Month: June 2017

Haberler

ABD’de son ik yılda 30 firma şeyl’de 130 milyar $ kaybetti, 120 şirket battı. Büyük şirketler ağır ama hareketli. Chevron Permian’da geçen sene 175,000 v/g üretiyordu. 700Bin v/g’e çıkabilir. Bunun için analistler Chevron’un 15 milyar $ yatırım yapacağını öngörüyor.

Bankalar da petrol geleceğine parlak bakmıyor. Morgan Stanley, OPEC’in 2018 tamamına kesintileri yayması gerektiğini söyledi. JP Morgan’da fiyat tahminlerini 10$ düşürdü. Stoklar düşse de Bank of America Merrill Lynch’e göre finansal ticarete konu petrol durumu yansıtmakta atıl kalabilir.

ABD net petrol tüketiminin %25’ini ithal de etse, haftadan haftaya ihracatı 1mv/g’lere kadar çıktı. Doğal gaz da ise ihracat için federal kurallar gereğince Enerji Bakanlığından “kamu çıkarıyla uyumlu” sertifikası almak gerekiyor.

General Motors, otonom arabaları çoklu üreten ilk şirket oldu. Elektrikli Chevrolet Bolt’lardan 130 tane ürettiler.

Bloomberg Gadfly’daki bloga göre IEA son petrol raporunda Suudi Arabistan’ı trolledi. Webdeki OMR duyurusunun başlığı “Ne gerekiyorsa” idi. Bu da Suudi Bakanın sözüydü. IEA : “Ne gerekiyorsa iyi bir slogan olabilr, fakat ne [gerekiyorsa] hızlır bir eki yapmıyor”. OECD stokları 66 günlük noktada sıkışmış gözüküyor.

Kuzey Kore’nin maden kaynakları Güney’in 24 katı. 2004’te Kuzey Kore GDP’sinin %8.7si madencilikti ki çoğu kömür. Kuzeye, magnezit, tungsten, grafit, altın, molybdenum var. Çinden sonra ikinci büyük magnezit rezervlerine sahip. Kömür üretimi 23 milyon ton, 600 madende. 1970DeKuzey demirde Asya’da 4.ymüş.

Hong Kong’da 10,589 şahsi elektrikli araba var. Sadece 2964’ü Mart 2017’de trafiğe çıktı. Nisan 2017’deki rakam ise 0. “Elektrikli arabalar sıfır emisyonlu da olsa tafik sıkışıklığını arttırıyor”. Hong Kong küresel Tesla piyasasının da %6sı. Vergi teşviği kalkınca elektrik rüya bitti. Tesla fiyatı 570,000’den 900,000 HK$’a çıktı.

Elektronik güç elektriği eviricileri, sanal senkron makineler (“siber senkron makineler”) gibi davranıyor. Bu sebeple gerek üretim gerek tüketim tarafında sürekli primer frekans kontrolü (PFC) sağlıyorlar. Geleceğin güç sistemlerinde PFC’de hem üretim hem yük tarafı, sürekli, esnek sarkma[droop], ayarlanabilir sanal atalet.

BNEF enerji görünümü yayınlandı. Rüzgar güneş uzun dönemde kazanır, kömür bitti. BP istatistiklere göre geçen sene AB talebi 30 bcm artmış, haberde EU diyor, check etmedim. İspanyol Enagas, LAtin Amerika’ya açılmış, hedefte ABD’de var. Zambia 31 Çinli madenciyi sınır dışı etmiş. Geleceğin kazanacak metalleri (elektrikli arabalar sebebiyle): Alüminyüm, bakır, lityum, kobalt, kaybedenleri palladiyum, platinyum. Teknoloji materyal bilminde bu denklemi de bozar. Alman DHL, elektrikli kamyoneti Ford’a yaptıracak eTransit.  JBC araştırma ile IEA tahmin karşılaştırması grafikte

Haberler

Zambia dün, 31 Çinli madenciyi sınırdışı etti. İzinsiz bakır madeni işletmek, izinsiz eritme tesisi ve çocuk işçi kullanma. Çin, Zambia kömür ve diğer projelerine 1 milyar $ yatırdı.

Brezilya önümüzdeki 3 yılda 10 petrol üretim hakkı ihalesine çıkacak. Enerji Bakanı Fernando Filho’ya göre bu 2.72 milyar $ nakit ve 10 yılda 60 milyar $ yatırım getirecek. 300 açık deniz kuyusu, 20 kule, 17 açık deniz üretim ünitesi, kmlerce boru hattı. 2027’de 2mv/g petrol üretim artışı.

BP istatistik raporuna göre,2016’da AB’nin gaz tüketimi 2010’dan beri en yüksek artışı gördü : 30 bcm. Toplam talep: 428.8 bcm

Şeyl verimlilik kazançlarının sonuna mı geldi? EIA’ya göre, yeni kuyu başı üretim artışı Eagle Ford(kuyubaşına 1400 v/g) ve Bakken(1100 v/g)’da durdu, Permian’da(600v/g) düşüyor.

Ortadoğu’yu şekillendiren iki prens MbS:Muhammed bin Salman(31), Suudi Arabistan ve MBZ: Muhammed bin Zayed(56), Abu Dhabi.

İspanyol Enagas, İspanya’da 11,000 km boru hattı, 6 LNG terminali ve 3 yeraltı depolama tesisi işletiyor. 2012’den beri dünyaya açıldılar. Önce Meksika ama odak Latin Amerika. İspanya’yı Avrupa’ya LNG’nin giriş yapabileceği önemli bir nokta olarak görüyorlar.

Alman postaları DHL, Ford ile anlaştı, kendi yaptığı elektrikli Streetscooter’ın büyüğünü Ford ile yapacak. 2018 sonuna 2500 yeni kamyonet istiyorlar.

UBS araştırma Chevy Bolt elektrikli arabayı parçalarına ayırdı. Güç aktarım sistem 4600$ daha ucuza üretilebilr. Yakın zamanda Golf’dan daha ucuza gelebilir. Tahmin: 3.1 milyon EV 2021’de 14.2 milyon EV 2025’te. Alüminyüm, Bakır, Kobalt, Lityum pozitif, platinyum,palladiyum negatif etkilenir.

“Şirketler ve yatırımcılar zor bir ikinci yarıya hazırlanmalı”, enflasyon düşük geliyor, talep beklenildiği gibi artmıyor, 2009-20014’ün teknik ticareti (technical trading), petrol piyasalarının fiyat keşfi görevini bozmuştu. Şimdi koruma fonları ticaretten çıktıkça tekrar piyasalar arz-talebi fiyatlayacak

Çevresel düzenlemelerden dolayı benzindeki oktan kaynaklarından tetraetil kurşun ve MTBE, metil etil butil ether 1996 ve 2006’da yasaklanınca, oktan için önce ethanol -115 oktan değeri var- katıldı. %10dan fazla ethanol katılamayınca da (araba motor özellikleri) daha pahalı oktan ihtiyacı doğdu.

Dünyada 2040’a kadar: Elektrik yatırımların %72si (7.2Mr$) güneş ve rüzgara gider, güneş fiyatı %66 daha düşer, 2021’de BRIC kömürden ucuz olur, açık deniz rüzgar hızla düşüyor, depolama ile yenilenebilir Almanya’da %74 penetrasyona gelebilir, kömürde geri dönüş yok, gaz geçici-esnek

Grafik

JBC ve IEA’in öngörü karşılaştırması (Christopher Johnson)

 

Benzin stokları neden arttı, talep geçen seneki durumda değil

Premium benzin’in normal benzine fiyat farkı son yıllarda artıyor. Artan oktan fiyatları

Serkan Şahin’in bugün ki hafta ortası yorumu:

“ABD ham petrol stoklarinda bir dusus gorduk ki bence gecen haftaki artis surprizdi, bu dusus normal. Motor gasoline stoklarindaki artis bence hala talep ile beraber eriyebilir. Rafinerilein kero/jet uretimindeki artista bir yavaslama olmus gibi. Ithalattaki genel dusus de dikkat cekici.

PADD 1 ve Cushing verilerine bakinca anladigim su ki Bakken uretimini Central Atlantic cekiyor gibi. Talep konusundaki beklentiyi ihracattaki dususte de gormek mumkun. Ham petrol ihracatinda ufak bir artis var a ma muhtemelen ciddi miktari kondensat. Avrupa’ya giden kargolardan anladigim bu.

Bir de Ekvatoral Gine’nin OPEC uyesi olmasi uzerine birseyler soyleyeyim. OPEC stratejisi cok daha bariz sekilde Suveys dogusune orta petrolde arzi kisarak ve Suveys batisinda hafif petrol arzini artirarak light/medium farki uzerinden abritraj kari yapma uzerine. Korfez uyeleri arbitrajin tadini cikarirken, Bati ve Kuzey Afrika surumden kazaniyor. Avrupa’yi hafif petrole bogarak ABD petrolunun ihracat potansiyelini olduruyorlar. Bu da uretimi dizginliyor. Zaten hafif petrolde ABD disi bir talep oldugunu soylemek zor, lakin Venezuela Cin’e calisirken Kanada ABD’yi besliyor sadece. OPEC’in ne yapmak istedigini anlamak isteyenlere bu konulara bakmasini tavsiye ederim.

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

California’da sisteme pil hizmeti sunan şirketin yük alma ve atma hızı mevzuata fazla hızlı gelince, hızını yavaşlatarak kabul alabilmiş. IEA raporu açıklandı, 2018’de de arz fazlası gözüküyor. Opsiyon piyasaları da OPEC’le aynı fikirde değil, Ağustos 45-50 fiyatlıyor. FGE Başkanı kesinti olmazsa 30$’lar hayal olmaz diyor. Katar’ın büyük LNG gemileri neden Süveyş’ten geçmedi, küçükler geçti? Sebep geçiş indirimi mi? İngiltere’de seçim sonrası, sektöre fiyat tavanı yerine akıllı sayaç yatırımı geliyor. Katar 2.büyük helyum üreticisi ve helyumlarda MRI’larda kullanılıyormuş. Grafikte IEA raporundan görülmesi gereken en önemli grafik OECD stokları düşmüyor.

Haberler

Enerji depolama teknolojileri düzenlemenin önünde. California’daki AltaGas’ın 20 MW-80 MWh tesisi çok hızlı hızlandığı için CAISO kurallarına göre (3 nokta ölçüm) sorun olduğundan, sistemi yavaşlatarak mevzuata uydurmuş. Depolama işletme bedelleri 5$/MWh. Sistemin değeri zamanla düşüyor.

IEA aylık petrol raporu: Stoklar düşmüyor, Mart 2018’e kadar da zor. ABD üretimi 2017’de 920,000 v/g artmış olacak. Ama 2018’de non-OPEC üretim artışı daha fazla olabilir. “Ne gerekiyorsa yapacağız” yetmiyor, daha çok kesmeniz gerek denmiş.

Toyota kayıtzinciri ile otonom araç bilgi paylaşım altyapısı kurmaya çalışıyor.

İngiltere seçimleri sonucunda, Theresa May’ın “fiyat tavanı” (elektrik&gaz) söylemini bırakarak, iş dünyası ile barışmak için kraliçenin konuşmasına büyük akıllı sayaç yatırımı sözü eklemesi bekleniyor.

Opsiyon piyasaları OPEC’le aynı fikirde değil. 55$/v petrol fiyatına sadece %13 şans veriyorlar. Opsiyon işlemlerine göre Ağustos’ta petrol 45-50$/v

LNG tanker yakıtı olarak 2030’a 50 milyonton/yıl potansiyele sahip. Katar ve Shell ortak hareket edecek.

Çin’de 2016’da hem kömür hem dizel büyümesi düştü. Dizel, daha tüketim ekonomisine geçmesinden (sanayi-taşıma yerine), kömür de politikalar ve hava kirliliği. Fakat 2016’da dünyadaki kömürün yarısını Çin yaktı. Çin’in kurulu gücünde geçen sene güneş 78 GW, rüzgar 149 GW’a ulaştı.

Katar tankerlerinden iki büyük Q-MAX, Süveyş kanalından geri dönüp Umit burnundan İngiltere’ye gitti. SCA(Kanal Otoritesi)’ne göre bir sorun yok. İki taraftan da yolculuk Katara 50 cent/mnBtu (Süveyş:49)’a mal oluyor. Kanal idaresi kanal geçişlerinde indirim/geri ödeme yapıyor yalnız.

FGE’nin sahibi Feridun Fesharaki’ye göre kesintiler yeterli olmaz ise petrol fiyatları 30$/v’e düşer. “Petrol fiyatının düşüşü de küresel resesyona çıkar” demiş.Katar krizinin de uzun dönemli etkisi olmaz

Katar dünyanın en büyük ikinci helyum üreticisi (ABD 1). Yıllık 60 milyon m3 üretim ile dünya talebinin %25’i. Kriz helyum piyasasına daha büyük etkiye sebep olabilir. MRI cihazlarında kullanılıyor.

ABD senatosu bugün otonom taşıt politikaları ile ilgili bir dinleme toplantısı yapacak. Maksat, eyalet eyalet değil, federal bir genel kurallar belirlensin mi, bunu da DoT yapsın mı?

Grafik

OPEC’in kolları çalışması (OPEC İstatistik Bülteni)

IEA raporundan, OECD stokları hala çok yüksek

OPEC raporu dolu, Oxford Energy doğalgaz raporunda da bazı ilginç kısımlar var. Düşük fiyatlardan şeyl üreticileri de acı çekmeye başlayabilir, hedge miktarlarını azaltmışlar. Contango=stokluyoruz. Trump’un Paris kararının arkasındaki güç Koch biraderler, rafineri milyarderleri. Met kömürde endekse göre alım satım işine geçiyor. Katar’ın maliyetleri arttı. Apple araba yapmasa da, otonom çekirdek teknolojiyi geliştirecek. Cüneyt Kazokoğlu dün Viyanadaki sunumu paylaştı: dizelde (yük)taşımacılık sektörünün geleceği önemli. Güney Afrika’da platinyumun %70i üretiliyor ama maden çevresinde olaylar dinmiyor. Gazprom’un savunacağı Avrupa piyasa hacmi 150 bcm. Tarihte Osmanlıca tramvay sistemi

Haberler

OPEC Haziran raporu: stoklar erimiyor, ama ikinci yarıda talebin hızlanmasını bekliyoruz.

Fiyatlar yükselince, şeylciler opsiyonları azaltmış. 4.çeyrekten 1.çeyreğe49 milyon varil daha az koruma(hedge) kullanılmış. Morgan Stanley’e göre üreticiler 2017 üretiminin %40’ı ve 2018 üretiminin %12sini korumaya almış. Hizmet maliyetleri bazı durumlarda %10-15 arttı. 30 şirket 483 mv, Hess ve Apache 428 mv koruma almış.

Hindistan petrolün %86sını OPEC ülkelerinden alıyor. Talebi artsa da gelecek 15 yılda sabit kalabilir. Bu sene talebi 200,000 v/g artarak 4.5mv/g’e ulaşacak. FGE’den Cüneyt Kazokoglu’nun “Petrol pik talep tartışması 10-15 sene önceki pik petrol talep talebi tartışmasına benziyor”. 2030larda 1.8- 7mv/g petrol talebini elektrikli arabalar yer.

Suudi Arabistan Mayıs-Ağustos arası 700,000 v/g petrolü elektrik üretiminde kullanıyor, bu sene gaz kullanımı devreye girerse, iç tüketimi de düşecek.

Trump’un Paris kararının arkasındaki güç rafineri milyarderleri Koch kardeşler çıktı. Charles Koch gönülden liberteryan, hükümet müdahalesi “insanların hayatını iyiden çok kötü” yapar diyor.

Metal üretimi için kömürde Japonlar diz çöktü ve ikili anlaşma yerine S&P Platts’ın spot, çelik ve ilgili Argus endeksini kullanacak. İkili anlaşma yapamadılar. İlk çeyrek kontratları 285$ iken, 12 Haziran kontratı 146$dı.

6 ay içinde petrolün bugünkinden pahalı olacağı beklentisi, tacirleri stokçuluğa itiyor.Singapur civarında 15 süpertanker satılmamış petrol ile bekliyor

Shell, geçen seneki 200 milyon $ yerine bu sene ArGE’ye 1 milyar $ harcayacak. Önümüzdeki 20 yılda petrolde büyüme %0.5, güneşte %11, rüzgarda %6.

İlerde işe gireceklere kendi bot programlarını yazabilme şartı gelebilir. Deloitte’a göre işleri otomotize eden botların yazabilmek önemli bir beceri olacak. Bot deyince yeni geliyor da yıllarca VBA ile ne yaptık?

Düşük talep ve daha az bağlantı sebebi ile İngiltere’de National Grid gönüllü olarak 480 milyon pound yatırımdan vazgeçti. Dağıtım tarafında da 206 milyon pound. Bu para da tüketicilere kalacak.

Katar’ın Asya’ya tanker taşımacılık maliyetleri 700$/gün arttı. 2 mv’lik VLCC yerine daha küçük 500,000v lik Suezmax tanklerine yüklemek zorundalar.

İngiliz National Grid: “sistem gereksinimlerinin berraklığını arttırmak, gelecekteki dengeleme sistemlerinin çerçevesini çizmek, strateji gelişimine katkı vermek” için kamudan görüş almaya çıkıyor. Sektörden “piyasalar çok karışık ve yeteri kadar şeffaf değil” geribeslemeleri alıyormuş. Dengeleme sistemleri 20 taneyi bulmuş.

Apple araba yapmayacak, Lexuslar vs ile, otonom çekirdek sistem geliştirecek. Cook ilk defa açık açık söyledi.

Otonom arabalarla ilgili olarak ABD Ulusal Şehir Görevlilieri Briliği de politika önerileri yayınlamış.

BM verisine göre 1970den beri CO2 emisyonlarından oluşan ısının %93’ü okyanuslarca emildi. Bu da mercan resiflerine, okyanus asitlenmesine ve oksijensizleşmesine sebep oldu.

Güney Afrika dünya platinyum %70sini üretiyor. Platinyum son aylarda yükselse de 2008 zirvesine göre %60 aşağıda. Madencilik bölgelerinde eylem var, sebep yoksulluk ve işsizlik.

Grafik

Gazprom’un savunacağı minimum piyasa (Oxford Energy)

Küresel araba filosunun geleceği (FT-FGE)

Arabalarda petrol talebinin değişiminin geleceği ve sebepleri (FT- Barclays Research)

Tarih

Ameli Elektrik – 1926 Ocak, Tramvay sistemi

 

Ortalama arabada 100 milyon satıra yaklaşan kod var, F35 savaş uçağından fazla. Oxford Energy’nin iki raporu özeti: ETS sisteminden İngiltere çıkarsa fazla emisyon izni oluşur 2019 kritik, Körfez ülkelerinin petrol düzleminde öngörüleri: enerji dışı işbirlikleri ve petrol kullanımı. Bu arada Macron Almanya ile karbon taban fiyatı 30€/ton olsun diye görüşmüş. Hindistan ve OECD dışı talebi zirvelerde. Yarın OPEC raporu, Çarşamba IEA raporu. Meksika petrol üretimini koruma(hedge) sürecine başladı. Put opsiyonlar ile. Trump döneminin ilk kömür madeni açılıyor. Tarihte 1931 yılı tarifesi, kWh’ı iki ekmek parası.

Haberler

Geçen hafta WTI %3.8, Bren %3.6 düştü. Arka arkaya 3 haftadır düşüş görülüyor. 21 haftadır eklenen kule rakamları artıyor. Bu hafta ABD’de 8 artarak 741 oldu. Çarşamba petrol stokları inanılmaz bir artış gördü. 9 haftadır ilk defa

Bu hafta: Salı OPEC aylık raporu, API haftalık petrol arz raporu, Çarşamba IEA aylık petrol raporu, EIA haftalık petrol benzin stokları, Perşembe ABD doğalgaz stok raporu, Cuma haftalık kule rakamları

20 yıl önce, ortalama bir arabada 1 milyon satır kod vardı. 2010 model Chevrolet Volt’ta 10 milyon satır kod var. F-35 savaş uçağından fazla. Bugün ise 100 milyon satır. Tekerlekli veri merkezleri

Macron’da Avrupa’da bir karbon taban fiyatı istiyor: 30 €/ton

Trump dönemi ilk yeni kömür madeni açılıyor. Corsa Coal

John Kemp’e göre petrol fiyatlarının 19 hafta arkasından sondaj aktivitesi takip ediyor..

Meksika geleneksel petrol koruma(hedge) işlemine başlıyor. Üretimini opsiyon ile belirli bir fiyatın altına düşerse kontrattan finansman ile düşüşü karşılayacak şekilde koruma alıyor. 200-300 milyon varil. Geçen sene 1 milyar $ harcamış put opsiyonlara 2017 ortalama fiyat 38$/v olarak.

BAE katılımcıları ile Oxford Energy’nin petrolde arama konferansı sonuçları: Talep Çin, Hindistan ve diğer Asya’ya kayıyor, ABD petrol üretimi çevik, “doğu doğu” yerin”batı-doğu” petrol akışları. Petrolün enerji dışı kullanım alanlarını çoğaltmak, ABD ile başka konularda işbirliği de önerilerde.

Hindistan benzin ve gazyağı talebi Mayıs’ta hızlı bir artış gördü. 1.8 mv/g dizel/gazyağı, 650,000 v/g benzin talebi. OECD dışı talep de tüm zamanların zirvesinde

Emisyonlarda İngiltere kendi karbon taban fiyatını uyguladı, bu da kömür santrallerinin daha az çalışması ile sonuçlandı. Fakat kömürler daha az çalışınca emisyon izni fazlası oluştu. AB ETS(emisyon ticaret sis.), Brexit sonrası 2019’da rezerv mekanizmasını devreye alacak. İngiltere 2019da ayrılıyor

Volkswagen skandalı sonrası dizel yerine benzinli araçlara yönelinmesi, palladium talebini arttırdı. Katalitik konvertörlerde palladium kullanılıyor, platinyum da kızkardeşi.

Katar gemilerine yakıt almak için Fujairah (en küçük emirlik) limanı ve yakıt hubını kullanamayınca, Gibraltar, Singapur ve diğer yerlerde yakıt alma noktaları belirledi. Kargolar gecikebilir. Ayrıca, iki gemisi Ümit burnu Afrika etrafından Avrupa’ya gitmek zorunda kaldı.

California ve Çin Temiz Teknoloji işbirliği imzalandı. California’nın 2045’e kadar 100% yenilenebilir planı var. ABD ile değil, California ile anlaşma

Geçen haftaki 2050’ye elektrik piyasa tasarımı toplantısında; “kayıp para problemi gelecekte, geçmiş bir konu olabilir”, “kapasite için bir bedel hala tartışmalı”, “tüketici istediği güvenilirlikte ücret ödemek isteyebilir”.

Dünyadaki tatlı suyun oranı %3. Bunun önemli kısmı yer altında. Güney Afrikadaki 250 milyon insanın %70’i bu yer altı sularına bağlı. Yer altı suları da sınır aşabiliyor.

Grafik

ABD’de 2003-2016 Mayıs aylarında değişik sektörlerdeki istihdam değişimi (Axios)

Avrupa ve Afrika , gelir ve enerji talebi ilişkisi (Oxford Energy)

 

Tarih

Ameli elektrik 1931 Ekim, Türk anonim elektrik şirketinin tarifeleri

İlginç nokta şu, Aralık(kanunuevvel), Oca(kanunusani), teşrinisani(Kasım), Teşrinievvel(Ekim)

1933’de 9 kuruş 1 okka ekmek alıyordu.

Goldman Sachs’dan Jeff Curie’nin “Yeni Petrol Düzeni” videosu bayağı bilgilendirici. Petrol fiyatlarında gözle görülür bir canlanma bugün göremedik. Ben orta dönem fiyat tahminlerimi yükselttim. İngiliz dağıtım şirketi Centrica’nın hisseleri, İngiltere’de koalisyon çıkınca %3 değer kazandı sabah. Rosneft’ten Sechin’le ilgili FT haberi okumaya değer. Çin’in ABD LNGsine pazar olup olamayacağı tartışması çok boyutlu, yazarların twitter adresleri de var, birer paragraf. Hindistanlı bakan Goyal’ın ismini daha bir süre duyacağız, yenilenebilirden dolayı. Elektrik piyasası neden spesifik. Grafikte Jeff Curie’nin petrol arz eğrisi var, teknoloji sebebiyle son yıllarda düzleşti, üretim artsa/azalsa da düz fiyat etrafında kalıyor, pazar payı daha önemli gibi bir sonucu var.

Haberler

İngiltere, Katar’ın Avrupadaki en büyük müşterisi, gaz ithalatının %29’u Katar’dan. İngiltere piyasası Katar gazı için son ihtimal varış noktası (destination of last resort). Çok etkisi olmaz, ama bu İngiltere’de şeyl gaz tartışmalarını etkilemişe benziyor.

Çin, ABD Afrika’da elektrik yatırımları için birlikte hareket ediyor. Avrupa’da “EU Electrify Africa Hotspot” kursun. Sahra altı Afrika’da kişi başı elektrik tüketimi 201 kWh. Kuzey Afrika’da bile 1500 kWh/kişi. Etyopya’da hatta 70 kWh/kişi, Tanzanya’da 100. Tabii fatura ödeme oranları da çok düşük. Reform şart:)

Nazarbayev’e göre 10 yıl içinde Çin’e giden 100 milyon ton petrol ve 180 milyar m3 gaz Kazakistan üzerinden geçti. Ülkede üretilen petrolün %25’i Çinli şirketlerce üretiliyor. 2016’da Çin’e, Türkmenistan ~30bcm, Özbekistan 4.3 bcm, Kazakistan 430 milyon m3 gaz gönderdi.

2013’de CPC hafif petrol 0.15$ premiumla satılırken, bu sene 1.23$ indirimle satılıyor. CPC’nin Novorossiisk’e gönderdiği petrol bu sene 1.2-1.3 mv/g olabilir. Geçen 10 yılda ortalama 700bin v/g dü. Kashagan devreye girdi. İçindeki yüksek seviye merkaptan ile CPC blend ekipmanlarda aşındırıcı.

Venezüella Latin Amerika Kalkınma bankası CAF’a 30 milyon $’lık faiz ödemesini yapamadı.

İngiltere’de koalisyon çıkınca Centrica hisseleri %3 değer kazandı. Sebebi de Muhafazakarların kontrolündeki İngiliz hükümeti, elektrik fiyatlarını sınırlayıcı bir plan önermişti. Önceliklerde geri düştü. Corbyn de dağıtım ve iletimi devletleştirecek ve rekabet etmesi için devlet şirketi kuracaktı.

Ximeng-Tazihou projesi ile, İç Moğolistan’dan Shangdon bölgesine 10 GW güç transfer edecek 1620 km 800 kV hat için 1050 KV HVDC trafolarının ilki teslim edilmiş. 2 tanesi de Çin’de Guangzhou Siemens fabrikasında yapılıyor.

Rosneft başkanı Sechin için FT securocrat’tan petrol baronu demiş. ABD yaptırımları öncesi 93 milyar$ olan piyasa değeri 62 milyar $’a düşmüş.Göreve geldiği ilk 18 ayda, piyasa değerini %25 yükseltmiş oysa. Hindistan’daki Essar rafineri anlaşması ile, (Trafigura ile), rafinajı 20 mton’dan 120 mton’a çıktı.

Eğer başarılı olursa, Hindistan Central Electric Authority’ye göre kurulu gücün %57si 2027 de fosil olmayan kaynaklardan olacak. Burada çok methedilen bakan Goyal’in öncülüğü de önemli. Ocak’ta Goyal 90 GW hedefini [güneşte] aşacaklarını söyledi. Tamil Nadu’da Hindistan’da bu konudaki en önemli eyaletlerden biri

Güç piyasası spesifik, neden? Kısa dönem marjinal maliyet ile uzun dönem marjinal maliyet arasında büyük fark var, yenilenebilirden dolayı giderek artıyor. İkinci olarak talep saatlik çok değişiyor, ve senede çok sınırlı saatlerde sıralı eğrinin en yüksek kısımları gözüküyor.

Çin’de ABD LNGsine ilgi neden artıyor: Çin’deki doğalgaz fiyatlaması, hava kirliliği, ekonomik büyüme. Sibirya’dan Rus gazının gelişi (2018Ç4) ile,Çin’de şeyl gaza bakmak gerek.Çin’de LNG 2017’de 30 mton/yıl’dan 2027’de 62 mton/yıla çıkar. Ama ABD, Avustralya, Katar, Mozambikle rekabet etmek zorunda kalabilir.

Grafik

“The New Oil Order”, Goldman Sachs – Jeffrey Currie

Petrolde bu noktalar alım seviyesi görülebilir. ABD şeyl üretiminde bir duraklama sinyali var. Fakat birşeyi unutmamak gerek, üretimlerini hedgelediler, yani mevcut üretimdekiler fiyat oynamalarında üretimi düşürmeyebilir. Energy web foundation kuruldu, kayıtzinciri teknolojileri için. Hindistan kömür şirketi, metal – mineral madenciliğe yönelsem modunda. Yapay zekadaki kaynak kullanımı yüksek, elektrik talebi. Küresel doğalgaz “dengeleme noktası”, çok anlamlı değil şimdilik. Danimarka “tech diplomasi” başlattı. Zimbabwe borçları ödeyerek bir süre daha karanlıkta kalmayacak. 300 MW güneş santrali akıllı eviricilerle tüm şebeke desteklerini verebilir. Türkiye’de büyük yapıların aydınlatması 1933’te başlamış olabilir. Grafiklerde 2017-2025 petrol yeni projeler marjinal fiyatlar, dünyanın en büyük dağıtım şirketleri (batılı sanırım), küresel LNG fiyat gelişimi

Haberler

10 büyük enerji şirketi Energy Web Foundation(EWF) kurdu. Kayıtzinciri teknoloji kullanımını yaygınlaştırmak. “Enerji sektöründe 300 haberleşme protokolü var. EWF’nin amacı bunları açık kaynak hale getirmek. Çekirdek teknolojiyi belirleyip, geliştirmek.”. DEK’te workshop yapmış.

Çin’de petrol, bakır ve demir cevheri ithalatı Mayıs’ta artmış. Petrol 8.78 mv/g ile ikinci en yüksek seviyede.

Moğolistan Shivee projesi, Tokyo’nun Ginza bölgesine (2700km) kömürden elektrik iletmeyi planlıyor. 5280 MW, devlet yatırımcısı Erdenes Mongol tarafından destekleniyor. Çin Super gridleri destekliyor.

Statoil’in enerji görünümü yayınlandı. 3 senaryo var reform, renewal, rivalry. Kömürle gaza birlikte bakmaları ilginç (s23). 2030’da bile elektrikli arabalara düşük pay vermişler. Hidrojen ve 3D printing kısımları var. 3D printing’de “hava kargosunun %41’i, okyanus taşımacılığının da %37si tehdit altında”

Rüzgar türbin standartları IEC tarafından belirleniyor. Açık deniz türbinler için kasırgar rüzgarlarına ilişkin bir belirli öneri kılavuzu yok. Katergori 5, 90 m/s, kanatları parçalar, yaşam süresini azaltır.

Nijerya Senato Başkanı Dr Abubakar Bukola, Nijeryanın nasıl enerji güvenliği sağlayacağını Konrad Adenaur Stiftung iklim ve enerji programı çerçevesinde Lagos’ta anlattı: Mevcut gelir[petrol] yönetimini reform, gelir üreten sektörleri iyileştirme, yeşil kalkınma ile ekonomik çeşitlilik

Coal India, Vizyon 2030 belgesinde, Hindistan hükümetinin kömürden uzaklaşması sonucu, metal ve mineral madencilik işine girmeyi planlıyor.

Küresel doğalgaz “Dengeleme noktası” için potansiyel var diyor, ama argüman çok sağlam değil.

OPEC değil, ABD enerji şirketleri de zorlanıyor. Russell 2000 enerji endeksi sene başından beri %23 düştü. S&P enerji endeksi %12.9. Bristow grup, (enerji çalışanlarını petrol kulelerine helikopterle götüren bir şirket) %4.5 değer kaybetmiş. Bu petrol düşüşü ABD’de ekonomiyi yavaşlatır mı?

Google yapay zekada işleri otomatikleştiren bir yazılımda 800 grafik işlemciyi 2 hafta tam çalıştırmış. Amazondan kirası 120,000 $. Bitcoin madencileri de düşünürsek, yapay zeka vs elektrik tüketimi artar.

Danimarka Silikon vadisine teknik elçi (tech ambassador) atadı. “Tech diplomacy” başlıyor.

Zimbabwe’nin 1400 MW elektriğe ihtiyacı var, sadece 1000 MW kapasite var, 300 MW’ı Zimbabwe elektrik şirketi ZESA, Güney Afrika Eskom’dan alıyor. 43 milyon $ sebebi ile Eskom ihracatı kesmekle tehdit etti. Zimbabwe şimdilik 10 milyon $ ödeyerek kesintileri engelledi.

“Önce Hindistan” politikası ile Hindistan devlet şirketi Gail India’nın yaptığı boru hattında Çinli şirketleri ihaleye almadı. Hindistan devleti, Çinde Hindistan şirketlerinin yasaklandığı sektörlerde Çinlileri yasaklama taraftarı

ABD 2017 ilk çeyrekte 2044 MW güneş kapasitesi ekledi. 6 çeyrek arka arkaya 2000 MW üstü kapasite ekleniyor. ABD’de 4. Çeyrek büyümeleri genelde en yüksek dönemler oluyor. 2017’de toplam 12.6 GW güneş kapasitesi bekleniyor. 2016’nın %10 altında. 2022’de 18 GW.

300 MW güneş santrali ile sistem bazındaki tüm gerekli hizmetlerin sağlanmasının raporu, videosu. Santral AGC (otomatik üretim kontrolü), primer frekans kontrolü, aktive güç artış/azalış kontrolü ile voltaj regülasyonu ve reaktif güç kontrolü. CAISO ve First Solar yapmış. (slayt 20). Akıllı eviriciler

Grafik

ABD petrol üretimi, stoklar(Spencer Welch)

Küresel LNG fiyatları (CSV olarak da indirilebilir), Blue Gold Research

2017-2025 arası yeni gelecek petrol arzının marjinal maliyeti, UBS

Dünyanın en büyük elektrik dağıtım şirketleri ve dağıtık yenilenebilir sektörü (PowerForAll)

Tarih

Türkiye’de abidelerin aydınlatılması 1933’te mi başladı (Ameli Elektrik, 1934, Ekim)

Serkan Şahin’in yorumu stoklar ve Katar. Bugün petrol düşüşü inanılmaz oldu, sektör stoklarda (ham petrol+ürün) 2008’den beri en büyük artışı gördü. Çin deniz salatalıklarını korumak için balıkçılığı yasaklayınca, dizel talep tahmin ve fiyatlamaları şaştı. Alman Anayasa mahkemesi nükleer santrallerden 2010’dan beri alınan verginin anayasal olmadığını söyledi, bana mahsuplaşma gibi geldi. Henry hubda fiyatlar da Avrupa hublarına göre fiyatlarından etkileniyor olabilir. Güneş+depolama 4.5 cent/kWh ABD fiyatı, 20 yıl. İyilik için Yapay Zeka, Birleşmiş Milletlerin öncülüğünde konferans, videolar nette. Accenture raporuna göre dağıtık üretim anket sonuçları.

Yorum – Serkan Şahin

Serkan Şahin’in hafta ortası yorumu ektedir:

“ABD stoklarinda ciddi bir artis var. Cushing’deki ham petrol stoklarindaki dusus bence onemli ama genel tablo bambaska bir sey anlatiyor. Ham petrol ihracatinda da bir artis var. Propane/propylene stogundaki artis beni yine artisin cogunun kondensattan geldigini dusunmeye itiyor. PADD 1 icin 1.1 milyon varil/gunluk ihracat ile toplamda 4 milyon varillik ham petrol ve urun artisi ilginc. Acaba tahminlerden daha cok Bakken petrolu PADD1’e akiyor diye dusundum kendimce.

Katar olayina dair de birsey soyleyelim. Son podcastta ‘OPEC kendi ayagina sikmazsa’ demistim ama sanirim tahmin ettigim oldu. Isin politik yani bir tarafa ben petrolu ilgilendiren kismina bakiyorum. Katar’in petrolunun cogu hafif petrol. Orta Dogu icin nadir olay. OPEC’in stratejisinden anladigim Asya’ya daha cok medium petrol yonlendirip, hafif petrolu ABD ve Kuzey Bati Avrupa petrolune rakip tutmak istiyor. Nijerya ve Libya’nin muaf tutulmasi ve Ekvatoral Gine’nin yeni uye alinmasini ben boyle okuyorum. Katar’in Asya hafif petrol pazarindan cikmasi Nijerya ve Angola icin bulunmaz nimet olur. Forcados’taki force majeur de kalktigina gore durum izlemeye deger. Bence ilginc bir not.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson  Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Haberler

Bugün petrol EIA raporu ile çakıldı, %5 değer kaybı. 2008’den beri ham+üründe 15.5 milyon varil ile en büyük stok artışı oldu. Petromatrix : “tüm stok artışlarının anası” demiş.

Obama yönetimi de emisyon azaltımında(doğalgaza rağmen) hedefi tutturacak yolda değilmiş. “We are Still In” koalisyonu yaparız diyor.

Çin kredi miktarın arttırınca fazla kapasite- büyüme, hammadde fiyatlarını arttırıyor. Son dönemde de kredi musluklarını kesti. Bu da Çin ekonomisini etkilese de Başkan Xi güçlü, petrol 35$/v’e düşebilir.

Alman Anayasa Mahkemesi, Alman hükümetinin RWE, EOn, EnBW gibi nükleer santral işletmecilerinden 2010’dan beri gram nükleer yakıt başına aldığı 163$’lık vergiyi anayasal bulmadı. 6.3 milyar € devlet geri ödeyecek. Bu da 2016’da devletin nükleer yakıt saklama bedelinden düşer gibi

Deniz salatalıkları traderların yeni derdi. Çin’de Mayıs’tan itibaren balıkçılık yasağı dizel talebine sekte vuracak. Yasağın sebebi deniz salatalığı ve diğer iki deniz canlısı. 200,000 balıkçı teknesini etkiler.

Dün akşam API raporuna göre, ham petrol stokları 4.62 mv düştü(Beklenti 3.5 mv), ama benzin stoğu 4.1 mv arttı. (Beklenti 667,000 v). Yani rafineriler hep stoğa hep stoğa.

Shell, 472 gün sonra Nijerya Forcados tipi petrol yüklemesi mücbir sebebini bitirdi ve yüklemeye başladı. Ortalama 250,000 v/g Nijerya üretim artışı demek. Nijer Delta İntikamcı saldırılarından kapanmıştı.

Güneş ışığından yapay fotosentez, verimlilik %13.4. CO2’yi CO ve O2’ye çeviriyor. Yöntemi basit ve ucuz katalizörle (bakır ve kalay). Sonucunda fosil yakıtlara eşdeğer yanıcı yakıtlar…

Dünyadaki yoksulukla mücadele(İyilik için) Yapay Zeka konferansı Birleşmiş Milletler önderliğinde başladı. Afrika’da uydu verileri ile gelişmişlik düzeyi, açlık/yoksulluk durumu örnekleri var. Videolar

ABD’de 4.5 cent/kWh’a güneş+ depolama, 20 yıllık sözleşme imzalandı. Tucson Power sözleşmesinde 100 MW güneşe, 30MW’a 120 MWh depolama var. 3cent güneş, 1.5 cent depolama tabii sübvansiyonlar ile. Sübvansiyonsuz 9 cent. Daha önce 11cent’e 28 MW güneş 20/100 depolama var.

“ABDden gönderilen fiziksel [LNG] kargoları illa da Avrupa’ya gitmese de, fiyatlama sinyalleri Avrupa hub sinyallerinden geliyor”, “Uzun dönemde Henry Hub küresel fiyatlamadaki itici güç olacak”. CME Geçen ay Nymex-TTF ve NYMEX-NBP kontratları başlattı.

Hollandalı Trafigura’ya göre, Asya ve artan satışlara rağmen piyasada hala arz fazlası var. Ama Asya talebi de eski Asya talebi değil. Rapor.

Google Street View arabalarına emisyon ölçüm cihazı ile cadde bazında hava kalitesi ölçümleri yapılmış. Makalede hava kirliliğinin mekânsal çözünülürlüğünü arttırıcı yöntem veri seti ile var.

Accenture raporuna göre, tüketicilerin %45’i çatı güneş sistemlerini 5 yıl içinde kullanmak istiyor. Şirketlerin %59’u bu dağıtık sistemlerin kendi dağıtım sistemlerine stres getireceğini, %66sı şirketlerin görevinin daha fazla dağıtık sistem bağlayıcısı ve piyasa kolaylaştırıcısına döneceğini düşünüyor. Özeti

Grafik

Katar’ın hidrokarbon gelirleri (MEES)

İstihdam ve piyasa değeri (Axios)

ABD LNG ihracat noktaları ve TTF de ilk çeyrek eğrisi (ICIS – CME)

Bugün Katar konusu her yönden işlenmiş. Petrol fiyatları gün sonu hızlı yükseliş gördü. Akşam ki API raporu Türkiye saati 23:30. Şeyl 2.0 vs OPEC 2.0 başlığı iyi. Çin elektrikli arabalarda da firmaları kendi belirleyecek. Değerli metallerde “spoofing” ve chat kayıtları. Çin iklimde nasıl liderlik edecek, soru bu. Offshore petrol arama maliyetleri hızla düştü. Otonom sürüşte Audi şerit değiştiren aracı 5 seneye ticari olarak sunacak. IEA raporu bence gene çok muhafazakar, yenilenebilir hedefleri ile ilgili. McKinsey pil depolama raporundaki şebekeden ayrılma grafikleri. Her robot 3-5 insan istihdamını engeller. İlk elektrik aydınlatma Edison değil ark lambalarınındı.

Haberler

Polonya, Qatargas(Katar)’dan LNG akışında bir sorun görmemiş. Polonya’nın Katarla uzun dönemli anlaşması var.

Çin, elektrikli araba üretim izinlerini askıya alacak. Amaç her başvuran yerine elle seçip, büyük ölçek

Katar’ın LNG gemilerinden 6sı, BAE’de Fujairah’da demirli ve oradan ayrılmaları gerekebilir. Mısır gazı Katardan değil İsviçreli ticaret şirketleri üzerinden alıyor.

Katar krizinin arkasındaki sebep doğalgaz diyenler için: Katar’ın boru hattı projeleri, bölgeye ucuz gaz vermemesi, gaz parası ile kendisine özel bir ayrı politika geliştirmesi….

Şeyl 2.0 OPEC 2.0’a karşı kavram olarak ilginç yazı olarak boş. Şeyl 2.0 Daniel Yergin’in kavramı, OPEC 2.0 ise Rusyayla ortaklık, bu üst düzey kurumsallaşma…

ABD’de 2006’da 30,000 ev güneş kullanırken şimdi bu rakam 1 milyonun üzerinde. Tesla güneş kiremitleri de 2018’e kadar yok satıyor.

Offshore petrol maliyetleri Wood MacKenzie’e göre 2014’teki 75$/v’den 50$/v’e düştü. Sadece verimlilik değil, servis şirketlerinin maliyet kısıntıları da var. Üretim kule maliyetleri de yarıya düştü.

McKinsey pil depolama raporuna göre şebekeden tam kopuş ancak uzun vadede ekonomik olarak mantıklı, ama kısmı kopuş 2022 öncesinde. Bu çalışma ABD mesken fiyatlarıyla.

Değerli metal piyasasındaki manipülasyonun detayları. “Spoofing”, alçakmış gibi yapıp teklif verip almamak. DB traderi David Liew…Chat metinleri var. Gümüşte “tamamen algoritmik oyun”. Yüksek hızlı ticarette “Onları spamlıyorum, sonra lot’u iptal ediyorum, tamamen aptalca… işi bitiriyor”

Mart 2017’de ABD ham petrolünün yarısı Kanada ve Çin’e, kalan çeyrekte Hollanda, İngiltere, İtalya

Çin’in iklim değişikliği liderliği bir “nasıl” sorunu. 2011’de hava kirliliğinden uçaklar kalkamamış.

Dün öğlen Delhi’de 15:06’da 6361 MW ile elektrik talebinde rekor kırıldı. Önceki rekor geçen sene 1 Temmuzda 6261 MWdı. Maksimum sıcaklık normalin 4 derece üstünde 44.6 Cymiş.

Çin’de Çaydanlık birlikteliği; liderliğini Sangdong Dongming Petchem grubun yaptığı 20den fazla çaydanlık rafineri, 1.9 mv/g petrol ithalatı ile Çin’in 1.çeyrek ithalatının %18ini yapıyor.

Platts, Katarın orta ekşi petrolü Al Shaheen’i, otomatik hesaplamalardan çıkardı. Normalde, Körfezde bir VLCC’ye Kuveyt, Suudi, Katar, BAE, Umman petrolleri birlikte yükleniyordu. Katar ayrı fiyatlanacak

Otonom sürüş Audi A8, 4-5 yıl sonra satışa çıkacak, sistemin adı “Traffic Jam Pilot” şehirde “Urban Pilot”. Kendi başına şerit değiştirecek. Otonom sürüş 7 trilyon $ bir ekonomi fakat 7 milyon Amerikan istihdama mal olacak. Acemoğlu’na göre her robot 3-5 insan istihdamına mal oluyor.

Bugün API petrol stok raporu 23:30 Türkiye saati ile…

Hindistanlı milyarder Adani’nin kendi adındaki grubu, 16.5 milyar $’lık Galilee Basenindeki Carmichael kömür projesinde Temmuz gibi maden ve demir yolu çalışmalarına başlayabilir.

Katar krizi sonrası Dolpin gaz boru hattı çalışmaya devam ediyor. BAE’ye 30 milyon m3/gün gaz gönderiyor. Dolphin, Körfez Arap bölgesinde sınır aşan ilk boruhattı.

IEA raporundan: dünyadaki yenilenebilir elektrik üretimi 5000+ TWh’ten(2014) 2021’de 7500 TWh’e çıkıyor. OECD Avrupa 1100’den 1500 TWh’a çıkıyor. Küresel elektrikli araba stoğu da 2 milyon’u aştı. 2015’te 1 milyondu. Çok muhafazakar geldi tahminleri.

“Freedom of Transit and Access to Gas Pipeline Networks under WTO Law” kitap çıkınca, bulan maillerse sevinirim.

Grafik

Şebekeden ayrılma bazı durumlarda mantıklı (McKinsey)

Katar Petrolü nereye gidiyor (Clipperdata)

Katar LNGsi ticareti(Zerohedge – Reuters)

Tarih

Elektrikli aydınlatmanın evrimi – Edisondan önce de elektrikli aydınlatma vardı. (Edison Tech Center) , Elektrik ark lambaları