Month: January 2018

Bugün 2 rapor : WEF risk raporunda hava olayları, Altın Konseyi raporunda sistemik risk tınısı vardı. Oxford Energy’nin ulaştırma raporunde bu değişim yıllar alacak mesajı var. IEEE’nin aylık akıllı şebeke bültenindeki tüm makalelerde yenilenebilirin geldiği ama şebeke sorunlarını da getirdiği işlenmiş. Elektrik Mühendislerinin bu kadar bu vurguyu yapması boş değil, ama hepsi de daha fazla yenilenebilir taraftarı gibi. Çin petrol ürünleri ihracatında rekor kıracak, yani ham petrol ithalatında da, ama o zaman diğer rafinericiler ne kazanacak? Küresel araba şirketleri 90 milyar $ elektrikli arabalara harcayacak.

Özetler

Dünya ekonomik forumunun Küresel Riskler 2018 raporuna göre bu seneki korkumuz, uç hava olayları ve doğal kazalar. Su krizi vs de var. Herşeyin göbeğinde de temel sosyal rahatsızlıklar var.

[IEEE-SmartGrid#1] ABD’yi etkileyen 2014 kış kutup rüzgarı[polar vortex]’de nükleer ve hidro hariç ne yenilenebilir üretim yapabildi(1GW/9GW), ne kömür(kömür yığınları dondu), ne de gaz(evlere gaz verildi). Son soğuklarda da New England %30 petrolden elektrik üretti.

[IEEE-SmartGrid#2] Pekçok yenilenebilir kaynak sisteme asenkron yani bir dönüşüm sonucu bağlandığı için dönen kütlelerden kurulu senkron sistemin stabilite sağladığı doğal eylemsizlik[inertia]e sahip değil. Teknoloji kadar ekonomik modeller önemli.

[IEEE-SmartGrid#3] Yenilenebilir enerjinin girişi ile baz yük santrallerinin çıkışı eğer daha detaylı analiz edilmezse, şebeke sorunlarına sebep olabilir. Gerek üretim, gerek nihai tüketimin daha sık ve dinamik modellenmesi analiz edilmesi gerekiyor.

[IEEE-SmartGrid#4] Yenilenebilirler toptan satış fiyatlarını etkiliyor ama düşünüldüğü kadar değil, ABD’de fiyat düşüşlerinin ana sebebi doğalgaz fiyatları. Santrallerin devreden çıkma sebebi de yenilenebilir değil, daha çok en eski, küçük, verimsiz santraller devreden çıkmış.

[OxfordEnergy] Çalıştay raporu: 90 kg hidrojen tankında 5 kg hidrojen depolayabiliyorsun, kompozitlerle araç ağırlığı düşürülebilir, 5.seviye otonom araçlar maliyet düşüşü sağlasa da enerji talebini değiştirmeyebilir, pil üreticileri hammadde artmasına rağmen fiyatları arttırmıyor.

Altın Konseyi 2018 görünüm raporunda pozitif görünüm var. Sistemik risk dönemlerinde altın genelde kazandırır. Varlık fiyatları şişti, Çin-Hindistan sağlıklı büyüyor.

Kolombiya’da ateşkeş 9 Ocak’da son bulmuş ve ELN enerji altyapılarına da saldırmıştı. Kolombiya’nın petrol ihracatı 600bin v/g’den 540bin v/g’e düşmüş

Çin’in net petrol ürünleri ihracatı 2018’de %31 artarak 46.8 milyon ton olabilir. Çin devlet şirketi CNPC diyor. Rafineri marjlarını düşürürlerse, diğer rafineriler o kadar üretim yapmaz.

[FT$] Petrol rallisi neden bitmeyebilir? Petrol fiyatlarında bugün ki fiyat yarınkinden çok yukarda, sıkışık ve buna backwardation deniyor. Bugün 70$’a kontrat satıp, gelecek aylarda ucuz kontrat alarak, petrol fiyatı da 70$’da kalırsa %5 kar. S&P’nin ortalamasını 2 misli

Küresel araba şirketleri elektrikli araba yapmaya 90 milyar $harcayacak.

ABD kömürü Japonya’da kömür gazlaştırma tesisi yollarında.

Avrupa parlamentosu, AB’deki 2030 yılı yenilenebilir enerji hedefini %35 olarak oyladı. Komisyon %27 önermişti.

Trump’un altyapı yatırımlarını odağa getirmesine haftalar kala, ABD Ticaret Odası, benzindeki federal vergiyi 25cent/gallon daha arttıracak bir vergi artışı peşinde. Mevcut vergi 18.4 cent

GoldmanSachs tarihinin en kötü emtia performanıs ile seneyi kapattı. 2017’de net gelir %75 düştü.

New Yok enerji forumu sunumları (sayfaya girince en alta bakın)

Özetler

Medyanın NYT özelinde alternatif yakıtlı araçlara yaklaşımı (1980-2013) (OxfordEnergy)

İngiltere parlamentosunda Dieter Helm’in “Elektrik Maliyet Değerlendirmesi” raporu tartışıldı. Helm, elektrik sisteminin 20.yüzyıldan koparak yeni bir alana girdiği, kendisinin bunu sadece daha hızlı kabullenmeye dair bir rapor yazdığını söyledi. Yenilenebilire evet ama bu maliyetler gelişmelerin önünde direnç oluşturarak gelişmeyi zorlayabilire getirdi. Soğukların sebebi iklim değişikliği değil, iklim modelleri bulutlanmayı gerektiği kadar dikkate almıyor. Küçük santraller daha kirli olabilir. Lityum’da 2018 yüksek fiyatların görüldüğü son sene olabilir, arz geliyor. Trump’un enerji politikaları açısından geçen hafta dönüm noktasıydı.

Özetler

[Nature Sustainability] Küçük ve kötü. 2.5 mictometre yarıçaptan küçük kirleticiler PM2.5 açısından küçük santraller çok daha sorunlu olabilir. Çin’de PM2.5 emisyonlarının %16sına kömür kurulu gücünün %0.8’i sebep oluyor.

İngiltere parlamentosu komisyonunda ifade even Prof Dieter Helm CfD (fark kontratlarına) karşı çıktı : “CfD toptan satış fiyatı baz alınarak yazılıyor, daha fazla sıfır marjinal maliyetli üretim geldikce, sistemdeki toptan satış fiyatı daha ilgisiz bir benchmark olacak. Yol EFP”

Axios’a göre Trump’un enerji politikalarında geçen hafta dönüm noktasıydı. Çünkü herkes denilenler yapılacak denirken, kıtasahanlığında ruhsat verilmesi taslağı açıklandıktan hemen sonra Florida’nın ruhsat vermeyeceği duyuruldu, FERC Enerji Bakanlığı taslağını reddetti.

Çin gaz talebinde 2018’de %10 büyüme bekliyor, 258.7 bcm. 2017’de %17ydi. Çin’in petrol talep artışının de geçen seneki %5.9’dan %4.6’ya düşmesi bekleniyor: 12.3 mv/g

Dünyada 24 milyon doğalgazlı araç var. 160,000 ABD’de. Çin’de LNG’li kamyon sayısı 2017 ilk yarıda 6 kat arttı. Bir LNG istasyonu 4 milyon $, CNG tesisi 1.8 milyon $’a mal olur.

Güney Afrika’da Kasım’da maden üretimi platinumda %2.8, demir cevherinde %2.5, kömürde %2.1 arttı, altın -1.3% düştü.

ABD’deki soğukların sebebi insanlar değil. Bu soğukların iklim değişikliği ile hiçbir ilgisi de yok, Scientific American’a göre. Kuzey Amerika’da bu soğuk dalgaları hemen hemen her yıl oluyor.

Princeton Çevre merkezi araştırmacılarının Nature Communications’da yayınlanan raporuna göre, iklim modelleri güneşin doğrudan ısıtmasını çok daha fazla alıyor ama bulutlanmanın soğutucu etkisini o oranda almıyor. İklim modelleri yanlış değil ama hata marjı artar diyor.

Doğu Çin denizinde batan İran tankeri Sanchi’den yakıt sızıntısı 52 km2lik alana yayıldı.

Avustralyalı madenciler, lityum fiyatlarına en hızlı tepki verenler, 2018 lityum fiyatlarının zirve yaptığı ve yeni arzın gelmeye başladığı yıl olabilir. Fiyatlar 2018’de 20250$/ton’dan 2021’de 11625$/ton’a düşebilir.

Avustralya’da 2040 yılında çatı güneşi elektriğin %24’ünün kaynağı olabilir. Artan elektrik faturaları ile çatı güneşi Avustralya’da rekor kırıyor.

[FT$] – Peugeout Citroen’in grubu PSA’nın araç satışları 2017’de küresel olarak %15.4 arttı. 3.6 milyon araç.

Güney Kore’nin de Aralık’ta yıldan yıla LNG ithalatı %4 arttı.4.18 milyon ton LNG’ye 1.79 milyar $ ödedi. 2017 toplamında ise 37.5 milyon ton ithal etti, 2016’ya göre +%12.2.

AB’nin ağaç kaynaklı yakıtları yenilenebilir kabul etmesi iklim değişikliğini hızlandırabilir. Energiewende maliyetlerden dolayı sanayiyi başka yere kaçırmamalı görüşünde Alman Hristiyan Demokratlar.

Hindistan’da 57000 petrol istasyonuna karşılık 350 kamusal elektrik şarj noktası var. Çin’de 2016 sonunda 216000 şarj noktası vardı. Şimdi Hindistan elektrik kanunu değiştirerek dağıtım şirketlerinin elektrik satışı tekelini kırmayı ve şarj istasyonlarını yaygınlaştırmayı amaçlıyor.

Hollanda’da bugün parlamento Groningen’deki gaz üretim sınırlaması ve sonucunda Groningendeki düşük kalite gaz ile beslenen meskenlerin nasıl besleneceğini tartışacak

Uluslararası Enerji Sistemleri Entegrasyonu Enstitüsü sunumları burada.

Geleceğin elektrik piyasasının tasarımı isimli kitap burada.

İklim modelleme zaman tüneli.

Grafikler

Dünyadaki süper kirletici santrallerin dağılımı (Tong et al, Nature Sustainability)

Almanya’da gün öncesi fiyatlar ve elektrik santrali çalışma oranı (Bruno Burger)

 

Petrol fiyatları hız kesmiyor, gazı kesmeyenlere göre jeopolitik riskler büyük, dolar da değer kaybediyor. AB’de bu yıl enerjide temiz enerji paketi; bu hafta Asya’da Çin’in kömür fiyatlarına müdahalesi… Hızlı trenler fiyatlar makul ise uçaktan yolcu çalmıyor, ama yolcu talebini arttırıyor. Çin petrol ürünleri ihracatında da rekor kırdı, Kasım’da da ham petrol ithalatında rekoru vardı. Saudi Aramco’nun ve Suudilerin petrokimya yatırımları.

Özetler

AB’de enerjide bu yıl: İngiltere emisyonda ETS’de ayrışacak, ETS’de fazla izin oluşabilir, 2030 iklimde sanayi dışı kurallar devreye giriyor, Temiz enerji paketi meydan savaşı, NordStream 2, Nisan’da 1.5 C küresel ısınma raporu, 31 Aralık’a kadar devlet yardımı alan kömür madenleri.

Avrupa’da bu hafta: Almanya’da iklim değişikliği hedefleri ötelenince Almanya’daki 2020 yılı elektrik kontrat fiyatları hızla düştü. ABD’nin çelik ihracatı ile ulusal güvenlik ilişkisini görüşecek, Avrupa’dan %13-14 ithalat yapıyor, tarife gelebilir. Haftanın konusu Groningen gaz sahası.

Asya’da: Kış ticaret dönemi sonuna geldiğimi haftada (ileri vadeli kontrat), bu hafta gaz fiyatlarının zirve yaptığı hafta olabilir mi? Termal kömürde 750 yuan/ton rakamlarına yaklaşıldı, burada Çin hükümetinin müdahalesi gelebilir.

Peru LNG ihracat tesisi, 2018’in ilk kargosunu İspanya’ya gönderdi. 2010’dan beri 439 gemiye LNG kargosu yükledi. 4.45 mton/yıl tesis.

Hızlı trenler 1000 km’ye kadar ki mesafelerde “kapıdan kapıya” yolculuklarda uçaklarla rakip. Ama uçak yolcusunu çalmak yerine uygun fiyatlı ise daha fazla yolcu trafiği sağlıyor.

Saudi Aramco’nun Dow Chemical ile ortak olduğu Sadara Kimya şirketi, Arapça öncü, önde demek. Aramco Total ile de Satorp – petro kimya tesisi kurdu. Aramco Sabic ile de 400,000 v/g petrol işleyecek bir diğer “petrolden kimyasal” işine giriyor.

Çin’de bu kış ki gaz kesintisi, üre ve gazdan gübre üretimini vurdu, fiyatlar yükseldi. Bu da ekim sezonundan önce kriz olabilir. Bu arada yanan İran tankeri Sanchi, batmaz deniyordu batmış.

Japonyanın Aralık için aldığı LNG spot fiyatı 3 yılıon zirvesi 10.2$/mmbtu oldu, geçen ay 8.1$dı.

Dün Detroit otomobil fuarında Ford Motor’un başkanı Bill Ford, 2022’ye kadar 11 milyar $ yatırım ile 40 yeni hibrit ve elektrikli araç piyasaya süreceklerini söyledi. 2016’da Ford mühendislik, ArGe 7.3 milyar $ harcadı.

Sinopec’in Chevron’un Güney Afrika’daki yatırımlarındaki %75 paya, 900 milyon $ vermesi, Çin’in Afrika’daki ana üssünü Güney Afrika yapar diyor yazar.

[Oxford Energy] Uzun ve kısa dönem petrol fiyatları yazısında, mali başabaş petrol fiyatını petrolün sosyal maliyeti ile üretim maliyeti diye tanımlanıyor. Önemli nokta, talep artık artmaz diye rekabetle fiyatlar düşünce rebound ile tüketim geri geliyor kısmı önemli saptama, yok boş

Ofgem yeniden yapılanıyor, 3 bölüm altında toplanacak. “Tüketicler ve Piyasa”, toptan, perakende, tüketici, denetim burada. “Sistem İşletimi ve Şebekeler” şebeke fiyat kontrolleri, “Şirket ve Uyum hizmetleri”, sektör şirketlerine destek ve çevre

Romanya elektrik piyasasında 31 Aralık 2017’den sonra düzenlemeye tabi tarife olmayacak, yani piyasa tam serbestleşmeye geçti. Konut hariç diğerleri için düzenlemeye tabii tarife 4 yıldır yayınlanmıyordu.

Çin Aralıkta rekor petrol ürünü ihraç etti, 6.17 milyon ton yaklaşık 1.6 mv/g. Kasım’a göre %6.6 yukarıda. Kasımda Çin 9 mv/g ile en yüksek ham petrol ithalatını yapmıştı. 1 ayda ürüne çevirmiş. Rafineri marjı 2017’de ortalama 7$/v, ama en son 5.85$’ı da gördü.

Kanada’da 2018’de tüm bölgelerde karbon fiyatlaması yapılacak. Bir çok bölge bu gelirler için yeni yapılar kurdu. 1 kWh enerjiyi tasarruf etmek 2014’teki rapora göre 2.8 cents/kWh. Talep tarafı ve verimlilik önemli

Grafikler
İleri vadeli kontratlar gittikçe dik düzeltme eğrileri veriyor (Art Berman)

ABD Dolar Endeksi (DX)(mor), WTI yeşil-kırmızı (Investing)

Geçtiğimiz hafta, Çin’in karbon piyasası, artan petrol fiyatları, ABD’nin açık deniz ruhsatları, Çin’in bitcoin’e operasyonları tartışıldı. İki konu çok önemliydi, bu konuda iki akademisyenin görüşlerine yer verdim: Çin’in Karbon ticaret sistemi nedir ne değildir. Diğeri de ABD’de petrol şirketlerine davaları açıldı. Bu hukuki olarak ne anlam taşıyabilir, Yale Law Journal’dan.. Bu haft OPEC ve IEA aylık raporları var.

Özetler

Geçen hafta WTI %4.7 kazandı, Brent %3.3. Aralık başından beri petrol fiyatları %13 arttı. Bu arada petrol sondaj kule rakamları 10 artarak 752 ile 5 Ocak haftasını kapattı. Bu hafta Çarşamba OPEC aylık raporu, Cuma’da IEA aylık petrol piyasas raporu var.

[FT$-Geçen hafta değerlendirmesi] Çin’in karbon piyasasına özel yer ayırmış, bu nedir ne değildir de bu blog iyi. Yamal LNG’sinin ABD’ye gitme ihtimali, kömür ve ABD’de açık deniz petrol gaz ruhsatları ile Çin’in Bitcoin madenciliğine karşı operasyonları dikkat çekmiş.

[EuanMearns-Blowout] Geçen hafta,

ABD sondaj kule sayısının bu hafta Haziran’dan beri en yüksek seviyede olması,

ABD gaz stoklarının bomb siklonu sebebiyle rekor düşüşü,

Finlandiya Çevre Bakanının 2025’de kömürsüz üretim talebi,

eski iki Japon Başbakanın nükleer karşıtlığı ve 2050 gibi tüm elektriğin yenilenebilirden talep etmesi

Inter American Kalkınma Bankası(IDB)’nin 2.4 GW’lık Kolombiya’da Ituango santraline 1 milyar $ vermesi

Danimarka’nın 2030’da 50% enerjisini(elektrik değil bence) yenilenebilirden karşılamaya yakın

Daha fazla yenilenebilirin daha az stabil şebekeler olduğu (Orjinali Doktora tezi makalesi NAture Energy’de)

İngiltere yeni gaz santrali öngörüsünü 2035 için düşürdü

İngiltere Kuzeyde Lancashire da oldukça ümit vaadeden “büyük boyutlu” şeyl gaz (2.7 kmlik alan)

Makale/Yorum Özetleri

Çin’in Karbon ticaret sisteminden ne anlamalıyız?

http://www.robertstavinsblog.org/2018/01/07/make-chinas-announcement-national-co2-trading-system/

Robert Stavins – Harvard Kennedy School

19 Aralık 2017’de Çin hükümeti dünyanın en büyük karbon ticaret sistemini başlattı. Elektrik üretimi kaynaklı 3.5 milyar ton karbon, AB’nin ETS’si 2 milyar ton. Californa’nın AB32 cap-and-trade ise 400 milyon ton yıllık emisyonu kapsıyor.

Çin’de üretimin %65’ü kömür, %4 rüzgar, %1 güneş, 2030’da enerjisinin %20si yenilenebilirden olacak ve emisyonları aynı yıl zirve yapacak hedefi INDC’de verilmiş.

Çin’in açıklaması, tüm dünyada karbon fiyatlaması yapılan emisyon miktarının küresel karbon emisyonlarındaki payın %25’ine getirdi.

Çin ilk defa 2011’de 2011-2015 yılını kapsayan 5 yıllık planda bu amacını belirtti.

2013-2014’te 7 pilot emisyon ticaret programı başlattı. Toplamda 3000 kaynaktan yılda 1.4 milyar ton. Fiyatlar 3-19$/ton arasında idi.

Çin sadece elektrik emisyonları ile başlayacak ve sadece karbonu düzenleyecek. AB ve California’daki gibi cap-and-trade değil. Ticaret sistemi daha çok oran tabanlı olacak, yani kWh başına emisyon. Bu aynı zamanda Tradable Performance Standard – Ticarete konu Performans Standardı. Burada hükümet bir standard belirliyor, buna göre emisyon kaynakları elektrik üretimlerine göre izin alıyor, sonra ticaret yapıyor.

Daha önce ABD kurşunlu benzinin 1990’larda sistemden çıkarılması, ABD araba yakıt verimi CAFE, Obama dönemi RFS (Yenilenebilir) ve California’nın düşük karbon yakıt standardına benziyor. Amaç karbon piyasa şokundan sektörü ve ekonomiyi korumak

Neleri Bilmiyoruz:

• Toplam izin [allowance] miktarı, ve zamanla değişimi
• Ticaret ne zaman başlayacak
• İzinlerin ne kadarı bedava dağıtılacak ne kadarı için müzayede yapılacak
• İzleme ve denetim için ne kurallar ve cezalar olacak
• Çin iklim politikaları ile nasıl etkileşecek
• Diğer sektörler nasıl dahil olacak
• Çinliler -tabii yaparlarsa- bu sistemi dünyanın kalanı ile nasıl etkileştirecek

İklim zararlarına dair bir tazminat davası neye benzer

https://www.yalelawjournal.org/forum/what-litigation-of-a-climate-nuisance-suit-might-look-like

Micheal B. Gerrard, The Yale Law Journal

A.Savunmanın seçimi: Eğer bu zararda bir çok kişinin müdahili olduğuna karar verilirse, 3.taraf tazmini de başlar. Savunmada yer alanlar isimleri geçmeyen diğer emisyon kaynaklarını da dava ederek onlarda diğerlerini dava ederek iş büyür. Daha önce ABD’de 1980 yılındakı CERCLA ( Comprehensive Environmental Responce, Compensation, and Liability Act)’e göre atık boşaltılmış alanlarında temizlenmesinde, 2., 3. Hatta 4. Grup savunmaları da davet etti. Hatta 100’lerce avukat salona sığmadı.

1. Hukuk sınırları[Personal Jurisdiction] : Bir eyaletin başka eyaletlerdeki sera gazı kaynakları üzerinde yetkisi var mı?
2. Makul yönetim [Reasonableness of Conduct] Kamu zararı sadece kabul edilemez idareden sorumlu olanlara uygulanır. 2011’den önce ABD’de sera gazını limitleyen bir mevzuat ya da düzenleme limiti yoktu. Mesela fosil yakıt kullanımı kendinden kabul edilemez bir davranış mı?
3. İzinler: Tesisler devletten izin alarak çalışmaya başladı
4. Dava açma süresi: Bir çok eyalet, ancak tazminlerde geri dönük yıl sınırı uyguluyor. New York’ta 3 yıl önceden itibaren zarar istenebilir.
5. Mahkeme seçimi: Eyalet mi, yoksa dava açılan şirketin 20 eyalette de tesisi varsa ilgilendiriyorsa? ABD dışı emisyonlar
6. Kapanan tesisler ne olacak? Onların adına tazminatı kim ödeyecek
7. Tedarik zincirleri: Mesela kuyudan petrol çıkarmadan araba egsozundan emisyona kadar tüm zincirde kim ne kadar sorumlu. Prensip ne olacak
8. Devletin yükümlülüğü: Eğer eyalet veya ulusal hükümet fosil yakıt kullanan tesislere sübvansiyon, arazi vs verdi ise?
9. Sanayi dışı emisyonlar: Mesela ağaçsızlaştırmanın önemli kısmı devlet arazilerinde oluyor. O devletler de dava edilebilir mi

B. Diğer Konular

1. Sebepsellik: Belirli hava olayları, sera gazı emisyonlarına atfedilemeyeceği bir gerçek. Hani doğa olayının sonunda kim bunu sera gazı emisyonuna ne oranda atfedebilecek
2. Toplu dava: Eğer sebepsellik bilinirse, diğer zengin, dava açmaya değer kesimlere de dava açılabilir
3. Silsile sorunu: Savunma bir davada suçlu bulunursa diğer davaları da bağlar mı, kazanırsa da diğer kararları etkiler mi
4. Zararların boyutu: Sadece ekonomik zarar mı yoksa daha az materyal zararlar da çıkarılabilir mi
5. Risk kabulü: Sel riski olan yerde evi olan ve bilerek oturmaya devam edene tüm zararları ödenir mi
6. Sigorta kapsamı: Eğer sera gazı emisyonu sahipleri sigortanın zararlarını karşılamasını isterse
7. Emisyon dışı yönetim: savunmadakiler emisyonlarını rüzgar santrali yatırım ile ödediyse, veya savunan kısım iklim değişikliği bilimini yanlış temsil etti ise [çok açık değil]
8. Yeri ve konsoslidasyon: Eğer tazmin kararı verilirse pratikte tüm dünyadaki emisyon kaynakları dava edilebilir ama nerede?
9. Keşif: Davacılar şirketlerin daha verimli çalışıp çalışmadıklarını anlamak için sanayi süreçlerine bakmak isterse veya savunma davacıların kendilerinin de enerji kullanıcıları olduğunu [emisyon sebebi olduklarını da] ispatlamaya çalışırsa
10. Dış haksızlıklar: ABD’de karar çıkarsa, başka bir ülke vatandaşı ABD mahkemelerini kullanarak dava açabilir mi? Yabancıların sınırı ne?

Bugün Çin gümrük rakamları sonrası emtia rekorları gördük, en büyük ham petrol ithalatçısı, demir cevheri, bakır vs. Latin Amerika’da Guyana, Kolombiya, Venezüella, Meksika, Brezilya özetleri. Belki bundan sonra EAK’ta Latin Cuma, Ozi(Avustralyalı) Pazartesi yaparım.Rockefeller ailesi Exxon’u en azından yenilenebilir ve alternatif enerjiye ağırlık veren bir yapıya çevirmek istiyor, ama hisseleri %0.006. BP Alaska’da LNG’de hevesli. Güneydoğu Asya’da petrol kaçakçılığı. Ulaştırma ağ şirketleri trafiği arttırıyor, trafik sıkışıklığını da. En altta kafamdaki sorular başlıklı yorumum var.

Özetler

Çin ABD’yi geçerek dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı oldu. Geçen seneye göre %10 artarak 8.43 mv/g. Çin 2017’de aynı zamanda %5 artışla 1.07 milyar ton demir cevheri ile başka bir rekor daha kırdı. Gaz ithalatı da %27 artarak 68.7 milyon ton oldu. Bakır’da +%2.3 ile 17.35 milyon ton.

ExxonMobil Guyana açıklarında 2020’de petrol üretimine başlayacak. Ama görünen o ki ülke hazır değil. Bu arada Venezüella ile sınır konusunda Uluslararası Adalet Mahkemesi kararı bekleniyor. İlk petrol gelirleri %30 arttıracak ama ülkede etnik gerilim de var.

Kolombiya ulusal özgürlük ordusu ELN, ülkedeki ateşkesin bitmesinin ardından petrol altyapısı ve askeri tesislere saldırıya geçti. Cano Limon boru hattına 3 saldırı yapıldı. Bombalamar sonrası hükümet müzakerecisini barış görüşmelerinden geri çekti.

Venezüella’da muhalefetin başını çektiği Ulusal Meclis, Maduro’nun kriptopara birimi petro’yu geçersiz ilan etti. Maduro 6 milyar $ petro piyasaya sürecekti. “Bu bir kripto para değil, Venezüella petrolünün ileri vadeli satışı”. Maduro Ulusal Meclis’i dinlemeyecek, çünkü Anayasal Meclis kurdu.

Brezilya Güneş Enerjisi Birliği (Absolar)’a göre güneş kurulu gücü 1 GW’a ulaştı. Meksika’nın petrol ve gaz üretimi Kasım’da Ekim’e göre %1.4 düştü. Yıldan yıla da %10.6 düştü. Pemex 1.87 mv/g üretim yaptı.

Meksika’nın ABD’ye araç ihracatı 2017’de yeni bir rekora ulaştı. 2.33 milyon araç gönderildi, 2016’ya göre %9.4 artış. Meksika’dan ihraç edilen araçların %75’i ABD’ye satılıyor. Kanada %8.

Latin Amerika‘nın büyük ekonomilerinde bir kıpırdanma var. 2018’de Meksika ve Brezilya’da başkan seçimi var. Brezilya arka arkaya %3 küçülme sonrası yılı %1 büyüme ile kapatacak. Meksika ethane ithal edecek, Arjantin Vaca Muerto şeyl gaza yatırımcı çekti.

Rockefeller ailesinin yeni neslinin az bir kısmı Exxon’a iklim değişikliği konusunda baskı yapıyor. Exxon aslında iklim değişikliği araştırmalarının ilk dönem lideri, alternatif enerjiye de yatırım yapıyor ama işe yaramıyor[diyor]. Exxon’u suçlayan gazetecilere sonra siber saldırı olmuş.

Singapur’da Shell’den çalınan akaryakıt kaçakçılığı Vietnam ve Tayland’a uzanıyor. Detaylar.

Nikel fiyatları zirve yaptı ama paslanmaz çelik alımları yavaşladı.

OMV, 4.çeyrekte 377,000 boe/gün (petrol varil eşdeğeri) üretim yaptı, yarısı gaz. 3.çeyrek net karı %52 arttı 933 milyon $ oldu.

ABD’li kodaman[tycoon] ve petrolcüsü 89 yaşındaki T. Boone Pickens petrol ticaretinden sıkıldı ve çıktı. Petrol ve gaz odaklı BP Capital’i kapatıyor.

BP CEO’su Alaska’yı ziyaret etti. Çinliler de Alaska’da bir LNG tesis ve projesinin peşinde.

New York’ta trafik sebebi ile kayıp saatler ve fazla yakıt şehir ekonomisinden 17 milyar $ götürüyor. Bir de TNC(taşıma ağ şirketleri) Uber, Lyft trafiği daha da arttırıyor. Şehir içi %36 daha fazla yol kat edilmiş. Toplam yolculuk %15 artmış. (2013-2017)

Grafik

2013-2017’de ana iş mahallerinde (CBD) trafik artışı Manhattan (Schaller)

Kafamdaki Sorular

Petrol fiyat tahmini sektördeki ölümcül günahlardan biridir. Doğru bilen olmadığı için kimse uzmanlığını riske atmak istemez, üst düzey uzmanlar ise kurumsal sebeplerden söylemezler. Ben şahsen petrol fiyatlarının artan şeyl ile düşmesini bekliyordum ama 70$/v’lere geldi. Kafamdaki izlenim, Mayıs’tan sonra hız kazanan Ağustos gibi zirve yapan ve Kasım’a doğru yavaşlayan bir petrol fiyatıydı. Ne olduğunu anlamak önemliydi. Bu sebeple acaba tüm emtia’lar birlikte mi yükseldi diye baktım? Sanki Aralık son haftadan sonra petrol ayrışmış. Doların değer kaybetmesi bir etken. Ama hedge fonlarının emtia’ya hızlı girişi, petrolde belirsizliği arttırmış olabilir. Ama petrol fiyatlarında: doların değeri CRB Metal ve diğer emtialar birlikte analiz etmek faydalı. Jeopolitik riskler? Kesinlikle var, ama bu kadar büyük bir çarpan mı?

Diğer bir problem ise Twitter’da @ckazok ve @akgunib ile TNC- yani Uber/Lyft gibi taşıma ağ şirketlerinin etkileri. Buradaki birinci sorum bu hafta Boğaziçi Universitesi uzmanlarıyla da tartıştığımız “İnsanlar belirli bir hizmeti bastırılmış mı alıyor yoksa doğal trendinde mi?”. Şöyle meşhur bir hikaye vardır. Demirel 70’lerin sonuna doğru (galiba) elektrik kesintileri bitecek diyor. Kimse inanamıyor. Ülkede kronik elektrik kesintisi var. Daha sonra TEK Genel Müdürü olan bir abimiz, kendisine Seydişehir Alüminyum tesisini kapatsan (bir nevi talep yönetimi) yatırım yapmadan kesintileri bitirirsin diyor. Oymapınar barajı açığa çıkmış olacak. Ama elektrik kesintileri bitmez… Çünkü mevcut talep zaten bastırılmış, üzerine daha fazla arz verdikçe o talep çok hızlı artmaya devam edecek.

Benzer şekilde ulaştırma talebi Türkiye’de hızla artmaya devam ediyor. Ama Uber/Lyft daha da arttırır mı? 2-3 misli arttırmayabilir. Ya da arttırabilir, insanlar Musk’un dediği gibi toplu taşımadan bu tarafa geçebilir. Veya kişisel ofis gibi otonom araçlar ile trafiği kabullenebilirler. Bilemiyoruz, bu yüzden tartışıyoruz.

Ben şahsen Türk insanının konfor sıcaklığının 27 C ısıtma, 21 C soğutma olduğunu zaman zaman düşünüyorum(bilimsel bulgum yok), bu da eğer geliri el verirse veya fiyat çok düşük olursa ihtiyacı olmasa da o konforu yakalamak için tüketmeye devam edecek. Aslında bir çok modern hizmeti gören ilk nesil olabiliriz, bunun etkin kullanımı bir öğrenme-etkileşim ve zaman meselesi. O zamana kadar da talep dinamikleri bence var. Ama bir diğer talep dinamiği ise bizim ne kadar ihracat odaklı ve turizm odaklı olduğumuza bağlı. Biz ve dünya için ürettiğimizde, biz ve milyonlarca turisti barındırdığımızda bu hizmetler ve imalatlar için enerji talebimiz daha da artıyor.

Niye kafamdaki soruları yazıyorum, petrol fiyat tahmini yapıyorum? Yanılmak hayatımı normalize ediyor. Ama neden yanıldığımı hatırlamak için not tutmam gerek, ilk tahmin anında kafamdan neler geçiyordu……

Haftada bir, nanowerk.com ‘da geleceğin teknolojilerini okumak faydalı olabilir. Aydınlatma alanında da çok hızlı gelişmeler var. Asya’da Hindistan petrol talep artışı düşük. Doğalgazda 2018’de 4 trend sadece gemiler konusunda iyimserler. Çin’de Daqing’de petrol üretimi %7 düşerken gaz üretimi arttı. FERC, Enerji Bakanlığının önerisini reddetti ama aynı desteği başka bir öneri ile yapacak gibi. Avrupa’da gaz üretimi düşmesi, kuraklık, canlanan ekonomi AB’ye gaz ithal edenlerin hepsine rekor kırdırıyor. İngiltere 25 yıllık çevre raporu yayınladı. Soru enerji uzmanından : Almanya iklim değişikliği hedeflerini tutturamazsa kim tutturabilir ki?

Özetler

ABD 1957’den beri ilk defa yıl bazında net doğalgaz ihracatçısı oldu. Ortalama net ihracat 12 milyon m3/gün gibi

Asya’da: Hindistan petrol talep artışı yavaş, NobleGroup petrol ticaretine veda etti, Çin’de yeni teknoloji araba satışları 2018’de %40 büyüyecek, 2018’de Endonezya’nın 425 milyon ton kömür üretmesi bekleniyor.

2018’de gaz sektöründe 4 trend: 1-fiyatlama dinamikleri, petrol hala LNG fiyatlamasında önemli, 2- konsolidasyon ve esnek kontratlar, 3-küreselleşen piyasa, 4-nihai tüketim: gemiler önemli.

Almanya iklim değişikliği hedefine ulaşamazsa kim ulaşabilir? %40 emisyon düşüşü hedefinde 2016’da %28 düşüş yapabildi. Almanya hedefini yerine getirmeyecekse diğer ülkeler neden hedefine sadık kalsın demiş Greenpeace uzmanı.

2014’te 40 bcm üzeri üreten Hollanda Groningen, şimdi 21.6 bcm üretiyor, ama son depremler ile üzerine daha da düşecekler en az %5 daha üretim kısıntısı gelir.. 20 bcm’i kim doldurur? Rusya, Norveç, Cezayir yine rekor kırar hepsi

Panama kanalından geçen LNG tanker sayısı 2017’de 163 oldu, 2016’da 17’ydi.

Bloomberg muhabirine göre Shell Avrupanın en büyük şirketi oldu piyasa değeri itibari ile. Exxon dünyada 11., Shell 17., ama Avrupa’da Londra borsasındaki B grubu hisselerle Avrupa zirvesinde. Avrupalıların da Facebook’u yok

Trinidad ve Tobago’da gaz üretimi aydan aya %17 artarak 103 milyon m3/gün oldu.

Dünyanın en büyük petrol sahalarından Daqing petrol sahasında üretim 2017’de %7 düşerek 680,000 v/g oldu. Daqing’in doğalgaz üretimi de %3.7 artarak 4.01 bcm’e ulaştı.

ABD’de Colorado’da Xcel enerji güneş ve rüzgar ile depolama ihalelerine çıktı. Medyan teklif güneş + depolama da 21$/MWh, güneş+depolama 36$/MWh.

İspanya’ya Cezayir doğalgazı rekor kırdı. Pazartesi 54 milyon m3/gün ile 26 ay zirvesi. Elektrik için gaz talebi de 10 milyon m3’den 29’a çıktı. Fransa’dan ithalat da 10-12 milyon m3. 2017’de Cezayirden boru hattı ile 14.5 bcm (+%71.), LNG ile 15.2 bcm(+%19.3)

2017 ilk 9 ayda 2016’ya göre 20.3 milyon ton daha fazla LNG tüketen ülkelerin listesinde, Çin, GKore sonra Fransa, İspanya. Japonya’nın 2015’te 15$/mmbtu ödediği LNG Mayıs 2016’da 5.91$’a düştü. Şu sıralar 7.3-7.58$/mmbtu

FERC, Bakan’ın önerisini reddetti ama kömürleri ayakta tutmak için PJM şebekecilerini dinleyebilir. PJM normalde kısıttan dolayı çalıştırmak zorunda olduğu santrallere “uplift”(piyasa+) ödüyor. Şimdi kömür ve nükleer kendi fiyatını kendi belirleyecek. Dispatchable piyasası.

Hindistan’ın petrol talebi son 4 yılın en zayıf büyümesini gösterdi: %2.3 .Sebepler hükümetin banknot yasağı ve vergi. Benzin talebi %7.4 (41,000v/g) arttı. Araba satışları da yavaşlamış.

İngilizlerin 25 yıllık 25 yıllık Çevre planı raporunda Başbakanın cümlesi : “çevreyi bir sonraki nesle daha iyi halde bırakan ilk jenerasyon olabiliriz”. Bakan : “naylon torba başına 5 penny, torba tüketimini %85 azalttı”. Yalnız bir numara temiz hava, su, bitkiler, 7.sırada iklim değişikliği.

Irrational Exuberance’dan çıkarımım bir balon var ise, bir fiyatın her zaman değerinin önce üzerine çıkması lazım. Yeni başladığım kitap ücretsiz nette: “The Political Economy of Clean Energy Transitions”, fena değil, geniş perspektif. Daha önce de “Nitrate King” de Şili (önce Peru) nitratlarının hikayesi vardı. Bu hikaye bugün kobalt için önemli, bugün iki haber vardı lityum pillerde kobalt yerine başka materyaller ile ilgili. Venezüella 2018 sonuna 700-800bin v/g daha düşebilir. S&P500 ile CRB ters hareket edermiş. Çin kömürle ısıtmayı azaltcak ama %33’ü doğalgaz. Almanya’da emisyon tartışması bu hafta sürer. Ofgem başkanı düşük gelirli hanelerin enerji faturaları için daha önce önlem almadıkları için özür diledi. Kömürcü Robert Murray, FERC’in kararında bürokratları suçladı.

Özetler

2018’de neye yatıralım sorusuna, emtia diye Doubline CEOsu Jeffrey Gundlach şöyle diyor : “S&P500’ün toplam getirisi ile Goldman Sachs Commodity Index ters orantılı”. Petrol ve altın demiş. Böyle başlar balonlar…

Panasonic,Tesla için güneş kiremiti üretimine başladı. 260 milyon $’a HIT (heterojunction thin layer) güneş panelleri yapıyor.

Çin ağır ağır ABD tahivllerini elden çıkarmayı düşünüyor haberi çıkınca, dollar, hazine bonoları, borsa gelecekleri düştü. Petrol ters hareket eder, dolar değeri düştükçe petrol artar.

Citigroup’a göre Venezüalla’nın petrol üretimi 2017’de 0.3-0.4 mv/g düşerek 1.7-1.8 mv/g ile yılı kapattığı düşünülüyor. 2018 sonu 1 mv/g altı ihtimal dahilinde diyor. Ülke altyapısı da çökerse sorun büyür demişler.

ABD’de kömür yatırımcılarından Robert Murray, Trump kampanyasına 300,000$ vermişti. NYT haberinde 23 Mart 2017’de Enerji bakanına bir hareket planı sundu, adım adım uygulanmaya çalışılıyor. Sektörün bu gücü kritize edilmiş. Murray FERC kararına “bürokratik maval” dedi.

Çin kömürle ısıtmada kömürün payını düşürmeye devam edecek. 2021’e 63 milyon hanenin kömürden vazgeçirerek 140 milyon ton kömürü kullanımdan çıkaracak. 2017 planında %80 doğalgaz ikame iken yenisinde ⅓. Yazıda rakamlar tutmuyor ama bir Çin analizi.

Renault-Nissan-Mitsubishi 1 milyar $’lık Alliance Ventures isimli bir ortaklık ile, yeni taşımacılık, elektrifikasyon, otonom sürüş, bağlantılılık ve yapay zeka yatırımı yapacak ama asıl yatırım Ionic Materials – kobaltsız katı hal piller.

Kobaltı demir ve oksijen ile değiştiren bir araştırma sonucu daha. Pil kapasitesini 8 kat arttırır.

[FT$]Ofgem Başkanı Dermot Nolan, düşük gelirli haneleri korumak için daha önce hareket etmediği için özür diledi. Konu elektrik-gaz faturalarına tavan getirilmesi, 30 yılın en büyük devlet müdahalesi olarak görülüyor.

Atlantic Council raporunda Fas Ortadoğu diye geçmiş ama yenilenebilirde en ilerde olanlardan biri Fas. Diğer bölgede projeler çok küçük. Sonuçta yenilenebilirler tuzdan arındırılmış su ihtiyacını arttrır bu da dolaylı olarak kirliliği arttırır diyor.

Trump’un ABD açık deniz petrol ve gaz aramacılığını genişletme planlarından daha 1 hafta geçmedi, içişleri bakanı Florida’yı listeden çıkarttı.

ABD’de NuScale’in 50 MW’lık modüler nükleer reaktör tasarımı ilk aşamayı geçmiş. 2020 sonbahar’da nihai rapor onaylamış olur.

Otonom arabalarla VMT yani araç başı kat edilen yol artacak, dolayısıyla her mil daha verimli katedilmek zorunda kalacak bu da elektrifikasyona geliyor.[otonom, paylaşım, elektrik]

Almanya’nın 2020 emisyon düşüşü hedefini ötelemesine yorumlardan biri :”2 yıl içinde 150 milyon ton emisyon azaltmak realist değildi” zaten. Almanya’da ihale ile verilen güneş yatırımlarının 3.turunda kabul alanların %90’u tesisleri tamamlamış.

[Editoryal-Nature Energy] Dönüşümler sayısal değil vektörel, yani değişimin yönünü belirleyen gelişmeler önemli. 2013-2016 döneminde G20 ülkeleri kömür projelerin 38 milyar $ kamu yardımı yaptı, yenilenebilirde 25 milyar $. Tesla, Küresel emisyonlar %2 arttı, genel bakış.

Grafik

Hindistan’ın aydan aya beklenen petrol ürünleri talep artışı (JBC via @mattpiotrowski)

Kömür-petrol yükseliyor, artan sanayi üretimi ile. Exxon’u California’daki belediyeler iklim değişikliğinden sorumlu diye dava etti, karşı dava geldi. Almanya’da 2020 emisyon hedefleri ötelenecek ama 2030’da %65 yenilenebilier elektrik kalacak. FERC, ABD Enerji Bakanlığı önerisini oy birliği ile reddetti, kuruldaki 5 üyeden 4’ü Trump tarafından atanmıştı. Statoil petrol değil enerji şirketi imajını deneyerek başladı seneye. Avrupa’da hala üretilecek doğalgaz var. Singapur’da akaryakıt hırsızlığı. Tarih’te Saudi Aramco’nun Aramco günlerinin ilk haberlerinden biri var, yıl 1933.

Özetler

ABD EPDK’sı FERC, ABD Enerji Bakanlığı’nın kömür ve nükleer santrallere gelir garantisi getiren kural önerisini oybirliği ile reddetti. FERC’ün 5 üyesinden 4’ünü Trump atamıştı. Geçen haftaki soğuklardaki PJM’de arızaya düşen kapasitenin yarısı kömürmüş.

Doğu Çin denizindeki İran petrol tankeri 3 gündür yanıyor, ama batmaz diyorlar. Gemide hafif petrol ürünleri olduğundan buharlaşıp yanıyor.

Belediyeler Exxon’u iklim değişikliği sebebi ile dava ediyordu. Exxon’da onları dava ediyor, madem sel, doğa olayları var ilerde de olacak bunları gelecek tarihli tahvil ihracında yatırımcılara söylemediniz.. Dava açarken var, borçlanırken yok mu bu iklim sorunları demiş.

ABD’de elektrikli arabalarda Chevy Bolt, Toyota Prius Prime ve TFord Focus Electric, 2017’de en büyük artışı gördüler.

TAP boru hattı inşaatı Yunanistan’da ekonomik destek verdi, özellikle metallerde

EOn, Uniper’in %47sini Finli Fortum’a sattı.

[FT$]Şubat sonuna kadar Asya kömür piyasası sıkı, uzun dönemli kontratlar 85$’a bağlanmıştı. Şimdi 100$’ları aşınca, Glencore 48$/ton üretimi ile paraya para demeyecek. 6 ay önce 80$/ton olan kömür 103$’a çıktı.

Avrupa’da hala 5100 bcm üretilebilecek doğalgaz var. Hırvatistan, Kıbrıs, Grönland, İrlanda, Norveç ve Romanya.

[Makale] Şebekede noktalar arası açıları ölçmek için PMU-Synchrophasorlar kullanılıyor. Bunların mikrolarının fiyatı 350$’a kadar düşünce, dağıtımda açı farkı ölçmüşler, orta gerilim’de 1.5 derece, düşük gerilimde 6 derece fark oluşuyor. DAğıtık üretimi şebekeye basmak için

Almanya 4üncü yıldır güneş kapasite artış hedefini ıskalıyor. 2.5GW hedefti, 1.6GW ulaşılabilidi. Elektrik hatlarında sıcaklık ve rüzgar hızı takip edilerek kapasiteler daha iyi kullanılabilir. 2017’de ülke 3.3 milyar € elektrik ihraç ett, 1.9’da ithal. EnBW küresel offshore rüzgarda istekli.

Çin’de yeni açılan güneş enerjili zemini olan yolun, bir hafta geçmeden hırsızlar 1.8 metrelik kısmı çaldı. Metrekaresi 460 $. 500 kW sanki. Teknolojik hırsızlık olduğu düşünülüyor(alıp kopyalamak için).

Singapur’da çoğunluğu Shell çalışanı olan ekip Shell’den nakit-akaryakıt-gazyağı çalmış, 17 adam tutuklandı. Shell Singapur’da Bukom adası rafinerisinde günde 500,000 v/g işliyor.

Almanya’da koalisyon ortakları 2020’de 1990’a göre %40 düşürme planlarını “2020 başlarına” erteliyor. Yüksek ekonomik büyüme ve beklenenden yüksek göç sebebiyle. 2030’da 1990’a göre %55 daha aşağıda emisyon gündemde, elektrikte yenilenebilir payı da %65’e çıkacak.

OPEC kesintilerinin büyük mağduru 2 mv petrol taşayabilen süpertankerler. Ortadoğu-Asya hattında çalışanlar çok etkilenmiş. Filolar 2016’da %7.4, geçen sene %5.3 büyüdükten sonra bu sene %4 büyümesi bekleniyor. Günlüğü 17794$’a düştü beklenti 25000$dı.

Statoil’de yıla “petrol şirketi” değil “enerji şirketi” olarak başladı. 2030’da belki tüm harcamasının %20si yenilenebilir olacak.

Dün Almanya’da büyük sanayicilerin elektrik fiyatlarından şikayetine cevap gecikmedi. Zaten yenilenebilir yükünü ödemiyorlar, ve “sanayi için elektrik, Fransa, İngiltere, Çin ve ABD eyaletlerinden ucuz”.

ABD’de dağıtım tipi elektrik pilleri 700 MW’ı buldu. 2018’de 69 MW daha bekleniyor. Piller güç ve enerji kapasitesi ile tanımalıyor, yani 1MW(güç) ve 2 MWh(enerji) sonuç da süre oluyor 2 saat.

Tarih

1933, New York Times’da Saudi Aramco’nun ilk adımları. (Aramco’nun daha doğrudu)

 

2018 yılı öngörülerinde Ali Oktay‘ın analizi aşağıda. Bu hafta küresel piyasalardan çok ABD’den enerji haberleri önemli olacak. ABD’nin doğu yakası Teksas yerine Trinidad’dan LNG alıyordu, şimdi İngiltere üzerinden Rus LNG’si de sanki geliyor. Nil üzerindeki barajlar tartışma konusu. Venezüella petrol üretimi en düşük seviyesinde. Avustralya baş ekonomisti yeni LNG fiyat tahmini açıkladı, bu sene tahmininin biraz altı. İngiltere doğalgaz şebekesine hidrojen verme deneyine başlıyor. Hollanda’nın Groningen üretimi Norveç ve Rusya’nın AB’ye ihracında etkili parametre.

Özetler

Bu hafta, ABD’de Enerji Bakanlığının güvenilir yakıta ilişkin önerisinde FERC 10 Ocak’a kadar kararını açıklamak zorunda. Ayrıca İran yaptırımlarının devamı, Yarın EIA ABD enerji öngörüleri yayınlayacak, Kongre alt komite de ABD Enerji Bakanlığı modernizasyonunu görüşecek

[Makale özeti] ABD’de nükleer santrallerin karlılıklarını düşüren ve öldüren doğalgaz, rüzgar ve düşük talep eşlik ediyor olabilir. Doğalgaz %50-%86 değişimden sorumlu.

İngiltere’de gaz fiyatları 5 yılın zirvesine çıkınca, küçük tedarikçiler çıkışa yöneldi.

Haftalar içerisinde İngiltere’de doğalgaz şebekesine %20’ye kadar hidrojen basılacak ve 130 hane de güvenlik test edilecek. Eğer tüm gaz tüketimine %20 hidrojen karıştırılırsa 2.5 milyon aracı yoldan almaya eşdeğer.

İran ulusal tanker şirketine ait Panama bayraklı Sanchi 1 mv kondensat taşıyordu. Şangay’ın 160 deniz mili uzağında çarpıştı, yanıyor ve 30 İranlı ve 2 Bangladeşli mürettabat kayıp.

Nil nehri üzerindeki Aswan High barajı 1970’de tamamlandı. Barajı tamamlamak için Süveyş kanalını da millileştirmiş. Şimdi Etyopya’da Grand Renaissance barajı Mısır’daki su seviyesini kötü etkiliyor. 6450 MW. Bu arada Etyopya’nın nüfusu 102 milyon.

Rus LNG’si ABD yollarında. Yamal LNGsi İngiltere’ye gelmiş, depolama tanklarına boşaltılmıştı. Soğuklar sebebi ile Boston’da fiyatlar artınca, Boston’a gidiyor. Rus LNG’si ABD’ye?

Der Tagesspiegel’den: “Bir elektrikli araba 200 parçadan oluşuyor, petrol veya dizel arabada 1000’den fazla parça var. Motor üretimindeki işçi talebi de 7’de 1. Alman otomotiv ve yan sanayis 800,000 istihdam sağlıyor, 600,000’ü tehlikede.

(FT$)Dünyadaki büyük sigorta şirketlerindan Axa, Zurich ve Scor yeni kömür maden ve santrallerini sigortalamayacak. Daha etkisi gözükmüyor, 2018’de etkiler denmiş

Venezüella petrol üretimi 2002’den beri en düşük seviyesinde:1.7 mv/g.

Avustralya baş ekonomisti LNG fiyatları(FOB olarak) tahmini azcık düşürdü. 2016-2017 (Haz-Temm) 6.6 $/mmbtu’ydu, mevcut dönem 7.3, 2018-2019 7.2 $/mmbtu. Ülkenin LNG satışlarının çoğu uzun vadeli 3 ay petrol fiyat gecikmeli satılıyor. 76.5 milyon ton 2018-2019 satış öngörüsü.

Alman büyük sanayi federasyonu BDI, yüksek elektrik fiyatlarının sanayiyi ülkeden göç ettireceğine dair uyarı verdi. RWE linyit üretimi için korunan bir kiliseyi yıktı. Alman EPDKsı BnetzA’un şebeke operatörlerinin karlarını sınırlama planı ayaklanma ile sonuçlanıyor.

ABD’de Jones kanunu yüzünden, ABD limanları arasında, ABD gemileri ile taşımacılık yapılması zorunluluğundan taşıma pahalı, Massachusetts LNG’yi Trinidad’tan alıyor. New England’da yeşilcilik diye doğalgaz altyapısı yaptırmayınca elektrik için petrol yaktılar diyor.

Grafikler

Rusya, Suudi Arabistan ve ABD’nin tahmini petrol üretimi (CNN)

Ali Oktay, Houston’da petrol paylaşımları ile petrolü yakından takip ediyor. Blog’u var: oilpriceoutlook.blogspot.com . Kendisi ricamızı kırmadı ve güzel bir 2018 petrol analizi gönderdi.

2018 PETROL ANALİZİ

2018 Petrol dünyası için çok enteresan bir yıl olmaya aday. Talep bakımından en büyük belirleyici market Amerika’ydı uzun yıllar boyunca. Son yıllarda bu konuda onun koltuğunu Çin aldı. Herkes Çin’in talebini ve Amerika’nın rezervlerindeki değişikliklerini çok yakından takip ediyor.

Bu yıl ile alakalı en büyük soru işareti: OPEC+Rusya anlaştıkları oranda üretime devam ederse ve aynı zamanda Amerika ve Kanada’dan beklenen oranlarda üretimde artış gerçekleşirse, talepteki artış dengeyi sağlamak için yeterli olmayabilir. Amerika’nın enerjiyle alakalı tutumu gayet değişti Trump ile birlikte. Trump Amerika’daki petrol üretimini arttırmak üzerine çabalıyor ve Amerika’nın Kanada’dan petrol ithalatı gün geçtikçe artıyor.

Diğer tarafta, OPEC ülkelerinden ithalat düşüşte. Şu anda bir eyalet dışında tüm izinleri hazır olan Keystone XL boru hattı da tamamlanırsa, Kanada’dan Amerika’daki çoğu rafinerinin bulunduğu Meksika Körfezi’ne çok daha fazla petrol ulaşması bekleniyor. Stratejik olarak petrolde Amerika değişim sürecinde; daha çok içe ve Kanada’ya bağlı bir enerji portfolyosu oluşturma çabası var. Amerika tarihinde üretim rekoru 1970’de kırılmıştı ve yıllık ortalama olarak günde 9,6 milyon varil üretmişti. 2018’de Amerika’nın ortalama günde 10 milyon varil petrol üretmesi bekleniyor.

Bu petrol fiyatlandırması için büyük tehlike ve aynı zamanda yeni kabinenin stratejik rezervden yaptığı satışlar da aynı şekilde sorun teşkil etmekte. Yeni kabinenin tutumu üretim arttığı üzere stratejik rezervlerde azaltmaya gidebileceklerini savunuyor. 2017’nin başında Enerji bakanlığı önümüzdeki 3 yılda stratejik rezervlerden 75 milyon varil petrolün satılacağını açıklamıştı ve bu satışlarla birlikte piyasaya ek miktarda petrol giriyor. Amerika’nın üretim artışının çoğu shaleden geliyor ve 60 dolar civarı WTI petrol firmalarının iştahını kabartmaya yeterli ama yeniden bir 30 dolarlara doğru geri dönüş yaşarsak son 3 yılda oldukça borç yükü bindirilmiş bu sektör için gayet zor olacaktır. Son olarak, Amerika’da üretim artışının çoğunun geldiği Permian’da son yıllarda yapılan araştırmalar petrolün eskisi kadar hafif olmadığını gösteriyor. WTI, BRENT ile birlikte en hafif petroller grubunda. Eğer bu trend devam ederse, WTI’ın fiyatlandırması olumsuz etkilenebilir.

Şimdi biraz OPEC ülkelerinden bahsedelim.

Suudi Arabistan’ın çabaları BRENT’i 70 doların eşiğine getirdi. Suudiler’in planı tuttu. Dünya’da en yakından takip edilen rezervler Amerikan rezervleri. Haftalık değişiklikler fiyattaki hareketlerde çok etkili. Bir yıldan bu yana Suudiler Amerika’ya ihracatlarında baya azaltmaya gitti ve bu sene Amerikan rezervlerinin 100 milyon varilden fazla düşüş yaşamasında başrol oynadı.

Ufukta Aramco’nun %5’inin halka arzı var ve Suudiler’in istediği değeri masada görmesi için petrolün bu fiyatlara erişmesi gerekiyordu. Şu ana kadar başarılı oldular. Ama, bu süreçte ihracatını azaltarak bir pazar kaybı yaşamakta ve IPO yapıldıktan sonra ne kadar bu tutumu sürdürecekler? Unutmayalım ki, onların bu uzlaşmacı tavrının arkasında ulaşacakları bir mükafat var ve onu elde ettikten sonra nasıl bir yol çizecekleri büyük bir soru işareti.

İran’ın üretimi de çok belirleyici olacak. Politik olaylara fazla girmeden, ambargo kalktıktan sonra ülkede büyük anlaşmalara imza atan TOTAL son aylardaki Amerika-İran tansiyonun yükselmesinden sonra olayları daha yakın takip edip olası yeni yaptırımlardan mümkün olduğunca az hasarla kurtulmak için Washington’da bir ofis açtı.

Venezuela, bir başka ana faktör 2018 petrol dünyası için. Ülkenin üretimindeki büyük düşüş 2017’de petrol fiyatları için can simidi gibi yetişti. Venezuela Aralık’ta sadece günde 1,8 milyon varil üretti. 2015’te Venezuela 3 milyon varile yakın üretime sahipti.

Son olarak Rusya. İlginç bir son iki yıl geride kaldı Rusya-OPEC ilişkisinde. Tarihte ilk defa bu kadar koordine çalıştı Suudi Arabistan ve Rusya. Rusya ekonomisi fazlasıyla petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı. 2015 ve 2016’daki düşük fiyatlar Rus ekonomisini derinden yaralamıştı. Ülkenin yabancı döviz rezervlerinde erime sürmekteydi ki, bu iş birliği büyük bir geri dönüş oldu onlar için. Rusya, Çin pazarındaki hakimiyetini sağladı 2017’de. 2010’dan bu yana Çin’e petrol ihracatını beşe katladı. İki ülke arasındaki siyasi yakınlaşma bu ticaretin büyümesinde başrol oynadı. İki ülkenin üzerinde çalıştıkları boru hatları kapasitelerini genişletmek üzerine projeler bu ticaretin azalmayacağına işaret.

Üretici ülkelerden bahsettikten sonra Çin’le bitirelim. Çin son yıllarda petrol talep zincirinin lokomotifi oldu. Fakat, Çin ile alakalı soru işareti yaratan bir nokta var. Çin’in rezervleri ile alakalı çok güvenilir bir bilgiye sahip değiliz. Çin Devleti bunu bir bakıma güç olarak kullanmakta. Kimsenin Çin’in stratejik rezervleri ile ilgili kesin bir bilgisi yok ya da Çin’in bu konuda verdiği bilgiye tam olarak güveni yok. Çin, son yıllardaki düşük fiyatları fırsat bilerek stratejik rezervlerini hızlı bir şekilde doldurdu. Tüketimdeki artış gayet önemli. Fakat, daha yüksek fiyatlar dahilinde Çin’in stratejik rezerv için alımları azaltması petrol fiyatlandırmasında bir el freni görevi görecektir.

Son olarak, 2018’in petrol fiyatındaki beklentilerimi paylaşayım. Kendi bloğumda geçen yaz yaptığım tahminde, yıl sonu BRENT için 56-61 dolar bandında öngörüde bulunmuştum ki o sırada BRENT 50 dolar civarındaydı. Çoğu kişi o anda benim fazla iyimser olduğumdan bahsetmişti ki BRENT benim beklentilerimin de üzerinde 65 dolarda bitirdi yılı.

Bu yıl içerisinde yukarı doğru giden bu trendin ayaklarının o kadar uzun olacağını sanmıyorum. Petrol dünyasında değişen bir durum Amerikan shale üreticilerinin fiyat değişikliklerine çok hızlı yanıt verebilmesi. Eğer WTI 70 dolar bareminde dolaşırsa, uzun zamandır uykuda olan offshore sektörü de dönüş yaparsa aşağı doğru hızlı bir dönüş yaşayabiliriz. Bu yüzden, sanki 60 dolar fiyat olarak OPEC tarafından fazlasıyla dile getirildi. Çünkü, onlar da fiyatlandırmayı belirli bir kontrol altında tutup yeni üretimi kısıtlama politikası izlemekte. Ayrıca, Amerikan yönetiminin ekonomiyi pompalamaya çalıştığı bu dönemde çok yüksek petrol fiyatlarından yana olmadıklarını düşünüyorum. Son olarak Alaska ve offshoreda petrol arama ve üretim için çıkarttıkları izinler pazara daha fazla petrol sürme çabalarını gösteriyor. Aramco IPO’sundan sonra Suudiler’in tutumu da önemli olacak ki, ben eskisi gibi tüm yükü sırtlarına alacaklarını düşünmüyorum OPEC nezdinde. Benim öngörüm yukarı doğru hareketin sonrasında Amerika’da üretimin zirve yapacağı tahmin edilen yazdan sonra bir düşüş yaşayıp 2018’i geçen yıl bitirdiğimiz 60 doların (WTI) altında bitireceğimiz. Bu arada, politik sebeplerden dolayı Venezuela ya da İran’daki herhangi bir olası üretim kaybı bu durumu tamamen değiştirecektir. Okuduğunuz için çok teşekkürler.

Ali Oktay

https://twitter.com/Aliokta1985

https://www.linkedin.com/in/aoktay/