mikrometre, diğerlerinde 400nm altı ol hücreya deniyormuş.
Çin yöneticileri sözlü olarak Avustralya kömürü alınmayacak demişti KİT’lere. Mikrofonlarda da “iyiyiz” mesajları vermişti. Avustralya kendi kömürünün yasaklanmasının resmi olup olmadığını soruyor, WTO’ya gidecek. Resmi olmazsa gidemiyor herhalde. Sebep Huawei ve Çin’in coronavirüsü ele alış biçimine yapılan ağır eleştiriler. Avustralya’nın kömür ithalat geliri 40 milyar$
Yeni çalışmalaya göre, nüfusun %1’i hava yolu emisyonlarının %50sinden sorumlu bir de elit bir aktivite diye ek sübvansiyon (elit kart vs) alıyorlar. Bu çok uçanlar yılda 56000 km uçuyormuş.
Baker Hughes geleneksel Cuma sondaj kulesi rakamlarına göre ABD’de petrol kulesi 12 artmış. Permian da 5. Doğalgaz da 15 artmış
Cuma günü AB, daha önce %40 olan 2030’da 1990’a göre emisyon düşüş seviyesini en az %55’e getirmekte anlaştı. AB gelecek yıl GSYİH tabanlı emisyon hedeflerini de değerlendirecek.
Çin başkanı Xi, Paris dolayısıyla yaptığı açıklamada zayıf sözler verdi. Çin daha önce GSYİH başına emisyonu 2030’da 2005’e göre %60 düşüreceğini söylemişti. Şimdi %65’e çıkarmaya “çalışacağını” söyledi. Ayrıca 2030’a fossil olmayan yakıtların oranını %25’e çıkaracak.
Biden’in başkanlığının ilk günü ABD Paris anlaşmasına tekrar katılacak. İlk 100 günde de önemli ekonomilerin liderlerini iklim zirvesinde bir araya getirecek. 2050’den önce de net-sıfır’ı hedefleyecek.
Houston’da bir sondaj şirketi yılbaşı için çalışanlarına 400 North Face ceket yaptırmak istemiş. Üzerinde de kendi logosu. North Face reddetmiş. Şirket patronu da kızmış “sizin ürünlerinizin petrol ve gaz ürünlerinden” yazmış
Kanada‘da “Sağlıklı Çevre ve Sağlıklı Ekonomi” programını açıkladı. 64 noktada, 15 milyar $ yatırım. Binalar, ulaştırma, elektrifikasyon, karbon vergileri (2022’den sonra 15$/ton’a çıkarma). Sanayide de net sıfır insiyatifi başlatmak
Türkiye’de hafif ticari araç artan kargo taşımacılığı ile %92.8 büyümüş.
ABD’den Türkiye’ye LNG kargosu 15 günde geliyormuş
Elektrik sisteminde inertia yani atalet önemli bir yere sahip. Aslında mekanik ekipmanlarda depolanan bu kinetik enerji bir çok kısa dönemli pil gibi etki yapıyor. İngiltere’de “Efektif atalet ölçümü ve öngörüsü” yazılımı devreye alınıyormuş
Covid 19 zamanında ABD’deki inşaat sektörünün %83’ü proje gecikmeleri görüyor ve %68’i 2021Ç2’ye kadar devam etmesini bekliyor. %41’i covid sebebiyle materyal bulmakta zorluk çekmiş. %31 kereste, %11 çelik, %11 elektrik ekipmanı sorunuyla karşılaşmış
Son 3 ayda ABD petrol ve gaz hisseleri S&P500’deki 10 sektörü geçmiş, Eylül’den beri %25 değeri artmış. Goldman’dan Jeff Currie’ye göre enerji dönüşümü emtia talebini arttıracak (bakır, ham petrol vs). “Eski ekonominin intikamı”
Çin’de yıllık araç satışları 2020’de 25 milyona ulaşacak. 5 yılda da 30 milyana çıkacak. İlk 11 ayda 22.47 milyon araç satılmış, 2019’a göre %2.9 daha az. Yeni enerji araçları %8 artarak 1.3 milyona ulaşacak 2020’de
GoldmanSachs‘a göre demir cevherinde sağlam talep ve sınırlı arzdan dolayı fiyatlar 2021 1.yarıda da güçlü olacak.
ABD’de yenilenebilir yatırımlarında “tax equity financing” denilen, projenin vergi desteklerini alma karşılığı önceden sermaye koyan bankalar şimdi biraz geri duruyorlarmış. Bankalar da iyi proje olsa finanse ediyoruz demişler. ABD’de büyüklüğü 12-13 milyar $’mış
BNEF’e göre bu senenin ilk 10 ayında, şirketler 55.1milyon karbon kredisi kullanmışlar. Geçen seneye göre %28 daha fazla ve 12 milyon araç emisyonuna denk. Nature Conservancy, ABD’de son kalan zarar görmemiş alanları (125 milyon hektar) korumaya çalışıyor, geliri 932 milyon $. Ve ekoloji grubu tehlike altında olmayan mevcut orman alanlarını koruyorum diye kredi üretiyormuş. Şirketler para verdiği için ağaçlar kesilmekten kurtuluyormuş, böylece kredi üretiyormuş.
Üst düzey bir Avrupa Birliği yetkilisine göre AB uzun dönemde %100 yeşil hidrojen hedefliyor ama piyasayı büyütmek için fosil yakıtlardan karbon depolamalı hidrojene de ihtiyaç duyacak.
Almanların %77’i AB’nin 2030 iklim hedeflerini arttırmalı demiş. Fakat sadece %46sı hedefleri erişilemez görüyor.
Dünya Bankası Paris’ten bu yana fosil projelere 12 milyar $ destek vermiş. Mozambik’te teknik destek diye sağladığı 80 milyon $’da Exxon’un avukatlık firmasına gitmiş. Çin’in ICBC kömür projelerin 14 milyar $, Bank of America şeyl şirketlerine 54 milyar $ vermiş. 2016 başından beri bankalar fosil yakıt şirketlerine 1.6 trilyon $’a yakın desteği devam ettirmiş.
Exxon’da hisse sahibi olan hedge fonlar şirketi sıkıştırmaya devam ediyor. “Engine No 1″‘dan sonra DE Shaw’da Exxon’dan maliyetleri kesmesini istiyor. Exxon yılda 30-35 milyar $ yatırım planlıyordu. Bu 16-19 milyar $’a düşürüldü. Çalışan sayısının %15’ini de işten çıkaracak.
Alman hükümet danışmanları ülkenin tüm politik partilerinin iklim değişikliğini ana konu hale getirmesini istiyor.
Mısır petroldeki hedge miktarını iki misline çıkarmış. Maliye Bakanının sözüne göre 30 Haziran’a kadar kontratlanmış. Detay verilmemiş. Aynı zamanda tahılda da hedge düşünüyormuş.
Rüzgar Norveç’in elektriğinin %4’ünü karşılıyor. Şebeke şirketi Statnett SF elektrik talebinde sanayi ve ulaştırmada elektriklendirmeden dolayı %30 artış bekliyor. Fakat Norveçte kara rüzgar türbinlerine destek 2011’deki %84’ten şimdi %36’ya düşmüş. Petrolün popüleritesi de %16’dan %29’a çıkmış.
Wood Mackenzie’ye göre Çin’in 2060 karbon nötr hedefi için nükleeri 12 kat arttırması gerek (620 GW)
Trafigura, dünyanın en büyük emtia şirketlerinden biri, 27 yılın en yüksek karını yaptı. Oynak piyasada petrol, petrol ürünleri, metal ve mineral departmanlarının başarısıymış. Brüt kar 6.8 milyar $, bir sene önce 2.9 milyar $.
Toyota’nın yeni, ikinci nesil Mirai’si Çarşamba Japonya’da satışta, 850 km menzili var, fiyat 68100$. Mirai ilk defa 2014’te piyasaya çıkmıştı, şimdiye kadar yılda 2000 adet üretiliyordu. Toyota hidrojen tanklarının üretilme zamanını %66 azaltmış. Şimdi yılda 30000 Mirai üretebilecek.
Demir cevheri 7.yıldır ilk defa 150$/ton’u buldu. Aşağıdaki grafikte Avustralya doları olarak fiyatı da var A$
FT’de Saudi Aramco’nun Jizan rafinerisindeki artan sorunlar ve bazı çalışanların yaşadığı acı sorunları dile getirmesi ilginç. Uzun yazıda Güney Afrikalı bir çalışanın Covid kapsamına rağmen yeterli tedaviyi almadığı ve ailesine tazminat ödenmediği, ırkçılık gibi hususlar var. Ama yazı kısaca “Aramco’da kontrol Suudilere geçtikçe çalışma kültürü değişiyor, Aramco’ya çalışmaya gitmeyin” demeye getiriyor ki FT, Suudileri uzun zamandır bu kadar kritik etmemişti
Beklenen IEA raporları : * 9 Aralık Nükleer Ajansı ile Elektrik üretim maliyetleri * 14 Aralık Elektrik 2020 * 15 Aralık Petrol piyasası raporu * 18 Aralık Kömür 2020
SaxoBank’ın 2021 için 10 sıradışı öngörüsünde, Amazon’un Kıbrıs’ı alması, Çin’in yeni dijital para biriminin tektonik sarsıntılara yol açması, füzyon enerji ile enerji bolluğu oluşması, güneş panellerinden dolayı gümüş fiyatının artması vs. var.
Kuzey Amerika’da kış sonunda doğalgaz arz durumu/sıkışıklığının öncü göstergesi olan Mart-Nisan farkı negatife düştü. “Kışı depolar dolu bir şekilde bitirebiliriz”. Mart ayı fiyatı 2.419$/mmbtu, Nisan 2.428$… Yani Mart’ta fazla ABD LNGsi olabilir mi?
Irak paraya sıkışmış ve ileride yükleyeceği petrolü bugünden satacak önödemeli kontrat ihalesi yapmıştı. Çin devlet şirketi Zhenhua, ayda 4 milyon varil petrolü alacak. 1 yıllık ön ödeme yapacak. Bugün ki para ile 2 milyar $. 2013’te de Vitol ve Glencore, Rusya’dan 10 milyar $ ön ödemeli petrol almıştı. ZhenHua, “Çin’i canlandır” demekmiş.
AB 2030’da 30 milyon sıfır emisyonlu aracın yollarda olmasını planlıyor. Plan bu hafta yayınlanacak. Ulaşım AB emisyonlarının %30’u, bunun %72si de yol taşımacılığı. Geçen sene Avrupa’da 1.8 milyon elektrik/elektrikli hibrit vardı. Mevcut 200,000 şarj noktası 3 milyona çıkacak ve 1000 hidrojen dolum istasyonu.
İngiltere, ABD’nin 2035’de elektrik sistemini dekarbonize etme planına denk bir plan oluşturmak zorunda. İklim Değişikliği Komitesi bir “devrim”-silen süpüren bir değişim gerektiğini söylüyor. 2033’de yeni kombi satışları yasaklanmalı, günlük et ve süt tüketimi azaltılmalı. Et tüketimi 2050’de %35 azaltılmalı. Çelik ve çimento 2035-2040 gibi sıfır emisyona yaklaşmalı. Yılda 50 milyar pound lazımmış.
Shell’de birkaç temiz enerji yöneticisi, şirket stratejisinin açıklanmasına haftalar kala istifa etti. Kısaca şirketin enerji dönüşümü konusunda yeteri kadar hırslı olmadığı sebep olmuş olabilir. Gaz çok önemli, geçiş yakıtı, yenilenebilir de 2030 sonrası denmiş olabilir.
Dünyanın en büyük petrol ticaret şirketi Vitol, Brezilya’da rüşvet verdiğini kabul etti. Ayrıca Ekvator ve Meksika da da. “Altın rakam” karşılı Vitol yöneticisi Petrobas traderlarına para ödemiş. Altın rakam ise ihaleyi kazandıracak rakam. Parayı danışmanlık ve piyasa istihbaratı olarak aktarıyormuş.
Alman enerji şirketi EWE 2035’de iklim nötr olmayı planlıyor. Kömürden çıkıcak, 7 milyar € yatırım yapacak yarısı yenilenebilir, şebeke,hidrojene. Zaten üretiminin %95’i yeşil kaynaklardanmış.
İngiltere’de düzenleyici kurum Ofgem’daha önce yıllık %7-8 yatırım getiri oranı verdiği National Grid ve SSE’nin getiri oranını 5 ay önce 3.95% açıklamıştı. Şimdi %4.3’e geri çekmiş. Kurum daha önce 25milyar£ olan yatırımları 30’a çekti, bir 10 daha da verebilir, yeter ki şebekeler yeşil olsun.
Almanya’da 11 taş kömürü santrali 2021’de emekli edilmek için €317 milyon almış. Ama analize göre 300 MW’ın üzerindeki 7 santral zaten yılda 200 milyon € zararla çalışıyor.
Çin’de kömür şirketi battı, Başkan yardımcısı sert tepki gösterdi. Fakat dünyanın en büyük lityum üreticilerinden Tianqi Lithium, 2 sene önce Şili’de rakip Sociedad Quimica y Minera(SQM)’yı satın almak için aldığı 4 milyar $’ın Kasım sonu ödemesi gereken 1.9 milyar $’ını ödeyememiş. SQM’i satın aldığında lityum karbonat 17000$/tondu. Şimdi arz fazlasından fiyatlar %70 düştü.
Bir grup büyük enerji şirketi (Orsted,İtalya Snam,İspanya İberdrola, Suudi ACWA, Çin Envision) yeşil hidrojen fiyatını 2$/kg altına getirmek için güçbirliği yaptı. MEvcut kapasiteyi 50 kat arttırarak 2026’da 25 GW hidrojen üretim kapasitesi hedefliyorlar. Şu anda yeşil hidrojen 3.5$ ila 8 dolar arasında değişiyor. AB en az 40GW yeşil hidrojen kapasitesi istiyor (2030). Snam gelecek 4 yılda 7 milyar € yatıracak. “Hidrojenin Airbus”‘ı denmiş.
Glencore 1974’te kurulmuş 42.5 milyar $ emtia ve maden şirketi, yeni CEOsu güney Afrikalı 45 yaşındaki Gary Nagle. DRC’deki maden işinden dolayı ABD makamlarının incelemesinde. 2018’de başlamış, 3yıl sürer.Glencore sera gazı emisyonlarını 2050’de netsıfıra düşürme taahütü verdi. Kömür vergi öncesi kazancın %10’u, gelirin %5i. Giden CEO Glasenberg hala şirketin %9.1’ine-4 milyar $lık hisseye sahip.
Perşembe günü AB komisyonu AB pil direktifinde yeni bir güncelleme bekliyor. AB’de pillerin satmak isteyenler daha sert çevre standartları ile yüzleşecek. AB komisyonuna göre lityum’un geri dönüştürülme verimi %50. Brüksel madenciliği daha fazla teşvik etmek yerine daha fazla geri dönüştürülmüş lityum istiyor. AB yeni düzenleme ile pillere “ikinci hayat”(şebeke)
BAE’nin ilk nükleer ünitesi Barakah 1.ünitesi 100% güce, 1400 MW’a erişti. Kore tasarımı APR1400 reaktör 2012’de inşaata başlanmış 2018’de tamamlanmıştı. 2. ünite Temmuz’da tamamlandı, 3 ve 4. üniteler %93 %87 tamamlandı.
Çin ve Avustralya arasındaki gerginlik, hem Çin iç piyasa kömür fiyatlarını hem de deniz aşırı kömür fiyatlarını uçurdu. Avustralya yerine Endonezya ve Güney Afrika kömürlerinin fiyatını arttırdı. Ocak’ta 9.49 milyon ton olan Avustralya’dan kömür ithalatı şimdilerde 695,000 tona düşmüş.
İngiltere’de haftasonundan bu yana elektrik sistem uyarıları bitmedi. Normalde düşük talebin olduğu Pazar akşamı bile fiyatlar 470$/MWh ‘e çıktı. Talep soğuklarla arttı ve rüzgar da çok düşük seyrediyor. 10 Aralıkta da EDF’in planlı grevi başlıyor. İngiltere elektriğinin %8’ini Avrupa bağlantılarından alıyordu.
Çin finansal düzenleyici kurumu Bank of China’ya 7.7 milyon $ ceza yazdı. Negatif WTI fiyatlarının olduğu 20 Nisan’da müşterileri 1 milyar $ kaybetmiş. Bankanın ürünü olan” Ham petrol hazinesi” binlerce küçük yatırımcı çekmişti, fiyat eksi olunca da üzerine para vermek zorunda kalmışlardı.
Alman şebeke operatörü Amprion gelecek 10 yılda elektrik şebekesine 24 milyar € yatıracak. Bu daha önce planlanandan 9 milyar € daha fazla. 5 milyar € iki açık deniz rüzgar parkını bağlamak için, bir de 2.5 milyar €’ya doğru akım hattı. Almanya’da 4 iletim operatörü var : Tennet, 50Hertz,Amprion,TransnetBW. Tennet 30-35 milyar € yatıracak. .
Almanya’nın kendi içinde de lityum yarışı hızlanıyor. Ülkenin doğusundaki Erz dağlarındaki Zinnwald madeni tünellerinde büyük Lityum rezervleri bulunabilir. Diğer rakip ise jeotermal enerji. Eğer pilot proje başarılı olursa yılda 1500 ton lityum karbonat da jeotermalden gelecek
Dünya liderleri 12 Aralık 2015’te imzalanan Paris İklim anlaşmasının 5.yılı için sanal olarak bir araya gelecek. Biden katılmıyor çünkü “aynı anda tek başkan olur” prensibi ile. 2050’de net sıfır hedefi için ABD’nin emisyonları 2030’a kadar %43 kesmesi lazım.
Petrobras gelir olarak Brezilya’nın en büyük şirketi. Diğer petrol şirketleri gibi değil, “bizim bir kimlik krizimiz yok, biz hala bir petrol şirketiyiz” diyorlar. Borç-özsermaye oranı 1.81, Exxon’da bu 0.38, Shell’de 0.69. Covid sebebi ile biraz sarsıldı ve borcu 91 milyar $’dan 79.5 milyar $ a düşebildi (1 çeyrekte). Brezilya elektrik üretiminin %80’i yeşil. 2023’te tüm enerjide %45’i yeşil olacak.
Bu hafta Salı API petrol stokları, Çarşamba EIA haftalık petrol ham ve ürün stokları, Perşembe EIA doğalgaz stokları, Cuma Baker Hughes ABD sondaj kule sayısı.
ABD’de Kasım istihdam rakamları zayıf geldi, Çin’in Kasım ihracatı yıldan yıl %14.9 arttı. Airbnb, halka arz fiyatının 44-50 $ bandından 56-60$’a çıkardı.
Çin’in emtia ithalatı Kasım’da, ham petrolda önceki aya %10 artıp 11.1 mv/g, ama yıldan yıla sabit. Doğalgaz %22, 9.2 m ton (Y-Y -3%), Bakır -9% 561bin ton (Y-Y +17%), demir cevheri -8% ile 98.2 milyon ton (Y-Y %8)
Çin’in yıldan yıla kömür ithalatı geçen sene kasıma göre %43.8 düştü ve 11.67 milyon ton oldu.
Suudiler Pazar günü, Asya’ya yaptıkları satışların fiyatını 80 cent ile 30 cent arttırdılar. 5 aydaki en yüksek artış. Akdenize de arttırdı ama Kuzeybatı Avrupa’ya sabit tuttu.
Biden iklim planı dünya enerji piyasalarını sarsacak. ABD nükleer ve inşaat sektörü iyi bir destek alabilir. ABD’nin 2014’ten yoksul ülkelere söz verdiği ve hala harcamadığı 2 milyar $ var. Uluslararası kurumlar (IMF vs) üzerinden küresel kalkınma politikalarını da etkileyebilir. Ayrıca karbon yoğun ithalatta sınır vergileri sözü verdi
2020’deki 5 büyük enerji sürprizi: Yeşil mutabakatın küreselleşmesi (AB-ABD), Asya LNG talebi dayanıklı çıktı, Almanya’da kapasite eksiği Avrupa’yı etkileyebilir, Hidrojen radarda, yeni LNG proje onayları. Yan süprizler:net sıfır hedefleri,elektrik piyasalarının dayanıklılığı,altyapı yatırımları
Dieter Helm’in sıfır karbon görüşleri düşünmeye değer. Net sıfır ne demek? Üretimde net sıfır biraz oyuncak gibi. Üretim sonunda tüketim davranışlarına göre belirleniyor. Eğer “net sıfır karbon tüketimi neye benzer diye sorsak, farklı bir resimle karşılaşırız”
Gökhan Yardım’ın arşivinden Katar-Türkiye-Avrupa boru hattı projesi
Nobel ödüllü 17 ekonomistin makaleleri de reddedilmiş. Güzel bir okuma
