15 Ocak 2018

Petrol fiyatları hız kesmiyor, gazı kesmeyenlere göre jeopolitik riskler büyük, dolar da değer kaybediyor. AB’de bu yıl enerjide temiz enerji paketi; bu hafta Asya’da Çin’in kömür fiyatlarına müdahalesi… Hızlı trenler fiyatlar makul ise uçaktan yolcu çalmıyor, ama yolcu talebini arttırıyor. Çin petrol ürünleri ihracatında da rekor kırdı, Kasım’da da ham petrol ithalatında rekoru vardı. Saudi Aramco’nun ve Suudilerin petrokimya yatırımları.

Özetler

AB’de enerjide bu yıl: İngiltere emisyonda ETS’de ayrışacak, ETS’de fazla izin oluşabilir, 2030 iklimde sanayi dışı kurallar devreye giriyor, Temiz enerji paketi meydan savaşı, NordStream 2, Nisan’da 1.5 C küresel ısınma raporu, 31 Aralık’a kadar devlet yardımı alan kömür madenleri.

Avrupa’da bu hafta: Almanya’da iklim değişikliği hedefleri ötelenince Almanya’daki 2020 yılı elektrik kontrat fiyatları hızla düştü. ABD’nin çelik ihracatı ile ulusal güvenlik ilişkisini görüşecek, Avrupa’dan %13-14 ithalat yapıyor, tarife gelebilir. Haftanın konusu Groningen gaz sahası.

Asya’da: Kış ticaret dönemi sonuna geldiğimi haftada (ileri vadeli kontrat), bu hafta gaz fiyatlarının zirve yaptığı hafta olabilir mi? Termal kömürde 750 yuan/ton rakamlarına yaklaşıldı, burada Çin hükümetinin müdahalesi gelebilir.

Peru LNG ihracat tesisi, 2018’in ilk kargosunu İspanya’ya gönderdi. 2010’dan beri 439 gemiye LNG kargosu yükledi. 4.45 mton/yıl tesis.

Hızlı trenler 1000 km’ye kadar ki mesafelerde “kapıdan kapıya” yolculuklarda uçaklarla rakip. Ama uçak yolcusunu çalmak yerine uygun fiyatlı ise daha fazla yolcu trafiği sağlıyor.

Saudi Aramco’nun Dow Chemical ile ortak olduğu Sadara Kimya şirketi, Arapça öncü, önde demek. Aramco Total ile de Satorp – petro kimya tesisi kurdu. Aramco Sabic ile de 400,000 v/g petrol işleyecek bir diğer “petrolden kimyasal” işine giriyor.

Çin’de bu kış ki gaz kesintisi, üre ve gazdan gübre üretimini vurdu, fiyatlar yükseldi. Bu da ekim sezonundan önce kriz olabilir. Bu arada yanan İran tankeri Sanchi, batmaz deniyordu batmış.

Japonyanın Aralık için aldığı LNG spot fiyatı 3 yılıon zirvesi 10.2$/mmbtu oldu, geçen ay 8.1$dı.

Dün Detroit otomobil fuarında Ford Motor’un başkanı Bill Ford, 2022’ye kadar 11 milyar $ yatırım ile 40 yeni hibrit ve elektrikli araç piyasaya süreceklerini söyledi. 2016’da Ford mühendislik, ArGe 7.3 milyar $ harcadı.

Sinopec’in Chevron’un Güney Afrika’daki yatırımlarındaki %75 paya, 900 milyon $ vermesi, Çin’in Afrika’daki ana üssünü Güney Afrika yapar diyor yazar.

[Oxford Energy] Uzun ve kısa dönem petrol fiyatları yazısında, mali başabaş petrol fiyatını petrolün sosyal maliyeti ile üretim maliyeti diye tanımlanıyor. Önemli nokta, talep artık artmaz diye rekabetle fiyatlar düşünce rebound ile tüketim geri geliyor kısmı önemli saptama, yok boş

Ofgem yeniden yapılanıyor, 3 bölüm altında toplanacak. “Tüketicler ve Piyasa”, toptan, perakende, tüketici, denetim burada. “Sistem İşletimi ve Şebekeler” şebeke fiyat kontrolleri, “Şirket ve Uyum hizmetleri”, sektör şirketlerine destek ve çevre

Romanya elektrik piyasasında 31 Aralık 2017’den sonra düzenlemeye tabi tarife olmayacak, yani piyasa tam serbestleşmeye geçti. Konut hariç diğerleri için düzenlemeye tabii tarife 4 yıldır yayınlanmıyordu.

Çin Aralıkta rekor petrol ürünü ihraç etti, 6.17 milyon ton yaklaşık 1.6 mv/g. Kasım’a göre %6.6 yukarıda. Kasımda Çin 9 mv/g ile en yüksek ham petrol ithalatını yapmıştı. 1 ayda ürüne çevirmiş. Rafineri marjı 2017’de ortalama 7$/v, ama en son 5.85$’ı da gördü.

Kanada’da 2018’de tüm bölgelerde karbon fiyatlaması yapılacak. Bir çok bölge bu gelirler için yeni yapılar kurdu. 1 kWh enerjiyi tasarruf etmek 2014’teki rapora göre 2.8 cents/kWh. Talep tarafı ve verimlilik önemli

Grafikler
İleri vadeli kontratlar gittikçe dik düzeltme eğrileri veriyor (Art Berman)

ABD Dolar Endeksi (DX)(mor), WTI yeşil-kırmızı (Investing)

2018/2 Hafta değerlendirmesi

Geçtiğimiz hafta, Çin’in karbon piyasası, artan petrol fiyatları, ABD’nin açık deniz ruhsatları, Çin’in bitcoin’e operasyonları tartışıldı. İki konu çok önemliydi, bu konuda iki akademisyenin görüşlerine yer verdim: Çin’in Karbon ticaret sistemi nedir ne değildir. Diğeri de ABD’de petrol şirketlerine davaları açıldı. Bu hukuki olarak ne anlam taşıyabilir, Yale Law Journal’dan.. Bu haft OPEC ve IEA aylık raporları var.

Özetler

Geçen hafta WTI %4.7 kazandı, Brent %3.3. Aralık başından beri petrol fiyatları %13 arttı. Bu arada petrol sondaj kule rakamları 10 artarak 752 ile 5 Ocak haftasını kapattı. Bu hafta Çarşamba OPEC aylık raporu, Cuma’da IEA aylık petrol piyasas raporu var.

[FT$-Geçen hafta değerlendirmesi] Çin’in karbon piyasasına özel yer ayırmış, bu nedir ne değildir de bu blog iyi. Yamal LNG’sinin ABD’ye gitme ihtimali, kömür ve ABD’de açık deniz petrol gaz ruhsatları ile Çin’in Bitcoin madenciliğine karşı operasyonları dikkat çekmiş.

[EuanMearns-Blowout] Geçen hafta,

ABD sondaj kule sayısının bu hafta Haziran’dan beri en yüksek seviyede olması,

ABD gaz stoklarının bomb siklonu sebebiyle rekor düşüşü,

Finlandiya Çevre Bakanının 2025’de kömürsüz üretim talebi,

eski iki Japon Başbakanın nükleer karşıtlığı ve 2050 gibi tüm elektriğin yenilenebilirden talep etmesi

Inter American Kalkınma Bankası(IDB)’nin 2.4 GW’lık Kolombiya’da Ituango santraline 1 milyar $ vermesi

Danimarka’nın 2030’da 50% enerjisini(elektrik değil bence) yenilenebilirden karşılamaya yakın

Daha fazla yenilenebilirin daha az stabil şebekeler olduğu (Orjinali Doktora tezi makalesi NAture Energy’de)

İngiltere yeni gaz santrali öngörüsünü 2035 için düşürdü

İngiltere Kuzeyde Lancashire da oldukça ümit vaadeden “büyük boyutlu” şeyl gaz (2.7 kmlik alan)

Makale/Yorum Özetleri

Çin’in Karbon ticaret sisteminden ne anlamalıyız?

http://www.robertstavinsblog.org/2018/01/07/make-chinas-announcement-national-co2-trading-system/

Robert Stavins – Harvard Kennedy School

19 Aralık 2017’de Çin hükümeti dünyanın en büyük karbon ticaret sistemini başlattı. Elektrik üretimi kaynaklı 3.5 milyar ton karbon, AB’nin ETS’si 2 milyar ton. Californa’nın AB32 cap-and-trade ise 400 milyon ton yıllık emisyonu kapsıyor.

Çin’de üretimin %65’ü kömür, %4 rüzgar, %1 güneş, 2030’da enerjisinin %20si yenilenebilirden olacak ve emisyonları aynı yıl zirve yapacak hedefi INDC’de verilmiş.

Çin’in açıklaması, tüm dünyada karbon fiyatlaması yapılan emisyon miktarının küresel karbon emisyonlarındaki payın %25’ine getirdi.

Çin ilk defa 2011’de 2011-2015 yılını kapsayan 5 yıllık planda bu amacını belirtti.

2013-2014’te 7 pilot emisyon ticaret programı başlattı. Toplamda 3000 kaynaktan yılda 1.4 milyar ton. Fiyatlar 3-19$/ton arasında idi.

Çin sadece elektrik emisyonları ile başlayacak ve sadece karbonu düzenleyecek. AB ve California’daki gibi cap-and-trade değil. Ticaret sistemi daha çok oran tabanlı olacak, yani kWh başına emisyon. Bu aynı zamanda Tradable Performance Standard – Ticarete konu Performans Standardı. Burada hükümet bir standard belirliyor, buna göre emisyon kaynakları elektrik üretimlerine göre izin alıyor, sonra ticaret yapıyor.

Daha önce ABD kurşunlu benzinin 1990’larda sistemden çıkarılması, ABD araba yakıt verimi CAFE, Obama dönemi RFS (Yenilenebilir) ve California’nın düşük karbon yakıt standardına benziyor. Amaç karbon piyasa şokundan sektörü ve ekonomiyi korumak

Neleri Bilmiyoruz:

  • Toplam izin [allowance] miktarı, ve zamanla değişimi
  • Ticaret ne zaman başlayacak
  • İzinlerin ne kadarı bedava dağıtılacak ne kadarı için müzayede yapılacak
  • İzleme ve denetim için ne kurallar ve cezalar olacak
  • Çin iklim politikaları ile nasıl etkileşecek
  • Diğer sektörler nasıl dahil olacak
  • Çinliler -tabii yaparlarsa- bu sistemi dünyanın kalanı ile nasıl etkileştirecek

İklim zararlarına dair bir tazminat davası neye benzer

https://www.yalelawjournal.org/forum/what-litigation-of-a-climate-nuisance-suit-might-look-like

Micheal B. Gerrard, The Yale Law Journal

A.Savunmanın seçimi: Eğer bu zararda bir çok kişinin müdahili olduğuna karar verilirse, 3.taraf tazmini de başlar. Savunmada yer alanlar isimleri geçmeyen diğer emisyon kaynaklarını da dava ederek onlarda diğerlerini dava ederek iş büyür. Daha önce ABD’de 1980 yılındakı CERCLA ( Comprehensive Environmental Responce, Compensation, and Liability Act)’e göre atık boşaltılmış alanlarında temizlenmesinde, 2., 3. Hatta 4. Grup savunmaları da davet etti. Hatta 100’lerce avukat salona sığmadı.

  1. Hukuk sınırları[Personal Jurisdiction] : Bir eyaletin başka eyaletlerdeki sera gazı kaynakları üzerinde yetkisi var mı?
  2. Makul yönetim [Reasonableness of Conduct] Kamu zararı sadece kabul edilemez idareden sorumlu olanlara uygulanır. 2011’den önce ABD’de sera gazını limitleyen bir mevzuat ya da düzenleme limiti yoktu. Mesela fosil yakıt kullanımı kendinden kabul edilemez bir davranış mı?
  3. İzinler: Tesisler devletten izin alarak çalışmaya başladı
  4. Dava açma süresi: Bir çok eyalet, ancak tazminlerde geri dönük yıl sınırı uyguluyor. New York’ta 3 yıl önceden itibaren zarar istenebilir.
  5. Mahkeme seçimi: Eyalet mi, yoksa dava açılan şirketin 20 eyalette de tesisi varsa ilgilendiriyorsa? ABD dışı emisyonlar
  6. Kapanan tesisler ne olacak? Onların adına tazminatı kim ödeyecek
  7. Tedarik zincirleri: Mesela kuyudan petrol çıkarmadan araba egsozundan emisyona kadar tüm zincirde kim ne kadar sorumlu. Prensip ne olacak
  8. Devletin yükümlülüğü: Eğer eyalet veya ulusal hükümet fosil yakıt kullanan tesislere sübvansiyon, arazi vs verdi ise?
  9. Sanayi dışı emisyonlar: Mesela ağaçsızlaştırmanın önemli kısmı devlet arazilerinde oluyor. O devletler de dava edilebilir mi

B. Diğer Konular

  1. Sebepsellik: Belirli hava olayları, sera gazı emisyonlarına atfedilemeyeceği bir gerçek. Hani doğa olayının sonunda kim bunu sera gazı emisyonuna ne oranda atfedebilecek
  2. Toplu dava: Eğer sebepsellik bilinirse, diğer zengin, dava açmaya değer kesimlere de dava açılabilir
  3. Silsile sorunu: Savunma bir davada suçlu bulunursa diğer davaları da bağlar mı, kazanırsa da diğer kararları etkiler mi
  4. Zararların boyutu: Sadece ekonomik zarar mı yoksa daha az materyal zararlar da çıkarılabilir mi
  5. Risk kabulü: Sel riski olan yerde evi olan ve bilerek oturmaya devam edene tüm zararları ödenir mi
  6. Sigorta kapsamı: Eğer sera gazı emisyonu sahipleri sigortanın zararlarını karşılamasını isterse
  7. Emisyon dışı yönetim: savunmadakiler emisyonlarını rüzgar santrali yatırım ile ödediyse, veya savunan kısım iklim değişikliği bilimini yanlış temsil etti ise [çok açık değil]
  8. Yeri ve konsoslidasyon: Eğer tazmin kararı verilirse pratikte tüm dünyadaki emisyon kaynakları dava edilebilir ama nerede?
  9. Keşif: Davacılar şirketlerin daha verimli çalışıp çalışmadıklarını anlamak için sanayi süreçlerine bakmak isterse veya savunma davacıların kendilerinin de enerji kullanıcıları olduğunu [emisyon sebebi olduklarını da] ispatlamaya çalışırsa
  10. Dış haksızlıklar: ABD’de karar çıkarsa, başka bir ülke vatandaşı ABD mahkemelerini kullanarak dava açabilir mi? Yabancıların sınırı ne?