Ali Oktay, Houston’da petrol paylaşımları ile petrolü yakından takip ediyor. Blog’u var: oilpriceoutlook.blogspot.com . Kendisi ricamızı kırmadı ve güzel bir 2018 petrol analizi gönderdi.
2018 PETROL ANALİZİ
2018 Petrol dünyası için çok enteresan bir yıl olmaya aday. Talep bakımından en büyük belirleyici market Amerika’ydı uzun yıllar boyunca. Son yıllarda bu konuda onun koltuğunu Çin aldı. Herkes Çin’in talebini ve Amerika’nın rezervlerindeki değişikliklerini çok yakından takip ediyor.
Bu yıl ile alakalı en büyük soru işareti: OPEC+Rusya anlaştıkları oranda üretime devam ederse ve aynı zamanda Amerika ve Kanada’dan beklenen oranlarda üretimde artış gerçekleşirse, talepteki artış dengeyi sağlamak için yeterli olmayabilir. Amerika’nın enerjiyle alakalı tutumu gayet değişti Trump ile birlikte. Trump Amerika’daki petrol üretimini arttırmak üzerine çabalıyor ve Amerika’nın Kanada’dan petrol ithalatı gün geçtikçe artıyor.
Diğer tarafta, OPEC ülkelerinden ithalat düşüşte. Şu anda bir eyalet dışında tüm izinleri hazır olan Keystone XL boru hattı da tamamlanırsa, Kanada’dan Amerika’daki çoğu rafinerinin bulunduğu Meksika Körfezi’ne çok daha fazla petrol ulaşması bekleniyor. Stratejik olarak petrolde Amerika değişim sürecinde; daha çok içe ve Kanada’ya bağlı bir enerji portfolyosu oluşturma çabası var. Amerika tarihinde üretim rekoru 1970’de kırılmıştı ve yıllık ortalama olarak günde 9,6 milyon varil üretmişti. 2018’de Amerika’nın ortalama günde 10 milyon varil petrol üretmesi bekleniyor.
Bu petrol fiyatlandırması için büyük tehlike ve aynı zamanda yeni kabinenin stratejik rezervden yaptığı satışlar da aynı şekilde sorun teşkil etmekte. Yeni kabinenin tutumu üretim arttığı üzere stratejik rezervlerde azaltmaya gidebileceklerini savunuyor. 2017’nin başında Enerji bakanlığı önümüzdeki 3 yılda stratejik rezervlerden 75 milyon varil petrolün satılacağını açıklamıştı ve bu satışlarla birlikte piyasaya ek miktarda petrol giriyor. Amerika’nın üretim artışının çoğu shaleden geliyor ve 60 dolar civarı WTI petrol firmalarının iştahını kabartmaya yeterli ama yeniden bir 30 dolarlara doğru geri dönüş yaşarsak son 3 yılda oldukça borç yükü bindirilmiş bu sektör için gayet zor olacaktır. Son olarak, Amerika’da üretim artışının çoğunun geldiği Permian’da son yıllarda yapılan araştırmalar petrolün eskisi kadar hafif olmadığını gösteriyor. WTI, BRENT ile birlikte en hafif petroller grubunda. Eğer bu trend devam ederse, WTI’ın fiyatlandırması olumsuz etkilenebilir.
Şimdi biraz OPEC ülkelerinden bahsedelim.
Suudi Arabistan’ın çabaları BRENT’i 70 doların eşiğine getirdi. Suudiler’in planı tuttu. Dünya’da en yakından takip edilen rezervler Amerikan rezervleri. Haftalık değişiklikler fiyattaki hareketlerde çok etkili. Bir yıldan bu yana Suudiler Amerika’ya ihracatlarında baya azaltmaya gitti ve bu sene Amerikan rezervlerinin 100 milyon varilden fazla düşüş yaşamasında başrol oynadı.
Ufukta Aramco’nun %5’inin halka arzı var ve Suudiler’in istediği değeri masada görmesi için petrolün bu fiyatlara erişmesi gerekiyordu. Şu ana kadar başarılı oldular. Ama, bu süreçte ihracatını azaltarak bir pazar kaybı yaşamakta ve IPO yapıldıktan sonra ne kadar bu tutumu sürdürecekler? Unutmayalım ki, onların bu uzlaşmacı tavrının arkasında ulaşacakları bir mükafat var ve onu elde ettikten sonra nasıl bir yol çizecekleri büyük bir soru işareti.
İran’ın üretimi de çok belirleyici olacak. Politik olaylara fazla girmeden, ambargo kalktıktan sonra ülkede büyük anlaşmalara imza atan TOTAL son aylardaki Amerika-İran tansiyonun yükselmesinden sonra olayları daha yakın takip edip olası yeni yaptırımlardan mümkün olduğunca az hasarla kurtulmak için Washington’da bir ofis açtı.
Venezuela, bir başka ana faktör 2018 petrol dünyası için. Ülkenin üretimindeki büyük düşüş 2017’de petrol fiyatları için can simidi gibi yetişti. Venezuela Aralık’ta sadece günde 1,8 milyon varil üretti. 2015’te Venezuela 3 milyon varile yakın üretime sahipti.
Son olarak Rusya. İlginç bir son iki yıl geride kaldı Rusya-OPEC ilişkisinde. Tarihte ilk defa bu kadar koordine çalıştı Suudi Arabistan ve Rusya. Rusya ekonomisi fazlasıyla petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı. 2015 ve 2016’daki düşük fiyatlar Rus ekonomisini derinden yaralamıştı. Ülkenin yabancı döviz rezervlerinde erime sürmekteydi ki, bu iş birliği büyük bir geri dönüş oldu onlar için. Rusya, Çin pazarındaki hakimiyetini sağladı 2017’de. 2010’dan bu yana Çin’e petrol ihracatını beşe katladı. İki ülke arasındaki siyasi yakınlaşma bu ticaretin büyümesinde başrol oynadı. İki ülkenin üzerinde çalıştıkları boru hatları kapasitelerini genişletmek üzerine projeler bu ticaretin azalmayacağına işaret.
Üretici ülkelerden bahsettikten sonra Çin’le bitirelim. Çin son yıllarda petrol talep zincirinin lokomotifi oldu. Fakat, Çin ile alakalı soru işareti yaratan bir nokta var. Çin’in rezervleri ile alakalı çok güvenilir bir bilgiye sahip değiliz. Çin Devleti bunu bir bakıma güç olarak kullanmakta. Kimsenin Çin’in stratejik rezervleri ile ilgili kesin bir bilgisi yok ya da Çin’in bu konuda verdiği bilgiye tam olarak güveni yok. Çin, son yıllardaki düşük fiyatları fırsat bilerek stratejik rezervlerini hızlı bir şekilde doldurdu. Tüketimdeki artış gayet önemli. Fakat, daha yüksek fiyatlar dahilinde Çin’in stratejik rezerv için alımları azaltması petrol fiyatlandırmasında bir el freni görevi görecektir.
Son olarak, 2018’in petrol fiyatındaki beklentilerimi paylaşayım. Kendi bloğumda geçen yaz yaptığım tahminde, yıl sonu BRENT için 56-61 dolar bandında öngörüde bulunmuştum ki o sırada BRENT 50 dolar civarındaydı. Çoğu kişi o anda benim fazla iyimser olduğumdan bahsetmişti ki BRENT benim beklentilerimin de üzerinde 65 dolarda bitirdi yılı.
Bu yıl içerisinde yukarı doğru giden bu trendin ayaklarının o kadar uzun olacağını sanmıyorum. Petrol dünyasında değişen bir durum Amerikan shale üreticilerinin fiyat değişikliklerine çok hızlı yanıt verebilmesi. Eğer WTI 70 dolar bareminde dolaşırsa, uzun zamandır uykuda olan offshore sektörü de dönüş yaparsa aşağı doğru hızlı bir dönüş yaşayabiliriz. Bu yüzden, sanki 60 dolar fiyat olarak OPEC tarafından fazlasıyla dile getirildi. Çünkü, onlar da fiyatlandırmayı belirli bir kontrol altında tutup yeni üretimi kısıtlama politikası izlemekte. Ayrıca, Amerikan yönetiminin ekonomiyi pompalamaya çalıştığı bu dönemde çok yüksek petrol fiyatlarından yana olmadıklarını düşünüyorum. Son olarak Alaska ve offshoreda petrol arama ve üretim için çıkarttıkları izinler pazara daha fazla petrol sürme çabalarını gösteriyor. Aramco IPO’sundan sonra Suudiler’in tutumu da önemli olacak ki, ben eskisi gibi tüm yükü sırtlarına alacaklarını düşünmüyorum OPEC nezdinde. Benim öngörüm yukarı doğru hareketin sonrasında Amerika’da üretimin zirve yapacağı tahmin edilen yazdan sonra bir düşüş yaşayıp 2018’i geçen yıl bitirdiğimiz 60 doların (WTI) altında bitireceğimiz. Bu arada, politik sebeplerden dolayı Venezuela ya da İran’daki herhangi bir olası üretim kaybı bu durumu tamamen değiştirecektir. Okuduğunuz için çok teşekkürler.
Ali Oktay
https://twitter.com/Aliokta1985
https://www.linkedin.com/in/aoktay/
