Category: Uncategorized

Word (grafikler için): https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdS1l3MkhuT2ZZWjQ

Petrol fiyatları ile ilgili olarak günü ikiye ayırmak gerek, Avrupa Borsaları ve ABD piyasa açılışları.. Petrol fiyatları neden yükseldi? Stok düşüşleri, bu arada seneden seneye ABD üretimi düşse de son veride artış görmüş. Günün tek geçerim haberi Rusya’nın tarihi rekoru 11.086 mv/g. ABD sayıştayı GAO’nun “veri yeni petrol” lafı güzel. Çin altyapı inceleme makalesi iyi. En sondaki linkteki Beyaz Saray raporundaki orta bölümden sonraki kısımlar da mutlaka göz atılacak cinsten.

Bilgiler

Avrupa’nın SPK’sı ESMA fiziksel ve nakit uzlaşmalı emtia türev limitlerini belirleyen bir metod üzerinde çalışıyor. Bu metod ve kurallar Ocak 2018’de devreye girecek MiFID II için gerekli. Trader’ların gıda piyasa türevlerinde spekülasyon yaparak fiyatları oynatmalarını sınırlamak istiyorlar. Özellikle fiziksel işlem yapmayanların.

Lityum’a yatırım hızla artıyor. Batı Avustralya’da çok önemli rezerv ve tesis çalışmaları, ayrıca Şili’de de var.

Guardian’dan Monbiot: Herkese bir araba vaadiyle, yolları arabalarla doldurdunuz, beynimizde metal zerreler bulunuyor, çocuklar zeka geriliğine uğruyor. Okunur. “carmagedon”

GAO, ABD sayıştayı, çıkacak kanunların etki analizlerini yapar. Data tsunamisi ve gelişmiş analitik araçlar ile inovasyon etkilerine değinmiş. “Veri yeni petrol” olarak adlandırılıyor demişler daha introduction’da. OPEC duymasın. (s8 iyi)

American Trucking Association’ın mevsimsellikten arındırılmış ton indeksi %5.7 artmış. Bir de “Cass Information System” var, orada hem kamyon hem tren taşımacılığı %0.4 artmış. Büyüme güçlü değil stabil.

Altyapı yatırımı ekonomik büyümenin öncüsüdür diyen makalede Çin’in eğer daha düşük seviyede yüksek kalite altyapı yatırımlarına eğilmezse altyapı sebepli bir krize gideceği iddia ediliyor. Pekin’e 7. Çevre yoluna başlayacak Çinliler, 100 mil uzaktakı belediyeleri de bir araya getirerek bir nevi 130 milyonluk “supercity”-süperşehir planlıyor.

Vancouver ve Seattle arasında en az 1 şerit sürücüsüz arabalara ayrılsın denmiş.

Paris anlaşmasını onaylayan 61 ülke, emisyonların %47.62sine denk geliyor. Uygulamaya girmesi (entry into force) için 55 ülke ve emisyonların %55i kuralı mı var? Bu tweete göre var.

Rusya petrol üretimi tarihi rekor : 11.086 mv/g ,Rus enerji bakan yardımcısı. Rus petrol ve gaz sektöründe 950,000 kişi çalışıyormuş. (11.75 mi 11.086 mı haberler karışık, bakanın dediği 11.086’yı aldım)

ABD sürüş sezonunda, araç-mil rekoru temmuzda kırılmış, en yüksek 3. Yıl (2000 ve 1998’den sonra).

Mineral kaynaklar bakımından zengin Moğolistan’da para birimi tugrik sene başından beri %15 değer kaybetti. Hükümetin borcu 3 milyar $. Ülke ekonomisinin değeri ise 12 milyar $

ABD Mississippi’de Kemper bölgesi linyit santrali yakında devreye giriyor, neden önemli? Linyiti yer yüzüne çıkarınca gazlaştırıyor, CO2 de yakalıyor. 2004’te 2.2 milyar $ denilen proje 6.6 milyar $’a mal olmuş. 582 MW. Emisyonların %65ini de yakalıyor.

ABD Başkanının “İklim değişikliğini dikkate almak- Obama döneminin ekonomik karnesi” raporu yayınlandı. Hava olayları/Fırtına hasar maliyetleri artıyor. Yakıt verimliliği artmış. Elektrik sektör emisyonları düşmüş.

PJM (ABD’de elektrik sistem operatörü) her MW pik talep için 28,000$ iletim yatırım harcaması yapması gerekmiş.

 

 

İstatistik

Bu günün en iyi istatistiği ama grafik modunda:2015 yılı ülkelere göre üretim maliyetleri/ yatırım ve işletme maliyetleri il @anasalhajji , o da Patrick Corvest/Total’e atıf yapmış

Grafik

Cep telefonlarına alışır gibi elektrikli arabalara alışırsak, uyum süreleri… Rapor

Sürdürülebilir enerji “parti şapkalı fil” grafiği, sustainable energy “elephant w/ party hat” curve (Makale)

Kitap Özeti

Handbook of Multi-Commodity Markets and Products: Structuring, Trading and Risk Management

Andrea Roncoroni, Gianluca Fusai, Mark Cummins

Bölüm 3, sayfa 154 – Doğalgaz Piyasası ve Ürünleri

• Doğalgaz kontratları ve fiyatlaması
• Uzun dönem kontratların unsurları
  • Take-or-pay: Yıllıkontrat miktarı – ACQ –annual contract quantity, Avrupa kontratlarında üreticinin vermeyi taahhüt ettiği miktar, alıcı ise bunun %85-100’ünü alır. Alıcı tarafından minimum ödeme yapıldı ise, bir sonraki yıla kalan gaza “free gas” deniyor (s155)
  • Swing: tüketiciye daha önce anlaşılan bir tüketim değerinin üzerinde/altında nominasyon imkanı sunar (talep etme hakkı). DCQ: average daily contract quantity, günlük nominasyon DCQ+-%10 ile %0 ile %200 arasında olabilir
  • Formula pricing: kontratlar bir başka enerji fiyatı veya indeksiyle ilişkilendirilir. İndekslenen ürün fiyatlarının belirli bir gecikme ile hesaplanması ile fiyat oluşur. Bu 3-9 ay arasında değişebilir. Kontratlar enflasyon ve değişikliklerden dolayı her 3 ila 5 yılda yeniden belirlenir/müzakere edilir
  • Interruptable contracts: Kontratlarda satıcının belirli bir süre gaz satmamam esnekliği olabilir, İngiltere piyasasında bu maksimum 45 gün/yıldır. Alıcı verilemeyen gaz için tazminatlandırılır
• Doğal gaz fiyat oluşumu
  • IGU raporuna göre, petrol fiyat eskalasyonu, gaz-gaza rekabet, ikili monopol, nihai üründen netback(geri hesaplama), hizmet maliyeti düzenlemesi, sosyal ve politik düzenleme, maliyet altı düzenleme ve fiyatsız (flare-yakma için) yöntemler vardır
  • 2012 verileri 157. Sayfa da direkt IGU “Wholesale Gas Survey” raporuna bakılabilir.
• Finansal Doğal gaz piyasaları
  • İki temel borsa grubu var : CME Group, the Intercontinental Exchange (ICE)
  • Buralardaki kontratlar riski elimine etme (futures) veya aşağı yönlü risk (opsiyon kontratları), lokasyonel, kalite ve mevsimsel farkları yönetmek için
  • CME: Chicago Mercantile Exchange, Chicago Board of Trade, New York Mercantile Exchange, Commodity Exchange’den oluşmaktadır. Bir sürü de ürün var
  • ICE’da ABD, Kanada ve Avrupa daki piyasalarla ilişkili bir çok ürünü barındırmaktadır. IPEyi de satın almıştı. Başka kitabın konusu bu
• Doğal gaz Futures
  • NG-> CME Henry Hub fiziksel kontratlar, her kontrat 10,000 mmBtu, ve 118 ay ileri doğru, fiziksel olarak FERC tarafından onaylanan Sabine Pipe Line şirketi tarifesi kuralları ile uyumlu olmalı
  • HH-> CME finansal doğal gaz kontratları 10,000 mmbtu,
  • NN-> CME Henry hub son gün finansal kontratlar, 2,500 mmbtu, kontrat ayının son uzlaşma günü fiyatı

Tarih

Aralık 1908 – 50 yıl sonra Türkiye, Ottoman History Podcast

Word(grafik-resimler için): https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdci1vZW40aDlCSEU

2.42’ye güneş… günün haberi. Daha da düşecek sanki 3 ayda bir %10’u aşan düşüşler oluyor. Bu ülkenin güneşlenme, kredi bulma ve anlaşma şartları (süresine bağlı). Peki büyülü rakam ne? Bence 2 ile 1.5 cent/kWh. Çünkü bu doğalgaz santrallerinin ihtiyaç duyduğu sermaye ödemesi için elde etmesi gereken kâr. Venezüella, bu gidişle petrol fiyatlarının yükselme sebebi olabilir. Üretim maliyeti 8$/v, Exxon 12.97$/v, Chevron 14.6$/v.

Bilgiler

2.42 cent/kWh, Abu Dhabi’de güneş için verilen teklif. Pazartesi 350 MW için ihale açan Abu Dhabi Water& Electricity şirketinin ihalesine JinkoSolar Holding (Çin) ve Japon Marubeni Corp en düşük teklifi vermiş. Anlaşma daha imzalanmadı ama fizibil mı inceleniyor. Neden ucuz? Ucuz finansman ve Çin’in panel rekabeti

Çin bir “kömür balonu”, Greenpeace China BBC’ye söylemiş. Çin’in ihtiyacı olduğundan daha fazla kömür santrali olduğu ve hala kömür santrali yaptığını söylemiş. Çin her saat de iki rüzgar türbini yapıyormuş. Çin’in yenilenebilir büyümesindeki sorun ne? Şebeke entegrasyonunda müteahhitlik kadar başarılı değillermiş.

Standard & Poors Venezüella petrol şirketinin kredi notunu CCC’den CC’ye düşürdü.

Trinidad’ın bir önemi de sondaj gemilerinin park alanlarından biriymiş. Transocean, BP’nin 2010 Meksika kazasındaki kuyunun da sahibi. Gemilerin günlüğü 400,000 $ civarında, 2014’te 681,000$’ı da görmüş. Gemiler 500 milyon $, petrol aramacılığının Ferrarileri deniyor. Şimdi ise fiyatlar 200,000$’lara düşmüş. Gemilerde motorlar açık park edilirse günlük kayıp “40,000$” “warm-stacking”; eğer motorda kapanırsa “cold-stackking”, “15,000$”

Venezüella’nın üretim maliyetleri ortalama 8 ila 9 $/varil civarında. Bu seneki ortalama ihracat fiyatı ise 32$/varil. PdV’nin genel müdürü Eulogio Del Pino dünya üretiminin de 94’ten 85 mv/g’e düşmesi gerektiğini söylemişti. PdV Venezüella’nın harbici döviz rezervinin %95’ini sağlıyor.

Ekim 3’te Belçika’nın en büyük gaz ve elektrik dağıtım şebekesi Eandis’in %14 hissesinin Çin State Grid Europe firmasına satışını hissedarlar onaylayacak. %14 hissenin kitap değeri 484 milyon avro. Çinliler 830 milyon avro önermiş.

Libya’da çatışmalardan dün limana yanaşamayan Seadelta limana yanaşarak 781bin varil yükleyerek İtalyaya yole çıkmaya hazırlanıyor.

Çin Gaz şirketi, İngiliz National Grid’in 11 milyar poundluk gaz iletim ve dağıtım işinde de çoğunluk hissesini almak için teklif vermiş. Çin yatırım şirketi Thames Water’ın da %10 hissesine sahipmiş.  Çin konsorsiyumunda Fosun ve China Gas var. Ofgem ve hükümet onaylayacak kazananı. Çin, Yunanistan, Portekiz ve İtalya’da da alım için uğraştı.

Exxon’a, düşen fiyatlardan dolayı varlıklarında düşüşe gitmediği için New York savcısı inceleme açmıştı. FT biraz savunma yapmış. “Bu adamlar idealist değil materyalist <yani ucuz olmasa hemen üretimi durdurur, bir şey bulamazsın>” diyor. Exxon’un üretim maliyeti 12.97 $/v, Chevron’un ki 14.6 $/v

Venezüella’nın durumu endişe verici. Petrol işçileri yeteri kadar yiyecek bulamadıklarından kuyu tepesinde bayılmamaları için birbirlerini izlemek zorunda kaldıklarını anlatıyorlar. Üretilen petrolün 3’te 2si Çinlilere ve diğerlerin borç olarak gidiyor. 25 milyar $’da Halliburton ve Schlumberger. Petrol’de ağır hafif petrol alarak karıştırıyorlar.  2002 sonunda Venezüella’da işçi eylemleri ile tüm üretim durduğunda petrol fiyatları %30 sıçramıştı

70 $ iyi kalite kömür 3.07$/mmbtu, Asya’da LNG hala 6.39$/mmbtu ile kömür kadar rekabetçi değil.

Bugün ABD sürücüsüz araçlar için 15 noktada “güvenlik değerlendirmesi” kurallarını yayınlayacak. Ayrıca araçların hack edilmemesi için önlemler de yer alacak.

ABD aynı anda hem benzin alıyor hem satıyor. Doğu sahili Avrupadan alıyor, Körfez bölgesi de kıtaya satıyor.

Grafik

Avrupada yollardaki kirli dizel araçların marka ve Euro standardına göre grafiği. Rapor güzel. AB’de 29 milyon kirli dizel (emisyon limit üstü) araç var.

İstatistik

Bu ankette ilginç sonuçlar var. Amerikalılar Enerji ve İklim değişikliği arasında nerede duruyorlar?

Anket Ağustos 11-14 arasında 1096 yetişkin ile yapılmış.

• Amerikalıların %65’i iklim değişikliğinin bir problem olduğu ve ABD hükümetinin bir şey yapması gerektiğini
• Demoktratların %84’ü, Cumhuriyetçilerin de %43ü bu görüşte
• %77 iklim değişikliğinin olduğu, %10’u da olmadığını
• İklim değişikliği ile mücadele için aylık faturaya (elektrik) 1$ artışı, katılımcıların %57si kabul ederken, %42si karşı çıkıyor
• 10$ artışa %61 karşı çıkıyor
• 40$’a %81, 50$’a %80 karşı çıkıyor (Q16 – nasıl iş bu)
• Oy kullanacaklar açısından en önemli 4. Konu enerji politikası (seçim azmış ama), ilk sırada “ekonomi ve işler”, “ulusal güvenlik ve terörizm”
• Hava kalitesi açısından ise kömür kullanımının azaltılmasında kuralları destekleyenler karşı çıkanların en az iki katı kadar

 

Kitap Özeti

Handbook of Multi-Commodity Markets and Products: Structuring, Trading and Risk Management

Andrea Roncoroni, Gianluca Fusai, Mark Cummins

Bölüm 3, sayfa 135 – Doğalgaz Piyasası ve Ürünleri

• Doğalgaz: İşlenmemiş halde %70-95 metan(CH4) içeren ama LPGde de kullanılan doğalgaz sıvıları diye de adlandırılan benzer hidrokarbonları(ethane C2H6, propane C3H8, butane C4H10) da barındıran karışım
• İçinde helyum argon xenon da bulunabilir,
• Bu içindeki kirliliklere Bottoms, sediment and water BS&W denir.
• Ham petrol ile birlikte bulunuyorsa associated gas, birleşik gaz
• Sadece gaz formundaki bir rezervde bulunuyorsa non-associated gaz, ilişkisiz gaz denir
• Dry-kuru: neredeyse saf metan bulunan gaz
• Wet-ıslak: içinde LPG gazlarının da bulunduğu doğalgaz
• Sweet – kükürtsüz (ham petrol gibi), sour – ekşi
• “H-gas”, yüksek kalorili gaz
• “L-gas”, düşük kalorili gaz
• Üretim ve arz’da daha fazla volumetrik birimler, m3, feet küp
• Tüketim ve satışda ise daha çok enerji içeriği/enerji birimleri, MJ,kcal,mmbtu
• Sektörde 3 ölçüm şartı var
  • Standart birimler, 15C, 1.013 bar
  • Normal birimler, 0C, 1.013 bar
  • Rus birimleri 20C, 1.013 bar
• Kullanılan birimler
  • ABD – Btu (British Thermal Unit)
  • İngiltere – therm (100,000 Btu)
  • Kıta avrupası kWh, GJ-gigajul
• Doğalgaz işlemede 3 yöntem var
  • Dehydration (sudan arındırılması)
  • Sweetening (kükürtten arındırılması – karbon dioksit de)
  • Absorption (doğalgaz sıvılarından arındırılması)
• Depolama:
  • Mevsimsel depolama – depolamanın baz yükü (düşük enjeksiyon ve düşük geri üretim)
  • Pik depolama – tuz mağaraları, tanklar, boru hattı yastık gazı, LNG tankları
  • ABD’de en yüksek depolama Michigan’da, sonra Illinois, Texas
• Önemli Market hubları
  • Henry hub – fiziksel bir hub, Erath, LA’da 9 eyalet içi , 4 eyaletlerarası boruhattı
  • NBP – national balancing point, sanal nokta , TR’de UDN –ulusal dengeleme noktası
  • Zeebrugge – fiziksel, Norveçli Zeepipe ile İngiltere-Avrupa karası bağlantısının birleştiği yerde,Belçika, fiyatlama açısından sanal nokta
  • TTF- 2003’de Hollanda da yer alan sanal ticaret noktası
• LNG
  • -162 C’ye kadar soğutulan doğal gaz, hacim olarak 600’de 1’ine düşer veya %0.16sı
  • Sıvılaştırma ürünün %30sunu, gazlaştırma da %10’unu tüketir. (ısıtma, enerji, soğutma için doğalgaz kullanılırsa)

 

 

 

Tarih

Haziran 1932, Alman mühendisin hayalinden büyük rüzgar türbinleri. 426 metre yükseklik

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdRmFoOFhfVlZYMkk

Bugün ki petrol artışının sebebi Libya. Amazon’un sloganı çok iyiymiş “Bulut da daha çevreci”. Yani yenilenebilir enerjiden bir de hizmet alanında bir kez daha katma değer. Bence kömür ölmez, fiyatlar hala tırmanıyor, madenler açılıyor. İlk güneş paneli 1953-1954. İngiltere’deki tüketiciler de VW’ye dava açacaklar galiba. VW bu gidişle kendini emisyonsuz araç üreticisine çevirmek zorunda kalabilir. LED ampüllerde hep sorundu ne alacağım diye, 1100 lümen ve biraz da sıcak ışık. Çin’deki nihai petrol ürün talebi daha orta sınıf bir büyüme diyor.

Bilgiler

Wood Mackenzie de 2016’da petrol talebi 1.3 mv/g artar demiş. 2016 3.Ç. büyümesi 0.9 mv/g (yıldan yıla aynı çeyrekler bazında), gelelim beklentiye 4.Ç.’de 1.5 mv/g. Çokmuş.

2016’da Çin’de petrol talebi %3.8 artacak(425,000 v/g). Geçen yıllara göre aynı-benzer büyüme oranlarına karşılık ne değişiyor? Ürün kompozisyonu. 2011’deki 450,000 v/g artış daha çok dizelden iken şimdi benzinden. Basit analiz: sanayiden çok tüketime dayalı büyüme.

Petrol fiyatları niye arttı? Reuters’e göre Libyada artan gerginlik ve OPEC-Rusya arasında bir üretim sınırlama ihtimali.

LED ampüller ile watt ile aydınlık kararı vermek güçleşti. Artık ampüllerde watt yerine lümen’e bakacağız. 60 watt=800 lümen, 75 watt=1100, 100watt=1600 lümen.ABD Enerji Bakanlığı güzel bir video hazırlamış. Eskiden Şimdi ise iki opsiyon var, lümen(aydınlık) ve ısı(sıcak-soğuk). Mümkünse warm-sıcak tercih edin.

Archae adlı organizmalardan, methanogen archae, havadan karbondioksidi alıyor, serbest Hidrojen ile birleştiriyor ve methane üretiyor. Buna methanogenesis deniyor. Serbest hidrojen nerden bulunur bilinmez. Ama ilginç.

ABD’de Colonial Pipeline, Houston’dan ABD’nin doğusuna günde 1.3 milyon varil benzin taşıyor. Bu boru hattının birinci kısmında bir sızıntı oldu. Boru hattı 36 inch borulardan oluşuyor, ilk 1963’te yapılmış. ABD doğusunun benzin arzının %40’ını karşılıyor(line 1). Bir de ikinci hat (line 2) var o da dizel , jet yakıtı vs taşıyor. (harita)

Norveçli Statoil, İskoçya Aberdeen’de en az 700 kişiye istihdam sağlayacak ofis açıyormuş. Kuzey denizinde hala hayat var demek ki. Mariner alanı üretim 2017’de başlayacak, pik üretimi 55,000 v/g olacak. Ekimde de Angola üretimi tekrar artışa geçecekmiş.

“Captive power generation” neymiş? Kendi üretimi için küçük-jeneratör ile elektrik üretimi.Bizdeki otoprodüktör. Makalede Afrika için “captive asset”lerin elektrik kalitesinden dolayı imalat sektöründe meydana gelen kayıpları azaltacağı dile getirilmiş. Ülkede elektrik fiyatları artınca veya kalite düşünce otoprodüktör güç artar.

“Yeşil ekonomi”. Amazon web services’in web sayfasında çok güzel bir reklam var “Bulut’da daha yeşil(çevreci)”. Dökümanda, eğer AWS’ye geçerseniz normal sunuculara göre emisyonlarınızda %88 azalma olur diyor. Amazon’un kurulu gücü: 458 MW rüzgar, 80 MW güneş. Tamamı Mayıs 2017’de devreye girmiş olacak.

Pakistan’da Cholistan çölünde, Pencap hükümeti 100 MW’lık Quaid-e-Azam güneş parkını açmış, ve 900 MW’da yabancı yatırımcı ile yapmak istemiş. Zonergy Limited, Çinli firma, 1.5 milyar$ yatırım yapmayı kabul etmiş. Geçen Aralık Pakistan’ın National Electric Power Regulatory Authority garantileri 14.5 cent’ten 9.25’e düşürünce işler karışmış.

Hollanda’da LNG’nin taşımacılıkta kullanılması için kurulan alt çalışma grupları ilginç. Bio-LNG bile var. Dergi de güzel

Koreliler Brezilya’ya 12 mm2/gün gazlaştırma kapasitesine sahip bir kıyı terminali yapacak. FSRU’dan dönüştürecek diyor haberde. 2018’e kadar Golar’ın sahibi oldu Spirit FSRU, Pecem terminalindeymiş.

Telekomda 5G ne? Henüz karar yok, ya devrimsel ya da evrimsel 5G var. Üreticiler 6 GHz altı için hazırlanıyor. Ama 2020’den sonra milimetre dalgaların spektrumu hazır olur diyor uzmanlar.

Shell’in belalısı Leigh Day firmasıyla (Shell’den Nijeryalı köylüler adına 55 milyon pound tazminat almışlar) 10,000 ingiliz VW sahibi tarafından dava açması için iletişime geçmiş.

İstatistik

Pakistan’da bu yaz 7000MW’ı, günde 10 ila 14 saat süren elektrik kesintileri yaşanmış.

Foreign Affairs’deki “Powering Africa” makalesinden ($$$)

• Sahra güneyi ülkeler Güney Kore’den %30 daha az elektrik tüketiyor, oysa ki nüfusları Korenin 20 katı
• 31 Mart 2016’da Nijerya’da 180 milyon insan 2 saat boyunca hiç elektrik kullanamadı
• Bölge büyümesi 2007-2014’te ortalama %5.1
• McKinsey’e göre bölgede 2040’a kadar gerekli yatırım miktarı 800 milyar $
• 2012’de özel şahıslara ait dizel jeneratörler bölge elektriğinin %5’ini karşılamış.
• Nijerya’daki dizel jeneratör kapasitesi 12 GW
• Bu 12 GW, ülke kurulu gücünün 4 misli.
• Ülkedeki işletmelerin %59’u kendi elektriğini üretiyor
• Bölgede acil durum jeneratörleri çalıştırmak GSYİH’nın %1 ila %4 üne mâl oluyor.

Twitter’da kimi takip etmeli

Uluslar arası enerji muhabirleri dökümünü, Reuters’den John Kemp bölüşüyor. Bunları eklemekte fayda var. Niye not aldım, bir gün bu pdf’ler gidiyor. Sonra ara bul

Reuters Commodities top news feed @ReutersCommods

Clyde Russell at Reuters on Asian commodity markets @ClydeCommods

David Sheppard at the FT on all things oil @OilSheppard

Stuart Wallace at Bloomberg on commodities and energy @StuartLWallace

Sam Wilkin at Bloomberg on the Middle East @MrSamWilkin

Mason Hamilton at EIA on global energy @T_Mason_H

Ed Crooks at the FT on all things energy related @Ed_Crooks

Javier Blas at Bloomberg on energy @JavierBlas2

Collin Eaton at the Houston Chronicle on US oil and gas @CollinEatonHC

Valerie Marcel at Chatham House on oil and gas @ValerieMarcel

Ernest Scheyder at Reuters on US energy @ErnestScheyder

Nicole Friedman at the WSJ on all things energy @NicoleFriedman

Sarah Kent at the WSJ on oil and energy @SarahKentWSJ

Henry Sanderson at the FT on commodities @hjesanderson

Summer Said at the WSJ on Middle East energy @summer_said

Christopher Johnson at Reuters for oil @chris1reuters

Neil Hume at the FT for all things energy and commodities @humenm

Oil Merchant on everything related to oil industry and financial markets @EnergyRosen

Ross McCracken at Platts on everything energy @McCrackenEnergy

Bloomberg Energy News @BloombergNRG

Bloomberg Commodities @BNCommodities

Bloomberg Business @business

Anjli Raval at the FT on oil and gas @AnjliRaval

Michael Amon at the WSJ on oil and gas @michaelkamon

Fuelfix on US oil and gas @fuelfixblog

People’s Daily, flagship of China’s Communist Party @PDChina

Robin Mills on Middle East energy @robinenergy

John Krohn at the EIA on US energy @Krohn_DC

Shawn McCarthy at the Globe and Mail on Canada energy @smccarthy55

Matt Robinson at Columbia Center for Energy Policy @mattenergy

International Energy Agency @IEA

Energy Information Administration @EIAgov

Jason Bordoff at Columbia Center for Global Energy Policy @JasonBordoff

Financial Post Energy for news on Canada’s oil and gas sector @FPEnergy

FP Energy Editor Yadullah Hussain @Yad_FPEnergy

Brian Scheid at Platts on US oil production and policy (@BrianJScheid)

Scott Irwin at University of Illinois on agriculture and energy (@ScottIrwinUI)

Philip Tetlock at Wharton on everything related to forecasting and analysis (@PTetlock)

Andy Home at Reuters on metals and mining @AndyHomeMetals

Jonathan Leff at Reuters on commodities and energy @jonathanaleff

Patrick Rucker at Reuters on Washington energy policy @PatrickMRucker

 

Tarih

1953, 1954 – ilk güneş paneli Bell Telephone Laboratuvarları tarafından geliştirildi ve kırsal bir telefon santralinde kullanıldı. Transistörün hastasıyız.

 

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdelcyUnhiUWtNdzQ

Dünyada petrol gaz yatırımları düştü. IEA’de öyle diyor. Peki bunun ne kadarı yakıt ve emtia fiyatlarındaki düşüşten oldu, ne kadarı da geri çekilen yatırımlardan. Büyük projeler daha kırılgan oluyorlar. Enerji altyapılarını sadece saldırıya dayanıklı değil, saldırı karşısında daha hızlı ayağa kalkabilen şekilde tasarlanması öneriliyor. Exxon’a demokrat savcıdan soruşturma. Afrika’da “Kirli Dizel” raporu, zayıf devletleri büyük şirketler affetmiyor. ABD ekonomisi düşük petrol fiyatlarından ne kazandıysa azalan petrol ve gaz yatırımlarından geri vermiş, olsun işlem hacmi olmuş.

Bilgiler

ABD LNG sektöründen verilen örneklerde Exxon’un Goldenpass macerası önemli, gaz ithalat noktası iken ihracat için başvurusu yapıldı. En ilginç grafik ise, IEA raporundan alınan, yıllar geçtikce LNG terminal maliyetlerinin artması.

Büyük projeler daima kırılgan mıdır? Megaprojeler ya verimlilik ya da talep öncesi kapasite oluşturmak için önemli. Hidrolik santral verile ile yapılan araştırmaya göre, rastgele olayların etkisinden dolayı büyük projeler çok kırılgan. Ayrıca büyük projelerin kompleksitesi de boyutları ile birlikte arttığından sorun ihtimali daha çok. Ölçeklenebilirlik örnekleri güzel: Dijital müzik ve klasik müzik . Peki cevap ne? Modularizasyon. Modüllere ayırma, parçalama

Tesla, Southern Edison California’dan 20 MW(80 Mwh) ’lık şebeke için depolama/pil ünitesi ihalesini kazanmış. BNEF’in grafiği güzel, pillerin ihaleden devreye alınması 10ayın altına düşmüş. 2MW 2.9 milyon $, ama daha yukarısı indirime tabi

Exxon’un muhasebe uygulamaları New Yorklu demokrat savcı tarafından incelemeye alındı. Sebep: tüm firmalar düşen petrol fiyatları ile sahip oldukları varlıkların değerini de düşürürken (bir kısmı da ekonomik olarak üretilemez hale geleceğinden -impairment). Ohio emeklilik sistemi de 2004’de dava açmışlardı.

Özellikle batı afrika’daki benzin ve dizel yakıt standartlarındaki zayıflık ve kontrol eksikliği, Trafigura ve Vitol gibi firmaların daha toksik ve sülfürü yüksek yakıtları bu pazarlara satmasına yardımcı oluyor. Hatta kirli katkılar mesela benzen ve diğer aromatiklerle “Afrika kalitesi” elde ediliyormuş. Afrika’da “Kirli Dizel”, İsviçreli Public Eye’in raporu. “Return to Sender” kampanyaları da güzelmiş. Ucunda para olunca kirliliğin bile bir kalitesi var demek ki..

Düşük petrol fiyatları ABD ekonomisine tüketimi arttırarak %0.7 , petrol ticaret dengesinden de %0.04 büyüme getirirken, düşük fiyatlardan azalan petrol ve gaz sektörü yatırımları tüm bu pozitif büyümeyi sıfırlamış. 1986 dönemi ile kıyaslandığında, tüketici bütçelerinde petrol harcamalarının daha az yer tutması ve şeyl’in petrol hareketlerinin ABD ekonomisinde etkisini değiştirdiği sonuçları var. Makale uzun

Bu raporu gözden kaçırmışız, “The road to resilience: Financing Resilient Energy Infrastructure” 3 kritik riske işaret ediyor: “ekstrem hava olayları, energy-su çekişmesi, siber güvenlik”. Ne öneriyorlar, 7 madde var, dayanıklılık tanımına yumuşak dayanıklılık da eklensin (sistemi geri kurtarma) vs, okumalı

Grafik

Dünyada dizelde kükürt limitleri

İstatistik

IEA’in World Energy Investment 2016 raporu Factsheet’inden. Güzel rapor, en azından kapağı sarı kırmızı değil, ama Sayın Birol’un twitter’dan tebrik ettiği Leicester City renklerinde

– 2015’te enerji yatırımları 1.83 milyar $ oldu. 2014’ten %8 düştü

– Bu yatırımın %55’i fosil yakıtlar, 2014’te %61Dir

– Yenilenebilirin payı %17 , 2014’te %16

– Çinin enerji arzında yatırım miktarı : 315 milyar dolar, en büyük enerji yatırımı ejderlerde

– ABD’nin ki 280 milyar $

Bir çok kişi farketmese de IEA’de nüanslar önemlidir. “energy supply spending”… yakıt fiyatı dahil mi, bunu nihai tüketici ödemiyor mu? Kafa karışınca hemen IEA’den tanımı okuyun, doğaçlama zararlı

– Elektrik yatırımları 420 milyar , Yenilenebilirler bunun %70’i 288 milyar $

– Bura önemli: Gaz yatırımları %40 düşerek 31 milyar $’a gerilerken, kömür 4’te 1 artarak 78 milyar $ olmuş. Sebep Çin

– Burası da Türkiye için önemli – Çin günısı sistemlerinde de en büyük yatırımcı 15 milyar $ ile.

– Şebeke pilleri 1 milyar $’a ulaşmış, 2010’un 10 katı

– Nükleerde yeni kapasite 20 yılın en yüksek seviyesinde 10 GW -21 milyar $

– Emisyonlar 2015’te ortalama devreye giren kapasite 420gr/kWh

Makale

Expert elicitation survey on future wind energy costs

Ryan Wiser, Karen Jenni, Joachim Seel, Erin Baker, Maureen Hand, Eric Lantz and Aaron Smith

(link: http://www.nature.com/articles/nenergy2016135.epdf)

Ek bilgiler de işe yarayabilir: http://www.readcube.com/articles/supplement?doi=10.1038~2Fnenergy.2016.135&index=0&parent_url=1&preview=1

Nature Energy son dönemdeki en önemli akademik dergilerden biri .

Bu makale okunmalı mı? Eh işte. Ben ne anladım? Bu öğrenme eğrisi ile bir teknolojinin fiyatı düşerken aslında sadece türbin-panel diye değil, tüm bir sistem ve işletim maliyetlerindeki düşüşleri dikkate almak lazım. Yani sadece türbin fiyatları ne olur dersek, seneden seneye %6 düşüyor, peki rüzgar santrali kurma ve işletmenin maliyetleri dersek %18’leri bulabiliyor. Aşağıdaki grafikte bunun özeti.

Ben okurken aslında rüzgar uzmanlarına rüzgar ne olacak diye sorma kısmına pek ısınamadım, ama bilimsel bir eki var 88 sayfa ona bakabilirsiniz. 3 rüzgar santral tipine bakıyorlar, kara, kıyı ve yüzer platformlu kıyı.

Herkez kapasite faktörünün artacağını iddia ediyor. Kanatların süpürme alanı da artacak. Ama makalede süpürme alanı/türbin kapasitesi genelde sabit kalmış.

Nasıl maliyetler düşecek? Kapasite faktörleri iyileşecek, projenin ömrü artacak, yatırım maliyeti, işletme giderleri düşecek. WACC’da ağırlıklandırılmış, ortalama sermaye maliyeti.

Rapor

GCC- East Asia Relations in the Fields of Nuclear and Renewable Energy : Opportunities and Barriers

Makio Yamada

https://www.oxfordenergy.org/publications/asia-relations-fields-nuclear-renewable-energy-opportunities-barriers/

Oxford Energy Institute

Okuma süresi 1.5 saat

Bilgiye erişimde Brookings, Oxford Energy gibi kaynakların raporları önemli. Raporu beğendim, çünkü kompakt, düzenli ve kafada kalıcı noktalar var. Türkiye ile ilgili bir çok nokta var. Yazar biraz garip, oturmuş ENET, ENRET, ERET gibi kavramlar geliştirmiş, sonra kendisi de kullanmamış. Bu kavramlar ne? İhracata dayalı nükleer/yenilenebilir enerji teknolojisi

GCC ülkeleri dediği: Birleşik Arap Emirlikleri,(BAE) Katar, Kuveyt, Suudi Arabistan (KSA – Kingdom of Saudi Arabia)

Doğu Asya ülkeleri de: Japonya, Çin, Güney Kore

Temel tezi şu: Doğu asyalılar büyümek için kendi teknolojilerini (ürün değil teknoloji) ihrac edecekleri ve bu sayede piyasayı genişletecekleri pazarlara ihtiyaç duyuyorlar. GCC ülkeleri de ekonomilerini çeşitlendirmek ve teknoloji elde etmek istiyorlar. Yazarın soruları da iki bölge birbiri ile nasıl etkileşime girer, imkanlar fırsatlar

Önce nükleeri anlatırken bir iki tema öne çıkıyor

– ABD’nin nükleer rejimden kopmamak adına Japonya’nın nükleer teknoloji satmasını desteklediği
– Japonları Fransa ve ABD’nin desteklediği,
– Artan bir Rus nükleer teknoloji pazarı olduğu
– Korelilerin finansman erişimlerinin olmadığı için bir çok yerde (Türkiye’de gibi) diğer ülkelere göre geride kaldıkları
– Korelilerin BAE’lerinde yaptıkları santralin benzerini önceden bitiremedikleri için ceza ödedikleri
– KSA’nın ise biraz geri durduğu, sadece ilk nükleer reaktör yerinin çalışılması ve belirlenmesini planına koyduğu
– BAE’de daha fazla reaktör yapılabileceği
– Kuveyt’in nükleer çalışmalardan çekildiği
– GCC ülkelerinin benzer kurumsal süreçleri izlediği
– 123 Agreement – US Atomic Energy Act 1954 – Bölüm 123 – teknoloji verilen ülke bağımsız yakıt zenginleştirmeyecek. Türkiye, BAE imzalamışi KSA imzalamamış. (s17)
göze çarpıyor.

Türkiye en az 4 yerde geçiyor. Atmea-1’den korelilerin neden kazanamadığı (finansı bulamamaları), Japonların bakışına kadar okunacak yerler var.

Yenilenebilir de ise:

– Çin sanayisinin daha gelişmiş olduğu
– Japonya’nın 2004’e kadar dünya PV ihtiyacının yarısını karşıladığı, çalışmalara ise 1974’te “Sunshine Project” ile başladığı
– 2014’te Japonyanın küresel payının %4’e düştüğü
– Güney Kore’de chaebol (oligarkın korecesi) Hanwha grubun, hem Çin hem Almanya’da firma satın alarak büyüdüğü
– GCC ülkelerinde ise BAE’de Masdar’ın öne çıktığı
– Projelerle birlikte BAE’de yerel mühendislik (EPC) firmalarının da arttığı
– KSA’nın ise bir dizi kurumsal maceradan sonra hızlandığı, ISCC (Integrated Solar Combined Cycle) teknolojileri ve İspanyollarla
– KSA’nın petrol ve mineral kaynaklar bakanlığını, Enerji, Sanayi ve Mineral Kaynaklar bakanlığı haline getirdiği
– Haziran 2016’dan beri gelişmelerin KSA’da hızlandığı
– KSA’nın kendi teknolojisini üretmek istediği
– Japonların bölgede “ısıya dayanıklı, ince film teknolojisi olan CIS (copper, indium, selenide) ile bir pazar payı yakaladığı. CIS’in %5 daha verimli olduğu (c-Si kristal silikon teknolojisine göre)

anlatılıyor.

Makalede anlatılan bölgeler dışında nükleerde Ruslara ve yenilenebilirde İspanyollara özel vurgu var. Rusların başarısındaki sır, devlet gücü ve finansmanı da projeyle birlikte sağlamaları. İspanyollarını başarısında iki faktör var: yenilenebilire erken girdiklerinden know-jow ve teknoloji birikimleri var, ayrıca ispanyol pazarı küçüldüğünden küresel pazar erişimi arayan firmalar var. Ucuz paneller iyi olsa da, GCC ülkeleri teknoloji de istiyor.

Tarih

23 Ekim 1920 – Bugünün Şeyl Petrol Öncüleri, Sektörün gelecekteki kurtarıcıları olacak

İlk şeyk üretimi de 1917’de Ute Oil tarafından yapılmış. Ama yatay sondaj yok tabi.

Word : https://drive.google.com/open?id=16J_2P6MrU_Rop24-LPpSZlFwdglFufOZEhWt2E9lsH8

Hollanda da hane elektrik tüketimlerinin düşmesi biraz sürpriz oldu. Genelde hane halkı elektrik tüketimi hep artar. Elektrikli arabaları bekleyeceğiz artık. Groningen gaz sahasında işler karıştı, bence daha da limit gelir. Neyi etkiler? AB’nin gaz ithalatını. Suudi Arabistan resesyona giriyorsa, aynı üretimle daha çok ihracat demek. İran’da çok sık petrokimya tesisi yangını oluyor. Bu sene 9 günlük büyük kavimler göçü olimpiyatlarında hibrit araçları temsil ettik. Hibrit araçla rekorumuz gerçek değer (full depodan full depoya) klima açık 3.9 l/100 km.

Bilgiler

IEA raporundan yanlış sonuç çıkarılmasın. IEA petrol talebini aşağı 0.1mv/g revize ederek 2016’da 1.3 mv/g büyüme, 2017’de de 1.2 mv/g petrol talep artışı beklediğini belirtti. Bu ise hala uzun dönemli senelik 1.1 mv/g büyümenin üzerinde.

Hollanda da Groningen gaz sahasında depremlerden dolayı üretim önümüzdeki 5 yıl soğuk kış olmazsa 24 milyar m3 olarak sınırlandırıldı. 1959 da bulunan saha, Exxon ve Royal Dutch Shell tarafından işletiliyor. 1975-1976 da pik üretiminde 96 milyar m3 üretmiş.

Yıllardır bu haberi bekliyordum. Dünyada konut elektrik tüketimi düşüyor mu? Hollanda da düşmüş, 3200 kWh/hane’nin altına inmiş. Doğalgaz tüketimi de 1400 m3’ün altına gerilemiş. Küresel ısınma etkisinden arındırılmış mı bilmiyoruz. Yakında elektrikli arabalarla tekrar yükselir belki de

Suudiler bir OPEC yetkilisine göre Cezayire bir üretim limiti için gidiyorlar. Sebebi ise Aramco’nun halka arzından daha fazla gelir elde etmek. Bu arada Suudi Arabistan resesyona girmiş olabilir. Hac sezonu da bitince iç piyasa petrol talebi de düşecektir.

Bu projeler izlemeye değer. Hacking for Defence and Hacking for Diplomacy. Stanford’da dersler. Bu derslere seçilen üstün öğrenciler gerçek devlet problemlerine “Lean Startup”-”Yalın Girişim” yöntemleri ile çözümler üretmeye çalışıyor. Böylelikle askeriye bir ürün almadan önce, onu projelendirmiş olabiliyor. Hacking for Energy lazım.

ABD Enerji istatistiklerinde ham petrol stok rakamlarının hesabında “lease stocks” – “kiralıktaki stoklar”’lar çıkarılarak yayınlanacak. Bu metodoloji değişimi ile 13 Ekimde yayınlanacak 7 Ekim ile biten hafta rakamlarında 31 mv’lik bir eksiklik olacak. Lease stocks=kiralık arazilerde üretilen petrol.(Th.Reuters’den Serkan Şahin bunun petrol/gaz sahalarında yer üstünde tutulan petrol olduğunu söyledi).

İngilizler Çinlilerin EDF ile yapacağı Hinkley Point’e izin verdi. Ne fark oldu? May hükümeti kritik altyapılardaki yabancı yatırımına dair yeni bir çerçeve oluşturdu. EDF, bunu Avrupa’da nükleerin yeniden başlatılması olarak yorumlamış.

Daha ucuz elektrikli arabalardan Chevy Bolt, Tesla model 3’den daha ucuz ve 230 mile kadar gidiyor. Resmi satışta ise 200 mil. Wired denemiş. 30000$’a elektrikli araç 200 mil. 7.2 km ‘de 1 kWh harcamış.

Kalifornia’da karşılanamayan elektrikli araç talebi. “The union of concerned scientists”- çevreci grup, Kalifornia’da sürücülerin %67sinin elektrikli araç ile ilgilendiği, %65’inin de daha fazla elektrikli araba modeli beklediğini belirtmiş.

İran’da bir petrokimya tesisi daha yanmış. Çok sık olmaya başladı. Assaluyeh limanının güneyinde Mobin Petrokimya tesislerinde. Sebep: yetersiz iş yeri ve sağlığı önlemleri

Dünyanın en pahalı petrol projesi neymiş? Kashagan, 50 milyar $. Wood MacKenzie 2017’de 154000 v/g sonra da 370,000 v/g üretim bekleniyor. Reuters 600bin ton/ay bekliyor. Test tekniği müdavimi bizlere böyle derin ayrımlı rakamlar vermeyin.(ilk halinde 600bin v/g’dü Reuters’den Serkan’ın uyarısı ile kaynaktan veriye tekrar bakılarak düzeltildi).

Grafik

Arabalarda en çok aranan özellikler (ABD).

İstatistik

Harvard araştırmacısı Shikhar Ghosh’un incelemesine göre tüm yeni girişimlerin (startup) %75’i başarısız oluyor.

ABD’de Güneş Gelişimine dair US Solar Market Insight raporuna ($$$) göre:

– ABD’de 2016 2Ç’de 2051 MW PV güneş paneli (PV) kuruldu. 2015 2Ç’ye göre %43 artış

-2016 ilk yarı da güneş kurulu gücü tüm yeni kapasitenin %26sına denk geldi

– Hane tipi PV ise 650 MW ile çok az arttı ama YdanY’a %29 artış gördü

– California 2012 4Ç’den bu yana en az paya sahip olmasına rağmen, çatı tipi PV’de %42 paya sahip oldu. Utah ve Texas hızlanmış

– 1 GW büyük PV kuruldu, 3 Çeyrektir bu rakamlar elde ediliyor. 2016’da 7.8 GW’dan fazla büyük PV tesisi bekleniyor

– Güneş fiyatları 2015’ten %18 daha aşağıda, 5 sene öncesine göre %63 daha düşük

– GTM Research 2016’da 13.9 GW yeni güneş PV bekliyor.

Rapor

IEA’in Oil Market Report’u 13 Eylül 2016’da yayınlandı

– Küresel petrol talebi daha önce beklenenden daha yavaş büyüyor: 1.3 mv/g (2016) , daha önceki tahmin 1.4 mv/g

– 2017’de beklenti 1.2 mv/g

– Ağustos’ta petrol arzı 0.3 mv/g düştü. 96.9 mv/g. Geçen sene 96.9 mv/g’dü.

– Non Opec üretimi bu sene ki 840,000 v/g düşüşün ardından 2017’de 380,000 v/g artış kaydedebilir

– OPEC üretimi bir sene öncesine göre 930,000 v/g yukarıda, 33,47 mv/g ile rekorları test ediyor

– OECD stokları yeni rekor olan 3.111 mv’e ulaştı. 32.5 mv arttı.

Tarih

15 Eylül 2008 – Lehman Brothers ABD tarihinin en büyük iflası oldu

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdeW8zV29mMGtZR3M

Bugün hava olayları önemli geldi. Dünki hızlı yükselişte, ABD körfezindeki fırtınada yanaşamayan gemiler sebebiyle stoklarda çok büyük bir düşüş oldu. Bazı traderlar uzun (alım yönünde) pozisyon açıyorlar. Siemens’in endüstriyel 3D baskı tesisi önemli. Kömür fiyat artışları çok sürpriz, ama kalıcı mı. Asya pay kapma savaşı sadece OPEC üyeleri değil ticaret şirketleri içinde de devam ediyor. 8 MW türbin, yuh. Kalifornia elektrik krizinin hukuki süreçleri hala devam ediyormuş.

Bilgiler

İngiltere 2020 yenilenebilir hedeflerini tuttuamayacak. Bu hedefler AB kapsamında verildi ama Brexit bu hedeflere ait taahütlere zarar vermiyor.

195 m yüksekliğinde 8 MW rüzgar türbini İngiltere de devreye girdi. Dong enerjinin. Dünyada ilk defa bu büyüklükte türbin devreye giriyor. Deniz rüzgar türbinlerinde yeni bir dönemeç.

2000-2001 California elektrik krizine bakan savcı, FERC kararını onayan 9.bölge mahkemesi kararı üzerine mutluluk duyduğunu ve geri kalan paraları da alacağını açıklamış. FERC alınamayan 200 milyon $ daha ödenmesini istemiş.

Kömür öldü diyenler, fiyatlara bakmalı. Kömür fiyatları hem de Avrupa’da Ocak’taki 45$’lardan 70$’lara geldi. Sebepler: Çin yerli üretimi azalttığı için ithalatı arttı, ticaret arttı. El nino(oğlan), La nina(kız). La nina yılı olma ihtimali yüksek olduğundan, daha önce 2010-2011’de La nina’dan dolayı Avustralya ve Endonezya da madenler su altında kalmış, üretim yapamamıştı. Avustralya ve Endonezya en büyük iki ihracatçı. Hindistan’da grev varmış ya.

Norveçliler Duke’e yatırım yapmadı ama ABD’li büyük fonlardan Blackrock, Çin’de 8 kömür şirketinde 1.5 milyar $ yatırımı var. Aynı zamanda Exxon’da da en büyük hissedar.

Siemens İsveç’te üretim santral malzemeleri için ilk endüstriyel 3D yazıcı tesisini açmış. Metal tozuna lazer verince katılaştırıyor. Selective laser melting. Sanayi devrimi 4.0 hızlanıyor. Peki önemli noktalar ne %90 üretimde hızlanma, %60 daha az yakıt tüketimi, %65’e kadar az elektrik kullanımı.. işçi maliyetleri isterse bedava olsun, rekabet zor.

Petrol de dün %+4 artış oldu. Bu artış, ABD stoklarının Ocak 1999’dan beri en büyük düşüşü sebebiyle oldu. Fakat sebebi muhtemelen, Tropik fırtına Hermine sebebiyle gemiler Texas ve Louisiana’ya yanaşamayınca ABD’de stokları kullandı.

Rus petrol üretimi 1-7 Eylülde 11 milyon v/g’e ulaştı. Ağustos’ta 10.71 mv/g.dü.

Sadece ülkeler değil, firmalar da Asya’da petrol pazarı için rekabette. Hindistan talebinin canlanmasının ardından Trafigura da Hindistan’da petrol ticareti için bir ekip kurdu. Daha önce metal ürünleri ticaret ekibi vardı. Trafigura aynı zaman Hindistan’ın ikinci büyük özel rafinericisi Essar Oil’de de hisse arayışında.

Güney Koreli Hanjin Shipping’in iflas başvurusu 14.5 milyar $lık varlık taşıyan 66 gemiyi denizde yüzer vaziyette bıraktı. Haberde ilginç olan nokta şu: 1950lerden beri ilk defa 2015’te küresel GDP dünya kargo trafiğinden daha hızlı büyüdü. Çünkü multinational şirketler fabrikaları daha fazla yerel kuruyorlar…Yüksek petrol döneminde daha büyük daha yavaş daha verimli gemiler yaptılar (Airbus’ı da düşün), sonra petrol düşünce eski strateji yarı-çöp

La Nina – ABD’yi soğuk, Brezilyayı kurak, Avustralyayı da yağışlı yapabilecek hava olayı bu sene olmayabilir.

İstatistik

California Elektrik Krizi (2000-2001):

California’da deregüle ilk yıl olan 1999’da toptan elektrik pazarı 7.4 milyar $. Bu rakam 2000’de 27.1 milyar $ ve 2001’de 26.7 milyar $ oluyor. Savcılık California da piyasa manipulasyonundan Californialıların 9 milyar $ zarara uğradığını iddia ediyor. 7 milyar $ geri alınmış. California ekonomisine zarar ise 40 milyar $, çünkü PG&E batmış, Southern Edison’da batacaktı.

Blackrock’un Çindeki yatırım yaptığı kömür şirketleri:

 

Hindistan

• 2015’te petrol ürünleri talebi %8.5 büyüyerek 177 milyon ton, (=3.8 milyon v/g benzin)
• 2016 ilk çeyrekte Hindistan petrol ürünleri talebi %11.1 artarak 4.2 mv/g’e ulaştı

Trafigura (ticaret şirketi – petroldeki büyük ticaret şirketlerinden biri)

• Mart 31 son itibari ile 6 aylık brüt karı 1.17 milyar$, bir sene önce 1.52 milyar $
• İlk 6 ayda günde ortalama 4 mv/g petrol ticareti yaptı, 2015 ilk harıda 2.7 mv/g

Grafik

OPEC’in Pazar payı

 

Kitap Özeti

Handbook of Multi-Commodity Markets and Products: Structuring, Trading and Risk Management

Andrea Roncoroni, Gianluca Fusai, Mark Cummins

Sayfa 86’dan devam (7 Eylül’de bölüm 2 ilk kısım özet vardı) – Kömür Piyasaları

• Madencilik maliyetlerinin kırılımı:
  • Yakıt %30-40
  • Bakım, onarım, %30-40
  • İşçilik %10-20
  • Diğerleri 10-20% (loyalty vs)
• Güney Afrikalı bir üretici, kömürü 8$/ton’a çıkarıyor, 3 $/feed yıkıyor (kül vs için), geriye ürünün %65’i kalıyori kalorifik değeri de 6200 kcal/kg, buradan da limana taşınıp gemiye yükleniyor (bu işlem 30$/ton), toplam satışı 60$/ton’a geliyor
• Açıksaha kömür üretimi ton başına 2-3 litre yakıt gerektirir

Kömürün Kullanımı (s90)

• Çinliler 3000 yıl önce kömür kullanıyordu, ama metal eritmek ve metal para basmak için
• Batıda ise Yunan ve Romalılar öncelikliydi. İlk kömür ticareti(batıda) İngiltere ve Belçika arasında oldu
• 1769 James Watt buhar makinesini icad etti
• 1800’lerde Londra dahil bir çok şehir hava gazı-kömür gazı ile şehirleri de aydınlatıyordu

Kömür yakıtlı termik santraller (s93)

• Dünyada 2 tane birbirine benzeyen santral bulmak çok zor. Her santral farklı ve farklı çalışıyor, verimleri farklı vs
• Eğer Çin kömür santrallerinde Almanya’nın teknolojik seviyesini yakalasa, emisyonları neredeyse yarıya düşer.
• Çin –Rusya verimliği %23, Dünya ortalaması %30, Şu anda %46 (2012 verileri bunlar-kitap o yıl yazılmış)

Gelecek trendleri

• CtL: Kömürden yakıt, İlk 1913’te başlıyor, 1925’te Franz Fischer ve Hans Tropsch patentli bir kömürden yakıt sistemi geliştiriyor, meşhur Fischer-Tropsch sistemi
• Dünya savaşının sonuna doğru Almanya’da 27 CtL tesisi var, Almanya petrol talebinin %90’ı CtL’den
• Güney Afrika’da Sasol, 40 milyon ton kömürü yakıta çeviriyor, Güney Afrikanın yakıt ihtiyacının %60ını karşılıyor? (s 101)
• CtL’in ana dezavantajı ne? Normal yakıta göre 2-2.5 kata kadar fazla emisyon salıyor olabilir

Kömür Ticaretine bakış (s102)

• Temelde Atlantik ve Pasifik piyasaları var
• Atlantik talebinde Avrupa merkezde..
• Son dönemlerde Rusya’nın Asya’ya, Günef Arika’nın Hindistan Çin’e, Avustralya ve Endonezya’nın Avrupa’ya satışları artınca iki market benzeşti

 

Tarih

11 Haziran 1995 – İkinci KDV : Özel Tüketim Vergisi.  Dünki 20krş’luk ÖTV artışından sonra ÖTV’nin kökenine inersek….1995’ler

Word: https://drive.google.com/file/d/0B3RIv3pMNaTdNFBqXzA4Sjd5bms/view

Dün ki HSBC raporunda petrol sahalarının üretim düşüşü ile petrol de üretim eksikliği yaşanabilir denmişti. Serkan Şahin, bu konuda çok güzel 2-3 soru sormuş. “Azerbaycan’ın üretim düşüş oranı Suudi Arabistan veya Iraktan daha iyi, oysaki sahaları daha küçük, ama sizin teoriye göre küçük sahalar daha hızlı düşer? Kuyu ve saha bazlı üretim düşüş rakamları arasındaki farkı dikkate aldınız mı? İşletmesel üretim kesintileri (saldırı, vs) dikkate aldınız mı, çünkü her üretim kesintisi üretim profillerini daha negatif etkiliyor. Offshore kuyularda ise, üretimi tam kapasiteye hızla çıkararak, daha hızlı üretim düşüşüne sebep verirken, bu yüksek üretim ile sabit yatırımı daha hızlı ödüyor olabilirler mi?

Bilgiler

Norveç petrol fonu Duke Energy’i de yatırım portföyünden çıkarmış, sebebi “ciddi çevresel zarar riski”. Norveç petrol fonu 900 milyar $. Norveç fonunun yatırım kapsamı dışı bıraktığı kurum sayısı 110 oldu. Norveç fonu ortalama olarak dünyadaki tüm şirketlerin %1.3’unun sahibi. Duke’deki payı 0.62%. Sorun ne? Kuzey karolina’da kömürden kaynaklı kül alanları

Hindistan Yenilenebilir Enerji Kalkınma Kurumu 110 milyon $ sermaye ile 1 milyar $’lık da finansal enstrüman kullanarak 3 ay içierisine 2 milyar $ lık bir fonu yenilenebilir enerji fonu ayıracak. Fonu Ulusal Altyapı Yatırım Fonu (NIIF) yönetecek.

Nijerya’da Shell force majeure’ü kaldırınca, Eylül Ekim için ekstra Bonny Light kargolar yola çıktı. Tekrar stok seviyeleri yükselebilir, veya talep düşebilir. Diğer faktörlerle petrol fiyatlarında Eylül’de oynaklık çok olabilir.

PMU-fazör (faz) ölçüm araçları. Faz nedir, bir dalga formunda tepe noktanın göreceli pozisyonu. Eğer elektrik şebekesinde aynı anda tepe noktalar (fazlar) birbirinden çok farklılaşırsa şebeke dengesizleşir ve çöker. PMU bu sebeple GPS ile anlık olarak takip ile şebeke çökmelerini engeller. Güzel yazmış.  31 mart sebeplerinden biri

Interfax Asya’daki gaz kuyularının sayısını takip eden grafiğinde Avustralya ve Taylanda Ağustos’ta gaz kuyu sayılarından artış görmüş.

Opsiyon piyasası işlemleri OPEC ve Rusya’nın anlamlı bir anlaşma yapamayacağı yönünde hareket ediyor.

Donald Trump’un enerji danışmanı Harold Hamm, Rusya ve OPEC’in üretim sınırlama konusunda anlaşmaları gerektiğini söyledi. Texas Railroad Commission günlerini hatırlattı bana. Trump fosil yakıtları ABD enerji politikalarının temeline taşımayı düşünüyor. Hamm Continental Resources’ın hem CEO hem kurucusu, varlığı 14.5 milyar $.

Ekvator, Amazondaki Yasuni milli parkında kazıya başlamış. 2007’de Başkan Rafael Correa, burada kazı yapmamak için gelişmiş ülkelerden 3.6 milyar $ gelir kaybı tazminatı istemiş.Rezerv miktarı: 1.67 milyar v/g.

Tarih

3 Ağustos 1967 – Milliyet –Sayfa 2- TV gelirken (Düşünenlerin Düşüncesi)

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdOTN6OE1LM0dOX2c

ABD’de son 10 yıldaki önemli keşiflerden biri “Alpine High” en az 2 milyar v, kimine göre 3 milyar varil. HSBC’nin raporu mevcut sahalardaki üretim düşüşlerine dikkat çekiyor. ABD’nin eskiyen SPR’sini yenilemek için petrol satışı da not alınmalı. ABD’de VW skandalının artçı davalarında Bosch’un da hedef alınması dikkate değer. Kömür notlarım yarım kaldı ama önemli. Özal mı Demirel mi enerji sektörüne daha çok yatırım yaptı? Özalmış.

Bilgiler

Elektrikli araçlar, benzinli araçlardaki hareketli parçaların sadece %10’una sahip, daha ucuza üretilerek bakımı yapılabiliyor. Ford’da 2020’ye 13 elektrik ve hibrit araç modeli hazırlayacak

Almanya’nın sanayi üretimi, 2014’ten beri en yüksek aylık düşüşü gördü. Sanayi sektöründen hizmet sektörüne geçiş var. Neyi etkiler? Gazprom satışlarını, AB gaz talebini. Ayrıca Brexit belirsizliği de Alman yatırımlarını etkiliyor. İngiltere Almanya’nın önemli pazarlarından

#PlattsAPPEC’de Uluslar arası Enerji Ajansının, Rusyanın petrol üretiminin önümüzdeki 5 yıl içinde hızla düşeceğine dair bir haber vardı. Trafigura ise böyle bir şey beklemiyordu. Bazı kaynaklar Rus petrol üretiminin 2016’da 10.9 mv/g, 2017’de de 11.3 mv/g’e çıkmasını bekliyorlar

Texas’ta son 10 yılın en büyük keşfi olan en az 2 milyar varillik yeni bir saha bulundu. Sahayı bulan Apache firması saha ismini “Alpine High” olarak belirledi. Değeri 8 milyar $, belki 10 katı kadar değerli olabilir. Mevcut kuyudan üretim bu fiyatlar ile %30 karlı oluyormuş. Daha önce aynı bölgede 110 kuru kuyu açılmış, 2014’te EOG’den kiralanan Steven Keenan ve araştırmacıları rezerv olduğunu saptamış.

Norveçli Statoil Arktik petrol rezervlerinde etkisini arttırıyor. %67 devlet hissesi olan Statoil kuzeyde devam ediyor. Yeni kuzey denizi, arktik ve barents denizi mi?

Tüketici grubu, Amerikan araba sahiplerinin avukatları Bosch’u da VW dizel skandalında suçluyorlar. Audi’nin 1990’larda akustikfunktion (terim önemli), test modunda bazı fonksiyonları kapatan yazılıma verdiği isim. Yeni olan ne? Tüketici grubu Bosch’un VW’nin ABD’de satılan araç  dökümanlarında akustikfunktion teriminin çıkarılmasını istemiş.

AB Komisyonun, OPAL boru hattında %50 kapasiteden fazlasını tahsis etmemesi interfax tarafından AB tarafında bir utanç olarak dile getirilmiş. Komisyon Gazprom’a tam kapasite verirse rekabeti engellemiş olurum demiş. OPAL neden önemli Kuzey Akımdan gelen gazın Almanya’nın güneyine gidişini sağlıyor.

ABD’de Kongreye gönderilen ülkenin stratejik petrol rezervlerinin(SPR) yenilenmesini içeren plana kaynak bulmak için sadece 2016 içinde rezervden 8 milyon petrol satılabilir. ABD’de SPR 1975’te oluşturuldu. Büyüklüğü 695 mv ham petrol.. Neden? 2015’de bir tank çatısının çökmesi ve su borusunun patlaması yenilemeyi gerekli kıldı.

 

İstatistik

ABD 2016 2.çeyrekte 41.2 MW enerji depolama ünitesi kurdu.İlk çeyrekte 18.3 MWdı. 2015 aynı çeyreğe göre artışı %1

GTM’nın 2016 tahmini ABD’de toplam 287 MW depolama sistemi kurulacak.

ABD hükümeti, “Karbon’un sosyal maliyetini” 37$/ton olarak belirliyor. California’da 11$-23$/ton arasında işlem görüyor

Asya’nın petrol üretimi 7.5 mv/g

HSBC raporundan bazı noktalar:

• Petrol talebi hala büyüyor, yılda +1mv/g
• Sıvı petrol üretiminin %81’i düşüş trendinde
• Ortalama üretim düşüş oranı (post-peak, maksimum üretimi geçtikten sonra) ortalama %5-7 oranında düşüyor
• Bu da her sene 3-4.5 mv/g üretim kaybı
• 2040 yılında 40 mv/g yeni üretime ihtiyaç olacak
• Küçük sahalar büyük sahaların iki misli üretim düşüşü görüyor

ABD 2016 1.çeyrekte OPEC ülkelerinden ortalama 3.1mv/g petrol ithal etti. Senelik bazda %20 artış.

 

Kitap Özeti

Handbook of Multi-Commodity Markets and Products: Structuring, Trading and Risk Management

Andrea Roncoroni, Gianluca Fusai, Mark Cummins

 

Bu kitap güzel ve okuması da kolay, örnekler bol

Bölüm 2- Kömür Piyasaları

Aldığım notlar

• Bugün Atlantik ve Pasifik piyasaları arasındaki geleneksel fark azalıyor
• Wolf and Scheer’e göre, fosil yakıtlar güneş enerjisinin su, karbondioksit ve topraksı maddelerin birleşmesinden başka bir şey değil
• Bugünki linyit rezervleri ilk 65.2 milyon yıl önce tertiary çağda oluşurken, elmaslar 1-3 milyar yaşında
• Kömür daha çok bitkilerden oluşurken, biogenic teoriye göre petrol ve gaz küçük yaşam formlarından oluşmuş
• Plants-> Peat->Linyit->Taş kömürü-> Antrasit->Elmas
• Kömür tanımı
  • Düşük kalorileri (low-rank coals) %47
    • Linyit(%17)
    • Sub-bituminous (%30)
  • Yüksek değerli =taş kömürü (%53)
    • Bituminous (%52)
      • Thermal-Steam coal (%45) -> santrallerde
      • Metallujik –Kok kömürü (%7) -> demir çelik
    • Anthracit (%1)
  • Bazen sub-bituminous kömür de taş kömürü sınıfında değerlendirilebiliyor. Ör: Endonezya sub-bituminous kömürü uluslar arası ticareti yapılan steam kömür
  • S75 uluslar arası tanım farklılıkları grafiği var
  • Kalorifik değerler
    • CV: caloric value-kalorifik değer
    • LHV(lower heating value)=NCV( net CV):başta 25 derece olan kömürün yandıktan sonra 150C’ye düşene kadar verdiği ıs
    • Gross CV de ise HHV (higher heating value), kömürün (yakıtın) içindeki suyun da yoğunlaşması sonucu verilen ısıyı da içerir
    • NCV= GCV-260/300 cal/kg
    • GCV asyada, , NCV atlantikte kullanılır genelde
  • Ballast: Nem ve kül
  • VM: Volatile matter: Uçucu madde: diğer hidrokarbonlar ve sülfür
  • FC (Fixed Carbon Content): bir numune kömürden elde edilebilecek karbon miktarı
    • FC=100-VM-ash(kül)
  • Hardgrove Grindability Index (HGI): Yüksek HGI yumuşak kömür, düşük ise sert kömür
  • Dünya kömürünün %60ı yeraltında, %40’ı da yüzey madenciliği
  • Maliyetlerin %44’i madencilik, %40’ı kara taşımacılığı, %16sı da deniz taşıma maliyetleri
  • Schernikaui, 2010’a göre, yer altı madencilik 15$/ton, yerüstü 11$/ton marjinal fiyat
  • Kopal’a göre yatırım miktarı her ton/yıl üretim kapasitesi için 60$
  • Bazı projelerde 160$’a kadar çıkarken kolay yerlerde 3-10 $’a kadar da düşer

 

 

 

Tarih

7 Aralık 1999 – Enerjide kim ne kadar yatırım yaptı, Güngör Uras “Enerjide Özal’ın payı %30, Demirel’in %20”

 

Word hali: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdeDBMVjh2RHpON28

Petrol fiyatları ile ilgili bugün ki yorumum “tutmayın küçük enişteyi”… Amrita Sen’in açıklamaları ilginç, aslında talep kötü değil ama mevsimsel koşullar tersine dönerse kuvvetli bir talep petrolü yukarı çekebilir. Renault’nun dizelin sonunu görmesi ilginç. Arz fazlasının hafif-ağır petrolde olması, orta petrolde sıkışıklık var mı gerçekten?

Bilgiler

İngiltere merkez bankasına göre artan teknolojik gelişme, robotlar, otomasyondan dolayı İngiltere’de 15 milyon iş tehdit altında. 2025 gibi perakendedeki istihdamın 3’te 1i yok olabilir.

Çin Devlet Elektrik Şebekesi, Brezilyalı elektrik dağıtım şirketi CPFL Energia’nın %23.6 hissesini 1.8 milyar $’a satın aldı. CPFL Breziya’nın güney, güney-doğusunda hizmet veren ve %14.3 piyasa payına sahip büyük dağıtım şirketi.

İngilteredeki Hinkley reaktörü anlaşması ayrıca Batı topraklarında yapılacak Çin tasarımı olan Hualong tip reaktörü içeren Bradwell’i de ilgilendiriyor. Uzmanlara göre Çin şirketi CGN Hinkley’den çekilirse Bradwell deki yatırım da biter.

Rusya-Suudi Arabistan anlaşmasından beklenen petrol artışı olmadı, ama traderların canı sıkılıyor, aksiyon arıyorlar. Şu anda bile Çin’e ABD ve Kanada tipi ağır petrol  daha ucuza gidiyorsa, üreticilerin fiyat artışlarını sınırlı tutacakları ortada.

Çelik üreticilerinin kapasite kullanımı bizdeki elektrik talebini ilgilendiyor. G20, Çin, Japonya derken şimdi de Hindistan’da çelik üretimi en yüksek artışını görmüş. Hindistan’ın korumacı önlemleri ithalatı da düşürmüş.

IEA’in modellemeden de sorumlu yeni Baş Ekonomisti Laszlo Varro biyoyakıtlar konusunda iyimser olmadığını “Yüzeyi kazıdığınızda, sürdürülebilirlik konusunda bazı çirkin sorular var” diyerek de belirtti.

Çin’de çaydanlık rafineriler, güçlü devlet şirketlerine karşı ortak hareket etmeye çalışıyor. Ortak ham petrol alımı ve dizel satımı gündemde. Çin rafineri kapasitesinin 5’te 1’i çaydanlıklarda. Hareketin liderliğini Pacific Commerce adlı Dongming Petrokimya şirketinin Singapur ayağı yapıyor. Yıl sonunda Çin’in verdiği ürün ihracat lisansı doluyor.

Angola petrol şirketini Sonangol’un kayıp 50 milyar $’ı konusunda araştırma başlatacak. Geçtiğimiz hafta Angola başkanı dos Santos Sonangol YK’yı işten atmış, yerine kızını YK başkanı olarak atamış.

Siemens, Almanyada depolama piyasasının senede %5’lere varan oranlarda büyümesini bekliyor. 2024’te 4.8 GW’a ulaşabilir. 2016’daki 200 milyon $’dan 2019’da 1.1 milyar $’a büyüyebilecek bir Pazar.

Rusya’nın Rosneft’i Perşembe günü Vietnam’da bir keşif yaptı (gaz kondensat)

Tanzanya Petrol Kalkınma Şirketi Norveçli uzmanlardan tam not aldı. Ülkenin güney bölgelerinde gaz kuyu açma ve çıkarma çalışmalarında Tanzanya’nın önemli ilerlemeleri olduğu söylendi.

“Kış soğuk olursa 60$’ı görebiliriz, fakat Ortadoğudaki üreticiler bu şekilde üretirken fiyatlar bir yere gitmiyor”. Amrita Sen, ayrıca talep artışının 2016 da sıcak bir yıl olmasına göre iyi olduğunu söyledi.

Çin, Namibya ile güneş ve rüzgarda işbirliğini arttırmak istiyor.

İran Petrol Şirketi genel müdürü Mohsen Qamsari, “OPEC üreticileri genelde orta-ekşi petrol üretiyor. Ağır ve hafif tarafta üretim fazlalılığı var. Orta ağırlıkta petrolde hala eksik var, arz fazlası hafif ve ağır petrolde”.

Renault’ya göre dizel skandalı sonrası, AB çevre kriterlerine uyum maliyetinden dizelin sonu gelebilir. 2030’da AB piyasasında bugün ki %52 paydan, %9’a düşebilir.

İstatistik

Hindistan Çelik sektörü:

• Üretim 8.24 milyon ton (%12 YoY – Ağustos)
• Talep 6.97 milyon ton (%1 )
• İthalat 619 bin ton (-%36)
• İhracat 680bin ton (+%87)

Siemens, 2015’te:

• Tüm satışların %43’ü çevre ile ilgili ürün ve hizmetler 36.7 milyar $
• Enerji yönetimi ürün hizmetleri, satışların %15’i, 12.6 milyar $

İran’ın rakamlarına göre, Ağustos’ta ithalat 2.2 mv/g üzerinde, ek olarak kondensatlarda 600bin v/g var.

Rapor Özeti

Lithuania’s Strategic Use of EU Energy Policy Tools:A Transformation of Gas Dynamics

Vija Pakalkaite – Oxford Institute for Energy Studies

“Litvanya’nın AB Enerji Politikasını Stratejik Kullanımı”

https://www.oxfordenergy.org/wpcms/wp-content/uploads/2016/09/Lithuanias-Strategic-Use-of-EU-Energy-Policy-Tools-A-transformation-of-Gas-Market-Dynamics-NG-111.pdf

Litvanya 100% gazını Gazprom’dan alırken, ülkedeki tek gaz şirketinin (Lietuvos Dujos) hisselerini EON(%34), Gazprom(%34) ve Devlet arasında özelleştirme yolu ile paylaştırmış(2002-2004).

Daha sonra Rusya’ya bağımlılığın mevcut durumu devam ettireceğini öngörerek AB politikalarını kaldıraç olarak kullanıyor ve iç piyasa da hisselerini sattığı şirketi unbundle-ayrıştırmaya zorluyor.

Litvanya Baltık ülkeleri içerisinde, serbestleşme paketinden muafiyet almayarak uygulama isteğini belirtiyor ve AB’de isteği üzerine muafiyet vermiyor. Böylelikle Litvanya’nın serbestleşme maratonu  başlıyor.

Serbestleşme gereğince, AB kurallarında, bir gaz tedarikçisi iletim operatöründe pay sahibi olamıyor. 3.pakette bu tedarik kaynağının AB ülkesi olmasına gerek yok, dolayısıyla herhangi bir ülke hem tedarikçi hem de şebeke sahibi olamaz. Bu Gazprom’un iletim operatöründeki hisselerini satmasına yol açıyor.

İkinci olarak AB’nin Arz Güvenliği ile ilgili düzenlemesi (Ekim 2010), iç dinamiklere rağmen bir LNG – FSRU gemisi kiralayarak Norveçlilerle anlaşma yapıyorlar. Çünkü düzenleme gereğince “N-1”, tüm gaz Rusyadan alındığından karşılanmamış oluyor.

2011’de Rusya, Baltık ülkelerinden sadece Litvanya’nın “unbundling” ve 3. Paketi zorlamasından dolayı Latvia ve Estonya’nın üzerinden gaz fiyatı uyguluyor. Ocak 2011’de Litvanya bu konuyu DG Rekabete, Gazprom’un dominant pozisyonunu “abuse”-suistimal ettiğini iddia ederek başvuru yapıyor. Bu öncelikli olarak DG Rekabeti şok ediyor. Çünkü enerji biraz tabu bir konu.

Eylül 2011’de meşhur DG Rekabet’in Gazprom ile ilgili şirket ofislerine yaptığı çıkarmalar var

Gerçi Gazprom ve Litvanya arasında tahkim davaları olsa da, en son Gazprom’a indirim yapmadığı için açılan tahkimi Gazprom kazanıyor. Sebebi de “adil fiyat” tanımı.

Süreçte politikacıların kendilerini belirli politik kararlara kitleyerek, çıkışı zor hale getirmeleri de faydalı oluyor. Mesela serbestleşme kararı alınca geri dönemiyorlar vs. LNG anlaşması yapınca geri dönülemiyor.

Rapor küçük bir devletin, AB kurallarını yanına alarak nasıl bir kaldıraç elde ettiği, Gazprom’un AB’deki serbestleşmeyi avantajına kullanacağını düşünürken yaşadığı sorunlar ve ironik bir son olarak devletleştirilen Litvanya gaz sektörü

 

Tarih

4 Kasım 1997 – Sayfa 17 – “Varna’dan boru hattıyla Ege’ye aktarım projeleri var. Bunlara karşı Türkiye’yi enerji terminali haline getirmek lazım”

 

Orjinal dosya :  https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdVG0zRENYaWZOV1U

OPEC, Merkez Bankacılardan öğrendiği konuşarak piyasaları yönlendirme davranışına bugün de Rusya’yı alarak devam etti. Güzel bir strateji uyguluyorlar, kağıtlar uç noktalara gidince konuşarak piyasaları yönlendiriyorlar. İngiltere de kiliseler (geçen hafta), Fas’da camiler yenilenebilir enerjiye dönüyor. Yamalı bohça enerji politikaları Dieter Helm’e göre sadece lobicilerin sayısını arttırıyor.

Bilgiler

Total Uganda’da 3 petrol üretim lisansı aldı. Ayrıca İngiliz Tullow ve Çin’in Chinese National Offshore Oil Company(CNOOC)’de lisans aldı. Uganda’nın 6.5 milyar varil kanıtlanmış rezervi var. Yani ortalama 500bin v/g’e kadar üretim gelebilir.

Japon Başbakan Shinzo Abe, G20 toplantısında çelik kapasite fazlalığının piyasa mekanizmalarına dayalı yapısal reformlar ile gündeme alınmasını gerektiğini söyledi.

Petrol gün içinde petrol piyasalarına destek içerikli Suudi ve Rus ortak açıklaması haberi ile sıçradı.

Oklahoma’da 5.6lık depremin ardından atık suların bırakıldığı 37 çatlatma kuyusu kapatıldı. USGS (ABD’nin MTAsı) şu aşamada bu depremin sebebinin neticelendirilmediğini söylediler.

Gelişen teknoloji sonucu, sanayi devrimi öncesi “delikanlılık”-masculinity- tekrar doğuyor. 19.yüzyıl ingilteresinde  teknolojinin insanların çalışma şeklini darmadağın ettiği gibi, yeni teknolojiler de o dönemi tekrar yaşatabilir.

Fas’daki Camilerinde çevreci “yeşil” teknolojileri arttıracak. Bu sene sonuna kadar 100 camide LED aydınlatma, fotovoltaik sistemler ve günısı sistemleri kurulacak, 2019 Mart sonuna kadar ise 600 “yeşil cami” planlanıyor. Proje Alman hükümeti ile ortak yürütülüyor. Fikir Fas hükümetinden gelmiş.

2011 sonunda BM görülmeleri sonucu kurulan “Green Climate Fund” eski direktörü, fonun oyun değiştirici projeleri desteklemektense bilindik projelere destek verdiğinden yakındı. Fonun büyüklüğü 10 milyar $

Natixis Enerji Analisti Abhishek’e göre ana senaryo da 2016 sonuna kadar fiyatlar daha çok 50$ altı seyredecek. Eğer OPEC üretimi dondurursa 2106 4.çeyrek 56$, 2017 4.ç. 68$/v. Düşük senaryoda ise, Nijerya ve/veya libyanın üretime geri dönmesi, OPEC Pazar payı rekabeti, talep artışında yavaşlama ve Fed faiz artışı ile 2017 sonuna kadar 50$ altı.

İstatistik

ABD Enerji sektörü istihdam verileri raporu: http://energy.gov/sites/prod/files/2016/03/f30/U.S.%20Energy%20and%20Employment%20Report.pdf

• Elektrik üretimi ve yakıt teknolojilerinde 1.6 milyon kişi çalışıyor – 1 milyonu fosil yakıt elektrik üretimi
  • 18,295 kişi tarım/ormancılık
  • 543,723 kişi madencilik ve çıkarma
  • 193,144 kamu hizmeti/utility
  • 225,885 inşaat
  • 247,707 imalat
  • 79,056 toptan satış
  • 297,257 profesyonel ve iş servisleri

Güneş sektörü istihdamı 300bin kişi (s28), rüzgar sektörü 77bin kişi

Enerji verimliliğinde 1.9 milyon kişi, bunlara Energy star ürün ve bina malzemesi eklenirse artı 2.9 milyon kişi daha geliyor.

Motorlu araçlar 2.4 milyon istihdam, buna galeri/araç satış eklenirse ekstra olarak 1.9 milyon kişi daha ekleniyor

 

Grafik

2017 petrol arz-talep dengesi. Natixis Enerji Analisti Abhishek

 

 

Makale Özeti

Not all oil supply shocks are alike either: Disentagling the supply determinant, The Oxford Institute for Energy Studies,

https://www.oxfordenergy.org/wpcms/wp-content/uploads/2016/08/Not-all-oil-shocks-are-alike-either-Disentangling-the-supply-determinant.pdf

Her petrol arzı şoku birbirine benzemez, arz tarafının analizi

Makale deki temel kavram, arz şokunun içsel mi dışsal mı olduğu:

1. Dışsal şok, bir ülkede petrol üretimi dışındaki politik sebeplerden kaynaklanan şoklar (ayaklanma vs)
2. İçsel şok: Talebe göre jeolojik, ekonomik ve teknolojik destek veya sınırlamalar sonucunda işletme kapasitesindeki pozitif veya negatif değişim

Makalenin ana fikri: dışsal şoklar geçicidir, çünkü biri üretmiyorsa diğer üretebilir ve üretim eksiği onarılır. İçsel şoklar ise daha çok yatırım kararı ve yatırım süresi ile ilgili olduğundan etkisi ve süresi daha uzundur. Dışsal arz şokları 12 ay da etkisini kaybederken, içsel arz şokları daha uzun süre kalıcı oluyor.

Reel fiyat değişimlerini içsel şoklar %30 mertebesinde açıklarken, dışsallar sadece %16 açıklıyor.

 

 

“Greg Clark’ın enerji ajandası – Dieter Helm”, 5 Eylül 2016

http://www.dieterhelm.co.uk/energy/energy/greg-clarks-energy-agenda/

Dieter Helm her zaman dolu dolu içerik sağlamasa da, İngiliz ve AB politikalarını doğru noktalardan kritik eden bir akademisyen.

İngiltere yeni baştan bir “İş dünyası, Enerji ve Sanayi Stratejisi” Devlet Bakanlığı(BEIS) kurdu. Bu Bakanlığa da daha önce gölge enerji bakanı olan ve Muhafazakarların enerji politikasını yazan Greg Clark’ı getirdi.

Helm makalesinde Clark’ı zor bir dönemin beklediğini ve eğer kısa dönemi kurtaracak kararları almak yerine major adımlar atmaz ise işinin zor olduğunu ima ediyor.

Bazı önemli noktalar:

Enerji sektörü iyi durumda değil, major bir sanayi ekonomisine, özellikle Brexit’e muhatap bir ekonominin amaçlarına uygun değil. İngiliz sanayi ve hizmetleri daha fazla dijitalleşiyor(robotlar, 3D printer, AI) ve dijital elektrik demektir. Elektriğin enerji talebi içerisindeki artışını getirecek bu süreçte, şimdi arz güvenliği için 0 olan marjinler (İngiltere için) daha da alarm veren bir noktaya gelecektir.

Elektrik Piyasasını Düzeltmek 

Genişbant internet hizmeti gibi, elektrik arzı da güvenli ve güvenilir olmalı. Fazla olmasının maliyeti, az olmasına oranla daha önemsizdir.

Bir sanayi stratejisinin çekirdeğini, iyi kalite altyapı temini oluşturur. Fakat İngiltere’de altyapı sorunu BEIS’in değil Hazine’nin kontrolündeki bir alanda (bütçe).

Clark’ın problemi ise her şey daha kötü –çok kötü- olabilir.   Kömürler kapanıyor, nükleer yaşlanıyor, mevcut gaz santrallerinin durumu ve yeni nükleerin gecikmesi ile altyapı yatırımlarının gecikmesiyle birlikte oluyor. Amber Rudd’un İngiltere’nin kömürden çıkacağını söylemesi çok cesurdu ama sonuçları ile Clark uğraşacak

Şimdi hükümet, yeni santrallerde merkezi alıcı. Sistemi ayakta tutacak kadar açık arttırma yapmak durumunda.

Açık arttırmaların(ihale) iki avantajı var, en ucuz yatırımı bulmasını sağlıyor ve teknolojik olarak nötr. Fakat İngiliz enerji politikası teknolojik olarak nötr değil. Gerçek bir teknolojik nötr ihale hiçbir Hinkley veya açık deniz rüzgar santraline izin vermiyor olmalıydı. Bolca küçük tek-çevrim doğal gaz ve dizel jeneratörler olmalıyor. Gerçek bir ihale olsaydı, iletim ve dağıtım maliyetleri de eklenirdi, ki bunun sonucu İskoçya’da daha fazla yenilenebilir olmazdı. “Güvenilir güç” konusunda, loksayonel maliyetler de eklenerek bir ayrım da yapılmalıydı. Böylelikle kesikli üretimi olan yenilenebilirler yedek güç için alt kontrat yapmalı ve sisteme tüm maliyetlerini ödemiş olurlardı.

Politikacılar enerji piyasalarına müdahale konusunda az biraz verimli olmanın bile zor olduğunu görüyorlar. Her müdahale istenmeyen başka sapmalar, bu sapmalar da başka müdahaleler ve sonuncunda daha fazla istenmeyen sonuçlar oluşuyor. Her teknolojiye ayrı garanti, ayrı politika.. Depolama, talep tarafı özel problemlerl… Bir lobicinin cenneti, enerji de genişleyen tek alan [lobicilik]

Clark bu yüzden büyük adımlar atmalı. En barizi, şebeke alım garantisi ve kapasite piyasalarını tüm lokasyonel maliyetleri de ekleyerek aynı tek birleştirilmiş bir “güvenilir güç” müzayedesine dönüştürmektir

Karbon fiyatlarının da hedefleri tutturmak için nereye gidecek ise gitmesine izin vermek en bariz piyasa yaklaşımı olacaktır.

Petrol ve gaz

1980’lerden beri İngilterede gelen büyük petrol gelirleri ile sterlin’i bir Petro-para birimi bonusu veren dönem sona erdi. Kuzey denizi dibi buldu, İngiltere’nin ise Norveç gibi  petrol fonu yok. (egemen gelir fonu)

Aslında zamanlama çok iyi, son 15 yılın petrol fiyat artışları ekstra bonus oldu. İngiliz enerji politikasının paradokslarından biri, İngiltere’nin karbonsuzlaşmada yeşilcilik ve liderlik iddia etmesine rağmen, daha çok petrol ve gaz üretmek istemesi. İngiltere yalnız değil, Almanya’da da bu karbon münafıklığı çok bariz ve yoğun şekilde kömür sanayisini ilerletiyordu.

Önemli olan Kuzey denizindeki platformların doğru şekilde sökülerek çevresel düzenin eski haline getirilmesi

Enerji için Sanayi Stratejisi

Enerji altyapısı sadece iletim, dağıtım hatları ve boru hatları ile ilgili değil. Enerji altyapısı, teknik iyileşme ile gerçekleşen büyük değişimleri barındırabilme yetisine sahip şebekeler ile ilgili. Enerji sektörü radikal bir değişime gidiyor. Lobiler mevcut yenilenebilirlere sübvansiyonlara odaklanmış iken, altındaki teknolojik zemin de kayıyor, fosil yakıtların kalanlarında olduğu gibi.

Clark kazananları seçerken dikkatli olmalı, her “yenilik/buluş” için lobiciler kapısını çalacak ve BEIS bu misafirlerle dolu olacaktır. Anahtar nokta ise şebekelere daha fazla sağlamlık vererek bu teknolojileri içermesi sağlanmalı. Gelecekte daha büyük güç santrallerine ihtiyacımız olmayabilir, çok fazla gaz da ithal etmememiz gerekebilir, daha fazla bağlantı da yapmaya gerek kalmayabilir.

Mesleki yeterlilikler bir kamu varlığıdır. Hükümetin sanayi stratejisi üniversiteler, stajlar, çıraklık eğitimleri ile ilgili. Bunun için Bakanlığın değil Hazine’nin para vermesi lazım hem de çok. Clark’ın sanayi stratejisi “bir ekonomik kriz olmaması”na dayalı sallantılı bir zeminde.

Enerji’de Brexit

Yeni Bakan Brexit’le de ilgilenmek durumunda. Enerji sektöründe sorunlar çok. Enerji iç pazarı (Internal Energy market) ki daha çok bir İngiliz icadı, sonra yeni Enerji Birliği, sonra altyapı konuları, interkonnektörler ve devlet yardımları var

Büyük ironi ise İngiltere’nin serbestleşme ve rekabet konusunda Avrupa’ya liderlik etmesine rağmen [savunduğu politikalardan] geniş bir geri çekilme yaşıyor. Fransızların tek alıcılı sistemine karşı duran İngiltere şimdi bunu kapsamlı şekilde kendi politikalarına uyguluyor. Bu U dönüşü hem çok ilginç hem de büyük oranda önemsenmedi. Piyasaların yatırımları yaptığı bir ortamdan, devletin yönettiği bir yatırım ortamına geçildi. Tek alıcı tüm yatırımları belirliyor.

Bir opsiyon ise Enerji Birliğini, Avrupa Birliğinden farklı bir çerçevede ele almak, tıpkı nükleerde olduğu gibi.

Kapsayıcı bir enerji politikası

Şirketler “kesinlik[öngörülebilirlik] ihtiyacı” için çokca bağırıyorlar ki sanki piyasalar da hep kesinler. Hükümet bir kısım prensiplerle, kapsayıcı politikalar ve yolculuk yönünü belirlemeli.

Krizler büyük riskler kadar büyük imkanlarda getirir. Risk, kısa dönem kriz yönetimi sonucu yarım yamalak müdahalelerle hükümet kendini böyle bir sürecin içine kitleyebilir. Fırsat ise, krizler haraket için alan oluşturur. Major reformlar daima krizleri takip eder. Mevcut kriz bu ciddi reformları getirecek kadar büyük mü, göreceğiz. Artık top Greg Clark’ın alanında.

Tarih

27 Eylül 1993, “akıllı sayaç gecikiyor”