20 Ocak 2017 – Serkan Şahin ve Sohbet Karbuz’un yorumları

Sohbet Karbuz‘un yorumu :
LNG nin gemi yakiti olarak kullaniminin yayginlastirilmasi konusu gittikce onem kazaniyor. Dolayisiyla bunkering olarak adlandirilan yakıt ikmali konusunda da yogun bir aktivite gozleniyor. Istanbul kadar nufusa sahip olmayan ama toplam gemi kapasitesi açısından dünya klansmaninda bir numara olan Yunanli armatorler dunya gemicilik pazarinda %18 sahip. Dolayisiyla Yunanistan bunkering konusunda yogunlasmaya basladi. Yunanistan-Kibris ve Italya’da 6 limanda gemilere LNG saglanmasi konusunda Depa’nin koordinatorlugunde 26 ortakla gelistirilen ve AB tarafindan da desteklenen  Poseidon Med II Bunkering projesini takip etmek gerekiyor. Mayis 2017’de Istanbul’da yapilacak 8. Uluslararasi bunker konferansinda LNG basligi bulunmamasi bu yuzden dikkatimi cekti. Uc tarafi denizlerle cevrili ulkemiz bu konuda ne yapiyor bilmiyorum ama arastiracagim.

Gaz uretim merkezini Yamal bolgesine kaydiran Gazprom, Sali gunu 1260 km uzunlugunda olan ve yillik tasima kapasitesi 57.5bcm olan Bovanenkovo–Ukhta 2 boru hattinin acilisiyla aslinda Kuzey gaz iletim koridorunu hayata gecirmis oldu. 4.9 trilyon m3 gaz iceren ve Yamal bolgesindeki en buyuk dogal gaz sahasi olan Bovanenkovskoye sahasinda 391 kuyudan gunluk gaz uretimi de bu koridorla 264 milyon metrekupe cikti. Bu hattin uzantisinin Nord Stream-2 projesini beslemesi tasarlaniyor. Yani Rusya yillardir planladiklarini uygulamaya devam ediyor.

Bunda da cok hakli cunku Avrupa gaz ithalatinda ikinci sirayi tutan Norvec te gaz uretimi ve dolayisiyla ihracati azalacak. Her ne kadar Norwegian Petroleum Directorate (NPD) Norveç’in 2017’de gaz üretiminin geçen sene tahmin edilen 107.9 bcm in üstünde gerçekleşeceğini söylediysede. 2016 yılında 116,8 bcm olan Norveç’in gaz üretimi yeni tahmine göre 2017 yılında 114,5 bcm olacak. 2009 yilindaki Offshore Mediterranean Conference’ta keynote speaker olarak yaptigim konusmamda Norvec’in bugunku durumunu dile getirdigimde Norvec’li bakan bana cok sinirlenmisti. Bugun belki kulagimi cinlatiyordur.

Serkan Şahin‘in yorumu:
“Gecen haftanin EIA stok verilerine gore toplam ham petrol stoklari 2.35 milyon varil artmis. Ben yine her zamanki gibi bu veriyi PADD 2 ve PADD 3 inceleyerek degerlendiriyorum. PADD 2’de 1.27 milyon varillik dusus var. Bu da dusen uretim ve ithalat verileri ile paralel. PADD 3 stoklari 775,000 varil artmis. Bu da dusen ihracata ragmen dusen rafineri kullanim oranlarinin bir sonucu gibi. PADD 3 rafineri kullanim orani %4.40 dusmus ki bence cok onemli. Gecen haftaki kargolarin cogu bir talep beklentisi ile ulkeye gelmis ancak re-export olarak cikmis olabilir. Ulke genelinde Propane stokarinda ciddi bir dusus var, mevsimsel talep bunun nedeni gibi. Su an Asya petrokimya sektoru mevsimsel talepten dolayi naftaya donmus durumda, bunu petrokimya talebi aciklamaz. Motor gasoline karistirma bilesenleri (blending components) stoklarinda ciddi bir artis var. Bu muhtemelen talep artmadan once stok yapma cabasi gibi. Konvansiyonal motor gasoline stoklarindaki dusus bir sinyal olarak algilanmis olabilir.

Burada ABD’deki uretim artisinin geldigi dedikodularina da ufak bir aciklama yapayim. Bu iddialari atanlar maalesef sektoru bilmedigi halde bildigini iddia eden ve tarihi donguler ile devrimleri (cycle) karistiran kisiler. Atladiklari noktalarin en onemli ikisi maliyet enflasyonunun 2014 oncesinden daha hizli artacagi ve ekonomik uretim alanlarinin 2014 oncesi kadar bol olmadigi. Bunu anlamak isteyenler su an Permian’daki maliyetlerin seyrine ve Mountrail uretimlerine bakabilir.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

19 Ocak 2017

Bugün aklımda kalan İngiltere Kilisesi’nin şeyl aramacılığı konusundaki açıklamaları oldu. Gerçekten kilisenin konuyla ilgili açıklaması var. BNEF’in 2017 tahminleri devam ediyor. Permania, Permian basenindeki çılgınlığın ismi. Küresel yenilenebilir kapasitesi bir makaleye göre (rüzgar+güneş) 2030’da 1.8 TW’da doygunluğa erişir demişler. Aramco halka arzdan önce vergileri düşürecek, petrol fiyatları yükselmezse ilgiyle takip ederiz. Berkeley lab’ın dağıtık güneşin ABD perakende fiyatlarıne etkisi makalesi var. Venezüella’da sorun PDVSA’da çünkü iştirakli petrol üreticileri üretimlerini arttırmışlar. İstatistik kısmında FT’nin Permian haberindeki istatistikler ve grafikler var.

Bilgiler

Permian basenindeki arazi kapatma çılgınlığına bazıları Permania adını vermiş. Dallas Merkez Bankası’nın anketine “Permian işlemleri o kadar katlandı ki, bir balon veya Ponzi entrikasına benziyor”. Permian’ın en iyi yerleri dünyadaki en düşük petrol üretim maliyetine sahip. 2012’de 5000$/akre arazi bedeli ağustosta 28,000$ oldu.

BNEF 2017’de neler bekliyor? Küresel temiz enerji yatırımları 2015’i aşamayacak, 2016 seviyesinde kalır. 2017’de modül fiyatları %25 düşer. Yıl sonu modül fiyatı 32 cent/watt. Bu sene kurulu pil kapasite 700 MW’dan 1.5 GW’a çıkacak, bu sene piller %15 fiyat düşüşü görecek. Güneş kurulumları Çinde düşecek ama dünyada artacak

İngiltere Kilisesi de İngiltere’deki fracking tartışmasında topa girdi. Kilise hidrolik çatlatma ile fracking (çatlatma) arasında ayrımın yapılması gerektiğini söylemiş. Kilisenin açıklamasında fracking’den [negatif] etkilenen bireyler ve toplumların sorunlarını gördüklerini ve hissettiklerini söylüyorlar. Önlemler alınsın, insanlar dinlensin, yapılsın gibi

Irak’ın ihracatı 4mv/g sınırına yaklaştı. IEA üretimi 4.64 mv/g demiş. IEA, 2016’da dünya petrol talebinin Asya talebi ve Avrupa’daki soğuk hava ile 1.5 mv/g yükseldiğini (önceki tahmine göre +110,000v/g). 2017’de 1.3 mv/g talep artışı bekliyor. Suudiler ve BAE’nin Japonya ile güçlü bağları var ve Okinawa’da ham petrol depoluyorlar.

Berkeley Laboratuvarlarının Elektrik Piyasaları ve Politika Grubu raporunda, ABD’de dağıtık güneş projelerinin perakende fiyatları üzerinde etkisinin düşük olduğu, dağıtım şirketlerinin altyapı yatırımlarının perakende fiyatlarda daha büyük etkisi olacağı, ama penetrasyon arttıkça diğer faktörlerle aynı derece etki edebilir.

Yenilenebilir sektöründe büyümenin limitleri makalesinde, özete göre küresel yenilenebilir büyümesi logistic veya sigmoid (s-shaped) eğriyi takip ediyor. Modele göre 2030’da rüzgar+güneş kapasitesi küresel olarak 1.8 TW’de doygunluğa ulaşıyor.

Azerbaycan 2016’da 29.4 bcm gaz üretti. Gazın önemli kısmını Azeri-Chirag-Güneşli petrol üretim sahalarına geri basılıyor. 2016’da 6.75 bcm gaz ihraç etti. 2015’ten %19.9 daha az. Gelirleri de %35.5 düşerek 970 milyon $ oldu

Saudi Aramco gelirlerinden %20 devlet hakkı, kazancından da %85 vergi ödüyor. 2018’deki halka arzından öne vergi oranları düşürülecek.

Grafik

Venezuella devlet petrol şirketi PDVSA’nın üretimi düşerken, ortak girişimlerin üretimi artmaya devam etmiş (@fmonaldi)

Permian Basen’inde petrol üretimi artıyor (FT)

Permian’daki üreticilerin başabaş petrol fiyat rakamları (FT)

İstatistik

FT haberinden Permian istatistikleri: (250 akre(acre) = 1 km2)

  • 10 milyar $: Geçtiğimiz haftalardaki Permian’daki satın alma işlemlerinin değeri
  • Nisan 2015’ten beri
    • Permian’ da üretim %14 artarken
    • Bakken’de %19, Eagle Ford’da %37 düştü
  • 2012’de 21 birleşme ve satın alma vardı, 2016’da 66 oldu
  • 2012’de Concho Resources $1milyar $’a (yani akresi 5000$’a)Three Rivers’in Delaware ve Midland varlıklarını aldı
  • 2016 Ağustos’ta Concho Midland’da 40,000 akre’yi 28000$/akre’ye aldı
  • 2016’da en yüksek akre ise, QEP Resources 600 milyon $’lık alımda 58000$/akre ödedi
  • Exxonmobil, milyarder Bass ailesinden 275,000 akre’de petrol üretim için 6.6 milyar $ nakit ve stok ödedi. Akresi 24000$
  • Noble, Clayton Williams’a borç dahil 3.2 milyar $ ödedi, 35000 $/akre
  • Pioneer Natural Resources, perforasyon klusterları arasındaki boşluğu 60ft yerine 30 ft’e indirdiğini ve 15 ft ile de deneme yaptığını belirtti (aynı alandan daha fazla üretim)
  • Drillinginfo’ya göre Midland ve Delaware basenlerinde pik üretim 2016’da %35 daha fazlaydı
  • 2011’de Permian, kuyu başına 101 v/g üretim eklerken, geçen ay bu rakam 660 v/g
  • Yatay kuyu Mayıstaki 116’dan geçen hafta 221’e çıktı
  • QEP 31.5 $/v ile hala ekonomik üretim yapabilir.
  • Wood Mackenzie, Permian’da 67$/v başabaş noktası dedi