Aşağıdaki yorum Emin Danış’ın doğalgaz yorumudur:
Angola ve Avustralya’da üretimin tekrar başlamasıyla birlikte bu hafta Asya’daki spot fiyatların 2 yılın en yükseğinden gerilediğini gördük. Asya piyasalarında geçtiğimiz haftayı 9.5 $/mmbtu seviyesinden kapatan şubat teslim spot fiyatı 13 Ocak’ta haftayı 25 centlik düşüşle haftayı 9.75 $/mmbtu seviyesinden kapattı. Mart teslim spot fiyatlar ise 8.25 $/mmbtu’ya gerilerken sıcakların yükselmesi ile Endonezya, Angola ve Avustralya çıkışlı kargoların mart kontratlarının fiyatlarını baskılamaya devam edeceği değerlendiriliyor.
Güney Fransa’da İlave Kargo Talebi Devam Ediyor
Fransa’da gaz sistem operatörü GRTGas’ın bu hafta yaptığı açıklamada kış başından bu yana iletim sisteminde artarak devam darboğazın kış mevsiminin geri kalan kısmında devam etmesinin ve soğuklarla birlikte artış gösteren talebin ilave LNG kargoları ile karşılanacağı ifade edildi. Fransa’da yaşanan bu sorunun ülkenin 2 gaz bölgesi arasındaki iletim hattının kapasitesinin düşük olmasından kaynaklanıyor. GRTGas geçtiğimiz aylarda iki bölge arasındaki boru hattının iletim kapasitesini arttıracak Val de Saone projesi için Hükümetten onay almıştı. Söz konusu kapasite artışının 2019 yılında tamamlanması bekleniyor.
Güney Fransa Hub kontratı bu hafta açıklamayla birlikte Aralık 2013’ten bu yana en yüksek seviyeye çıkarken ülkenin Kuzey fiyatlarında gevşeme görüldü. Güney fiyatları 40 Euro/MWh olurken Kuzey fiyatları ise 21.35 Euro/MWh seviyesinde gerçekleşti. Güney Fransa’dan Şubat ve Mart teslim fiyatların yüksek seyretmeye devam etmesi LNG üreticileri için Güney Fransa’yı İspanya ile birlikte Avrupa’nın geri kalanına göre çok daha cazip bir pazar olarak öne çıkarıyor. Güney’deki Fos-sur-Mer LNG terminaline LNG teslimatlarının düşüş göstermesi Güney’deki ilave kargo ihtiyacını arttıran etkenlerden.
NBP’de gelecek ay vadeli kontratlar Avrupa’da etkili olan soğuklar ve Güney Fransa’dan gelen ilave talep nedeniyle artış gösterdi. Geçtiğimiz haftayı 6.18 $/mmbtu seviyesinden kapatan gelecek ay vadeli kontratlar 13 Ocak’ta haftayı 6.71 $/mmbtu’dan kapattı.
Henry Hub geriledi
Henry Hub’da geçen haftayı düşüşle 3.28 $/mmbtu seviyesinden kapatan gelecek ay vadeli kontratların 13 Ocak’ta gelecek ay vadeli kontratlar haftayı 3.42 $/mmbtu seviyesinden kapattı. Henry Hub’da geçtiğimiz haftayı 3.33 $/mmbtu’dan kapatan spot fiyatlar ise 13 Ocak’ta haftayı 3.36 $/mmbtu’dan kapattı.
Gazprom’dan Avrupa’ya 2016’da 179 Milyar Metreküp İhracat
Gazprom’un Avrupa’ya 2016’da yaptığı toplam doğalgaz ihracatı 2015’e göre 19.9 milyar metreküp artarak 179.3 milyar metreküpe çıktı. Şirketin 2016 yılında toplam doğalgaz üretimi ise yıllık üretimin hedefinin üstüne çıkarak 419,07 milyar metreküp oldu.
Gazprom’un Avrupa’ya ihracatını tahminlerin üstünde arttırmasının arkasında yatan temel etmen gaz fiyatlarındaki düşüş ve Rus boru gazının fiyat avantajı oldu. 2016 yılında düşük petrol fiyatlarının etkisiyle gerileyen doğalgaz fiyatlarının gaz santrallerinin rekabet gücünü arttırması Avrupa genelinde elektrik üretiminde gazın payının artmasını da beraberinde getirdi. Avrupa’da doğalgaz talebinin 2015 yılından sonra 2016 yılını da artışla kapatacağı tahmin ediliyor.
Energean Karish ve Tanin Sahalarının Geliştirilmesi İçin FPSO’yu Seçti
İsrail’in Doğu Akdeniz’deki Karish ve Tanin sahalarını Nobel ve Delek şirketlerinden 148 milyon dolara satın alan Yunanistan merkezli Energean şirketini söz konusu iki sahanın geliştirilmesi için çeşitli yöntemleri incelediklerini Floating Production Storage and Offloading (FPSO) seçeneğinde karar kıldığını açıkladı.
Bu sisteme biraz daha yakından bakalım FPSO nedir ve Energean daha pahalı olmasına rağmen neden bu sistemi tercih etti?
Yüzer üretim depolama ve Boşaltma (FPSO) sisteminin seçilme nedeni ise platform inşasına göre daha pahalı olmasına rağmen yüzde 20 daha fazla gaz üretme kapasitesine sahip olması. FPSO’lar ile kendisine bağlı olan kuyulardan kesintisiz olarak üretim sağlanırken aynı zamanda depolama ve boşaltma işlemleri de yapılabiliyor.
Sistemle 25 yıl boyunca 3 milyar metreküplük gaz üretilmesi ve bu gazın İsrail piyasasındaki alıcılara satılması planlanıyor. İlk gaz üretiminin 2020 yılında başlaması planlanırken toplam yatırım tutarının yaklaşık 1.3-1.5 milyar dolar olması bekleniyor.
Söz konusu 2 doğalgaz sahasının 60-80 milyar metreküplük doğalgaz rezervine sahip olduğu tahmin ediliyor.
Global Energy Research Partners Araştırma ve Strateji Direktörü Emin Emrah Danış