Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdMm5MN1g5ZHVKeUk
Emin Danış, haftalık doğalgaz yorumu ile Asya, ABD ve Türkiye’yi kısaca değerlendiriyor. Sibersigorta hacmi hızla artıyor. WSJ paralı içerikte kalır diye siber olaylar grafiği aşağıda,Centrica yıllardır iklim değişikliği inkarcılarına hem de yüksek destek oluyor. Oysa ki gazda çok güçlü. EDF, İngiltere’de Mart’tan itibaren elektriğe %8 küsur zam yapacak. Petro-Logistics haberi ilgimi çekti, tanker izleme sanatı ve bilimi. ABD’de karbonun sosyal maliyeti 36$, Trump geçiş ekibi bu belirleme komisyonundaki herkesin email ve ismini istemiş. Hindistan’ın dünya petrol talep artışı için ümit olup olmayacağı güzel grafiklerle bölüşülmüş. MIT Energy Initiative’in “Utility of the Future” yönetici özetinin Türkçe notları aşağıda… Bu gidişle gerçekten kWh tarife yanında farklılaştırılmış esnekliğe göre ürünler öneriliyor.
Yorum – Emrah Emin Danış
Global Energy Research Partners’dan Emin Danış’ın Haftalık Gaz yorumu aşağıdadır:
Asya piyasalarında Spot LNG fiyatları artmaya devam ediyor
Asya piyasalarında Eylül başından bu yana yüzde 50’ye yakın artış gösteren spot LNG fiyatları soğuklar nedeniyle artan talebin etkisiyle yüksek seyretmeye devam ederek 8.1 $/mmbtu seviyesinden işlem gördü. Gorgon LNG terminalindeki plan dışı bakım nedeniyle yaşanan kesinti fiyatlardaki yukarı yönlü hareketleri destekledi ve spot fiyatlar 2014 kışından sonra ilk kez petrole endeksli uzun vadeli kontrat fiyatlarının üstüne çıktı.
NBP’de ise soğukların tekrar etkili olmasıyla birlikte fiyatlar artışa geçerken gelecek ay vadeli LNG kontratları ise 5.59 $/mmbtu seviyesinden işlem görüyor.
Henry Hub’da fiyatlar geriledi
Henry Hub’da geçtiğimiz haftayı 3.74 $/mmbtu seviyesinden kapatan gelecek ay vadeli kontratların bu hafta gerilediği görülüyor. Cuma günü itibariyle gelecek vadeli kontratlar 3.37 $/mmbtu seviyelerinden işlem görüyor.
Türkiye ABD’den 2’nci LNG İthalatını Yaptı
26 Kasım’da ABD’nin Louisiana eyaletindeki Sabine Pass LNG terminalinden yola çıkan Methane Princess isimli tankeri 11 Aralık’ta İzmir Aliağa’daki EgeGaz terminaline geldi. Tankerden terminale 130,337m³ ‘lük kargo boşaltıldı. Hatırlanacağı üzere Türkiye ABD’den ilk LNG ithalatını geçtiğimiz eylül ayında yapmıştı. 26 Eylül’de yine Ege Gaz terminaline 138,000m³ ‘lük kargo gelmişti. Soğuklara bağlı artan tüketim ve ilave LNG ithalat kapasitesiyle birlikte bu kış döneminde Türkiye’ye ABD çıkışlı ilave LNG kargolarının gelebileceği değerlendiriliyor.
Türkiye’nin ilk FSRU’su Aliağa’ya Vardı
Önümüzdeki günlerde hizmete girmesi beklenen Türkiye’nin ilk FSRU’su GDF Suez Neptune İzmir’in Aliağa ilçesindeki Çakmaklı bölgesinde inşa edilen limana demirledi. Türkiye’nin arz güvenliği ve kış aylarında yükselen peak gaz talebinin karşılanması açısından son derece önemli bir adım olan FSRU’nun send out kapasitesi 20 milyon metreküp. Böylelikle FRSU ile birlikte Türkiye’nin günlük doğalgaz arz kapasitesi 224 milyon metreküpe yükselecek.
Bilgiler
WoodMacKenzie’nin elektrikli araba infografiği çok iyi. Elektrikli arabalarda(EA) pil fiyatlarının 200-300$/kWh’den 100$’lara düşmesi gerekiyor. 2024 öncesi lityum talebi iki katına çıkacak ve 2/3’ü EA’dan gelecek. 333 km menzilli Tesla Model S 66750€, 136 km menzilli Nissan Leaf 31000€. Avrupa’da 2020’de 66000 şarj noktasına ihtiyaç var.
İngiltere de EDF Mart’tan itibaren, hükümete rağmen fiyatları arttıracağını duyurdu. Comparethemarket.com da enerji direktörüne göre, hane halkları standart tariflerini değiştirerek 327 pound senede tasarruf edebilirler.EDF’in zammı %8.4. İngiltere de geçtiğimiz aylarda GB Energy artan maliyetlerden dolayı batmıştı.
FERC, ABD enerji regülatörü, 20 MW üstü kurulu güçlerin bağlantısı için belirlenen kuralları değiştirme ilanına çıktı. Bağlantı kurallarını daha öngörülebilir ve hızlandırılmış bir kurallar dizini öneriyor (s5)
Bugün ABD’de konut ve ticarethane pil sistemleri tüm depolama piyasasının %15’i, 2021’de ise sayacın arkasındaki depolama kapasitesinin 1GW’a, ABD enerji depolamasını yarısına ulaşması bekleniyor.
Anlaşıldığı kadarı ile Eni’nin Cezayir’den ithal ettiği gazı 1 Ekim 2016’dan başlamak üzere tamamen petrol fiyat ilişkisinden kopararak İtalyan hub fiyatına endeksledi.
Perşembe günü, Pekin hava kirliliğinde senenin ilk kırmızı alarmını ilan etti. Pekin’in 300km güneyindeki çelik sektörü yoğun bölgelerden gelen kirlilik birkaç günde Pekin’e geldi. Yüksek çelik fiyatları ile verimsiz tesislerin de devreye girmesi bunda etkili oldu.
Petrol talebinde Bollywood(Hindistan’ın Hollywood’u) film sonu gibi haberi çok çok iyi grafiklere sahip. Rosneft bile Hindistan’a gidiyor. Neden, talep tahminlerinde IEA’in geçtiğimiz yıllara göre yükselttiği ender ülkelerden biri. Ama Çin ve OECD düşüşüne bakınca çok da parlak değil. Parmak kuralı, petrol talebi seneden seneye %1 civarı artar.
İngiltere’nin en büyük gaz oyuncularından Centrica (İngiltere de fracking de de büyük oyuncu), iklim değişikliği kafiri Texas Public Policy Foundation’a son 5 yılda defalarca bağış yapmış. Bu think tank Rick Perry ile de bağlantılıymış
ABD’de karbon dioxide’in sosyal maliyeti 36$ olarak tahmin ediliyor. Bu değerleme 79 yönetmelik/düzenlemede kullanıldı, mahkemeler tarafında da kabul edildi. Bu rakam olmadan CPP dahil anlamsız oluyor. Sorunun büyüğü, Trump geçiş ekibinin “yanlışlıkla” söz konusu tespit çalışmasına katılan herkesin adını ve emailini istemesi.
1980’lerde kurulan Petro-Logistics, tankerleri izleyerek petrol verilerini üretiyor ve satıyor. İsviçre merkezli. 2008-2009’da OPEC’in %60-70 kesintiye sadık kaldığını yine aynı oranı beklediğini iddia ediyor: “tanker izleme sanatı”
Sibersigorta ABD’de en hızlı büyüyen sigorta ürünü. PwC şimdi 3 milyar $ olan kurumsal sibersigorta piyasası 2020’de 7.5 milyar$’a yükselecek. 2017’de sigorta fiyatları %5-10 artacak gibi. Eskiden riskin coğrafik sınırları vardı, ama siberrisk’in sınırları yok. Internete bağlı ev cihazları da büyük tehdir
Grafik
ABD ham petrol üretimi ve tahmin modeli ile (Deutsche Bank raporu), Georgi Kantchev
Elektrikli arabalarda (Nissan Leaf) geri ödeme süresi ve km başı CO2 emisyonları (ülkenin elektrik üretim portföyüne göre) – WoodMacKenzie
Sonra paralı giriş gerisinde kalır diye, WSJ’den siber kayıp olayları sayısı ve tipi
Rapor Değerlendirmesi
MIT’nin Utility of the Future raporunu yönetici özetinden bazı kısımlar:
Dağıtık Enerji Sistemleri (DES) ayağında çok önemli değişiklikler oluyor. Esnek talep, dağıtık üretim, enerji depolama, gelişmiş güç elektroniği ve kontrol cihazları, elektrik tüketimi ve tedariğinde yeni opsiyonlar sunuyor. Aynı zamanda bilgi ve iletişim teknolojileri, maliyetleri düşerek yaygınlaşıyor, daha esnek ve verimli elektrik tüketimi yolunu açarken şebeke görünülürlüğünü ve güç sistemlerinin gelişmiş kontrolünü arttırıyor.
MIT Energy Initiative, “Geleceğin Dağıtım Şirketi” raporu ile öncü bir düzenleme, politika ve piyasa reformu çerçevesi öneriyor.
Amaç: merkezi veya dağıtık tüm kaynakların entegrasyonuna zemin hazırlayarak, elektrik hizmetlerinin sağlanması ve diğer kamu amaçlarının verimliliğin elde edilmesi için katkıda bulunmak
Bu çerçevede, marjinal ve artan maliyetleri yansıtan, verimli bir piyasa fiyatı sistemi ve düzenlemeye tabi maliyetleri mümkün olduğunca kesin vs vs içeriyor.
Bu çalışma geleceği tahmin etmeye çalışmıyor, gereksiz bariyer ve yıkıcı teşvikleri belirlemeye ve daha verimli bir çıktı hedefliyor.
Düşük bedelli bilişim, iletişim teknolojileri ve gelişmiş ölçüm yapısı ile elektrik servisleri en sonunda “talep tarafını” harekete geçirebilecek. Bu güne kadar güç sistemleri, ender oluşan yüksek talebi karşılayacak tasarım ve mühendislik güvenlik marjinleri ile uyumlu bir mantıklar esnek olmayan elektrik tüketicilerine cevap verdi ve gerçek maliyetlere gözünü kapadı. Bu yüzden elektrik tüketim ve üretim kararlarının potansiyel faydaları önlendi. Elektriğin akıllı tüketimi ve DES milyarlarca $ tasarruf sağlayabilir ve şebeke faydasını arttırabilir
Öncü reform gerekliliği çok açık. Mevcutta, güç sistemlerinin önemli bir kısmı elektrik sistemlerinin verimli fiyatlama ve düzenleyeci bedellerden uzak. Bu sebeple bazı müşteriler, verimsiz yatırımlar yapıyor veya sisteme sağladıkları faydalarda daha fazla ödeme alıyorlar. Fakat çok faydalı hizmetlerde düşük bedelden devreye giremiyor. Mesela, hacimsel tarife ve net sayaç ölçümü çatı tipi güneş panellerini çok hızlı devreye aldı fakat tarife yapımında da bir çok söküğe sebep oldu. Bu hızlı artış, müşterilerin ekonomik sinyallere ne kadar hızlı tepki verdiklerini gösteriyor (bu sinyaller iyi veya çok kötü tasarlansa da). Bazı yerlerde önemsiz görülen konular, büyük bir soruna dönüşüyor ve karar alıcıların hızlı davranmaması da ansızın yakalanmaları ile sonuçlanıyor.
Bu çalışma elektrik hizmetlerinin, merkezi ya da dağıtık, sağlanması ve tüketiminde eşit bir oyun alanı tasarımının ikamesini öneriyor.Amaç, maliyet etkin kaynakların entegrasyonundaki verimsiz bariyerlerin kaldırılması, hastalıklı tasarıma sahip teşviklerin yeniden düşünülmesi, fiyat ve bedeller sistemi önererek verimli kararları harekete geçirmek.
Çalışmanın ana hatları
Fiyatlar ve düzenlemeye tabii bedellerin hızla iyileştirilmesi gerekir:
- Maliyeti yansıtan elektrik fiyatları ve düzenlemeye tabi bedeller, güç sistemine bağlantı noktasındaki ölçüme göre olmalıdır. Ayrıca bu bedeller simetrik olmalıdır (şebekeye verilen hizmet=şebekeden alınan hizmet gibi)
- Daha detaylı şebekenin izlenmesi şebekeye yük aktarma ve çekme konusunda verimli fiyatlama ve bedellerin belirlenmesini sağlar. Eğer bu kadar keskin tüketim ve yük verisi alınamazsa, elektrik hizmeterinin toplam değerini belirlemek imkansız olur
- Sabit hacimsel tarifeler, sistem için artık yetersiz ve verimsiz yatırım-tüketim-işletime sebep oluyor
- Eş zamanlı yüksek talep kapasite bedelleri, aslında tüketicinin şebeke yatırım ihtiyacından dolayı artan şebeke bedellerine etki ediyor. Ayrıca yokluk üretim bedellerini etkiliyor. Bu ise esnek talep ve DEK ve maliyet tasarrufları sağlayabilir
- Daha detayda-tanecikli bakış önemli. Elektrik hizmetlerinin değeri ve maliyeti değişik zaman ve lokasyonlarına göre değişmektedir. Bu hizmetler için zamansal ve mekansal çözünürlüğü arttırmak daha fazla kamu yararı getirir. Fakat bunlar maliyet ve uygulama eşitliğine karşı test edilmeli
- Piyasa bozucu etkilere dikkat etmek gerekir (verimlilik programları vs)
- Karar alıcılar, toplumsal olarak verimsiz “şebekeden firar”a dikkat etmeli. Eğer şebeke bedelleri ve politika bedelleri çok yükselirse, tüketicilerin sistemden çıkması kötü. Bu da söz konusu bedellerde üst limitler ile elektrik tarifelerinden alınan yani geniş ölçekli vergiye tercih edilen sistemler ister
Dağıtım şirketlerinin regülasyonu iyileştirilmeli:
- Kar paylaşımlı, çok yıllı gelir projeksiyonlu önüne bakan mekanizmalar önemli
- Birkaç son sistem düzenleme araçları “teşvikle uyumlu kontrat menusu”, “mühendislik tabanlı referans şebeke modeli”, ve “öngörü hatalarına karşı otomatik düzeltme faktörleri” gibi (sayfa X)
- Çıktı tabanlı performans teşvikleri şirketleri iyleştirir
- Uzun dönemli yatırım teşvikleri uygulamaları ArGe ve uygulama için önemli
Elektrik sektörünün yapısı tekrar değerlendirilerek çıkar çatışması azaltılmalı
- Şebeke sağlayacıları tüm işlemler için kritik bir noktada.
- Dağıtım, planlama ve rekabetçi piyasadaki finansal bağımsızlık önemli
- Eğer finansal bağımsızlık olmazsa, ek önlemler daha fazla izleme, bilgi değişimi ve kordinasyonunda hukuki ve fonksiyonel ayrıştırma, şeffaf mekanizmalar
- Bir veri hubı veya veri borsası 4. Kritik nokta
Toptan satış piyasa tasarımı iyileştirilmeli
- Daha fazla gerçek zamana kaymalı (esnek kaynakları ödüllendirmek için)
- Teklif formatları da talep yönetimi ve depolamayı yansıtacak şekilde iyileştirilmeli
- Rezervlerin daha verimli fiyatlandırılması, enerji ve işketme yedeği fiyat sinyallerinin iyileştirilmesi
DEK, akıllı cihazlar ve kompleks enerji piyasaları siber güvenlik ve güvenlik önem kazanır
- Daha dinamik düzenleme standartları gerekiyor sibergüvenlik ve şahsi bilgi güvenliği için
- Artan tehditlere karşı hükümetler mevcut siber güvenlik tehdit ve çözüm bilgilerini hızla bölüşmeli
Mevcut varlıkların verimli kullanılması ve akıllı tüketim, ölçek ekonomi önemli ve PV/depolama heryerde ekonomik değil
- Elektrik hizmetlerini değeri, hizmetin güç sisteminde nerede sunulduğu veya tüketildiğine göre değişir. “mekansal değer”, daha gözenekli bir fiyat ve bedel çıkarılmasının önemini gösterir. Tüm dağıtık sistemler için tek bir değer de mantıksız olur
- Dağıtık üretim değerli olduğu yerlerde kullanılmalı, sisteme değer katar
- Mevcut kaynakların daha verimli kullanımı üretim ve şebeke kapasite maliyetlerini önler
- Ölçek ekonomisi hala önemli “dağıtık fırsat maliyeti”, ölçek ekonomisinin gerisinde kalabilir. Artan maliyet ve ek mekansal değer dengeli değerlendirilmeli
- Birim maliyeti yüksek olan PV ve pil depolama bir çok noktada verimsiz olabilir. Verimli olduğu yerler sıkışık, artan talep bölgeleri, burada mekansal değer önemli
- Yeni inovasyon (üst cümlelere pansuman yapıyor), ünite ölçek ekonomisini değiştirebilir be dağıtık kaynakların arttırılmasını sağlar