Avrupa’da 2022’nin nasıl geçtiğine dair Ember tweet serisi çok iyi. Arasında en çok dikkat çeken görsellerden biri Fransa’nın net ihracatçı iken nasıl ithalatçı olduğuna dairdir.
Timera Energy’nin Avrupa elektrik-gaz konusundaki 5 görseli günün en iyi görselleri. Avrupa LNG talebi 2021’e göre 2022’de %74 arttı. Asya talebi 2022’de 2021’e göre %8 düştü. Avrupa gaz talebi ise 2022’de %10 düştü. TTF fiyatları da 350 €/MWh’lerden 50€/MWH’lere düştü.
ABD’de Ocak gaz talebi yıldan yılda %11 düştü. Isıtma/konut düşüşü 10 BCF/d. Sanayi ve elektrik üretimi ise 1 BCF/d daha az
Toyota’nın başı belada. Almanya ve İngiltere’de tam elektrik arabalar yeni satışların %33’ünü teşkil ediyor. Çin’de bile 2020’deki %5’ten 2022 Aralık’ta %25’e çıkmış bir elektrikli araba satışı var. Toyota’da elektrikli arabalar ise tüm üretimin sadece %0.2’si. Elektrikli araba üretiminde en çok satan 20’de bile yok. 2022’de Tesla 1.3 milyon araç, BYD 0.91 milyon araç üretti. Toyota’da ise bu 14,000’de kaldı.
Çin petrol talebi 2023’te nasıl artacak, EIA hariç herkes ikinci yarıdaki artışa dikkat çekiyor.
Hindistan’da çelik fabrikalarında ortalama çelik emisyonları 2.3-2.8 ton/üretilen çelik. AB’nin CBAM’ine karşı WTO’ya müracaat edecek. Ticaret Bakanlığı konuyu, WTO’daki CTG/CTD/CTE/CMA komitelerine taşıyacak. Hindistan ayrıca kişi başı veya tarihsel kümülatif emisyonlara göre de kendi CBAM’ini kurabilir.
Hızlı bir karbon ekonomisine geçişin bazı sonuçları olacak: Bazı ekipmanlar ekonomik değerini kaybedecek, bazı fabrikalar/santraller kapanacak, insanlar farklı alanlarda istihdam edilmek zorunda kalacak, yatırımlar çok artmak zorunda kalacak.
Birincisi Avrupa dönüşümü “yumuşak huylu bir macera olarak” görüyor. Avrupa Komisyonu “gezegen için iyi olan, insanlar ve ekonomi için de iyidir”(2021) dedi. Simulasyonlara göre AB GDP’si -0.7% ila %0.55 etkilenecek.
Dekarbonizasyon çok ters bir arz şoku olabilir, 1970’lerdeki petrol krizi gibi. Kısa dönemde potansiyel çıktıyı etkileyebilir. Ama ArGe harcamaları, yenileme yatırımları artacak, büyümenin yapısı değişecek. Uzun dönemde tüketiciler daha iyi durumda olacak.
Karbon vergilerinde eğer hızlı yapılırsa, ülkeler bazında, karbon yoğun sektörler ülke dışına gider.
Net sıfır dönüşümü, mevcut tüketici tatmininde uzun dönemde olumlu olsa da, ilk etkisi negatif olacak.
Net sıfıra geçiş politika yapıcıları ciddi makroekonomik sorunlarla karşı karşıya getirecek. Daha çok mekanizma ve seçeneklere odaklanmak gerekç
2021 yılında Rusya, Asya’ya 30 bcm gaz sattı. AB’ye ise bu rakam 155 bcm’di. Eğer yapabilirse Power of Siberia 2 ile de 55 bcm yıllık gaz satışı hedefliyor. İlk boru hattı, Power of Siberia, 2019’da devreye girmişti. 2022’de 15.5 bcm gaz gönderildi ama kapasite 38 bcm. 2025’e kadar kapasitesi artacak. Şubat 2022’de ek 10 bcm Sakhalin’den Çin’e bir anlaşma imzalandı.
Çinli şirketlerin 26 bcm, ABD ile kontratlı LNG anlaşmaları var. Rusya-Çin arasında 48 bcm de boru hattı ile gaz ve 11 bcm de Rus LNG’si anlaşmaları da var.
Rusya 2021’de 39.6 bcm LN sattı. Alt kırılımda Gazprom Sakhalin’de 15 bcm, Novatek Yamal’da 24 bcm, ve Vysotsk’da 0.9 bcm olarak gerçekleşti. Gazprom Portovaya’da 2 bcm tesisini Eylül 2022’de devreye aldı. Ama Arctic LNG 2’de 3 tane 9 bcm tesisin 2023’de çalışmaya başlayıp 2026’da tam kapasiteye gelmesi gerekiyordu.
Doğalgaz Rusya’nın birincil enerji tüketminde de %53’lük paya sahip. Yaptırımlar vs sebebiyle 2022’de gaz üretimi %18-20 düşerek 671 bcm oldu. Rus gaz arzının %80-90’u Gazprom’un.
Rus gazı, IEA WEO2022’de ihracatta, 2030 yılı için 130 bcm olarak belirtilmiş. Bu rakam da daha önceki IEA raporunun 1/3’ü.
Aralık 2022 itibari ile ABD’nin Avrupa ve İngiltere’ye ihracatı, tüm LNG’nin %42’sine çıktı. 2022’de Avrupa gaz fiyatları, 41$/mmbtu’ya ulaştı. Bu Japonya’da 18$, ABD’de 6.5 $’dı. 2022’de ABD LNG’si Avrupa gaz ithalatınıın %17’sini sağladı. Rusya ise %19’unu. Norveç, Azerbaycan ve Katar toplu olarak 2022’de 28 bcm ek gaz sağladılar, ABD ise 37 bcm ek gaz sağladı.
AB-ABD anlaşmasına göre, Avrupa’nın 2023’de 147 bcm’ kadar LNG ithaltı yapacak. 2022’de 159 bcm LNG aldı. Avrupalı enerji şirketler 11 FSRU anlaşması yaptı. 2023 sonuna kadar 55 bcm gazlaştırma kapasitesi eklemiş olacaklar.
Daha önceki enerji dönüşümlerini teknoloji ve ekonomik avantaj itmişti, şimdi ise kamu politikası
Petrol 1960’da tüketimde kömürü geçmesine rağmen, bugün o tarihe göre 3 misli daha fazla kömür kullanıyoruz. Eski enerji dönüşümlerinde yeni gelen kaynak eski kaynakları tamamen yerinden edemedi, pay kaptı daha çok
Çok hızlı net sıfır yolunda gitmek, 1970’lere benzer şoklar yaratır. Hızlı dönüşüm “yumuşak olmayacak ve politika yapıcılar hazır olmalı”
Yergine’e göre 4 önemli sorun var.
Rusya-Ukrayna savaşı
Ölçek: Bugün 100 trilyon $’lık olan dünya ekonomisi, %80 hidrokarbonlara bağlı. Vaclav Smil’e göre bugün tek bir domatesin toplam tedarik zincirinde bile 5 kaşık petrol var
Yeni Kuzey-Güney bölünmesi: Kuzeyde, iklim en tepede. Güneyde ise ekonomik büyümei yoksulluk, sağlık vs
Büyük Petrol’den Büyük Kepçe’ye bir dönüşüm.
ICE Endex(Endex yazılıyor), paralel bir TTF opsiyon ve kontrat ürün dizisi oluşturacak. Mevcut AB düzenlemelerinde MCM (market correction/düzeltme mechanism) ile fiyat limitleri uygulanacak ama paralel de uygulanmayacak. TTF ICE Futures Europe, MCM düzenlemelerine tabii değil. ICE Endex’deki ise tabi.
ABD hane halkı enerji tüketiminde güzel iki grafik var. Bunlar dönüşümlerle ilgili bir tanesi LED, diğeri de kablolu hizmetlerden internet tabanlı eğlence platformlarına geçiş
Hindistan’da elektrik santrallerine kömür artışında %10’a yakın bir artış var (PDF)
FT’de enerji krizinin Güney Kore’de Kepco’ya etkisi ve bunun yeşil dönüşümü etkisi güzel anlatılmış. Parlamento, şirketin borç tavanını özsermayesinin 2 katından 6 katına çıkardı. 2022’de Kepco 24 milyar $ zarara uğradı (30 trilyon Won). 17 milyar $ da tahvil ihraç etmiş. Parlamento borç tavanını arttırdıktan 2 gün sonra ise, ülkenin 40 yıldaki en yüksek elektrik fiyat artışı oldu.
Kepco’nun ucuz tarifeleri, sanayi rekabetçiliğini destekliyordu. Çin’e göre 3 misli kişi başı GSYİH olmasına rağmen şirketlere elektrik daha ucuz. Kepco’nun tahvil ihracı sonbahar likidite krizine yol açmış ve Ekim’de de merkez bankası müdahalesi olmuştu.
Kepco, Suudi ARabistan’dan sonra G20’deki en düşük yenilenebilir oranına sahip. Şirklet üretiminin %43’ü kömür, %38 nükleer, %15 LNG, %3’de hidroelektrik ve yenilenebilir. Şirket elektriğinin %69.4’ünü 6 Kepco alt üretim şirketinden alıyor. Bu 6 şirket Kore’nin 100% nükleer, %90 kömür, %30 gaz, %10 yenilenebilir üretimini sağlıyor.
Samsung gibi şirketler ise 100% yenilenebilir enerji vaadettiler. Fakat Kepco sistemi dışında yenilenebilirlere çıkarlarsa Kepco’ya bir darbe daha olur. Güney Kore’nin yeşil dönüşümü Kepco iş modelini tehdit ediyor.
2022’de Endonezya termal kömür ihracatı 448.5 milyon tonu buldu. 2021’de göre %14.4 – 56 milyon ton- daha yüksek. 2023 Ocak ayında geçen seneki 50 milyon ton’un 13 milyon altında 37.4 milyon ton. Bu sene tahmin 500 milyon ton seviyesindeydi. Hindistan kömür de dörtte bir ithalata bağımlı ve 2022’de %65’i Endonezyaydı.
5 Batılı süper büyük petrol şirketinin kazançları 2022’deki rekor 200 milyar$’ın ardından %25 düşüşle 150 milyar $ olacak. Yarın-Cuma, Chevron ile kazanç sezonu başlıyor. ExxonMobil Salı, BP, Shell ve Total Şubat başında. 2022 son çeyrekte beklenen karları 41.8 milyar $, 2021 son çeyrekte bu 29.4 milyar $. Chevron gelecek yıllarda 75 milyar $ hissesini geri alacak. Rystad’a göre şeyl sektöründe ise 120 milyar $ serbest nakit akışı olacak.
İsveçli LKAB, daha çok demir cevheri madencisi olarak biliniyor. Bir grup AB komiseri, LKAB’ın mevcut demir cevheri madenini görmek için Kiruna’daydı. Rezervin ismi Per Geijer olarak biliniyor. Ama LKAB cevher detayı vermiyor. Fakat açıklamada Avrupa’nın en büyük nadir toprak rezervi olarak bildirilmişti. 1 milyon ton nadir toprak oksidi olduğu tahmin ediliyor. Kuzey İsveç ayrıca, Avrupa’nın ilk yerel dev fabrikası (gigafactory) Northvolt’a sahip, iki tane de yeşil çelik projesi yürütüyor.
ABD’nin 369 milyar $’lık enerji ve iklim paketi IRA sonrasında, ABD’nin iklim müzakerecisi John Kerry IRA’da Avrupa ve diğer ülkelere istisna yerine, bu ülkelerin de kendi yeşil yatırım şartlarını çekici yapması gerektiğini söyledi.Rhodium gruba göre, IRA, ABD sera gazı emisyonlarını 2005’e göre 2030’da %31-%44 azaltabilir. Paris hedefinin %50-52’sine denk geliyor. Yasa olmasa bu düşüş %24-35 seviyesinde olacaktı.
İklim desteğinin 216 milyar kısmı özel şirketlere ve vergi kredisi şeklinde verilecek. Yıllık geliri 150.000$’ın altında olup da elektrik ve hidrojenli araba alanlara 7500$ vergi kredisi verilecek. Enerji verimli ısı pompaları için ise 1200$ veya 8000$ tek seferlik kredi indirimleri verilecek. Elektrikli arabalar ve belirli oranda pilleri kuzey Amerika’da yapılmak zorunda.
Avrupa Birliği’nde ise NextGenerationEU denilen 800 milyar €’luk paketin %37’si yeşil dönüşüme ayrılmak zorunda. 2021-2027 için de 100 milyar € bağlılık paketi tanışmıştı, bu da yeşil dönüşüme harcanacak. IRA ile kıyaslandığında, AB programlarında kağıt kürek işleri çok, iş adamları bundan şikayet ediyor.
Diğer taraftan Hollanda başbakanı, AB’nin IRA’ya rakip bir program için ek bütçe yükseltmesine karşı olduğunu belirtti. Ona göre birliğin zaten yeşil dönüşüm için yeterli desteği var. Avrupa Komisyonu’nun borçlanma maliyetlerindeki artış, Brüksel yerine ülkelerin kendi borçlanması tartışmalarını getirdi.
“Yeni paraya ihtiyaç olduğunu düşünmüyorum, hibeler değil, kredi bile olmamalı” dedi Hollanda Başbakanı. 9-10 Şubat’ta AB liderleri bu fikirleri tartışacak.
Uzun Makale
Kölelik, sanayi devrimi ve İngiltere’nin zenginliği arasında ilişki var mı? Ya da en çok köle toplanan Afrika ülkelerinde ne gibi etkiler var (daha fakir, daha az güvenen). İngiltere,kölelikten gelirlerini sanayi devrimi gibi sektörlere geri yatırarak zengin oldu diyen de var. Bazılarına göre kölelikten karlar, İngiliz ekonomisinin boyutune göre çok düşük
Makalede sadece köle tüccarlığı değil sahipliği de dillate alınmış. Solow’a göre sahiplik gelirleri, ticaretin en az 10 kat(order of magnitude) daha yüksek. 1833’de kölelik kaldırıldığında köle sahiplerine tazminat 20 milyon £, o zamanki bütçenin %40’ı, GDP’nin %5’i. Ve bu borç 2015’e kadar ödendi.
Köle sahpliği zenginliğinde bir standart sapma artış, emlak(property) değerlerinde 0.52 std sapma, tarım istihdamında 0.61, imalat istihdamında 0.87, pamuk işleme tesisleri sayısında 0.79 (1839), buhar makine sayısında ise 1.78 standart sapma artışa denk gelir. Toplamsal modelde ulusal gelirde %3.5 artışa denk geliyor. Kapitalistlerin geliri %11 artmış, arazi sahipleri %1 altında kaybetmiş.
Kölelik yatırımlarına erişim, sanayi devriminin coğrafyasını da etkilemiş. En çok kölelik yatırımlarında yer alan bölgelerin toplam geliri %40 artmış, nüfus artışı %6.5 olmuş, kapitalist gelirleri %100 artmış, arazi sahiplerininki ise %7 düşmüş
İngiltere’nin köle ticaretindeki rolü, 1560’lara kadar gidiyor. 1640’dan sonra önemli miktarda arttı. 1660’da Royal African Company, kölelik dahil Batı Afrika kıyısına dair bir ticaret karteline sahipt. 1688’de Glorious Revolution ve William III’ün tahta gelmesiyle bu monopol parçalandı, ve bireyel gemilerle yapılmaya başlandı.
Üçgen ticaret Avrupa-Afrika-Amerika ticareti. Köleler Afrika’dan Amerika’ya, Tekstil İngiltere’den Afrika’ya, şeker, tütün, kahve, pamuk da Amerika’dan İngiltere’ye. 1807’de Slave Trade Act ile kölelik değil kölelik ticareti yasaklandı. Devrimsel Savaşlar ile gecikerek 1833’de Slavery Abolition Act geçmiş.
Amrita Sen: en önemli konu Çin, hem petrol ve gazı etkiler. Çin’in ham petrol ithalatı 1.5 mv/g daha düşüktü. En az 1 mv/g geri gelecek. Küresel jet talebi 600.000 v/g hala 2019 seviyesinden aşağıda, en büyük artış riski burada. Çin suları yükseltebilir. Çin’in bölgesel etkisi çarpan etkisi yapar. Kore’nin ihracatının %25’i Çin’e. OECD talebi 0.7 mv/g düştü. Net küresel talep artışı 1.3 mv/g.
Rafineri sistemindeki sorun daha önemli. Rafineri teknik bir konu. Çin’in geri gelmesi sadece talep, jet talebinden dolayı, 2015’ten bu yana ürün arası rekabet var. Bu sene benzin, dizel, jet hepsi rekabet edecek. Daha az ürün ihraç edecekler. Çin’de 4 mv/g kapasite var ama ihraç edecekler mi? Dizel de çok odak var, karıştırılabilir. Benzin önemli Rusya 2/3 VGO-ki benzine dönüşüyor- ihraç ediyor. Son kısımda ise SPR – stratejik petrol stokları-, bu kısım da bayağı bir kullanıldı.
Saad Rahim: “[US] Rates, Russia, Restrictions” geçen senenin , “resurgent China, relieved EU, resilint US” ana soru kim ne kadar nakit üzerinde oturuyor. Çin turizminde 2019’da 140 million turist, 255 billion $ harcadılar. Bir çok emtiada eksik yatırımlar sorunu geri geliyor. Çin’deki ekstra kapasite daha petrokimyaya yönelik. ABD doğu yakası dizel stokları en düşük seviyesinde. Petrol üretiminde ise bir süredir yatırım yapılmıyordu, çünkü piyasaların isteği buydu. 2014’e göre yatırımlar %40 düştü. Kaç yıldır %100 rezerv yerine koyma oranının altındaydık.
Oynaklık, ticaret şirketleri iyi olabilir ama uzun dönem yatırım için iyi değil. Sadece enerji tarafında değil, enerji dönüşümünde de eksik yatırım var. 5-6 değil 11+ yıl süren yatırımlar bunlar: bakır, lityum.
Saad Rahim: Bu sene 1 mv/g ABD üretimi bekleniyor. ABD’de de geçen sene 138 sondaj kulesi devreye girdi, oysa geçen senenin ikinci yarısında devreye giren kule sayısı 12’ydi. İstihdam bulmak zor, masraflar arttı, gelirler düştü. Kuyu başı üretim düşüyor, servis kapasteis düşüyor. CAPEX bütçeleri ise o oranda atmıyor. Libya üretimi gelebilir mi? Bu yıl 800.000 v/g eksik var diyor IEA, tüm yılda 260 mv ediyor. Dizel, benzin ve jet’te stoklar çok düşük, yazın gelince daha da kötü olabilir. 2008’de enerji 15%, 2022’de enerji 2%.
Amrita Sen: Geçen sene 140-150 mv ticari stoklar arttı. Toplam stok değişiminde -220, -230. SPR olmasaydı 100 mv stoklardan gidecekti. Çin talebini ulaştırma değil, petrokimyaydı. Altyapı dizel ve bitümeni destekledi. Kısa dönemde Çin talebi ulaştırmadan artacak ama orta-uzun da petrokimya. 2021-2022. Çin’de jet ve benzin talepte önemli olacak. Talebi tahmin etmekte hepimiz kötüyüz, ama arzda iyiyiz. ABD’de deki en büyük petrol şirketi CEO’su ile konuştuğunda “en iyi marjlarımız” demiş. Neden yatırım yapmadığını sorduğunda “gelecek 5 yıl CEO kalmak için”.
Bir şeyl şirketi, petrol fiyatlarının ikiye çıkması beni ilgilendirmez, hisse değerimin ikiye çıkması önemli
Ed Morse: Enerjinin payı en son %3 olduğunda 98-2003 dönemiydi. Bugün aynı durumdayız. Emtialar portföyde %8-12 seviyesindeydi.
Günün grafiği @salihenergy ‘den. Analistlerin fiyat tahmin medyan değeri mavi(insanlar), petroldeki gelecek eğirisi ise turuncu(piyasalar)
2022’de üç şey: dönemsel olaylar – FID’lerin sonu. Ukrayna savaşı, Rusya’ya bağımlılığın çok düşük olması. 2011’deki Fukushima gibi bir şok oldu sisteme. O zaman Katar yardıma gelmişti.
2023’e bakarken, 2015’ten beri ilk defa Asya talebi %7 düştü. Çin talebi %20 düştü. Fiyatlardan dolayı, Pakistan, Hindis, Bangladeş talebi %15-%20 düştü. Geçen sene Avrupa talebi 100 milyon tonu geçti. Yıldan yıla %60 arttı. Avrupa’ya LNG’nin %45’ini ABD sağladı. Gelecek 10 yılda da ABD sağlayacak. Katar 2028’e 50 milyon ton LNG kapasitesi sağlayacak. Doğu Afrika’da Mozambik’te yüzer FLNG gaz sağlamaya başladı bir de kara terminali olacak. Coral 3.4 mt, karadaki proje 13 mton. Toplamda 15 mton sadece Mozambikten gelecek.
FSRU’larda Almanya’ya bakarsak 9 ayda devreye girebiliyor ve çok yatırım istemiyor. FLNG’de ilgi var. 2023’de Moritanya, Leviathan ve Malezya’da FLNG ihtimalleri var. Talep tarafında ise daha da fiyat duyarlı olan Asya ülkeleri önemli. Bunların önemli kısmı kömür ithalatlarını arttırıyor. Güney Kore ve Japonya’da bu daha çok nükleer üretimi arttırma şeklinde oluyor.
Lityum “beyaz altın” mı? Guardian’a göre elektrikli arabalar madencilikten daha büyük sorun olabilir. Lityum üretimi 2010’lardaki 25.000 ton seviyelerinden geçtiğimiz sene(veya 2021) 100.000 ton seviyesine çıktı. Çok ilginç bir cümlesi var The Guardian’ın ” Limiting the size of EV batteries alone can cut lithium demand by up to 42% by 2050″. Paris 2001’den 2015’e araba kullanımı %30 azalmış, Londra’da da %40.
İtalya’da Başbakan’ın petrol fiyatları düşmediği için benzin pompalarını eleştirmişti. Onlarda eylem yapıyor.
Adani Green Energy’nin, Hindistan, ebitda’sının 9 misli borcu varmış. Nakite sıkışmışlar. Hindistan stokları değerinin oldukça üzerinde. MSCI Hindistan endeksi kazancın 24 katıymış. 7 büyük Adani şirketi için bu çarpan ortalama 374’müş.
Dünyanın en karlı altın madencilerinden Polymetal, Jersey’den Kazakistan’a taşınıyor. Böylelikle Rusya’nın izniyle, Rus ve Kazak madenlerini farklı şirketlere alabilecek. Şirket karının yarısı Kazak madenlerinden. Şirketin Rusya’da 8 altın ve gümüş madeni var, 2 tane de Kazakistan’da. Ana holding Kıbrıs Rum Kesiminde, ama şirketin sahibi Jersey, Londra borsasında işlem görüyor.
BritishVolt, İngiltere’nin dünyanın sayılı pil üreticisi olmasını sağlayacaktı. Bir zamanlar 700 milyon £ değeri olan şirket şimdi 10 milyon £’a alıcı bulamadı. İngiltere hükümeti, şirket tesisin inşaatına başlarsa 100 milyon £ fon önermişt. Şirket kendi yeni pil teknolojisini geliştirmek isterken tüm parayı yakmış. Avustralyalı bir şirket devreye girmiş, Çin’in almasını istemiyorlar gibi.
Hashrate endeksine göre artan Bitcoin fiyatları ile bitcoin madenciliği 280 exahash/saniye’ye çıkmış. Geçen sene enerji fiyatları artınca Bitcoin fiyatları %65 düşmüştü. Quebec’te 270 MW güç kullanıyorlarmış. Kazakistan, Aralık’ta kurum vergisi getirmiş. Texas’ta Ercot, zorunlu kesinti programı uygulayacakmış.
ABD, IRA kanunu ile yerli füzyon sektörü için 1.4 milyar $ ayırmıştı. Avrupalı füzyon startup’ı Marvel Fusion’a yatırımcılar baskı yapıyormuş, ABD’ye git diye. Şirket lazerli füzyon yapıyor. Şirket teknik gösteri için 350 milyon € para toplamaya çalışıyor. Teknolojisini gelecek 5-10 senede ticarileştirmeyi düşünüyor.
Bu videoda güzel bir LNG analizi var. Bazı istatistikler:
Savaş öncesi Avrupa, Rusya’dan 170 bcma(milyar m3/yıl) gaz ithal ediyordu. Bu da ABD ölçeğinde günlük 16 BCF. Şu anda 1.7 bcf/gün LNG akışı var Avrupa’ya
Bunun tamamını değiştirmek 120 milyon ton LNG daha gerektiriyor. Toplam LNG talebi ise uzun dönemde 150-160 milyon ton olacak
2021’de Çin en büyük LNG ithalatçılarından biriydi. 2022’de talebi %25-30 düştü. Çin’in mevcutta kontrat miktarı 60-65 bcm. Bu talep 10-15 milyon ton artabilir.
Çin fiyat duyarlı. Birçok yakıta geçme ihtimali var.
Permian için her 1 mv/g üretim artışı, 2.5 BCF ilişkili gaz artışı
Piyasadaki dizel eksiği rafinericilere yaradı (FT). Avrupa 1.4 mv/g dizel ithal edecek. Bunun yarısı Rusya’dandı. 5 Şubat’ta işler değişecek.
Pakistan’da elektrik kesintisi ile 10’larca milyon insan elektriksiz kaldı. Sorunun kapasite değil petrol ve gaz eksiği olduğu dile getiriliyor. Son 3 ayda ikinci defa bu büyük kesinti oluyor. Ana sorunun sebebi hatlar çok uzun ve yetersiz olması her büyük coğrafyada olan birşey. Peşaver’de, 2.3 milyon insan yaşıyor, su pompaları çalışmadığından içme suyu sorunları da varmış.
Şili, %29’luk pay ile Dünyanın en büyük bakır üreticisi . Fakat çevresel sorunlar ve biraz da cevher konusundan üretimi düşmeye devam ediyor.
Güney Afrika’da, demir yolu taşımacılığı sorunları da var ve kömürü etkiliyor. 2017’de 81 milyon ton kömürü ihracat terminallerine götürmüş. Bu sene bu rakam 54 milyon ton civarındadır. Kamyonlar da 9 milyon ton taşıyacak. Güney Afrika küresel GSYİH’ın %0.6’sına, küresel demiryolu ağının %2’sine sahip. Fakat çok fazla kablo hırsızlığı da oluyor.
ABD’de Xcel’in müşteri faturası, elektrikte gelinen son nokta gibi:
Çin elektrik talebi ile büyümesi arasındaki ilişki ekonomide zayıflığı işaret ediyor, ya da sıcak havaları
ABD’nin LNG gaz ihracatında plato dönemi, ama ana sebep Freeport LNG’nin hala devreye girmemiş olması olabilir.
Batı Kanada basenindeki kulelerin ortalama üretimleri de bu şekilde
En önemli metan emisyonu kaynakalrında ise insan kaynaklı tarım üst sıralarda
FT’de Martin Wolf‘un yazısında belirtilen “Küresel Ticaret/akışlarla” ilgili McKinsey raporları çok ilginçti. Özetle, zaten emtia ticareti stabilize olmuştu, akışlar daha çok “hizmetler, uluslararası öğrenciler ve entellektüel haklar(bilgi)” akışının 2 kat hızlı (2010-2019)artmasıydı. Genelde küresel ticarete darbe aldıktan sonra 1-1.5 yıla eski haline dönüyor.
Bazı önemli noktalar:
Uluslararası şirketler küresel ihracatın 2/3’ünden sorumlu. Bu sebeple küresel akışın devamlılığı önemli. Ör: Otomotiv şirketi, bir anda değerinin %40-60’ını kaybedebilir.
Stratejik stoklar önem kazanacak.Örneğin pil teknlojileri
Dünya deglobalizasyona gitmiyor, ama küresel bağlantılar yeniden ayarlanıyor
Hiçbir bölge özyeterli değil, Herkes en az bir önemli malda, %25’ten fazla başkasına bağlı
Dünyadaki ticaretin %40’u konsantre, yani 2-3 ekonomiden ihracat yapılıyor
Küresel ticaretin %30’unda ise, ülkeler çok sağlayıcı olmasına rağmen 1-2 ülkeden ihracat yapıyor
Son 5 yılda, büyük ekonomiler ithalatlarını çeşitlendirmedi
Küresel ticareti tekrar düşünmek, daha alt detayda bir yaklaşım gerektiriyor.
Rapor 2 – Complication of concentration in global trade
<devamı en altta>
Altın mı kripto mu? Altından kriptoya kaçan para altına geri geliyor. Alttaki grafikte altının doğru bir yatırım aracı olmadığı sanki hissettiriliyor. Ama kriptodaki skandallar altına dönüşü hızlandırdı.
Pivotal Weather sitesinin animasyonları ve etkileşimi de fena değilmiş.
Atmosferdeki CO2 emisyonlarının bugününden çok birikimi önemli. Bu sebeple kümülatif emisyonlara bakmak gerekiyor. Ama orada çok yöntem varmış. Toplam emisyonlarda ülkeler şöyle sıralanıyor:
Bakır ile CPI arasında bir ilişki var mı? son dönemde bozulmuş ama bayağı bir ilişki görünüyor.
Çin elektrik talebinin 2023’te %6 artacağı öngörülüyor. 2022’de elektrik talebi 8640 TWh olarak gerçekleşmiş.
Çin’in kurulu güç kapasitesinin de 2022’den 2023’e 250 GW artarak 2810 GW’a ulaşması bekleniyor. Bu ek kapasiteden fosil olmayan güç (nükleer dahil) 180+ GW. Fosil harici kurulu gücün toplamdaki oranı 2022’deki %49.6’dan %52.5’e çıkması bekleniyor.
Avrupa’da kömür üretimi ve tüketiminde %8’leri aşan bir artış var. Çin’de 2022’de kömür kapasitesi 20 GW artmış. Üretim yıldan yıla %0.7 artıyor. Sebebi daha çok ikinci yarıdaki düşük hidro seviyeleri. Ortalamada Çin hidrosantralleri 4594 saat çalışmış.(Ref-Tercüme)
15 ABD rafinerisi 2 ila 11 hafta bakıma girecek. Şubat ortası itibari ile ABD rafineri talebi 1.4 mv/g düşecek.
2022 yılı ham petrol ticareti, deniz aşırı olanı 38 mv/g. (ref)
Denizaşırı petrol ticareti
2021’de 2.6 milyar ton demir cevheri çıkarmışız. 21 milyon bakır, 68 milyon ton alüminyum. Metaller :
