Month: February 2018

Bugün okumak isteyip okuyamadığım rapor Eurelectric’in enerji dönüşümünde esneklik. Bunu internete attıktan sonra da PJM’in toptan satış piyasalarının evrimi videosuna bakacağım. Araba sektöründe değişimi dikkatlice takip etmemin birkaç sebebi var. Buradan sonra yazdıklarım şahsi gözlemlerim ve kimseyi bağlamaz. Bence Türkiye’de bazı emtia/ihtiyaç alımlarında rasyonel model değil davranışsal model geçerli. Mesela “senin araba km’de ne yakıyor” sorusu bana garip geliyor. Arabanın km’de kaç litre yaktığı benim kontrolümde ama km’de kaç kuruş yaktığı değil: petrol-döviz kuru ve sürekli değişiyor. Dünyada da böyle bir metrik yok, ama Türkiye’de popüler. Bir diğer nokta ise araba basınca gitsin diye 20.000 TL az bile. Yani bir insanın arabası günde 3 defa yokuş çıkarken bayılsa arabayı değiştirmek gerekiyor, çünkü mutlu değil(yargılamıyorum, realite olarak kabul ediyorum). Genç çocuklara geçilse sorun. 300 gün araba kullanarak, bir arabayı 5 yıl elinde tutsa, her yokuş/ego tatmini 4+ TL’ye mal oluyor. Ayrıca araba kullanım alışkanlıklarına göre o arabalar en az 1.5 kat yakıyor, tahminimce 8-10litre/100 km altında tüketen araç yok. Çok denedim, o kalkış o hızlı fren-gaz ile imkanı yok tasarruf olmasının. O yüzden Türkiye’de elektrikli arabaların pazar koşulları hazır, çünkü asıl tüketen kesim arabanın çevikliğine rasyonel olarak açıklayamayacağımız bir değer veriyor. Km başına kuruş hesabı kesin elektrikliyi öne geçirir. Bir de daha kendi ışığı sarıya dönmeden diğer ışığa yetişmeyi planlayan insanlarız(ben dahil), elektrikli araba tam bize göre. Fakat bu sektörde öncelikle parası olanın en yüksek faydayı almasına katılmıyorum. Yani lüks elektrikli araç da lüks araçtır. Türkiye’de bazı markalara asimetrik bir değer atfediyoruz. Eğer o markalar değişirse , tüketim profilleri değişir. Çünkü arabalar ile ilişkimiz rasyonel olmayabilir. Bu da doğru-iyi-kötü-yanlış olarak değerlendirilemez.

Özetler

Almanlara göre dizel yasağı araba dönüşümünü hızlandıracak. Hamburg’da iki yolda eski dizel arabalar yasaklanıyor. 2.2 kmlik yolda şimdilik. 2016 yılına ait dökümanlarda Alman ulaştırma bakanlığının da çevreci örgütlerin dizel araçlara karşı dava açmalarının önünü kestiği anlaşıldı.

Pil depolama sistemleri net karbon emisyon artışına sebep olabilir. Sebebi de kömür santrallerine doğalgaz santrali gibi davranma imkanı veriyor, akşam çalışıp, pikte sisteme veriyor yani esneklik kazandırıyor. Çalışma da kömür yoğun bölgelerin görüşü de yansımış

Ürdün’de insanların su ihtiyacının sadece %12.7si karşılanabiliyor. Yani 216 m3/yıl. 12 milyar m3 yağmur yağıyor ama %80 buharlaşma ile kayboluyor.

Rosneft 4.6 mv/g petrol (eşdeğeri?) üretiyor. Exoon’un 2.3 mv/g. Rosneft 2006’dan beri Venezüella’ya 17 milyar$ borç/kredi sağladı. 5.7 miyar $’da ön ödeme yaptı. CSIS’e göre bunlar sadece ticari amaç ile açıklanamaz. 2017’de de Küba’ya petrol satışına başladı.

ABD Enerji bakanlığının da fikrini aldığı danışmanlık şirketi Mart’ta çıkacak raporunda kömürün 3.2 milyon istihdam üretebileceğini söyledi. Kabullerde 2050’ye kadar yeni kömür santrali devreye girmiyor. EIA ise 2050’de kömür tüketimi %8.3 düşer demişti.

Hem Samsung hem Dyson, Ionic Materials’a 65 milyon $ yatıran yatırımcılar arasında. Ionic katı hal pil teknolojisinde bir büyük aşama kaydettiğini ilan etti. Sıvı kristal polimerler ile. Polymer 5 V’da çalışıyor ve lityum polimerde daha hızlı hareket ediyor, hem de oda sıcaklığında.

Çin dünya klima piyasasının %40’ı, ama dünyada üretilen tüm ev tipi klimaların %70’i de Çin’de üretiliyor. Bu bakır talebi de demek.

Soğuklar sebebiyle İngiliz ve Hollandalı traderlar gaz piyasasında kapıştı. İngiltere’de fiyatlar 26$/mmbtu’ya, Hollanda’da 34$/mmbtu’ya çıktı. Hollanda-İngiltere bağlantısı da belirlenemeyen teknik sebepten çalışamadı, Norveç’ta tesiste sorun oldu. Genelde olur….

Dört motorlu yolcu uçaklarına “quad” deniyor. Uçaklar büyüdükçe daha verimli olmuyormuş. Kanat ağırlığı vs yüzünden daha az verimli. Büyük 4 motorlu yolçu uçakları, çift motorlulara göre transpasifik uçuşlarında %24 daha verimsiz. A380 verimli motor bulmazsa 2028 sonrası zor

Venezüella üretimi hızlıca düzelebilir mi? 1917’de petrolün bulunmasından bu yana yılda 150,000 v/g üzeri üretim artışı olmamış. 1945-1955 arasında 1.5 mv/g artmış. Aslında ülkede düzelmeyi gösteren bir şey yok diyor, ama planı olmalı diyor

İngiltere sibergüvenlik’te 20 milyon € veya cironun %4’ünden hangisi büyükse o seviyede cezalar öneriyor. Ve NIS direktifi 9 Mayıs’da devreye giriyor. Şirketler 72 saat içinde olayları bildirmek zorunda.

Kadınlar petrol sektöründe neden daha çok yer alamıyor. Petrol ve gaz şirketi yönetimlerinde kadınların oranı %17 altında. Ama çoğu yönetim kurulu üyesi Fen bilimleri (STEM) mezunu. Dünyadaki STEM öğrencilerinin sadece %20-30’u kadın. Hedef belirlemek gerek

En verimli bitkiler güneş enerjisinin %1’ini enerjiye çeviremiyor. Yapay yaprak fikri çok iyi, güneşi enerjiye hem de depolanabilir enerjiye (yakıta) çevirebiliyorsunuz. Kobalt-fosfor ve bakteri ile güneş enerjisini %10 verimle alkol yakıtlara çeviren çalışma iyiymiş.

Kuzeybatı avrupa gaz talebi bugün 1.42 bcm/gün ile rekor kıracak gibi. Daha önce Şubat 2012’de 1.53 bcm görülmüştü.

Grafikler

İspanya’da sektörlere göre petrol ürünleri tüketimi (CORES)

Bugün Alman danıştayı şehirler belirli kurallarla dizeli yasaklayabilir deyince Volkswagen hisseleri düştü. Açıkcası tüm Alman otomobil şirketleri aynı değil. Daimler çok iyi hamleler yapıyor. Ama Volkswagen direnir direnir sonra bir hızlı değişim planlarsa, dizel VW araç sahiplerine yazık eder. Lübnan da jeneratör mafyası, Kenya’da kaliteli elektrik alamadığı için işini kapatan esnaf. İngiltere’de kömür destek isteyen 15 milletvekili. Yeni grup spekülatörler petrol dinamiklerine bakmıyor. AB emisyon sistemi değişiklikleri komisyondan geçti. Danışmanlar petrol talebi düşecek petrokimyaya girin diyor diğer taraftan plastik karşıtlığı yayılıyor. Bu arada CSIS’de çok iyi enerji videoları var.

Özetler

Çin’in petrol ithalat grafiklerinde son grafikte ABD’nin kuzey denizini nasıl geçtiği var, ilk grafikte ABD’nin Çin ithalat artışındaki en büyük paya sahip olduğu da ilginç.

“Canlı bir kömür sektörü İngiltere çelik, çimento, gıda vs için temeldir”. 15 milletvekili imza atarak kömür sektörünü destekleme için hükümeti yasama organı üzerinden düzenlemeye çağırdı

Kenya’da bir cep telefonu tamir dükkan sahibi, çok sık gidip gelen elektrik yüzünden dükkanını kapatıyor. Hükümet istatistiklerine göre elektriğe erişimi var ama her elektrik gittiğinde çalışamadığından işine devam edemiyor. Enerjiye erişim belirli bir kalitede enerjiye erişim

AB konseyi, emisyon ticaret sistemi ETS değişikliklerini 2021-2030 dönemi için onayladı. Karbon izinlerinin(allowances) %24’i piyasadan kaldırılacak. İzinlerin geçerlilik süreleri sınırlandırılacak. İzinlerin %57si açık arttırma ile satılacak.

İspanya’da petrol ürünleri talebi 2015 Mayıs’tan beri her ay artıyor (sayfa 5)

Çinli şirketler 31 ülkede 200 kömür projesinde yer alıyor.

ABD enerji hisseleri ile petrol arasındaki ilişki rekor düşük seviyelere düştü. WTI, %6 artarken, enerji sektörü S&P’500’ün %8 altında kaldı.

Lübnan da jeneratör mafyası. 1975-1990 iç savaş sonrası şebeke gidince bu dizel jeneratörcüler kökleşmiş. Lübnan’da 1 GW arz eksiği var, 12 saate yakın kesinti olabiliyor. Zahle elektrikl şirketi merkezi besleme yapınca sokak olayları çıkmış.

[FT$] Yeni grup petrol spekülatörleri için temel analizin önemi yok. Ed Morse bunlara “emtia balinaları” diyor. Bunlar para birimi, enflasyon ve diğer ticari göstergelere bakarak petrolü bir araç olarak görüyor. Petrol stok değişimlerine tepkileri “Sıfır, biz kantitatif sistem taciriyiz”

Alman danıştayı şehirlerinin dizeli yasaklayabileceğine karar verdi. Mahkeme eski arabalardan başlayarak adım adım, bazı gruplara(küçük esnafa) istisna ile uygulanır demiş. Ülkede 5 model şehirde egzozla mücadelede yeni önlemler alınacak. 2 milyon araba paylaşım müşterisi var.

ABD’de petrokimya sektöründeki etan tüketim artışı tüm diğer petrol ürünleri toplam artışını geçecek. ABD’nin etan ihracatı da artacak. Ham doğal gaz üretiminde etan ve diğer sıvılar ayrıştırılıyor, etan daha sonra etilen yapılıyor.

BCG’ye göre gelecek 20 yılda, hem benzin talebi %35 düşebilir. Doğalgazın payı artabilir. Doğalgaz kömürden, yenilenebilir kömür ve gazdan pay alır. Rafineriler ya jet yakıtı ve petro kimya ürünlerini arttıracak,benzin istasyonları ise petrol şirketlerinin perakende kısmını kesebilir.

Grafik

Büyük petrol şirketleri yenilenebilire yılda ne kadar ayırıyor (Makale)

Bugün Shell LNG görünümü de yayınlandı. Petrol şirketlerinin enerji görünümü yayınlaması daha çok kendi yatırım yaptıkları geleceğe ikna çabası. Mesela BP’de hem elektrikli araba artıyor, hem petrol talebi ama sonra aniden yavaşlıyor. Shell’de LNG geleceğine yaptığı yatırımlara arka çıkan gerekçeler koyuyor. Diğer taraftan yeni teknolojilerde BNEF’de ise evlere şenlik öngörüler var. Bunların hepsi çok zeki insanların eseri, iyi çalışılmış, inanmak değil bir alternatif olarak görmek gerek. Glencore sunumuna mutlaka bakmak gerek, bakır-emtia ve dünya ekonomisi. National Grid, talebi okuyamıyorum diyor ama nasıl okuyacağına dair çalışıyor, yani dağıtık kaynakları yasaklamıyor. Petrol fiyatları yol ayrımında mı çok iyi grafikler var.

Özetler

Bu hafta çok fazla veri açıklanıyor. Enerji verilerinde farklı bir şey yok.

Singapur’da Almanlar bir diğer borsa kurmaktan vazgeçince Çinli Apex türev borsası kurmak için izin aldı. Rafine palm yağı türevleri, sonra doğal lastik vs. Apex’in %20 hissesi de Rosneft’te 9 milyar $ hissesi olan CEFC China Energy’de. Bu Singapur’daki 3. Borsa olacak.

Çin’de Mart’ta devreye girecek vergi sistemi ile bağımsız rafinerilerin (teapot) marjı eriyeceğinden geri duruyorlar. Bu da ilk çeyrek Çin ithalat rakamlarını etkileyebilir. Ama 2018’de Çin’in artan rafineri kapasitesinden dolayı alımlar %10 artabilir.

Glencore CEO’su Ivan Glasenberg’in sunumu bakır ve emtia talebini anlamak açısından önemli mesajlarla dolu. Büyüme, bakır talebi getirir. Madenci şirketler şu anda değerlerinin altında.

Shell LNG görünümünde, kömürün elektrikteki payı arttıkça hava kalitesi uç noktada kötüleşiyor. Küresel enerji talebindeki artışın %46sı gaz. Asya artışın %38’i. Çin’deki gaz talep artışının tamamı elektrik harici sektörlerden. LNG sektörü beklenti ötesi büyüyor.

WSJ’ nin en iyi ekonomik tahminci seçtiği Macroeconomic Advisers’dan : “Bu bilim yanı modelleme; bu muhakeme yani veriye yeterince dikkat edip, modelin işini doğru yapamaması durumunda alternatif perspektifleri getirmek ve iyi doz şans”

California benzin fiyatları ülkeye göre 2015’teki Torrance Rafineri yangınından beri ortalamanın üzerinde. Bunun altyapı, talep gibi sebebi de olsa, birileri arz-talep sıkışıklığını fırsat biliyor olabilir. Soruşturma yakın

[FT$]İngiltere’de National Grid, merkezi üretimleri biliyor ama dağıtık üretimleri tam olarak bilmiyor. Pik zamanlarda 10 GW(%17) etki yapabilen bu tesisler Ocak’ta İngiltere üretiminin %7si civarındaydı. Eğer talebi net göremezse kapasite gerekliliğini nasıl çıkaracak?

Petrol fiyatları bir yol ayrımında mı? Uzun pozisyonların kısa pozisyonlara oranı 11’e 1 olmasına rağmen son haftalarda düşüşte. 5 yıl ortalamada WTI’da doğru fiyat 65$/v

Daimler’in %9.7’sini Çinli Zheijang Geely aldı. Alman doğalgaz ithalatı 2017’de %15 arttı, ortalama gaz fiyatı 151 $/1000 m3. Almanya’nın en önemli ihracatı araba ve parçaları oldu 234.4 milyar €, sonra makine ve kimya geldi.

Şirketler kayıtzincirini dönüştürücü olarak değil maliyet düşürücü olarak tercih ediyorlar. Petrol ticaretinde 3 saat süren işlemler 25 dakikaya düşüyor. Hukuki olarak kağıt kadar geçerli değil.

Grafikler

Glencore’a dünya da belirli emtiaların yıllık artışı ve bakır talebi (Glencore)

Latin Amerika özetleri yine bu siteden.İngiltere’de bir şirket daha önce ABD’de gördüğümü gibi toptan elektrik fiyatlarını doğrudan tüketicilere doğrudan (saat saat) yansıtacak, eksi fiyatlar olunca, tüketene para verecek. Venezüella petro’nun ön satışında 0.7 milyar $’a ulaşmış. Glencore önce Afrika ülkesi Çad’a bu hafta 1 milyar $ petrol gaz karşılığı borç bulmuştu, şimdi Kongo’daki eski ortağının başı dertte. Hindistan’da Tamil Nadu eyaleti yenilenebilirde en hırslı giden yerlerin başında. EWM (Extreme Winter Mortality)’de Avrupa ülkeleri kıyaslanmış.

Özetler

İngiltere’de Octopus enerji’nin yeni Agile(Kıvrak) tarifesi, talebin düşük olduğu saatlerde tüketimini arttıran müşterilere ödeme yapacak. Yenilenebilirden fiyat düşüp negatif olunca, tüketene para. Talep çok artarsa 35p/kWh, toptan satışı yansıtıyor, negatif fiyatta para veriyor

Porto Riko’yı geçen Eylül’de Maria kasırgası vurdu ama hala elektrik yok. Vali PREPA (Porto riko elektrik şirketini) özelleştirecek. Telefon şirketi hariç ülkedeki özelleştirmeler iyi sonuçlanmadı. Uzmanlar doğru özelleştirme, düzenleme ve bağımsız otoriye öneriyor.

Platts, Ortadoğu’nun en büyük depolama kapasitene sahip Fujairah Petrol Sanayi bölgesi (FOIZ)’de stok sahiplerinin verilerini güvenilir sunmalarına izin veren bir kayıtzinciri ağı kuruyor.

Meksika, Latin Amerika’dan IEA’e üye olan ilk ülke oldu. Cumartesi Meksika parlemantosunun onayıyla oldu. Meksikalı Vista Oil&gas’da Arjantinde Pampa Energy ve Plus Petrol’den platform aldı, Arjantinin 5.büyük petrol üreticisi olma yolunda.

Glencore Afrika’da rüzgar gibi. Kongo’da satın aldığı maden iştirakının sahibi Gertler’e ABD devleti, Kongodaki yolsuzluk kapsamındaki maden ve petrol işlemleri için suçladı. Tüm ABD hesapları gözetimde. Gertler: “Glencore’un bir çok Kongo’su var, Benim tek”

Geçen hafta ABD, 3 LNG tankerine yükleme yapabildi. Geçtiğimiz haftalarda 5di. Sebebi de boru hattı bir süre kapalı kalmıştı. Gaz sızıntısı sonrası ABD Boru hattı ve tehlikeli madde güvenliği yönetimi 5 LNG tankından 2sini kaldırmasını istemişti.

Meksika’da başkanlık yarışında önde görünen AMLO yani Lopez Obrador, geçen seneki söylemlerini yumuşatmış gözüküyor. Kabinesine eşit kadın ve erkek olacak. İktisatçılar da ABD eğitimli. Pemex’in küçültmez gibi ama enerji reformuyla yapılan sözleşmelere taş koymaz demiş

Venezüella’nın “petro” dijital para biriminin ön satışı 735 milyon $ ‘lık hacme ulaştı. 100 milyon petro tedavüle sunulacak, 38.4 milyonunu Venezüella 60$’a satacak. Ön satış 19 Mart’a kadar devam edecek. Aruba(komşu ülke) rafinerisi bakımı ise finansman yüzünden yavaşladı.

Hindistan’daki Tamil Nadu eyaleti ülkenin yenilenebilirdeki önde gelen eyaleti. Rüzgar-güneş üretimin %14.3’üydü. 648 MW’lık 2016’nın en büyük güneş paneli projesine sahip. 18 ayda tamamlandı.

Brezilya’da Petrobras Ocak’ta %1 üretim düşüşü ile 2.7 mv/g üretti. Üretimin 2.1 mv/g’ü ülke içinden. Düşüşün sebebi

Campos Basenindeki bakım ve Santos Basenindeki %35 hisseyi Total’a satması. Buarada Rio’da güvenliği askerin sağlaması da kararlaştırıldı.

Arjantin’in bütçe açığı 2018’in ilk ayında 1 milyar $. İhracat 4.7, İthalat 5.7 milyar $. Fark %10 arttı. 1990’lardan beri en büyük açığa gidiyor.

EWM’de kıştan kaynaklanan ölüm artışı gibi düşünebiliriz. İngiltere’de Aralıktan Mart’a ortalama 32000 öküm oluyor. 9700’ü soğuk bir evde yaşamakla ilgili. 3200 ölümde doğrudan yakıt yoksulluğu ile ilgili. Raporda 30 Avrupa ülkesi kıyaslaması da var.

Avrupanın 7 büyük gaz işletmecisinden kurulu İklim insiyatifi için Gaz raporunda, yenilenebilir gaz üretimi 2050’ya kadar 120 bcm’e çıkarılabilir. 2050 gibi de yılda 140 milyar € tasarruf edilebilir.

Güney Avustralya İşçi partisi hükümeti yenilenebilir hedefini 2 katına çıkardı. 2025 gibi yenilenebilir payı %75 ve 750 MW yenilenebilir depolama

Platts analitik müdürü Chris Midgley’e göre, doğalgazda altyapı sorunları olduğunda yenilenebilir bu desteği sağlayamadı (Baumgarten, Forties). Pil depolaması büyük bir meydan okuma, kobalt fiyatları 3 katına çıktı. Hidrojen depolama olarak ilginç bir opsiyon, temiz vs

Grafikler

İklim için gaz insiyatifine göre 98 bcm yenilenebilir gaz nereden gelecek? (Snam – GCI)

Viyana Grubu (Süper OPEC’in) yıldan yıla aylık olarak üretim değişimi (Energy Fuse)

Tahminlerim tutmasa da, yanlışları paylaşmak da başkalarının doğruları bulmasını sağlayabilir. Gelecek çalışmalarımı yaparken bu seneki aritmetiğim şöyle. Senaryo çalışırken görünen öngörüyü sorgulamadan çalışıyorum ki sonraki senaryoları çalışırken zihinsel bariyer oluşturmasın. Bitince, neden böyle olmalı ki diye tersine eğiliyorum. Son adım ise olabilecek 3.senaryoyu belirlemek. Petrol tahminlerimin mekaniği şöyle: Önce forward curve-ileri vadeli eğrilere bakıyorum, ne kadar yamulmuş diye. Eğer son aylarda büyük bir şekil değişikliği var ise bunu düzeltme sinyali olarak görüyorum. Spekülatif long-short ve net long pozisyonlara bakıyorum. Bir çok veride level yani düzeyine değil, momentum yani hareketinin hızlanıp yavaşlamasına bakıyorum. Sonra asıl olan talep ve rafineri alımlarna bakıyorum. Petrolde ham petrolü fiyatlasak da, aslında talep nihai üründe. İleri vade eğrisi yamulmuş ve ürün stokları artıyor ise 1 ay içinde ham petrol fiyatına kesin yansır. Son olarak arzdaki ekonometrik ve saha modellerinin yapılmışlarına bakıyorum. Mistik birşey yok, sayılar-eğriler, yorumlarınızı bana mail atarsanız sevinirim. Çünkü bu yöntemler de tutmuyor. Petrolde Fitch ve Moody’s petrol sektör risklerini görmesi ve göstermesi sorun. PJM’in önerisine FERC kurul üyesi karşı çıktı.

Özetler

PJM’in bölgesel PTF (LMP) fiyatlarını kömür ve nükleerin belirlemesine dair yeni metodolojisi önerisine ABD FERC kurul üyesi LaFleur karşı çıktı. Değişiklik elektrik fiyatlarını %2-5 arttıracak.

Dün Fitch.. Bugün Moody’s. Petrol rafineleri karbon dönüşüm riskleri ile karşı karşıya. Hem ürünlere talep düşebilir hem de emisyon düşüm hedeflerinden en çok etkilenen sektör olabilir. Dünyadaki %10 rafineri kapasitesini 2025 gibi kapanma tehlikesinde görüyor.

Exxon kendisine dava açanlara “The La Jolla playbook” ile karşı dava açıyor. Bu dava fikirlerinin 6 yıl önce California La Jolla’da toplanan bir grup insan tarafından ortaya atıldığını iddia ediyor ve firma imajı ve komplodan dava açıyor. Kimin parası önce biterse….

ABD Enerji Bakanlığı 17.6 milyon $’a 6 karbon yakalama projesi destekleyecek.

[FT$]Artan ABD faizleri, borçlu şirketlerin borç çevirmesini zorlaştırarak, şirket çöküşleri getirebilir. Duke Energy, bu sene 2 milyar $ hisse satıp, 5 yıllık yatırımını 1 milyar $ düşürecek. First Energy’de hemen 2.5 milyar$ bularak borç kapatacak.

[FT$] Iberdrola’nın CEOsu’da ucuz paranın sonunun gelmesinin, fazlaca şişirilmiş[hyped] küresel yenilenebilir sektöründe Enron tipi çöküşlere sebep olabilir. İspanyol şirket 2018-2022 arası 32 milyar € yatırım planlıyor, 12 si yenilenebilir. 2017 karı 2.8 milyar €.

Meksika’nın solcu başkan adayı Amlo – Andres Manuel Lopez Obrador daha önce petrol sektörü reformuna karşı olduğunu açıklamıştı. Ton düşmüş, özel sektöre verilern petrol anlaşmaları incelenecek ama yürütmesi durdurulmayacak.

Goldman Sachs’da büyük şirketlerden şikayet edermiş. ABD ekonomisi daha fazla büyük şirketler tarafından domine edilmiş durumda, çalışanlara daha az ücret ödeyip daha çok kazanıyorlar. Neyseki elektrik ve doğalgaz şirketleri en kötü durumdaki şirketler.

GE Power enerji depolamaya yönelik yeni bir iç birim kurdu. Aslında 2007’de Durathon ile girdi ama ölçek olmadığı için bıraktı.

Kargo uçakları ton taşıma başına yolcu uçaklarına göre görünüşte neredeyse 3 kat verimli. 1 litre yakıtla 8 ton km giden kargo uçakları ile 1 litre ile 3.5 ton km giden yolcu uçakları. Fakat gün sonunda “belly freight” denilen yolcu ucağında ek kargo taşımak verimlilik gibi gözüküyor.

EFET’ten İspanya’daki santrallerin kapanmasını zorlaştıran karara karşı bir metin. Doğal oynaklığı, yokluk fiyatlaması sistem risklerini arttırmaz veya tüketicilere yüksek fiyat getirmez diyor.Demek istedikleri şu: Bırak yokluk oluşsun fiyatlar oynasın, kimseye risk yok

Oxford Energy’nin IPWeek’teki sunumu Suudi Arabistan’a endişeli bakmış. Petrol üretiminde sorunlar düştü ama stoklar da düştüğünden artık jeopolitik olayları daha çok hissederiz.

 

Her rasyonel tahminin bir mekaniği vardır. Fakat o mekaniğinin içinde olasılıkların hasaplanmış bir yeri olmalı. Hava durumu bunlardan biri, haftaya Avrupa’da soğuk bir hava var. Fiyatları etkiliyor. Bugün Glencore’un 2017 sonuçları vardı, gerçi az temettü dağıtmış analistlere göre : 2.9 milyar $.  BP, rehin varlık-stranded asset- sorunum olmaz diyor. ABD’de eyalet bazında karbon fiyatlaması artmaya başlıyor. Plastikler dünya petrol talebini 2040 gibi 2mv/g düşürebilir. Fitch niye pil raporu yayınlar, petrol ve gaz şirketlerinin(hatta otomobil üreticilerinin) borçlulukları ve vadelerine bağlayınca anlaşılır. Hangi araba sahibinin elektrikli araba tahmini ne?

Özetler

Glencore’un 2017 sonuçları burada. Küresel krizden beri ilk defa 10 milyar $ serbest nakit akımı gördü. 2.9 milyar $’da temettü ödeyecek, geçen senenin 3 misli. Geçen sene 4 milyar $’lık bakır, petrol, çinko ve kömür varlığı aldı. Hedefte tarım emtiaları var.

Enerji verimliliği yılda 30,000 astım krizini engelleyebilir. Yeni rapora göre, ABD’de elektrik kullanımını %15 azaltmak her gün 6 hayatı kurtarmak ve senede 20 milyar $ sağlık sebepli zararı engellemek demek.

Alman Daimler 200 km menzilli elektrikli ağır yük kamyonu eActros’un 2021 gibi seri üretimine başlayacak. Daha önce 2020’de bekleniyordu. MAN’dan da bir hamle bekleniyor.

Energy Institute gaz sektörüne 10 soru sormuş, 2050’ye kadar gazın konumundan, emisyonların azaltılmasına kadar. Anket sonuçları burada. Uzun dönemli doğalgaz geleceğinden büyük çoğunluk emin.

Fransa’da gelecek sene 5 nükleer santral kapalı kalabilir. Nükleer santrallerin ömrünü uzatmak için 55€/Mwh fiyat gerekiyor.

BP yaptığı yatırımdan emin, rehin yatırım (stranded asset) olmaz, maliyetler ona göre diyor.

Trump ve Cumhuriyetçilerin geri alma kararlarına rağmen Demokratların güçlü olduğu eyaletlerde karbon fiyatlaması geliyor. RGGI (Bölgesel sera gazı insiyatifi)’na tekrar katılımlar artıyor.

BP’den Dale’e göre plastik karşıtı kampanyalar başarılı olursa 2040’da 2 mv/g petrol talebi düşmüş olur. Tek kullanımlık plastikler hammadde petrol kullanımının %15’i

McAfee sibersuç raporuna göre günde 80 milyar zararlı port taraması, 300,000 yeni malware, 33000 kandırma maili, 4000 rehinyazılımı olayı oluyor. Hergün 780,000 kayıtta hacking sonucu kayıp oluyor.

Fitch niye pil raporu yayınlar? 2017 sonunda petrol ve gaz sektörü 2 trilyon dolar şirket tahvilinden sorumlu. Bunların %15’i 300 milyar$ ve 15 yıl içinde vadesi doluyor.

Wood Mackenzie’ye göre Rosneft’in kendi üretimi gaz kontratlarını karşılayamadığı için 2018’de 5 bcm Gazprom’dan almak üzere anlaşmaya vardı.

Alman çevreci grup Deutsche Umwelthilfe(DUH)’nin şehir merkezlerinde dizel araçların belediyeler tarafından yasaklanabilmesi için açılan davada Federal Mahkeme kararı yarın. Almanya’da 15 milyon dizel araç var. BMW satışlarının %64’ü, Mercedes’in %62’si dizeldi

Otonom araba teknolojisi o kadar hızlı gelişiyor ki, yetişmiş insan kaynağı sorunu yaşanıyor. Toyota 50 bölge koleji ile anlaştı. GM Michigan bölgesi okullarında yatırım yapıyor.

Grafikler

İmalatçılara göre Elektrikli araba üretim hedefi (Fitch)

BP 2018 Outlook’u yayınladı. Karşılaştırmalardan anladığımız kadarı ile 2030’da daha yüksek bir petrol talebi ama pik yapacak demişler. Yarın bakarız. AB pil birliği kurdu ama başarı gelir mi, Fransız Ifri raporunda. Güneş paneli olanlarda 15er dakikalık dilimlerin %99.2sinde şebekeye bağlı kalıyor. Toyota %50 daha az nadir toprak elementi kullanan motor üretimine geçecek. Filipinlerde madencileri “ölümüne” vergilendirme sözü %4 vergide kaldı. Malacca boğazında VLCC artışı. Sıcak havalar ve iklim değişikliği uçuşları nasıl etkiler. TR’ın LNG yazısında da Hindistan-Pakistan talebi göze batıyor.

Özetler

Fransiz Ifri(STK) raporunda, Avrupa pil birliğinin (EU Battery Alliance) yapması gereken çok iş var diyor. Avrupa hücre üretim için know-how’a ihtiyaç duyuyor. Asya’nın üstünliği var yakalar ama maaşlar yüksek, malzeme bağımlılığı, ölçek sağlanacak mı diyor

Güneş panelli hanelerin aylık elektrik üretimleri düşse de, aylık pik talepleri değişmiyor. Bulgulara göre güneş paneli takan müşterilerin zamanın %99.2sinde şebekeye bağlı kalmaya devam ediyor. Çok iyi grafikler var.

Almanya’da karalarda rüzgar ihalesi sonucu devereye girme 4.5 yıldan 2.5 yıla çıkınca, ihale sonucu 3.8 €c/kWh’dan 4.6’ya çıktı. Ortak rüzgar-güneş ihalesinde bir de “grid-component” olacak. Şebeke genişlemesi gereken yerlerde yapılanlardan ekstra puan düşülecek.

Shell hem offshore hem şeyl diyor. Portföyde denge için

Japonya’da dışişlerinin görev gücü kömür nükleerden yenilenebilire geçişi önerdi. Oysa Japonya Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı(METI) içerde ve dışarda kömür istiyor.

İngiltere kilisesi, insanlardan günahlarının yanında plastikten de vazgeçmelerini istedi.

[FT$]Hollanda Groningen’de üretim 12 bcm/yıl’a düşürülecek ama düşük kalorili (L) gaz müşteri talebi 20 bcm/yıl

Hindistan’da kömür üretimi beklenen hızda artmadığı için ithalat artacak. Coal India, KİT ve ülke kömürünün %80’ini sağlıyor. Geçtiğimiz yıllarda düşüş görülmüştü.

Doğalgaz tedarik zincirinde basit önlemlerle üreticiler sera gazı salınımını %75 azaltabilir.

Her ne kadar Trump, ABD’deki iklim değişikliği düzenlemelerini geri de alsa, Kongre ay başında karbon yakalamaya vergi desteği, FERC pillere kolaylaştırıcı düzenleme, EPA biyokütleyi karbon nötr olarak görme, 10larca eyalet karbon düşüşü sözü verdi.

Malacca boğazında VLCC(büyük tanker) geçişi 2017’de tüm zamanların en yüksek rakamı 84456 geçişe ulaştı. LNG ve LPG kargoları %1.7 artış gördü. Orta-küçük tankerler %3.8, VLCC’lerin son 5 sene ortalaması %7.8 artış

Toyota %50 daha az nadir toprak elementleri kullanan elektrik motorunu üretime hazırlanıyor. Neodymium yerine yeni mıknatıslar kullanacak

[Makale] AB, AGİT ve NATO iklim değişikliği risklerine farklı seviyerle yaklaşıyor. AB ve AGİT kurumsal güvenlik ajandasına entegre ederken, NATO’da özel bir yaklaşım yok. AB’nin iklim finans ve diplomasisi, AGİT’in yerel ve bölgesel işbirliği, NATO’nun kriz yönetimi

Filipinlerde Duterte Temmuz 2017’deki halka seslenişte madencileri “ölümüne” vergilendireceğini söyledi. Devlet hakkı gibi alınan vergi, geçen ay %4’e çıkmış.

[FT$]Anglo Avustralyalı maden şirketi BHP 2.5 milyar $ Şili’de Spence bakır madenine yatırım yaptı, Şili, Peru ve Ekvatorda da arıyor. Elektrikli arabalar ve yenilenebilirden en iyi bakır faydalanır demişler

ABD’deki Edison International, 11.büyük elektrik şirketi ve piyasa değeri 19.9 milyar $. Yakında tarifeleri belirlenecek. Analist, alın ucuz demiş. Borcu yok, faizler yükseliyor

Geçen sene LNG’de Endonezya’nın beklenenden düşük ihracatı oldu. LNG üretimi 39 bcm (%11) arttı. TR’a göre 2018’de LNG üretimi 25 bcm daha artar:ABD, Avustralya, Rusya. Talepte Japonya ve Güney Kore’de %2 düşüş, Hindistan Pakistan,Tayland’dan artış

Phoenix’de hava sıcaklıları Haziran’da 48C’yi görünce 50 uçuş iptal edilmiş. Çünkü hava yeterli kaldırmayı sağlamıyor. Uzun uçuşlar Ortadoğu’da genelde bu yüzden akşam yapılıyormuş. Doğuya uçuş hızlanacak, batıya uçuş daha yavaş olacak. Seyahatlerde daha sarsıntılı

Grafikler

Küresel LNG piyasası (TR)

Haber trafiği açısından çok hareketli bir gündü. OPEC, Fenerbahçe gibi 3 ay tartışıyoruz birşey yok. Bugün ABD’nin kritik mineraller listesi bakmaya değer. Koruma fonları alım yönündeki pozisyonları düşürdü ama iştah kaçmadı. Çin’de demir cevheri stokları rekorda, ABD’de ithalat tarifesi gelebilir, çelikte kusursuz fırtınaya doğru mu? Londra’da traderların ilk defa ilgisini gaz ve temiz enerjiler çekiyor olabilir. Petrol şirketleri kamusal enerji şirketlerine[utility] alımlarında. Oxford Energy’nin petrol raporu, referansları ile de okunur. Endonezya’da Sinabung dağı püskürmeye başladı, atmosferdeki o parçacıklar nereye savrulursa oralar soğuyabilir.

Özetler

Koruma fonları 24 ana emtia’da boğa yönlü alımlarını %6 azalttılar. Traderlar en fazla doğalgazda satış yaptılar %25, fiyatları da 2.4$/therm düşürdü. Bakırda da pozisyonları (net-uzunda) %33 düşürdüler.

Washington’da ICSID Vattenfall’ın Alman hükümetine nükleerden çıkış kararına dair açtığı davada ilk çeyrekte kararını verecek. Almanya’da elektrikli araba için 1 sene beklemek gerekiyor.

Electron, İngiltere menşeli ve enerjinin ebay’i olmak istiyor. Önemli bir not var “zor olan şey teknoloji değil, sektörün kabulü” ayrıca “İnsanlar hayal ettikleri kadar kompleks olmadığını söylüyor”

[FT$] Londra’da traderlar buluşuyor, fakat bu hafta gaz ve temiz enerji uzmanlarına tam bir gün ayrıldı. Chatham house’dan Paul Stevens “Hidrokarbonlardn elektronlara bir ana enerji dönüşümünün ortasındayız fikrini alıyorum…Bu geçiş düşündüğümüzden hızlı olacak”

[FT$]Galiba Shell, İngiltere’de First Utility ardından Hollanda’da bir de kamu hizmeti olarak elektrik şirketi [dağıtım vs] Eneco’yu alma aşamasında olabilir. BP’de İngiltere merkezli güneş geliştiricisi Lightsource’u alabilir. Total’de Fransız Eren’i aldı. Exxon, Chevron oyuna girmiyorlar.

Platts’ın bugün “Değişen şeritler” raporunda enine boyuna elektrikli arabalar incelenmiş. Yönetici özetinde dikkat çeken otonom arabalarla ulaştırma bir hizmet sektörüne dönüşür cümlesi.

Alman sanayisi döngüsel dönemlerin zirvesinde olabilir.

Oxford Energy’nin petrol fiyat yolu raporu modelleme ile her bir parçanın petrol fiyatlarına ne kadar etki yapacağını çıkarmış. 2017 yılı analizi güzel, Venezüella’nın etkisini çok yüksek görmüyor.

Platts’ın Brent’i savunduğu raporunda tarihçe (s3), dağılım(s5) , alıcılar (s8)

Endonezya’da Sinabung dağı 5000 metre yükseğe kül ve sıcak duman püskürtmeye başladı. Hava yolları için kırmızı alarm verildi. Geçici de olsa bu küller hava akımlarına göre bazı bölgelerde soğuma yapabilir(yansıtma vs)

Dünya bankası Nijerya iletim sistemi güncellemelerine 486 milyon $ vermeyi onayladı.

Eurelectric’in Avrupa Elektriki Sanayisi vizyonu Paris ile başlıyor, derin bir dönüşüme atıf ile, maliyet etkinliğin altı çizilmiş.

İngiltere’de de enerji tüketicilerini memnun etmek zor. 17000 enerji müşterisi ile 6 büyük ve 9 bağımsız tedarikçi sıralandırılmış. Yeni girenler zirvede, büyükler aşağılarda

ABD’de LIHEAP (düşük gelirli ev enerji desteği programı) ikinci defa kaldırılmaya çalışılıyor. Programda düşük gelirli ailelere ısınma yardımı destek şeklinde şirketlere gönderiliyordu. Geçen sene kongreden geçmemişti, Ekim’de 3 milyar $ aktarıldı. Sebep yanlış beyanlar vs.

ABD’nin MTA’sı USGS’in kritik mineraller listesi güncellenecek, taslak burada. Alüminyum var, listede en büyük üretici ve tedarikçi ayrımı yapılmış. Kobalt’ı en çok Kongo üretiyor ama Norveç’ten alıyoruz gibi. Çin’in tartışmasız üstünlüğü var.

Suudilerin Aramco halka arzı için (%5’ini), 1-2 yıl gelecek tarihli petrol fiyatlarının 10$/v yukarı çıkmasını bekledikleri iddia edilmiş. Şu anda Mart 2019 bugün ki fiyatın 4$ altında

ABD kömür üretimi, ihracatı ve fiyatları 2017 yılında arttı. İhracatta, 2016’ya göre %58 artış ile 95 milyon ton bekleniyor, 2017 istatistikleri kesinleştiğinde. 31’i Asya’ya. Avrupa’ya 40. Astya ihracatının sebebi de Nisan 2017’de Avustralya’yı vuran Debbie Kasırgası..

Oxford Institute’dan Thierry Bros, “Batının düşündüğünün tersine [Gazprom] ekstrem kapitalist bir şirket… ”

Grafikler

Çin’in demir cevheri ithalatı ve stokları (TR, Bloomber, Capital Economics)

Kritik materyallerde ana materyal ve onunla birlikte gelen diğer madenler (USGS)

 

Bugün ki Latin Amerika özetleri, Latin Amerika Energy Advisor’dan. ABD’de kömür üretimi düşse de metalurjik kömür üretiminde güçlenme var. Eni’nin Aralık üretimi 1.92 mve/g. Emtialar zayıf dolarla güçlendi. Ama tarım tarafında hasat düşüşleri bekleniyor. FERC 841 nolu enerji depolama sistemlerine destek veren bir karar aldı. Almanya’da elektrik tedarikçilerinden biri elektrik alana şarj istasyonu bedava verecek, sanal sisteme entegre etmek için. Veneüzella’nın “petro”su ABD hazinesi tarafından yaptırım kapsamında görülebilirmiş.

Özetler

Emtialar zayıf dolar ile güçlendi. Petrolde Saxo nötr önermiş. Tarım emtialarında Arjantin’de Soya ve mısır hasatında düşüş bekleniyor. Petrolde spekülatif taraf 1 milyar varil hacminde. 6 Şubat’a kadar olan dilimde koruma fonları artış yönündeki pozisyonlarını %5 düşürdü.

İtalyan Eni de bu senenin yıldızlarından. Aralık üretimi 1.92 mve(eşdeğer)/g. Tüm sene ortalaması 1.82 mve/g

California motorlu araçlar dairesi, otonom arabalarda müdahale(disengagement) raporunu yayınladı. Waymo ve GM Cruise 5500 mil ve 1254 mil’de bir müdahale ile en düşüğü.

ABD’de kömür üretim ve istihdamı düşmeye tekrar devam ediyor. Fakat 2017Ç4 rakamlarına göre, Merkez Appalachia ve Güney Appalachia’da kömür istihdamı %13 ve %14 arttı. Metalurjik kömür.

Almanya’da dizel araçların NOX sınırları için donanımlarını hükümet, araba sektörü desteği ile karşılasın derken, muhalefet sadece araba sektörü ödesin diyor. Yenilenebilir şirketi sonnen’den elektrik alana elektrikli araç altyapısı bedava.

FERC(ABD EPDKsı), dün oybirliği ile “elektrik depolama kaynaklarının önündeki bariyerleri kaldıracak” bir karar aldı. 841 nolu kararın ilk NOPR(duyurusu) Kasım 2016’da başladı. Her bölgesel şebeke operatörü tarifelerini bu kaynakları tüm hizmetlerde alacak şekilde revize edecek.

Elektronik para birimleri, Latin Amerika’daki alım gücüne piramidin en altından yardımcı olabilir. Ama Venezuella’nın para birimi “petro”’ya ABD Hazinesi dikkatli yaklaşın(yaptırım kapsamında) dedi. Ama hükümet gerektikçe “petro” basacağı için yine değer kaybı olacak denmiş.

Venezüella PDVSA petrol şirketine hizmet veren şirketlerin ödeme ve kontratlarını kolaylaştırmak için rüşvet aldıkları için 5 PDVSA yöneticine ABD’de soruşturma açıldı. Ekim’de 4’ü İspanya’da tutuklanmıştı. ABD Andorra’da bir bankayı da PDVSA’dan çalınan 2 milyar $’ı aklamakla suçladı

Kolombiya’da Meta bölgesinde çıkan protestolarda 4 işçi yaralanında, 3 petrol sahasında(Castillai, Chichimene ve CPO-9) üretim Ecopetrol tarafından durduruldu. Geçen sene ilk iki saha 200,000 v/g üretim yapmıştı.

Peru’daki LNG sıvılaştırma tesisineTransportadora de Gas de Peru’nun işlettiği boruhattı çatlaması sonucu duran LNG ihracat faaliyetleri 5 Şubat’tan beri yapılamıyor.

Venezüella başkanı Madura bu yıl başından beri petrol üretiminin 250,000 v/g arttığını söyledi.

ABD hükümeti, yurtdışındaki güneş yatrırımlarına desteği ikiye katladı. Kredi verilen 630 milyon $ yatırımın %90’ı güneş. Şili’de SunEdison, SunPower ve FirsSolar’ın 2013-2014 projelerine de destek olunmuştu. Fakat daha sonra borçları yapılandırılmış.

Peru ile Avustralya PAFTA imzaladı. En kısa sürede Avustralyalıların görüşmeleri sonuçlandırdığı anlaşma. Avustralya’dan gelen ürünlerdeki tarifelerin %99’u kalkıyor. Peru inşaat sektöründeki soruşturmalar da projeleri durdurarak ekonomiye büyük risk teşkil ediyor.

Brezilya maden ve enerji bakanlığı Mayıs-Ağustos arası yenilenebilir ihaleleri yapacak. 4 Nisan’ta bir tane zaten belirlenmiş. Şu ana kadar 48713 MW yenilenebilir enerji ihale edildi.

Şeyl devrimi sayesinde Amerikalılar gelirlerinin sadece %1.3’ünü elektriğe, %0.4’ünü doğalgaza ödüyor. Doğalgaz 1960’larda %1’den buraya düşmüş.

Grafikler

Petrolde gelecek vadeli fiyatlar ve net spekülatif pozisyonlar (Saxo)

Münih Güvenlik raporunda yağış ile çatışma grafiği var. Almanya’da dizel skandalı ikinci el dizel araçları vurdu. Avrupada giga-pil fabrikası ekonomik değil. ABD’de 1978 tarihli PURPA(kamusallar kanunu) reform talepleri var. Yeni bir birliktelik kuruluyor, OPEC++. Sibergüvenlikte ABD ve Avrupa kıyaslaması. Hem petrol talep hem petrol üretim tahminleri sadece 2018 için en uzman kişiler için bile çok oynuyor. ABD’deki kuyu rakamları resmen sıçradı, Halliburton kum göndermede sorun yaşıyor.

Özetler

[FT$] Dünyanın en büyük maden şirketlerinden Rio Tinto’ya İngiltere postaları Royal Mail CEO’su YK üyesi olarak atandı.

Almanya’da dizel skandalı ikinci el araba satışlarını vurdu. Ayrıca ulaştırmayı bedava yapma planı da yok. Kullanılmış bir dizel araç ikinci el satıcıda 100 gün, benzinli araç 80 gün bekliyor. Araç başına da 1000’lerce€ düşüş var. Pil üreticileri Avrupada giga-pil fabrikası ekonomik olmaz demiş.

ABD’deki düzenleyiciler bu kış toplantısında güvenilirlik, boru hatları ve PURPA. 1999’dan beri ilk defa boru hattı izinleri değişebilir. 1978 tarihli PURPA’ya göre büyük projeleri küçük projelere bölerek bölge elektrik şirketlerini almak zorunda bırakıyorlar. Ayrıca önlenen maliyet hesabı da var.

Yıl sonundan önce daha büyük bir petrol üreten ülkeler grubu planı çalışılıyor. Uzun dönemli işbirliği 2018’de çerçeve bir taslağa kavuşacak.

Halliburton, ABD’li petrol sahalarına servis veren şirket, Şubat başından beri kum teslimatlarında 72 saat gecikmelerle yüzleşiyor. Demiryolları yüzünden ve şirketin ilk dönem gelirlerini %10 düşürür denmiş.

Petrol tahminleri sorun yaşıyor. EIA(ABD), Kasım’da 2018 ABD üretim tahminini 9.9 mv/g demişti. Şimdi 10.6mv/g diyor. Talep artış tahminleri IEA 1.4 mv/g, OPEC 1.59 mv/g, EIA 1.8 mv/g, Pira(Platts) 2mv/g. Hepsi de en üst düzey uzman

Enerji sektörü sibergüvenliğinde, Avrupa ve ABD’nin kıyaslamalı analizi, 15 uzmanla mülakat ile yapılmış. ABD güvenliği derinlemesine alırken, AB daha esnek ama ABD’den geride. En çok Fransa’nın benzer normları var. Ortak transatlantik standartlar.

Münih Güvenlik Raporu’nun 2018 versiyonundan “Çevresel Güvenlik” özel bir kısım. İklim değişikliği ile sert çatışmalar arasında pozitif ilişki var. “Tehdit çarpanı”. Harita’da düşük yağış oranı ile çatışma ilişkisi var.

ABD iletim şirketleri “Elektrik iletimi size nasıl fayda sağlar” diye rapor yayınladı.

Japon elektrik borsası kendisine JEPX-kun diye bir maskot üretmiş.