Month: October 2016

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdQXdfMWVJejZmWXc

Bugün Serkan’ın notları önemli, Londradaki analistler neyi takip ediyor. Bu sayede ben de öğreniyorum. Zohr keşfinin hikayesi iyi, Oil and Money Londra konferansında da WEC’de olduğu gibi vizyonlar çarpışıyor. Bugün ki kafamda kalan kavram Demand-Turn-Up(DTU), ben isteyince daha çok tüketirsen para vereceğim. Temmuz 2016’dan JP’nin benzin tüketim raporu güzel istatistiklere sahip. Twitter’dan Oil and Money konferans özeti aşağıda. Tarih kısmında Rusya’dan doğalgaz almamızın hikayesi var.

Yorum – Serkan Şahin

Gecen hafta Matthew ve Nicole kasirgalarinin etkisi ile ithalatta ve stoklarda dusus tahminimden bahsetmistim. Bugunku EIA aciklamasi ile bu tasdik edilmis oldu. ABD ham petrol stoklarinda 5.25 milyon varillik bir dusus oldu. Ithalattaki sikintiya ragmen gasoline uretimindeki dusus ilginc. Rafinerilerin bakim doneminde olmalari bu konuda etken diye tahmin ediyorum. Gasoline stoklarindaki artis ham petrol stoklarindaki dusus nedenli fiyat artisini dizginler.

Guney Almanya ve Isvicre’deki dizel talebine ragmen, Ren Nehri’ndeki su seviyesi probleminden dolayi bargelarin tam kapasite calismadigini goruyoruz. Tasima maliyet olarak fiyatlara bir baski olusturabilir. ABD’den Avrupa’ya gelen dizel kargolarinda azalma var ve temel neden Atlantik arbitrajinin kaybolmasi. ABD’de dusen uretim ve tropikal hava olaylari kaynakli ABD ithalat dususu, bu arbitrajin su an erimesine neden oldu. Orta Dogu ve Rusya’dan gelen talep Akdeniz icin su an yeterli gorunuyor.

Musul harekati’nin Irak’in kuzeyindeki ana sahalari etkilemesini beklemiyorum. Harekat sonrasi ISID militanlari muhtemelen batiya ilerleyecek. Bu durumda risk Kerkuk-Ceyhan boru hattina yonelebilir. Olasi bir goc dalgasi da bu bolgede guvenlik sorunlari cikarabilir.

Hafta basinda Karadeniz’de yasanan asiri hava olaylari nedeniyle Novorossysk limani petrol doldurumuna kapanmisti. Thomson Reuters Eikon verilerinde Karadeniz’de ruzgar hizi 90km/saat’i gecmisti. Su an icin Novorossysk’teki yigilma sona ermis ve tanker trafigi normale donmus gozukuyor.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Bilgiler

İngiliz Merkez Bankası başkanı Mark Carney “iklim değişikliği finansal stabilite için belirleyici olduğu an zaten çok geç kalınmıştır”. Daniel Yergin –stranded assets- kullanılamayacak varlıklar sonucu karbon balonu abartılı. Şirket değerlemelerinde 10-15 sene içinde satacakları rezervler baz alınır. Yenilenebilire geçiş daha çok zaman alır. Yergin zaten mevcut durumda petrol şirketleri %40 değer kaybetti ama finansal sistemi bozmadı demiş. Carney’e sert çıkmış

Petrol aramacılığı ileri teknoloji sektörü. NYT’ye Eni nasıl Mısırdaki Zohr (öğle) keşfini bulduğunu anlatmış. Eni’ye net değeri 6.5 milyar $. Kumtaşı yerine kireç taşına bakıyorlar. Shell’in 10 kuyuda başarısız olduğu yerde 70milyon $ riske ediyorlar ve Temmuz 2015’te buluyorlar. 450 milyon $lık süper bilgisayarlarda dahil altyapı yatırımı yapmışlar.

Çatılara güneş yerine paylaşımlı güneş projeleri(“community solar”) daha hızlı büyüyebilir. Paylaşımlı güneş de birkaç enerji tüketici lokal bir güneş projesinin üretimini bir anlaşma ile paylaşıyor, enerji kooperatifinin biraz farklısı.

İngiltere de ClientEarth adlı STK’nın hükümetin kirleticilere karşı açtığı davada, dizel araçların şehir içine girişlerine en vergi koyma fikrini Hazine’nin reddettiği ve “politik olarak zor, özellikle araç sürücüleri üzerindeki etkiler sebebiyle” şeklinde sebep belirttiği ortaya çıktı. 2010dan beri İngiltere’nin bir çok yerinde AB yasal kirletici limitleri aşılıyor.

İngiliz ulusal şebeke operatörü National Grid, yük attırmak yerine büyük tüketicilere Demand-Turn-Up (Talep çağrısı) yaparak, güneşli haftasonları ve rüzgarlı akşamlarda fazla temiz enerji tüketmeleri için para ödüyor ve arttıracak. Bu sene deneme ile 300 MW ekstra kapasite kullanılır hale geldi, seneye 600MW’a çıkarma fikri var.

Shell 500 milyon $’a 16 varlığını satıyor.3 yıl içinde 30 milyar$ varlık satarak BG ile birleşme borcunu(53M$) ödeyecek

Çin’in ham petrol üretimi yıldan yıla eylül’de %9.8 düşerek, tarihteki en büyük 2.düşüşünü yaptı. Üretim 3.89 mv/g

Tazmanyayı Avustralyaya bağlayan 630 MW Basslink HVDC kablosu ve kurak sezondan dolayı, Tazmanya da ciddi bir enerji krizi yaşanmıştı. Hattın müşterisi Hydro Tasmania, Basslink’e para ödemediği için Hükümet durumu izliyor.

Avustralyalı BHP Billiton termal kömür için hem Kolombiya hem Avustralyada üretim yapıyor. Bu sene yağışlardan dolayı Avustralya üretimi düşünce Kolombiyayı arttırarak geneli dengelemiş. 2 ülkeden toplam üretim 27.3 milyon ton /yıl, Avustralya üretimi yıldan yıla 4.64’den 3.95 mil.tona düşerken, Kolombiyadan da 2.53’ten 2.93’e çıkmış.

BHP Billiton, piyasaların dengelendiğinin ilk sinyallerini görmüş.

İngiltere’de EMR(Elec Markt Reform) kapsamında kurulan Green Investment Bank’ı özelleştirmeden Avusturalyalı Macquarie alıyor. Çevrecileri kızdıran, şirketin İngiltere’de çatlatma lisansı(gaz üretim) sahibi Hutton Energy de büyük hissedar olması. Bu arada bu özelleştirme EMR başında tartışılmıştı, yani planlı denebilir.

Exxon CEO’su Guyanadaki Liza açık deniz keşfinin(2015) bugün ki fiyatlarla gerçekleşebileceğini söyledi. Aynı konferansta dün offshore için 70$’lardan söz ediliyordu. Tillerson, 15 yılda karbon emisyonları zirve yapacak dedi

Sıradan benzin mi süper benzin mi? AAA yapılan testlerde sıradan benzinle çalışan motorlarda ne güç artışı ne de ekonomi bulmuş. Buna rağmen Amerikalı sürücüler 2.1 milyar $ fazla ödüyorlarmış.

Swing-değişen üretici kime denir? Bir iki gün içinde üretimini 100bin v/g den fazla arttıran üreticiye denir, Suudi Arabistan gibi. Şeylciler ise kısa döngü “short-cycle” üreticileri. İlk karardan ilk petrole 6 ila 12 ayda şeylciler, derin denizciler 3-5 yıl. Fiyat düşüşünden sonra şeyl üretiminin düşmesi arasında 10 ay süre vardı.

ABD’de 4 şeyl bölgesi, Permian, Marcellus, Eagle Ford ve Bakken. Permian da bu sene 16 milyar $ üzerinde M&A (birleşme & devralma) gerçekleşmiş.Marcellus 4, Eagle Ford 2.

İstatistik

JP Morgan Chase Enstitüsünün Düşük benzin fiyatlarına tüketicilerin tepkisi raporu (The consumer response to a year of low gas prices)- 1 milyon kişiden kanıt güzel istatistikler barındırıyor

• Benzin fiyatları 2015’te bir yıl öncesine göre %25 daha düşüktü.
• 568 milyon benzin istasyonu işlemi incelendi
• Orta gelir düzeyinde bir hane benzine 2014’e göre 480$ daha az ödedi, bu da ortalama gelirinin %1’i, aylık mortgage ödemesinin yarısı
• Hane halkının %72si 2015’te benzine 2014’e göre daha az ödeme yaptı. Ama bölgelere göre farklılıklar var
• %16sının benzin ödemeleri 1000$’dan fazla düştü, %17sinin ise 1000$ ile 500$ arası düşüş oldu
• Fiyatlardaki %25 düşüş orta kesimde 632$ tasarruf imkanı sağladı
  • Bu tasarrufun %24’î – 155$ tekrar benzin olarak harcandı(rebound)
  • %34’ü de benzin harici mal ve hizmetler. (restoran vs)

Grafik

Hindistan ve Çin petrol talep artışının motorları

 

Konferans notları – Tweetleri

Oil and Money Londra konferansında #OM2016 hashtag’i ile çok ilginç tweetler atıldı. Aslında izleyiciler anlaşıp aynı hashtag i paylaşsa, konferanslar çok daha iyi takip edilir.

• Gelecekte rafineri zorlukları daha fazla benzin talebinden kaynaklanacak (Avrupa ve Çin Hindistan)
• Hibrit araçlar gelmeye devam edecek ama gelecek 4-5 sene market girişi yavaş olacak
• Elektrikli arabalar hala pahalı, OECD de altyapı ve tekrar satış değerlemesi daha oturmadı
• ABD’nin ihracat kabiliyeti beklenenden daha iyiydi
• Rafineri büyüklüğü kar marjını garanti etmiyor
• Rafineri daha fazla orta doğu ve uzak asyaya kayacak.
• Exxon CEO: karbon vergisi iklim amaçları için anahtar
• Exxon CEO: 3-5 yıl içinde arz sıkışıklığı zor
• Total CEOsu Exxon’a katılmıyor, Suudilerle aynı fikirde
• Al Falih (Suudi bakan): OPEC anlaşması Libya problemleri, Venezüella’nın üretim düşüşüne bağlı
• Al Falih: sağlıklı petrol fiyatları daha az volatilite
• Al Falih: OPEC dışı ülkelerin piyasa stabilitesine katkısı da OPEC üyeleri kadar kritik
• Al Falih: Suudi Arabistan’daki nükleer santrali yeri yakında belirlenecek, gaz tüketimi ikiye katlanacak, 10 GW rüzgar ve güneş planlanıyor. Gaz Saudi Aramco için petrolden daha ilginç gözüküyor
• LNG’de esneklik gerekli ama finansman için uzun dönemli kontratları gerekli. Bankalar yeni fiyatlama yapısını bulmakta zorlanıyor (finansman değerlendirmesi için)
• Gazprom: LNG’deki problem, sadece gaz + kargo bedeli (shipping), tanklarda sonsuza kadar saklayamazsın
• Gorgon, Angola ve Wheatstone projelerinin hangi hızla ilerleyeceği 2017-2018 LNG fazlasının belirler
• Petrol fiyatını sıkıştırdığın zaman jeopolitikteki her şeyi sıkıştırırsın
• Statoil CEO: 2020lerde petrol talebi zirve yapar sonra da düşüş göreceğiz
• Standard Chartered: 2016 Q3’de petrol piyasası dengelendi, belki Q2’de oldu
• Şeyl devrimi devam ediyor ama çok kaldıraçlı şeyl şirketleri gitti.
• Kuzey Amerika’da 2015’te 44, 2016’da 58 iflas oldu. 2016’da Sandbridge (8Milyar$), Linn Energy – 6M$, Pacific Energy – 5M$
• Total CEO: Dünyanın petrole, dünyanın gaza, dünyanın yenilenebilire ihtiyacı var

 

Tarih

23 Aralık 1984, Çetin Emeç ve M. Ali Birand’ın haberi.Doğal gaz fikri Türk elçiliğindeki bir kahve sohbetinde doğdu, Milliyet , © 2009 Doğan Gazetecilik

Haberin tamamından parçalar bir araya getirildi

 

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdQ0Y0TjQ0UkJJNlk

Petrol analizini belki yarın Serkan yapar ama bir metodoloji olarak petrol fiyat tahminini ikiye ayıralım, trend ve sürpriz etkisi. Trend aslında netleşti, 50-60$. Sürpriz etkisi ise piyasanın ne kadar dengelendiğine göre değişir. Çin ekonomisi kırmızı verir 35$’lar, petrol piyasaları dengelenmiştir veya jeopolitik etkiler 55-65$. Ama bu trendin belirleyicisi ise petrol talebinin senelik 1mv/g artıp artmayacağı. Fiyatların yukarı yönlü belirme riski ise, OPEC toplantısı öncesi şişirilen üretim rakamlarının sürdürülebilir olamayacağının görülmesi ile olur. Bu sebeple Oxford Energy’nin Irak raporunun özeti aşağıda. En iyi ihtimalle üretimi sabit tutarlar gibi bir mesaj var. 1977 yılı İstanbulda Enerji kongresi tarihte, elektrikli araç satışları da rekora devam ediyor. Günün sözü Arktik’te petrol lisansı veren Norveç’e söylenmiş : “Norveç bile bu zenginlikle petrole ağırlık veriyorsa, diğerleri ne yapsın”.

Bilgiler

Çok net analiz – WSJ’den Sarah Kent’in tweeti : “Eğer petrol talebi 1milyon v/g’den daha az artmaya başlarsa, o zaman herkesi kendi canı için savaşırken görürsünüz”

Hindistanda Ashok Leyland, 35 oturaklı, 65 kapasiteli, tek şarj ile 120 km giden “Circuit” isimli elektrikli otobüs üretti. İlk yatırım 22 crore (crore 10 milyon’a eşit) yani 220 milyon rupi=3.3 milyon $, toplam yatırım 500 crore olacak. Otobüsün tanesi 1.5-3.5 crore (225bin $ – 525bin $)

Eski Suudi Enerji bakanı Al-Naimi anılarını yazmış, petrol fiyatlarının 100$ olmasını desteklemeyi hata olarak görüyor. Çünkü yeni yatırımlar çekti. Mevcut durumu 1980’lerin başında Suudilerin piyasayı dengelemeyi kabul etmesine benzetiyor. Mayıs 1983’teki OPEC toplantısında “değişen(swing) üretici” olmasını büyük ama hatalı bulmuş.

Kömür üretiminin her aşamasında, nadir toprak (REE) elementleri ne sahip materyaller çıkıyor. REE üretimi için kömür atıkları kullanımı ABD enerji bakanlığının radarında. REE’de Çin’e bağımlılık yeni araştırmalara yol açıyor

Hindistan lideri Modi’nin Prayas insiyatifleri ile, Almanya benzeri “Make in India” kampanyasında PV üretim kapasitesini 2019’da 5 GW’a çıkarmak için 3.1 milyar $ devlet yardımı planlanıyor. Modi yenilenebilir kapasitesini bugün ki 45 GW’dan 2020’deki 175 GW’a çıkarmayı planlıyor.

Duke enerji’nin Fırtına müdürü (storm director), Matthew kasırgası Güney Carolina’da 115 Duke’e ait trafo ve 284 mil güç kablosu ve 1900 tahta direği yere indirmiş. Fırtınalara karşı dayınıklılık için EEI’ye göre özel yatırımcılar(dağıtım şirketi ++), yatırımlarını 2005’ten beri iki misline çıkararak 52.8 milyar $’a çıkarmışlar.

Norveç, Paris Anlaşmasını ilk onaylayanlardan, anlaşma metnindeki “ambitious effort” Norveçin önerisi. Yazıda ilginç bir soru sorulmuş: “Norveç bile bu zenginlikle gelecekteki petrolü yer altında bırakmayacaksa,kim bırakacak?”. Nature and Youth ve Greenpeace Norveç’e dava açmış, sebep Artikte petrol aranmasına izin vermesi.

İngiliz sayıştayı verilen yenilenebilir garantilerinin 2020’de hane tüketicilere 17 pound daha pahalı elektrik olarak geri döneceğini raporladı. “Levy control framework” ile her sene yenilenebilire ödenecek rakam limitleniyor. Daha önce 7.1 milyar pound olarak öngörülen 2020/2021 limiti artan yenilenebilir üretimi sebebi ile 9.1 milyar pound olabilir.

Gunvor, 2.5 milyon v petrol ve ürünleri ticareti ile Glencore, Trafigura ve Vitol’un arkasından geliyor. FT, Gunvor’un Rus ortağı Timchenko’nun ABD tarafından ambargo uygulanacak kişiler listesine alınması ile hisseleri 1milyar $’a İsveçli ortak Tornqvist’e devretti, sonra Gunvor Tornqvist’e 1 milyar dolar temettü verdi. Gunvor, Rusyadan çıkıp ABD ve batıda aktiviteyi arttırıyor. Houston’da ofis açıp, 500 milyon $’da kredi bulmuş ABD operasyonları için

Fransa 32 yıl içindeki en yüksek fosil yakıtlardan elektrik üretimini yaptı. EdF’in nükleer reaktörlerini inceleme için kapatması ile kömür ve gaz fiyatları 2ye katlandı. 2009’dan beri en yüksek fiyatlar. Kıta fiyatlarını da etkileyecek.

BM’nin FAO örgütü iklim değişikliğinde en kötü senaryoda 2030 yılında 122 milyon insanı aşırı yoksulluğa itebilir.

ABD’de kömür talebi artınca dizel talebi de artıyor, demiryolu ile taşınan en önemli emtia kömür. Başkanlık seçimlerinde neden enerji öncelikli değil gibi? Düşük enerji fiyatlarından

5-9 Ağustos’da 200 Çin balıkçı takası Senkaku(JP)/Diayu(CN) sularına Çin Sahil koruma gemileri ile girdi. Aynı haftasonu Japonya Çin’in bölhedeki petrol platformlarından birine radar koymasını protesto etti. Çinliler şimdi yakın bölgedeki 2 platformda gaz yakmışlar-petrol arama aktivitesi göstergesi. 12 çalışır kuyu var. Japonya protesto etti

İstatistik

Petrol ticaret şirketlerinin Ekim 2017 petrol tahminleri:

• Vitol : 54.99$
• Gunvor: 54.98 $
• Mercuria 58$

 

Grafik

ABD’de elektrikli araba satışları 3.çeyrekte de artmaya devam etti. Yıldan yıla artış %63. 3.çeyrekte 45000 satış şu ana kadar bir çeyrekte görülen en büyük satış. Tesla 2018 gibi 500,000 araç/yıl satmayı hedefliyor

 

Katar’ın Asya’ya LNG satışları düşmeye devam ediyor

Rapor Özeti

Can Iraqi oil production surprise again on the upside? Richard Mallinson , The Oxford Institute for Energy Studies

Irak petrol üretimi 0.62 mv/g artarak 2015’te 3.9 mv/g’e ulaştı. Hatta Temmuz, Ağustos 2015’te yıldan yıla artış 1 mv/g ü buldu.

Irak’ı anlamak aslında küresel petrol piyasalarının dengelenmesini anlamak için de önemli. 2015 ve 2016’da önemli büyüme göremesine rağmen 2017 de daha az pozitif bir görünüm var.Hükümetin 2020’deki 6 mvg/g hedefi gerçekleştirilmesi zor

2015 Petrol üretim artışının açıklanması

Irak’ta son 8 yılda çok yatırım yapılmasına rağmen altyapısı kötü durumda olduğundan büyüme gelmiyordu. 2015’te bir kısım altyapı sorunları çözüldü. Güney Basra terminallerine Single Point Mooring Buoys (tek nokta üzeri demirli şamandıra) 2015 artışında önemli rol oynadı. Haziran 2015’te de Basra ağır petrolün ve altyapı sorunları çözülünce diğer bir çok sahada da üretim arttı. Ayrıca KRG (Kurdistan Regional Government)’de de üretim arttı

Basra Ağır’ın Lansmanı

Basra ağırdan önce hafif petrolde Irak kalite sorunları yaşıyordu. Mişrif rezervuarından dolayı API’ler düşüyor (ağır) ve Basra hafif’e göre fiyatlar bir indirimle satılıyordu. Sonunda Bağdat kalite sebepleri ile bu sahaların üretimini sınırladı. Mesela Lukoil’in 0.4 mv/g West Qurna 2.

23.5 API’lik Basra Ağır petrolü ile artık ağır petrol üretimleri bu benchmarktan satılırken, diğerleri de Basra Light’tan 29.7 API’den devam ediyor. Bu yeni durum paket büyüklüğü (2mv) ve rafinericilerin yeni duruma adaptasyonu açısından bir sorundu, fakat beklenenden hızlı büyüme oldu

Bağdat Teknik servis kontratları kapsamındaki borçlarını bu ağır petrol ile IOC(uluslar arası petrol şirketlerine)lere ödeyince, şirketler de petrolü elden çıkarmak için düşük fiyatlara sattılar. Dolayısıyla OSP(önemli terim-Official Selling Price)’yı düşürmesi için Irak’a baskı yaptılar. Dolayısıyla ağır ürün fiyat indirimi ile Asya ve diğer piyasalardaki rafinerilerde daha kolay kabul buldu.

2015’e göre Basra ağır 0.4 mv/g artış sağladı

Kürt İhracatı Arttı

Türkiye’ye yeni boru hattı Aralık 2013’te devreye girdi ama Eylül 2014’e kadar 0.1 mv/g izin verildi(Bağdat tarafından). Nisan 2015’te 0.56 mv/g’e çıktı. 2015’te ortalama 0.49 mv/g ihracat oldu. Tak Tak ve Tawke deki sahalardaki IOC üretim artışlarından geldi bunlar. Yani aslında kuzeydeki ihracat artışı daha önceki engellemelerin azalması sonucu oldu

Yüksek üretim Finansal Sorunları gidermedi

Hem federal hem de KRG kendi finansal krizlerini yaşıyorlar. Son 18 ayda durum daha da kötüleşti.

2016 ilk yarıda, güneyden ihracat 2014’e göre %60 daha az gelir getirdi. Oysa üretim 0.9 mv/g daha yukarıda idi. Üstakış yatırımları 2014’teki 21milyar $’dan 2015’te 13-14 milyar$’a düştü.

Bunun sonucu olarak Irak yatırımları kesti ki, 2016’da kesintiler sonucu yatırım 9 milyar $’a düşecek. Mayıs’ta IMF Irak’a 5.4 milyar $ acil durum kredisi verdi, şartı ise IOC ve servis şirketlerine borcunu temizlemesiydi.

KRG’nin durumu daha da kötü. Ayda 750 milyon$ maaş faturası var,yakın zamanda bunu 500 milyon $’a kadar kestiler. Ayrıca mülteciler var.Bazı tahminlere göre borcu 25 milyar $’a ulaşmış olabilir.

Rapora böre 2016 ilk 5 ayda, KRG’den ihracat 70mv, 2.2 milyar $ gibi(Brent’e göre 8$ indirim ile). KRG 2.3 milyar $ aldı, 630 milyon $’ı isimsiz hükümetlerden borç/ön ödeme. Aslında KRG 540 milyon $ ham petrolden daha az gelir elde etti, çünkü eski borçlarına mahsup edildi.

DNO (Norveç) yatırıma devam etse de, diğer üreticiler geri duruyor.

Irak Petrol Görünümü

Tüm bunlara rağmen 2016 ilk yarıda üretim 0.59 mv/g arttı. Bunun ana sebebi güneyden üretim artışı – Basra ağırın lansmanı ile… Haziran 2016’dan itibaren [bu etki kayboldu] artıl 0.14 mv/g ‘e düştü. Üretim de Ocak 2016’da 4.35 mv/g’e ulaştıktan sonra yerinde saymaya başladı.

Sonrasında ise, KRG’deki boru hattının bombalanması, federal sahalarda 0.15mv/g üretim kapatılması, güney Irakta elektrik sorunları ile 70bin v/g üretim düşüşü ile işler karıştı.

İşleri daha da karıştıran, Irak üretiminde aylık rakamların şişirilmesi oldu ki 0.7 mv/g Kürt üretimi rakamı ekleniyor. Bu üretim verilen rakamın altında. Bu aslında OPEC görüşmeleri ile başladı. Rafineri talebinde de ciddi düşüşler var.

Güneyde Petrol üretimi

Yatırımdan dolayı üretim aynı hızla artmayabilir. IOC’lere yatırımları azaltması istendi, böylelikle yatırım için daha az para harcanarak hükümete daha çok para kalacak. Irak petrol kuyu rakamları neredeyse yarıya düştü (2014 ortasına göre). BP’nin operatör olduğu Rumaila’da düşüş oranı %17 (decline rate) ve mevcut üretim 1.35 mv/g. Sürekli kuyu açılmazsa üretim düşüşü engellenemez

Irak tarafından 2016 ortalama üretim hedefleri de 0.12 mv/g daha düşük. İzin verilen 2.48 milyar $ sadece üretimi devam ettirmek için gerekli yatırım. Rumaila’da bütçe sabitlken diğerlerinde bütçe aşağı revize edildi.

Üretim artışı olan Gazprom’un Badra alanı da var, üretim 2015’teki 30binv/g’den 64bin v/g’e çıktı. Subba’dan 20 bin v/g üretim bekleniyor. Küçük sahalardan da yıl başında EOR ile 0.11 mv/g üretim gelecek ümidi var.

2016 sonu ve 2017’de daha fazla yatırıma izin verilebilir. Fakat borçlar temizlenmeden ve kontratlar daha esnek hale getirilmeden yatırım artışı istenildiği gibi olmaz.

ISP (Integrated South Project) kapsamında, 12.5 mv/g işlenmiş su enjeksiyonu için önemli. Bu üretimi de arttıracak. 2009’da ilk fazın 5mv/g olarak 2013’te devreye girmesi bekleniyordu. Fakat proje gecikti. Exxon KRG’den lisans aldı diye projeden çıkarıldı. Irak yetkilileri de faz 1’in 2020’den önce devreye girmesini zor görüyor

Kuzey Üretimi

Kuzeyde çalışan IOC’ler daha küçükler, ve borç ödemeleri zamanında yapılmaz ise daha dayanıksızlar. Mesela Tak tak’ta Capex düşünce üretim hızla düşüyor (Genel’in yönettiği konsorsiyum). 2015’te 0.12 mv/g üretirken şirkete göre ortalama 80bin v/g, 2018’de de 50-70bin v/g’e üretim düşecek, yatırımlara bağlı olarak.

DNO’nun Tawke sahası 2015’te 0.14 mv/g dü. 2015 2.çeyrekte 0.15 mv/g’e çıktı. Nisan 2016’da 0.12’te düştü. 2016Q1’de 92bin v/g de.

Üzerine 2016Ç1’de Tak tak rezervi 356 mv’e aşağı yönlü revize edildi. Şaikan alanında Keystone rezervi ikiye katlamasına rağmen üretim hedefi 0.1mv/g’e ulaşamayarak 40binv/g’de kaldı. Taqa ise Atrush’da 2016 sonunda 30bin v/g üretim planlarken, 2017ye gecikebilir.

Bunlar ve Bağdat’ın başka alanlardan Kürt boru ağına akışları engellemesi, geçen sene ki 0.8 mv/g üretimden 0.6mv/g’ün biraz üzerine getirdi. İhracatı sağlayabilmek için iç piyasa ve rafinerilere tedariki azalttı. Federal hükümetin izin verdiği sahalarda Kürt boru ağına 0.15mv/g verebiliyor ama gerçekleşme bunun altında. Bai Hassan South ile birlikte 0.2 mv/g üretime çıkılabilir.

Ama federal alanlardan üretim kısa dönemli bir anlaşma ile oldu, uzun dönemli değil. KRG şu anda IOC’lere daha az çekici geliyor. Gerçi ödemelerini daha düzenli yapıyor. Çok borçlu olması büyük problem.

Sonuç

2016 başından beri üretim sabit. Güneydeki artan üretim kuzeydeki sorunlarla birbirini götürdü. 2017’de ise güneydeki büyük sahalarda da yapılmayan yatırımdan dolayı üretim düşüşleri olabilir. Yüksek fiyatlar Irak hükümetinin IOC’lere daha cömert yatırım bütçesi vermesini sağlar ama yeni üretim gelişi çok küçük ihtimal. Güneyse denizsuyu işleme tesisi büyük saha üretim artışları için önemli. KRGnin yıldızı da çok parlak değil. Yani gelecekte büyüme bir süre zor

 

Tarih

Dünya Enerji Konferansı, 19 Eylül 1977’de İstanbul’da yapılmıştı. 20 Eylül 1977- Milliyet sayfa1 ve 6

 

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdMVE3elZpTW5vdFU

Araba alan internetten Honest John’a baksın. Biz Avrupa bölgesinde olduğumuzdan, Avrupa da politika yapımında araba üreticilerinin ezici bir lobisi var anlaşılan. Rosneft’in Hindistan’daki rafineri alımı piyasa payı savaşında mid-downstream rekabeti. Elektrik toptan satış fiyatları dünyanın her yerinde gerçek fiyatları yansıtmıyor olabilir, üzerine alım farkı, kapasite ödemesi… İyide olması gereken fiyat ne? Murat hoca ile bir fikrimiz var. Habitat 3’ün yeni kentleşme ajandası enerji konusuna bayağı ağırlık vermiş. Rusya’nın Arktik stratejisi ile ilgili yazı çok detaylı, her türlü link mevcut. Bugün grafik ağırlıklı oldu, bence çok güzel grafikler Almanya ve İngiltere elektrik üretim kaynak sıralaması gibi. ABD enerji politikası konusunda Nature Energy makalesindeki yazarın perspektifi çok iyi,orjinali tavsiye edilir.

Bilgiler

Alınan arabanın AB’deki değil ABD’deki tüketim ve test sonuçlarına bakmak gerek, neden? AB’de araçlar hala dizel emisyon testini saptıran mekanizmalara devam ediyorlar. Fiat’ın emisyon kontrolü 22 dakika sonra kapanıyor, çünkü AB testi en fazla 20 dakika sürebilir, Vauxhall/Opel 17C altında çalışmıyor. Dizel teknolojisi düşündürücü

İngiltere’nin 2. büyük enerji tedarikçisi SSE Plc, Scotia Gas’daki %16.7sini Abu Dhabi Investment Authority’e satıyor.

ABB’nin tak çalıştr(plug&play) microgrid sistemleri ölçeklendirme açısından ideal. Benim planım UPS’den bozma mikrogrid sistemi.

Çin’in çelik üretiminin çeyreğini karşılayan Hebei bölgesinde, bölge çelik işletmelerine 1 Eylül 2017’ye kadar sülfür ve hava kirliliği limitlerin uyma zorunluluğu verildi. Geçen sene 188.2 milyon ton çelik, 82.2 milyon ton kömür üretildi. Bölge 2014-2017 arası 60 milyon ton çelik, 40 milyon ton kömür üretim kapasitesini kapatma sözü verdi.

Rusya’nın arktik stratejisi, hem askeri hem de kaynak yönetimi açısından ilginç. Bir yandan en büyük nükleer buz kırıcılar(Arktika) ile Sibirya-Norveç-Rotterdam hattını, diğer taraftan bölgenin büyük rezervlerini, diğer taraftan da askeri gelişimi sağlıyor. Arktik’te 100 yılda 4C ısınma olmuş ve Ruslar 70 MW yüzer nükleer reaktör kullanacaklar

Bu hafta merit order’in çalışmadığına dair bir yazı yayınlamıştım. FT’de yayınlanan yazıda, “toptan satış fiyatı hangi enerji türünde olursa olsun yeni bir santral yapılacak fiyatın çok altında”, çünkü kısa dönem marjinal maliyeti yansıtıyor. Yenilenebilir fiyatı düşürüyor ama ek ödeme alıyor, gaz santralleri de kapasite ödemesi alıyor.

Dünya Bankası raporuna göre dünyadaki en büyük 750 şehrin %72sinin büyümesi ulusal ekonomilerinin büyümesini aşmış. En üstteki %10 şehir %13.5 GSYİH büyümesi görmüş. Habitat III bugün başladı. Brookings’in analizi güzel

Habitat III’ün yeni kentleşme ajandasında enerji 30 yerde, su 28 yerde geçiyor. Yoksul kesimin enerji ve ulaştırma ihtiyaçlarına dikkat çekiliyor(54), “akıllı şehir yaklaşımı” (Temiz enerji-66), yerinde üretim(70), atıktan enerji üretimi(74), konut sektörü-enerji verimliliği, akıllı şebekeler(121),topluluk enerji planları

Rusya, Kuzey Akım’ı Avrupa gaz iletim ağına bağlayan, Almanyadan Çek Cumhuriyetine uzanan Opal boru hattına erişim izninin %50-55’ten daha da arttırılması için AB’nin izin vereceğinden umutlu

Hava yolu taşımacılığının karbon kirletici oranı %2 civarında, Uluslar arası sivil havacılık organizasyonu (ICAO), uluslar arası hava taşımacılığının 700 kömür santraline eşit 2.5 milyar ton karbon salınımı yaptığı, önlemlerin 2030 yılında bilet başına 5-7$’a mal olacağı iddiasında bulunuyor.

İngiltere de bölgesel ısı piyasası için 39 milyon poundluk bir proje için teklifler açıldı. Pilot proje ile 2 milyar pound yatırım hedefleniyor.

Rosneft ve Trafigura Hindistan’ın en büyük rafineri ve petrol perakende varlıklarından birine sahip Essar Oil’i satın aldı. 20 milyon ton Vadinar’daki rafineri, 2700 petrol istasyonunu da içeriyor. Böylelikle Rusya büyüme potansiyeli olan en büyük pazarda 13 milyar $’lık bir hamle yapmış oldu.

Caterpillar 2010’da ekipman sattığı pazarlar büyüyecek diye çok büyümüş,şimdi satış düşüşü gördüğü 4.yılına giriyor.

İstatistik

IMF’in Suudi Arabistan raporundan – sayfa 11 (pdf 16)

 

Grafik

Petrol talebinde zirve düşündüğümüzden yakın mı?

 

İngiltere ve Almanyada elektrik üretiminde kaynakların devreye alınış yığını

 

Petrol piyasası tüm ham metal piyasaları toplamından daha büyük

 

Makale

Political economy of Clinton’s ambitious energy program, Joseph E. Aldy (Nature Energy)
http://www.nature.com/articles/nenergy2016162

Nature Energy dergisi benim gördüğüm IAEE dergileri ile birlikte en kaliteli akademik dergilerden biri. Bu makaleyi hayatta özetlemezdim, ama yazılan konudan çok yazarın olayı ele alış biçimi çok dolu

Hillary Clinton, Obama politikasının devamını sunuyor. Aslında politikasında önerdiği temel noktalar:

• 2025’te 2005’e göre %30 daha az emisyon (Obama’nın sözü %26-28)
• Petrol tüketimini 3’te 1 azaltmak
• Obama dönemi politikalarının devamı olarak
  • İklim değişikliği
  • İran nükleer anlaşması
• 30 milyar $’lık kömür işçilerinin güneş gibi diğer sektörlere kaydırılması (eğitimle) planı
• Enerji ArGesini arttırma (Arpa-E 2009 Obama yönetimi döneminde fonlandırılmıştı)
• Clean Energy Challenge – eyaletlerin politika laboratuarlarında ölçerek en efektik politikaları öne çıkarmak
  • 10 yıl için 60 milyar $ (Obama yönetimi 2009 Recovery Act’te 90 milyar $ ayırmıştı)
• Clean Power Plan’a destek
• 2050’de sera gazı emisyonlarını 2005 yılındakinin %80 daha altına getirmek

Makalenin çarpıcı tarafı politikaların nasıl tasarlanması gerektiği konusundaki önerileri. ABD enerji politikası tarihsel olarak politik olarak fizibl artan adımlarla ilerliyor, toptan politika reformları ile değil

Aslında 1990 Clean Air Act, 1992 ve 2007 enerji kanunlarında bipartizan destek vardı. Fakat bu desteğin azalması ile bürokratik olarak yapılacaklara odaklandı. Mesela Clean Power Plan bir kanun değil EPA’nın programı

Clean Power Plan(CPP) da EPA (Environmental Protection Agency), eyaletlere özel karbon dioksit limitleri belirleyen bir düzenleyici çerçeve ve bunun uygulanmasını eyaletlere bırakan bir politika önerisi. 2030’da ABD elektrik üretim sektörünün emisyonlarını 2005’in %32 altına getirecek uygulamaları destekliyor

CPP’de şu anda alt mahkeme dinlemesi yapılacak, sonra Supreme Court(Anayasa Mahkemesine) gelecek. Geçtiğimiz dönemde Cumhuriyetçi hakimlerden biri öldüğü için gelecek yönetimin yapacağı atama önemli, o da senato gücüne bağlı. Eğer SC bir negatif karar alırsa Clinton’ın politikaları zora girer.

Politikaların genelinde daha fazla sosyal getiri sosyal maliyetten daha çok tercih ediliyor. Cumhuriyetçiler maliyet etkin piyasa tabanlı düzenlemeleri desteklerken, demokratlar giderek daha fazla piyasa tabanlı çevre politikaları konusunda hevesliler.

Eğer daha fazla düzenleme ve karbon vergisi sonucu dar gelirlilerin kullandığı enerji kaynakları (ki muhtemelen en kirlileri) ve maliyetlerinin bütçeleri nasıl etkileyeceği bir akademik tartışma konusu.

Bence makalenin çarpıcı taraflarından biri verdiği şu mesaj. Aynı anda aynı konuyu etkileyen bir çok politika yapılırsa, bu politikalardan bazıları diğerlerine göre kapsayıcı olurken, bazıları sadece maliyetleri arttırmış olur. Yani EPA’nın CPPsini uygulasan, diğer politikalara (güneş desteklerine) o kadar gerek kalmaz, ama ikisini aynı anda uygularsan güneş desteklerinin maliyeti de biner.

Ayrıca ABD, Clinton planı çerçevesinde karbon fiyatı olmadan zaten emisyonları düşüremez, ama karbon fiyatı ve diğer fiyatlar hane halklarını daha da fakirleştirebilir. Kaldı ki gaz aslında en ucuz kömür emisyonlarından gaza geçişi sağlıyor, ama gaz sektörü çok düzenlenirse maliyetler artar kömüre kayış artar. Hedefler imkansız olur.

Tarih

Türkiye’de kravatsız yaz dönemi uygulamasının atası Japonya’dır. Yaz-kış saatinden bile etkili olabilir.(Milliyet)

 

Yeni haftaya başlarken Serkan Şahin’den petrol sektörüne dair bazı hatırlamalar:

“Bu sitedeki tüm yorumlar sadece kişisel analizlerden, hiçbir kurumun görüşü değildir”

“Beklenenden yuksek cikan ABD petrol stoklari bence Matthew ve Nicole kasirgalari oncesine bir hazirligin sonucuydu. Bu hafta Matthew ve Nicole etkisi ile ABD denizasiri ihracatinda dusus gelebilir. EIA’nin lease oil verilerini toplam stok verilerinden cikarma kararindan bu yana verilerde dalgalanma var. Bu da aslinda EIA ABD uretim verileri uzerindeki kuskuyu artiriyor. Verilerin gercek uretim hareketleri ile arasindaki gecikmeden kaynakli belirsizligin boyutunu gormus oluyoruz.

OPEC verilerinde dogrudan iletisim ve ikincil kaynaklar arasindaki fark bu haftanin konusuydu. Bence gayet yersiz bir tartisma. Ikincil kaynaklar resmi verileri tasdik etmekten baska bir caba icinde degilken ve OPEC uyeleri olasi bir uretim kesme/dondurma oncesi verilerinde belirsizlik artirma cabasi icindeyken yersiz bir tartisma. Surekli soyledigim gibi Suudi Arabistan, Iran ve Irak verileri gercekte oldugundan  cok yuksek gosteriliyor. Suudi Arabistan uretimi mevsimsel talep sonrasi dususte, Iran zaten uzun zamandir yasadigi uretim artirmadaki teknik ve finansal kisirtlarini gizleyemez durumda.”

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdWC1zNFdzbFBmZVk

Bugün hafta boyunca okunmayan raporları okuma fırsatı oldu. Beyaz Saray sitesinde yayınlanan yapay zeka raporu, gelen bir diğer trendi anlamak için önemli. Oxford Energy Merkez Bankasına Suudi Arabistan stratejisi ile ilgili sunum yapmış,. Gazprom ve AB ay sonuna rekabet konusunda uzlaşırlar gibi. Petrobras’ın geleceği, latin amerika… Çinle ilgili çelişkili haberler, 2018’de ciddi sorunlar mı, düzlüğe çıktı mı… Günün haberi Rotterdam CCS hub’ı olsun. Adam Smith enstitüsü liberal bir enstitü olmasına rağmen güneşe bayağı giydirmiş. Geçtiğimiz hafta beğendiğim paralı bir makalenin özeti var “Gemiyi terket”- Küresel gemi taşımacılığının durumu. Bu 5 yıl içinde aldığımız arabalar son sahiplik ilişkimizin olduğu son dizel arabalar olabilir mi? Kaset koleksiyonlarından bulut müzik servislerine… olmaz olmaz dememek lazım. Tarih kısmında, Tarsus da ilk elektrik haberinin ABD basınındaki hali var

Bilgiler

Beyaz Sarayın yayınladığı yapay zeka raporu önemli. Sonuna kadar okudum Makinelerin önyargısı (bias) olabilir mi? Yapay zeka sistemlerinde istenmeyen sonuçlar nasıl önlenir. Yapay zekanın siber güvenliği…İlginç kavramlar

Oxford Energy’den Bassam Fattouh’un İngiliz Merkez Bankası sunumu hem detaylı hem de düşündürücü. Suudi Arabistan’ın son dönemde yaptığı hamleleri anlamlandırmaya çalışmış. Düşündürücü olan, Banka niye sunum istedi

2011 yılında başlayan anti-rekabet soruşturmasında AB ve Gazprom Ekim ayı sonu gibi anlaşmaya yakınlar. Yeni komiser Margrethe Vestager ile suçlamaları resmileştiren AB, 8 ülkede – Bulgaristan, Çek, Estonya, Macaristan, Latvia, Litvanya, Polanya ve Slovakyada – kontratlarda re-export hakkı verilmemesi ve gaz fiyatını petrole bağlamaya karşı

Economist Inteligence Unit 2018’de Çin büyümesi %4.2 ye düşer diyor. Ve bu da iyimser tahmini, Çinli liderler de bunu görüyorlar, Bir şey yaparlar. Ayrıca EIU, kredi balonları da patlar demiş. Tüm emtia sektörü yerle bir olur.

İngiltere’de güneşi ile ilgili bir rapor Adam Smith enstitüsü(ASI) ve Güneş lobi gruplarını karşı karşıya getirdi. ASI, İngilterede güneş panellerinin kapasitelerinin %9u kadar elektrik ürettiğini, kısaca İngiltere de olmaz bu iş demiş.

Çin’in üretici fiyat endeksi 0.1% arttı, 2012’den beri ilk kez fiyatlar arttı. Artmasını olumlu bulanlar olduğu gibi hükümetin yüksek kapasiteyi azalatma planı çerçevesinde kömür ve bakır fiyat artışlarını sorumlu tutanlar var.

Hindistan, İran’dan 260,000 tonluk ham petrol aldı. Mangalore rafinerisine getirilen ürün VLCC ile ilk (haberde ilkin ne olduğunu anlamadım, ambargo sonrası mı, VLCC ile mi) Indian Oil Corportation 2016-2017’de İran’dan 5 milyon ton ham petrol almayı planlıyor. Hindistan depolama tesislerini de doldurmak için petrol alıyor.

Rotterdam CCS(Carbon capture and storage) hub’ı olsun tweeti çok ilginçti. Gaz, petrol, kömür bitti CCS hub’ı olmaya sıra geldi. Port of Rotterdam yer ayırmış bile, gemiyle Kuzey denizine (sanırım Norveç’e) depolamaya

FT’nin Petrobras haberinn özü : “Petrobras’ın değil, Brezilya hükümetinin de fiyat politikaları değişmeli”. Petrobras sadece rafineri işi ile başlamış ve son 60 yıldır offshore aramalara odaklanmış. Hükümetin petrol fiyatları artarken Brezilyada fiyatları arttırmaması Petrobras’ın varlık satışına rağmen borç hanesini kabartıyor.

WEC İstanbul’da vizyonlar çarpıştı. 2060’da yeni petrol elektrik olacak, petrol şirketleri gaz-petrol şirketlerine dönüşecek, kömür den gaza geçmemiz lazım, gelecek enerji ekonomisi paylaşmakla ilgili, petrol ve gaz da yatırım ihtiyacı. Yazının tüm metrikleri hatalı….

Kaşagan 16 yıl ve 50 milyar $ sonra ilk üretimi 26,500 ton ihraç etti. 7700 ton’u CPC boru hattı ile Karadenize… Eni 1 yıl içinde 370bin v/g, Wood Mackenzie’de 2017’de 154bin v/g üretir demiş.

Bizim Merkez Bankasının küresel ekonomik krizden sorumlu tuttuğu hedge fund’larda rekor 2.9 trilyon $ varlık var.

Hollandalı elektrikli araç şarj çözümü şirketi Fastned’in 2016 3.çeyrek 2500 müşteriye 120bin Kwh elektrk satmış. 48 kWh/müşteri.

“Arabaları yollara çıktıktan, uçakları da gökyüzünde uçmaya başladıktan 10larca yıl sonra düzenlemeye başladık”. ABD Ulaştırma Bakanı Foxx bu neslin son araba sahibi ve son araba kullanan nesil olabileceğini tartışmış.

Makale Özet

Gemiyi Terk Et – Kriz ve Küresel Gemi Sektöründe konsolidasyon

Marc Levinson

1978’de ABD hava yolu endüstrisinde Allegheny, Eastern, Frontier, Ozark, Pan Am gibi bir çok havaalanı şirketi vardı, “Airline Deregulation Act” ile ABD yerel uçuşların %70’ini kontrol eden 4 büyük kaldı: American, Delta, Southwest, United

Ağustos’ta Güney Koreli Hanjin iflasın dan sonra (dünya da 7.), A.P. Moeller-Maersk’in de yeniden yapılanması aynı süreci mi işaret ediyor

1956-Malcolm McLean, yaşlanmış tanker Ideal X’i alarak 58 tekerleksiz kamyon taşır hale getirmiştir (Newark-Houston aras)

1966- Kontainer standardı Uluslar arası

2009- Küresel kriz WW2’den beri ilk defa Uluslar arası ticaretin büyümesini durdurdu

2009 – Küresel ihracat %12 düştü

Küresel kontainer gemi işletmecileri bunu geçici gördü, büyük gemi siparişleri verdi

2013’teki en büyük gemi 10,000 kamyon boyutunda kontainer taşır haldeydi. 2000’lerin başındaki en büyük gemilerin 3 katı

2010’dan bu yana ticaret sadece %3 gibi büyüdü

2015’te taşınır mallardaki ithalat ve ihracat dünya ekonomisinden daha yavaş büyüdü

2015 başından beri ortalama kargo fiyatı yarıya düştü.

2016 Ağustos’ta Şangay-Rotterdam arası kontainer 1400$. (2 yıl önce 2200 $)

Yeni 200milyon $’lık gemilerin yarısı boş olarak denizlerde yüzüyor

Hükümetler, port işletmecileri, eyaletler gemicilik şirketleri için büyük yatırımlar yaptılar, tüm dünyada portlarda atıl kapasite arttı.

Konteyner trafiği:

– Oakland’da %5

– Tokyo’da %6

– Singapur, Hamburg, Hong Kong’da %9 düştü

Dolayısıyla gemicilik şirketlerinin iki stratejisi var

1. Birleşme

– Temmuz’da Alman Hapag-Lloyd (daha önce de Şilili CSAV ile birleşmişti), Katar’ın United Arab Shipping Company’i aldı. Dünyanın 5. büyük taşıma şirketi olacak

– Haziran’da Fransız CMA CGM, Singapurlu Neptune Orient Lines’i alarak 3.sıraya yerleşti. Neptune daha önce ABD’li American President Lines’ı almıştı

– Ocak’ta Çin devletine ait iki şirket birleşti. Cosco ve China Shipping, 4. sıraya yerleşti

– Dolayısıyla en büyük 5, küresel kapasitenin %54’ünü kontrol ediyor, krizden önce %40dı

2. İş birlikleri (hava yollarında ör: star alliance gibi), dört işbirlikteliği var

– En önemlisi “2M” , Maersk ve Mediterranean Shipping Company. 21 rotadaki 185 gemiyü 2025’e kadar bölüşecekler. Güney koreli Hyundai Merchant seneye bu birlikteliğe katılmayı planlıyor

– 4 işbirliği dünya gemi taşımacılığının %90’ını kontrol ediyor

Tarih

Evening star, 8 Temmuz 1910 – Tarsus için Elektrik

Hep anlatırız Anadolu’da ilk elektrik Tarsus’a diye… doğruluğunu bilmesek de haberi aşağıda

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdeUYxdk5hTC1WQW8

Özellikle bildiğimiz ülkeler hariç uzak ve uzak asya-latin amerika-afrika haberlerine bakıyorum.Polonya’da şeyl çalışmalarının bırakılması tam bir hayal kırıklığı, oysa 4 sene önce yıldız Polonyaydı.Vattenfall’ın ICSID davası da ilginç oldu – Uluslar arası tahkim. Son gün Afrika oturumları fena değildi, çok not tutamadım, çok bölündü. Ama off-grid Afrikada büyük olay, bir üst düzey görevli hatta “şebeke gelse de off-grid kalacak[elektrik kesilirse diye]”. WTO-enerji ilişkisi evet düşünülmeli. Halokarbon işi de kötüymüş, 10000 kat daha ısı tutucu. Afrikada metrikler de farklı, trafoya 600 mden uzak ise, offgrid mantıklı diye bayağı tartışıyorlar. Ben WEC Avrupa ile 2006larda çalışmaya başladım, o zaman Türkiye’den DEK ekibi senaryo çalışmalarına katılmamı daha sonra Türkiye için yapmamızı istedi, hatta web sitemde de 2007’de ekip olarak yaptığımız enerji senaryoları var. WEC’deki sorun-nesil farkı, hard rock uyumsuz politikalar, senfoniler de iyi politikalar… Tahmin etmek çok kolay bu senaryoları tasarlayanlar kaç yaşında…

Bilgiler

Petrol istatistikleri arasındaki fark gittikçe artıyor. OPEC’in beyan ettiği ile ikincil kaynaklar arası 870Bin v/g fark var.

Ozonu delen CFC gazları yerine HFC , halocarbonlar kullanılıyordu, onların da sera gazlarından 10bin kat daha zararlı olduğu ortaya çıkmış. 1989’da CFC’yi azaltan Montreal protokolüne eklenecek şekilde Rwanda da BM görüşmeleri devam ediyor. HFC ise klima ve soğutucuda kullanılıyor. Alternatifleri çok daha pahalı, klima fiyatları artacak

Suudi Arabistan’da petrol gelirleri 5 yılda %70 düştü, harcamaları %70 kestiler, hükümet borcu 6 misline çıktı.

Çin eylülde 8.04 mv/g ham petrol ithal ederek ABD’yi geçti. ABD 7.98 mv/g’de

Polonya’da şeyl çalışmalarında kalan son iki devlet firması da (PGNiG ve PKN Orlen) çalışmayı bıraktı.

İsveç devlet şirketi Vattenfall Almanyada sahip olduğu ve devlet kararı ile kapatılan Brunsbüttel&Krümmel nükleer santrali için ICSID’De Almanya’ya 4.7 milyar € tazminat davası açtı.

Hava kirlilliği ve D vitamini eksikliği bunama sebebi olma ihtimali yüksek etkenler.

Norveçli DNO ASA, KRG’de Tawke alanında 3 yeni üretim kuyusunu tamamladı. 4. kuyuda yolda. 4 kuyu 20 milyon $’a mal oldu ve üretimi %10 arttıracak. Tawke de üretim 3.çeyrekte 109bin v/g oldu ve tamamı Türkiye’den ihraç edildi.

İstanbul’da Libya ulusal şirketi CEOsu Mustafa Sanalla, üretimin 540bin v/g’den sene sonunda 900bin v/g çıkacağını söyledi. 2011 ayaklanmasından önce 1.6 mv/g üretim vardı.

Rusya’nın Çin’e satışı Suudi Arabistan’ı yakaladı. İkisinin de payı %15’in biraz altı. 2010’da Suudilerin payı %20, Rusların payı %5 civarıydı.

Bolivya’da maden üretimi (çinko, gümüş, altın, tin, kurşun) 3.6 milyar $. Maden kooperatifi çalışanlarının protestolarında bizzat görüşmek için giden İç işleri bakan yardımcısı Rodolfo Illanes önce rehin alınıp sonra dövülerek öldürülmüştü. Sebep sendikalaşma-birleşme yasası. Koperatifler şirketler kadar devlete gelir ödemiyor, bu da sorun

Japonyada rafineri işletmecileri Idemitsu’nın Showa Shell’in hisselerini alımı durdu. İki firma da 3.6 milyar $ piyasa değerine sahip, ama Idemitsu’nun satışı daha fazla. Shell’de hala Showa daki hissesini satmak istiyormuş.

Rapor Özet

Oxford Energy Forum – LNG Markets: the great reconfiguration – Issue 106

By: OIES

son iki yazı özeti

Asian LNG pricing: evolution or revolution? Jonathan Stern

• Major piyasalarda, fiyatlar boru hattı marjinal olarak da LNG’yle ilişkiliydi

• İstisnası İspanya, LNG etkisi ve boru hattı bağlantılarının azlığı

• Asya LNG fiyatları da geleneksel JCC (Japan Crude Cocktail)

• Dünyadaki LNG kargolarının 2/3ü – 3/4’ü Asya’ya satılıyor, Japon,Kore, Tayvan piyasaları

• 2010-2016 periyodu : fiyat çöküşünü takip eden zirve

  • 2010 gibi LNG’nin 100% japon ham petrol ithalatına bağlanması mantıklı değildi

  • 2011’de iki major olay oldu: Petrol 100$ üzeri kaldı ve Fukushima nükleer kazası

  • Japonya da talep arttı, Çinde de gaz talebi iki basamaklı artmaya devam ediyordu

  • Bu hızlı ihtiyaç artışları, spot ve kısa dönem kargolara ihtiyacı arttırdı

  • JCC 100$ üstü denk fiyatlar ile kargolar Atlantikten (Avrupadan) Asyaya çekildi, Asya LNG fiyatları Avrupa ve ABD’nin çok üzerine çıktı

  • Fiyatlar 2016 mayısta 45-50$/v’e düştü. Asya LNG fiyatları da 15-18$/mmbtu’dan 5$/mmbtu’ya düştü (2016 2.çeyrek)

  • ABD ‘nin Avrupa ve Asya ile fiyat farkları 6$/mmbtu-11$’dan 2$-5$’lara geldi

  • ve meşhur “Asya premium”u ortadan kalktı – asyalı tüketicilerin ödediği yüksek bedel

• Henry Hub tabanlı fiyatlama

  • 2010-2014 Asyalı alıcılar değişik opsiyonları denediler

  • ABD LNG sektörü ile tolling ve değiştirilmiş tolling anlaşmaları imzaladılar

  • Mesela 20 yıl, HH (Henryhub)’ın 1.15 katı + sıvılaştırma(3-3.5 $/mmbtu) + taşıma

  • Bu formül HH 2-3$ ve petrol 100$ iken mantıklıydı, işler değişince; Petrol 50$, HH artınca Asyalı LNG alıcıları için fiyat seviyesinin değil fiyat oluşumunun önemi ortaya çıktı

• Asya gaz ve LNG hublarının çıkışı

  • Hub gelişimi için gerekli şeyler, tesislere 3.taraf erişimi, fiyat bulgu/oluşumu, OTC ve futures ticareti

  • Nihayetinde 1-2 yıl ileri forward fiyat eğrisi ve yeterli likiditesi olan bir veya birkaç hub oluşacak ve uzun dönemli kontratlarda fiyat referansı olarak kullanılacak

  • Kuzey Amerika ve Avrupa da en az 5-10 yıl sürdü

  • Singapur’da bir Asya hub’u var, ama fiziksel olarak küçük ve büyüme imkanı az

  • Singapur güney doğu Asya’nın sanal hub’u olabilir tabii, LNG büyümesi potansiyeli düşünülürse

  • Şangay’da şehir girişinde gazın fuel oil ve LPG’ye göre fiyatlandığı bir benchmark fiyat var

  • Şangay Petrol Borsasında LNG işlem görüyor ama küçük hacimli

  • Şangay hub’u denmesine rağmen yeterli likit derinliği yok

  • Ama Çin gaz talep artışı ile imkanlar artıyor, ve en önemlisi boru hattı ve LNG’ye 3.taraf erişimi

  • Japonya da LNG hub’ı yılardır tartışılıyor, 2017’de Japon LNG terminallerini 3. taraflara açacak, 2022’de de tedarik ve taşıma ayrışımı olacak

  • Ama spot ve kısa dönem ticareti ve ortak ticaret kuralları ve düzenlemeler ile olur

  • Mayıs 2016’daki Japon hükümetinin LNG stratejisi ciddiyeti gösterdi

  • Japonyanın değişik bölgeleri arasındaki boru hattı eksikliği gibi sebeplerle bu hub 2020 öncesi olur

• Asya LNG fiyatlaması: evrim mi devrim mi?

  • Asya da hacim arttıkça likidite, ve uzun dönemli kontratlarda değişme, kontratlarda spot endekslerin yer alması ve hub oluşumunu getirecek

  • 5-10 yıllık periyodda hibrit fiyatlama mekanizmaları – hub ve spot karışımı- , HH/NBP/TTF ve (spot- JKM, Argus, RIM, ICIS) ve geleneksel JCC fiyatları

  • Bir diğer alternatif de tüm LNG fiyatlarının ortalaması, JLC Japonya KLC kore, geçiş dönemi

  • Talebin çok artmadığı Kore ve Japonya piyasasında JCC gibi mekanizmaları kullanan geleneksel şirketler, piyasa paylarını kaybedebilirler

  • Bu da mevcut şirketlerin fiyat düşürmesi ve finansal zorluk anlamına gelir

  • Eğer kontratları müzakere edemezlerse yumuşak geçiş olmaz, kontratsal bir tren enkazı olur

Sonuç – LNG piyasaları : Büyük Rekonfigrasyon – Anne Sophie Corbeau

• LNG piyasalarına üçlü nazar değdi (triple whammy)

  • 2015-2020 arası gelen LNG arzı talepten çok daha fazla özellikle Asya talebinden

  • Asya talebi zayıf

  • Petrol ve gaz fiyatları düştü, mevcut projelerin ekonomikliğini tehdit ediyordu

• İleri baktığımızda LNG büyük bir rekonfigrasyona gidiyor

• İş modeli – sermaye yoğun altyapının uzun dönemli petrol bağlantılı esnek olmayan kontrat sistemi – değişiyor

• Eski alıcılar bu tip kontratları istemezken, yeni oyuncular da satıcıların gözünde kredibl değil

• Sektörün problemi, satıcıların rekabet ve esneklik endişeleri ile, alıcıların finansmanı güvence altına alma ve kabul edilebilir yatırım dönüşü arasında denge bulma

• 52 yıllık ömründe, LNG çok değişti. Asyada küçük bir klüp gibiyken, 2000’de 102 mtpa’ya, 2015’te 245 mtpa’ya çıktı

• Bugün 35 ülke LNG ithal ediyordu.

• Satıcılar LNG projelerinde hisse peşinde, toptancılar da LNG işine daha çok girecek

• LNG geleceği gaza bağlı, gaz ise ucuz kömür ve yenilenebilirle rekabet halinde

• Kömür ABD hariç bir çok bölgede rekabetçi

• COP21 de doğalgazın emisyon düşürücü rolünü gerektiği gibi yansıtmadı

• Talep Geleceği

  • Exxon.mobil 2040’da LNG talebinin 3 misline çıkarak 760 mtpa’ya geleceğini iddia ediyor

  • 2014’e kadar genel kabul: Asya talebi “sonsuz” du ve premium ödemeye hazırdılar

  • 2030’a 4 senaryoda 390-610 mtpa LNG talebi öngördük

  • Asya en büyük potansiyel, Latin Amerika, Orta doğu, Afrika da takip edebilir

  • Avrupa fazla LNGyi emer, küçük LNG gelişimi ise çok tıfıl. Eğer denizcilik yakıtı olarak kullanılırsa 25-50 mtpa 2030’da talep katkısı olabilir

• Beklenen arz ve yatırım belirsizliği

  • İhracat kapasitesi 2015-2020 arası %50 artarak (%50si 150 mtpa)’ya sıradışı bir şekilde gelebilir.

  • Daha önce Katar 2009-2011 arası 77 mtpa arz kapasitesi arttırmıştı

  • Bazı LNG tedarikçileri 2020 gibi kaybolabilir, bir kısmının da gazı yetmeyebilir

  • 1000 mtpa LNG projeleri duyuruldu, Avusrralya, Amerika, Doğu Afrika ve Rusya

  • Eğer maliyetler düşmezse 40-50$/varil petrolde ve 4-5$/mmbtu Asya ve Avrupa spot fiyatlarında durum zor

  • Piyasa dengelenmesi 2020-2025 gibi

  • Eğer daha hızlı dengelenirse tedarik kısa kalabilir, (4-5 yıl yatırım kararı ile ilk üretim arası)

  • İlerleyen projeler maliyet rekabetçi ve finansal/düzenlemesi stabil ülkelerde

• Fiyat/maliyet ilişkisi

  • 2020’de ABD en büyük 3. LNG ihracat kapasitesine sahip olacak

  • Tolling modeli, her zaman LNG üretilmesi anlamına gelmiyor, piyasa şartlarına bakılır

  • Asya-ABD premium fiyat farkı gitti, ABD LNG projeleri 2016 başından beri değişken giderlerle rekabet ediyor, yani sıvılaştırma bedeli batık

  • Tolling yapanların ne kadar kapasite tutacağı belirsizliği

  • Bu yüksek LNG acrupaya giderse Rusya pazar payını etkiler, Gazprom ne yapar bilinmez

  • Eğer HH 2$ üzerine çıkarsa, Rus gazı ile rekabet için ABD LNG projeleri değişken maliyetlerin altında fiyatlama yapmak zorunda kalabilir

  • Bir çok yeni LNG ithal eden ülkede fiyatlar 4$/mmbtu altı

• Fiyat mekanizmaları

  • Asyada fiyatlama mekanizması çözümlenmedi

  • Bir süre daha biraz spot biraz petrol biraz hub tarzı hibrit fiyatlamalar devam eder

  • Asya hub’u 2020lerde çıkabilir

  • Petrol bağlantılı uzun dönem kontratlar bir 10 yıl daha çoğunluk pazar olacak

  • Alıcıların mevcut kontrat modellerinde bulunmaları değişimi zorlar

• Emtialaşmaya yöneliş

  • Spot ve kısa dönem ticaret 2015’teki %28’den 2020’deki %43’e çıkacak

  • Alıcılar kontratlarını uzatmak yerine daha çok esneklik isteyecek

  • Mevcut gemi taşımacılığı, mevcut marjlar üzerindeki baskı ve kargo swap imkanları ile daha optimize olacak

  • Mevcut fiyatlarla LNG projeleri ilerleyemez

  • Spot ve kısa dönem ticaret artışı uzun dönemli kontratların bittiği anlamına gelmez

  • Fakat alıcıların daha fazla esnekliğe ihtiyacı var

  • Büyük konfigrasyon: 50 yıllık iş yönetimini değiştiiyor, LNG’nin esnek uluslararsı gaz ticaretindeki rolünü arttırarak, gaz işinin küreselleşmesinin artmasını sağlar

WEC Kongre notları – Dördüncü Gün – 14 Ekim

Sabah 1 – Afrikayı güçlendirmek

Afrika büyümesinin iyi temelleri var: genç nüfus, en hızlı şehirleşme oranı var, ve teknolojik gelişmelerle de hızlanıyor.

Kenya – Ke:

Afrika neden önemli? Çok fazla insan elektriksiz. Kenyada 18 aylık gelişmeyi anlatacağım. 2030 vizyonumuzda herkese elektriğe erişim. 23%- 2.3 milyon insanın erişimi var elektriğe, 1912-2002 sadece 2.3 milyon, 2016 ya kadar da 2.3 milyon insanı bağlı

Trafo maliyetleri önemli, ebeveyn lerim nairobi yakınında yaşıyordu, komşuları ikna ederek trafo aldılar

2014’te hükümet bu adil değil dedi. Trafo 600m yakınında isen bağlanırsınız. Fırtına olsa elektrik alamazsınız, çamur ve odun evin varsa da elektriğe erişiminiz olmalı, cep telefonu. Cep telefonuvar ama elektrikleri yok.

Üretim(elektrik) konusu? İlginç ibr durumdayız, jeotermal büyük konulardan biri, volkanik aktiviteyesahip

2300 MW’in 24% dizel, 24% jeo, 40% hidro, şebekeden dolayı dizel’in 11%, jeo 40%, hidro 40% utilization

Jeotermalde her kuyu 1MW… Gazların yenilenebilire geçiş hikayesi bize ilginç

Çocuklarım bana dijital mülteci diyor, onlarda dijital yerlilermiş.

Kenyada her çocuğun tablet veya laptopla büyümesi, ama sadece 8000 okulun bağlantısı, tüm okullar elektrik bağlantısı sağlandı , 8000’i off grid. Off grid büyük bir olay. Bir sonraki session’da duyacaksınız.. Elektrik borcunu mobil ödeme ile ödüyorsunuz

Yıkıcı iş modeli

Simon

Teknoloji hızlı ilerliyor, 500m bağlantı yerine solar, eşyalar dahil daha ucuz. Bu maliyetler,bağlantı maliyetleri neredeyse sabit kalacak, güneş bağlantı maliyetleri ise düşüyor. Off-grid imkanları artıyor

Elektrik üretimi olarak değil, hizmet sunumu olarak düşünüyoruz. Dağıtık üretimin verimliliği, ile düşük güçlü ev aletleri ve pil gelişimi eş zamanlı oldu.

22 inch TV 100-120 W, bugün ise 23 W tüketiyor.

Hala bir çok hükümet GW, Gwh konuşuyoruz, enerjinin ne yaptığına değinmezseniz, anlamlı olmaz. Nihai tüketici neden faydalanıyor. Biz başarıyı nasıl ölçeceğiz.

M-KOPA: Kibu

Doğu afrikaya bakarsınız, bazen mühendis olarak düşünmeyi bırakmalıyız, mühendislik sorunlarında bile… Daha önce kerosene lambaları varken, şimdi TV, radyo… daha fazla harcamaya gerek duymadan bu hizmetlerden yararlanıyorlar

M-KOPA dönüşümsel bir tecrübe, düşük gelirli aileler için, 5-10 yıl sonra ne olacağı lineer düşünerek anlaşılamayabilir. Biz teknoloji mi, güneş mi, finans şirketi miyiz?

Mobil telefon teknolojisi çok iyi, off-grid on-grid sistemlerinin de neden bu başarıyı elde edemeyeceğinin bir gerekçesi yok, tedarik olduğu sürece. Uzun dönemli-maliyet etkinlik önemli, ayrıca parçaların bakımı-işletmesi var, gümrüklerden nasıl geçecek, 51 ülke var Afrikada, hepsinin değişik düzenlemeleri var. Bu da tedarik yönetimi açısından önemli

Ongrid – offgrid için bunlar önemlisi

Uganda?

Bu yeniliklere cevap verirken çok yavaş olabiliyoruz. Bu servisler şebekelere destek sistemler, şebekeler gelse de bu sistemler aktif olacak. Tüketiciler bu sistemlerde kalmak isteyebilir. Çok önemli çözümler öneriyorlar, güvenlik açısından…

İyi tasarlanmış, bir sübvansiyon politikası olmalı ki bu çözümleri desteklesin. Bu yenilikleri desteklemeli ve anlamalıyız. Fiyatlama politikası

MK:

Afrika, bu

Driving the Vision for Regional Integration

WEC-Africa and Deloitte published a report. Only 6 projects realized. Bankability, success factor vision

Some progress, South African power pool

Sudan:

Cooperative interdependence, 220 kV connected, since dec 2012, 5% demand, 500 kV line next year, extend the line to Eritrea..

State of south sudan, we didn’t cut the power,

We extend our line to Egypt, 66 km in Egypt left for interconnection to Sudan

The outcome, the dividence, is peace and stability.

Interdependency brought peace.. Political determination is very important

US

There was a time energy security comes from plants you own, but now more of interdepence

Lots of focus on generation, off grid, such efficiencies can be accomplished

Represent Power Africa… to achieve interconnections

500 MW shortage in generation capacity, countries in silos, very little interconnections

Project to connect eastern africa power pool to southern africa power pool.

El nino – some drought some wet

In east africa, excess capacity, we calculate by 2020, 1000 MW surplus, 2021 2000 MW surplus

IF countries are in silos, countries that are surplus, can not sell capacity to other countries.

This balance can 1.3 billion $, 800million $ surplus capacity, 500 million $ inefficient fuel

Region can save 4 billion $ 202x

Signal development partners the priorities

Uganda, Kenya has problem with land acquisation

Finance problems, PPP

Most of the contracts are baseloads. Intermittent renewables, we need more sophisticated trading arrangements, finally transparency

Political will, active leadership

Final Session

Katılımcı ilginç bir şey söyledi, enerji daha çok ticarete konu olacak ve Uluslar arası ticaret de güçlenecek

Tarif bariyerleri, 5%-300%e kadar fark ediyor. Projelerde gümrük vergileri arttıkça yapmak daha zorlu oluyor.

Temmuz Tarife dışı önlemler raporu yayınladık. İhrac yasakları, standartlar, lokal parça zorunluluğu da tarifeler den daha çok etkileyebiliyor. Uluslararası kominite bu konuda ilerlemeli

2012’de Asia Pacific Economic Group’a bazı ürünler konusunda limit koyması fikrini önerdik. APEC’e bir grup ürün konusunda fikir verdik. Çevresel malzemeler konusunda bir liste verdik. Aralık da WTO bakanlar düzeyinde bir karar bekliyoruz.

İnovasyon iyi, üretkenliklerin az bir kısmı 25% inovasyondan gelecek.

Teknoloji transferi, best practiceler… Uluslararası ticaret önemlisi

Modern Jazz,

Timothy Richards, enerji değişimi yerel işler üretebilmeli. Benim şirketim de lokalizasyona yatırım yapıyor. Fakat uzun dönemde sürdürülebilir olmalı

Representation, Coordination, Implementation,

Kaynak çalışması, 45 yılda birincil enerji iki misline çıktı

Tüketim, enerji mixi daha hızlı değişecek, son 10 yıl çok büyük değişiklik oluyor

Tarih

Evening star, 18 Aralık 1909, İzmir’e elektrik malzeme satışında Alman ve Amerikan firmaların rekabeti

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdbFcybFB3amowRXM

Grafik kısmında verdiğim BNEF raporu Mobilite’nin geleceği bugün aklımda kalan en önemli bilgi, bir de AB’nin taslak direktif ile elektrikli araba şarj noktası hareketi. Aslında Afrika, Asya’da bir çok kişinin benzine-dizele erişimi bile sınırlı ama OPEC ülkeleri gözünü OECD’ye diktiyse paniğe kapılmış olabilirler. Konferansta bugün küresel enerji jargonu yoğundu “entegrasyon, yenilenebilir, Paris, depolama”. Galiba artık enerji dönüşümünü değil bunun hızını tartışıyoruz. Hindistan’dan bir ümit petrol talebi canlandı, piyasa dengeye mi geldi… Bilemiyoruz, Güney Avustralya’da rüzgar yanlış tahmininden fiyatların kısa bir dönem için 10000 $ civarına gelmesi de ürkütücü ve Avustralya da soruşturma sebebi. Kanada boru hattını kapatan çevreci örgüt, altyapı güvenliği anlamında çok önemli bir sorunsal. Siber beklerken çiti aşan çevreci hattı kapatıyor. Bu yüzer LNG teknolojisi hızlanarak geliyor. Çok önemli veriler var özette.

Bilgiler

2019’da efektik olması beklenen taslak bir AB direktifine göre, her yeni ve yenilenmiş evin bir elektrik şarj noktası ile donatılması gerekecek. 2023 gibi tüm park alanlarının %10u da elektrikli olacak. Elektrikli arabalar, 2050 gibi AB’deki araçların %80’i olursa, Avrupa’da 50 yeni elektrik santraline ihtiyaç olacak.

Önümüzdeki 30 yılda, daha öncekilerden daha fazla şehirleşme olacak. Bu hafta Habitat 3, Ekvatorda toplanıyor. Yeni Kent Ajandası (New Urban Agenda) adlı küresel bir çerçeve hazırlanıyor. Bilim adamlarını çok katmamışlar.

BP stratejisinde, verimlilik, kömürden gaza geçiş ve arge-yeni teknolojiler var. karbon fiyatını da savunuyor. Yeni şeyler değil, ama İngiliz merkez bankasından BP’nin baş ekonomisti olan Spencer Dale: “enerji dönüşümü beklediğimizden hızlı”

Vitol’un karı ilk harıda %42 azalmış. 1 milyar $’dan 546.4milyona düşmüş. Şirket Rotterdam merkezli. Geçen sene toplam karı 1.6 milyar $. Trafigura, Gunvor, Mercuri’nın da karları düşmüştü.

Hindistan rekor ham petrol ithalatı yaptı. Eylülde bir öndeki aya göre talebi %4.4 artmış, ve rekor 4.47 mv/g’e geldi. Dünyanın en büyük 3. petrol tüketicisinin talebi %17.7 arttı (1 sene öncesine göre). Piyasa dengelendi mi yoksa

Brent 53.45$ seviyesini test edebilir, aşarsa yükseliş sürer diyorlar

Güney Avustralya’da 13 Temmuz sabah 6:30da kısa bir zaman aralığında fiyat 91$’dan 10000$/MWh üstüne çıktı. Sebebi 900-800 MW rüzgar beklerken 600 MW rüzgar gerçekleşmesi olmuş.

Petrolde volatilite yeni norm ve burada kalıcı. Düşük fiyatlar ile ABD’de hibrit takaslarının 3/4’ü SUV alınıyor. Çin’de 18 ay içerisinde 10milyon SUV/yıl satış rakamına gelebilir. 2014’te petrol, ABD hazine bonolarından daha az volatilmiş.

Climate Direct Action isimli grup, Duran Kaya Siu Kabilesi için Kanada’dan ABD’ye petrol taşıyan boru hattını kapattılar.

Venezüella da yanlış giden ne? %720 enflasyon, %95 petrol ve gaz gelirlerine bağımlılık, 12 milyar $ karı olan petrol şirketi PDVSA, ve 24 milyar $ sosyal harcama. 1 cent/litre benzin, yaşlanan hafif petrol sahaları, yatırımdan çok sosyal harcama, PDVSA, özel yatırımcılara ve işletmecilere ödeme yapamıyor, yüzer durumda kalmaya çalışıyor.

Grafik

Hangi senaryoda, elektrikli arabalar hangi hızla artar?

Aynı rapordan, hangi firma ne zaman otomasyonlu modelini sunacak?

Rapor Özet

• FLNG has come of age , Brian Songhurst

  • Yüzen LNG hem sıvılaştırma için FLNG, ihracat terminali anlamındaki FSRU’yu içerir

  • son 10 yıl içinde, 18 FSRU (floating storage and regasification unit)

  • Mısrda aylar içerisinde 2 FSRU işletmeye girdi, kara terminali normalde 4 yılda devreye giriyor

  • FSRU’da 5 yıllık kiralama kontratları da ticari esneklik sağlıyor

  • FLNG dönemi ise Malezya’da Petronas Kanowit bu sene devreye girecek

  • FLNG geliştirmesi 40 yıl ArGe, ve ilk ünite 2011’de izin aldı

  • Şu anda 7 FLNG ünite inşaatta, Sadece Rotan gecikti. (makale de FLNG’lerin listesi var 0.5 mtpa-3.6 mtpa arası, malezya, Avustralya, Kamerun, Ekvator Ginesi, Malezya lokasyonları için)

  • 5 tanesi leasing ile FSRU lease modeli benzeri

  • Kamerun için üretilen FLNG, 2 senede devreye girmiş olacak.

  • İnşaatta Farklı Yaklaşımlar

    • Prelude ve Kanowit’te geleneksel sermaye proje işiydi.

    • Lease şirketleri ise üniteleri modüler hale getirerek, diğer alanlarda da kullanmaya niyet ettiler

    • Bu ticari yönetim, daha hızlı daha ekonomik yüzer üniteler sağladı

  • Maliyetler

    • Tam maliyetler, inşaat süreçleri devam ettiğinden net olarak söylenemiyor

    • Preflude FLNG, 2000$/tpa, 7$/mmbut

    • Kanowit FLNG, 1000$/tpa, 3.5 $/mmbtu

    • Golar LNG ve Exmar, leasing şirketleri 600$/tpa=2.1$/mmbtu , sadece FLNG ünite fiyatları

    • İşletme maliyetleri ise 1.3$/mmbtu , kara terminallerinden daha yüksek

  • Zaman

    • Golar ve Caribbean FLNG 32 ay inşaat süresi

    • Kanowit ve Prelude 42 ve 66 ay

    • Kara terminali genelde 48 ay

    • Bu süre kısaltma imkanları ENI’yi Mozambik açık denizinde FLNG’ye itiyor

  • FLNG’nin avantajları

    • Rehin gazı (stranded) kullanma imkanı sağlar

    • Caribbean FLNG iç kıyıda (inshore), Kamerun kıyıya yakın (nearshore)

  • Dezavantajları

    • daha az dalgalı mekanlar istiyor, 2.5 m’den düşük dalga yüksekliği

    • gemiler daha çetin denizlerde de çalışabilir

  • Özet

    • FLNG sadece teknik değil, ticari bir sıçrama

    • Kısa inşaat süreleri, daha iyileştirilmiş nakit akışı sağlıyor

    • SBM offshore, BW offshore, Bumi Armada ve MODEC’te aktif olarak FLNG piyasasına girmek istiyor

WEC Kongre notları – Üçüncü Gün – 12 Ekim

Sabah 1

UAE- Ministry

Ülkelere önerim 2050’ye bakmanız, nasıl bir çeşitlendirme istiyorsunuz. Ticari boyutuna da dikkat etmelisiniz, sadece dönüşüm olsun diye daha pahalı enerjiye geçmek, insanların enerji bedelini yükseltebilir. UAE’de bunu sağlıklı şekilde yapmaya çalışıyoruz. CCS yaptık, buna inanıyoruz. PV’ye yatırım yaptık. PV, 2.5 cent/kwh, bu yıllar önce duyulmamıştı, bu rekabette biz sübvansiyon yapmadık.

Kore Enerji Bakan yardımcısı

Bugün enerji piyasada değişim sebebi var:

3 alana odaklanmak istiyorum

PV cell, depolama, verimlilik

PVCell: verimliliğini arttırmalıyız, büyük ölçek modül gelişimini , %22.1 verimliliği hedefliyoruz, mevcut %18’den

Depolama: Lityum pil maliyetleri hala yüksek, ESS (energy storage systems), KEPCO, ESS promosyonu yapıyor, frekans regülasyonu için

Verimlilik: kömür de Ultra süper kritik’e yatırım yapıyoruz, ulaştırma ve binalara odaklanıyoruz. 300Km tek şarj ile giden elektrikli arabalar hedeflerimizde

Alman Bakan

Nükleerden daha ucuza, rüzgar ve güneş üretiyoruz. Dijitalleşme önemli. AB de tek piyasa herşeyi daha ucuz yapar.

Konut sektörünün dekarbonizasyonu, 3 adımımız varlıkların

verimlilik önemli, evlerde dekarbonizasyon güç sektörü üzerinden olacak,

BP downstream

İklim sorunu büyük bir sorun. Küresel enerji talebi hala artıyor. Yeni talep gelmeye devam ederken, karbon emisyonlarını da düşürmemiz gerekiyor

5 key choices, the whole world can make

1. politika: düşük karbon teknolojileri daha pahalı, ve ölçekte çok başarılı değiller

2. karbona fiyat koyarak, verimlilik ve diğer imkanları

3. kömür yerine gazı desteklemek: natgas kömürün yarısı kadar co2 veriyor. Gaza ne kadar hızlı geçersek, o kadar hızlı yarar görürüz. Enerjinin sadece %20si bir aktiviteye dönüşüyor. Burada bir yer var. enerji verimliliği konusunda çok adandık. Clean energy- ultimate euroe dizel, 14 km extra per tank…. petrokim yatırımı Çin’de, 75% su, 65% sera gazı azaltımı sağladı

4. Yenilenebilir: 7% büyüyecekler, sadece primer enerjie %3ler. Petrol ve gaz büyükleri arasında en çok yenilenebilir kaynağa sahip şirketiz. Ethanol, 3000 arabayı trafikten alacak CO2 azaltımı… Yenilenebilirler….Dünya yenilenebiliri sübvansiyonsuz ölçeklendirebilmeli

5.R&D: OGCI, öncelikle CCS, sonra metan emisyonları, R&D emisyon azaltımını sağlamak

Dünyadaki merkezi planlamacı olsanız ne yapardınız? Talep artıyor, emisyon düşerse,

1. enerjiyi verimli kullan

2. bugün ki enerji çeşitlendirmesini daha düşük emisyonlu yakıtlara kaydır

3. CCS gibi teknolojilere

Karbon fiyatına ihtiyacımız var, ticari olarak sürdürülebilir bir politika

Q: Nerede ArGe?

BP – Elektrik sektöründe, enerji depolama ve şebeke entegrasyonu

KR- PV güneş

UAE – PV güneş veya depolamaya

DE – ev ve ulaştırma sektörünün elektrifikasyonu

DE – depolamanın kömür santrallerinin sisteme yan hizmetler için depolama sistemleri kurduğunu anlattı. Kömür + depolama ile esneklik

Regional Crossroads : Latin America and the Caribbean Energy in Transition

Vintimilla -Ekvator Bakanı

Bölgesel gruplarımız var ama yavaş gidiyoruz, düzenleme ve altyapıda hızlanmalıyız. Güvenlik olarak entegrasyonunda herkes kazanıyor. Arz ve talepte de

Entegrasyon opsiyon değil, bir zorunluluk.Enerji entegrasyonu, latin amerika ve karayip

Ulaştırma büyük bir konu, verimsiziz bu konuda, burada daha çok verimli olmak için çalışmalıyız. Doğal kaynaklarımız da var, güzel bir görünümümüz var, enerji olarak, daha hızlı hareket etmemiz lazım.

Laura Estrella – Uruguay danışman

Bakana katılıyorum, elektrik üretirken dayanıklı bir şebekemiz olmalı, enerji verimliliği ve bölgesel entegrasyon en önemlisi…

Çok önemli olan, belirlenmiş uzun dönemli politikalarımız olmalı. Uruguay da, enerjiyi stratejik varlık olarak değerlendirerek, enerji politikaları belirlerken tüm partilerin desteğini aldık.

Bir ülke olarak rüzgar da ciddi bir devrim gördü, REN21 enerji rüzgar yatırımlarında önde.. Finansman önemli, teknik norm ve standartlar, kapasite yönetimi,

Marcello Tokman – Şili

Latin amerikadaki sorunlar, çok fazla insan fakirlik sınırında yaşıyor, nasıl insanları bu fakirlikten çıkarırız, yeterli enerji ile bunu hızlandırmak gerekir, olmalı, yeterli, fiyat, açısıında., çevresel açıdan

NE kadar ek enerjiye ihtiyacımı var, 15 yılda 40% daha fazla. Biz bölgesel olarak biraraya gelmeli ve çözüm bulmalıyız. Enerji verimliliği önemli, tüketimin hızlı artışı yavaşlatmalıyız. Önemli bir veri. 1.37 boe , OECD 4.15 boe kişi başı enerji tüketimi. Yatırım için ortamı oluşturmak.

Bir diğer mesele, yenilenebiliri getirmeliyiz. Sürdürülebilirlik, ve sera gazı etkilerini azaltmak

Bu ülkeler arasında enerji entegrasyonu önemli, gaz-petrol boru hatları, bu sistemi entegre etmemiz, daha iyi kullanmalıyız, kapasiteleri arttıracak yatırımları yapmamız lazım

Arjantin ve Şili ile boru hattı yaptık, arjantinden petrol akışı durdu, bu sene çalışmaya başladı

Ham petrol ithal ederek rafineri edip ürün satışını Arjantine, gündemimizde

Laura Bull

Enerjiye erişim, sürdürülebilirlik, sorumlu çevre yönetimi

Global Energy governance frontier – (yarıdan sonra)

Cleary

Kritik amaçlar ne , neyi başarmak istiyoruz… WEC’ün üçlemi iyi, aynı anda tamamını çözmek gerekecek

3 senaryo, aslında müziklerden isimler belirlemek senaryolar arasındaki çatışmayı da gösteriyor (symphony, jazz,hard rock vs)

Modern Jazz senaryosu, daha az regülasyon, riski ise doğaçlama ile ortak hareketi bozar

Hard Rock, rahatsız edici bir durum, erişimde ilerleme yok, tüm karbon hedeflerinde de geride kalırız

Atlantik’ten Pasifik’a geçiş değil, jeopolitik loopholes, Çin denizinde artan stres vs

Dönüştürücü teknolojilerimiz var, bazı teknolojiler çok büyük faydalar getiriyor, politik olarak geri kalıyoruz fakat.

Bu gerginlikler içinde, populist hareketlerin yükseldiğini görüyoruz

Paristeki tüm ülkeler elinden geleni yapsa 2.7C ile sonuçlanacaktı.

Tarih

22 Şubat 1937, Ulus gazetesi –

Word:  https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdcEYyWlh0VnZ6ZTg

Bugün konferansı takip etmeye odaklandım. Yan etkinlik Bosphorus Energy Club (BEC) %75ini takip ettim, sayfalarca not var. Güne Tony Hayward’ın yorumları damga vurdu (aşağıda). Öncelikle OPEC stratejisinin felsefi anlamda değiştiğini, bu kaynağı gelecek nesillere bırakmaktan vazgeçtiklerini çünkü pik talep olabileceğini söyledi. Gerçi zaman skalası genişti. Rus uzman ilginç şeyler söyledi. Rusya bekle-gör yapıyor, çünkü 5 yıl boyunca satacağı hacim sabit, 5 yıl sonra petrol fiyatları artarsa ve LNG düşükse birşeyler düşünür dedi. Rusya konusunda karamsarımsıydı. 2020’den sonra da durum devam ederse biraz sıkıntılı demeye getirdi. Morningstar ve ABD enerji politikasının geleceğinden anladığımız kadarı ile (kendi sözleri) : “aslında dişe dokunur küresel yeni bir plan yok. Karbon vergisi olabilir ama Anayasa Mahkemesine bağlı ve zor. Başkanlar arasındaki farktan çok seçilecek başkanın kendini nasıl bir ortamda bulacağı önemli. ABD için iklim değişikliği artık bir dış politika meselesi, geri çekilmesi de zor ve riskli . Tartışmalar da aslında daha korumacı bir ABD enerji politikasına işaret ediyor gibi”

Bilgiler

Çin’in petrol ürünleri talebi, hükümetin resmi rakamlarından daha yüksek olabilir. Kim diyor, Energy Aspects, IEA, FGE Singapur. FGE’ye göre Çin benzin talebi %8-9 arttı, dizel 0.4% düştü. Sinopec’ten Li Zhenguang hükümetin spek dışı benzini istatistiklendirmediğini söyledi. Dizel tüketimi de tanımlama ve kaçakçılıktan 150binv/g daha az gözüküyor.

Salı günü(bugün) ilk defa İngiltere yollarında sürücüsüz araç genel yollara çıkacak. Yıl başında hükümet danışmanlık alarak 2020’de sürücüsüz araçlara izin için sigorta ve motor düzenlemeleri konusunda hangi değişiklikleri yapması gerektiğini başlattı. Pod-2 kişilik araö Oxford Universitesind kurulmuş Oxbotica firmasının, testler Milton Keynesde

Goldman Sachs, petrol piyasasının 2017’de dengelenmesini düşük ihtimal görüyor. Neden? Libya, Nijerya, Irak..

BP’de Avustralya Great Australian Bight’tan çekiliyor. Yatırım miktarı 757 milyon $ ve ortak Statoil’di.

Almanya’da Saxony’deki vahşi domuzların 3’te 1’i yüksek seviyede radyasyon içeriyor. Sebebi Çernobil olabilir.

Igor Sechin, Reuters’e önce “şirketinin (Rosneft)’in üretimini limitlemeyeceğini söyledi”, 1 saat sonra ise “Rosneft petrol üretim durdurmasına OPEC bir karar alır ve Rusya da katılırsa uyacaktır” dedi.

Venezüella’nın petrol üretimi 2002 ve 2003 yıllarındaki grevlerde bile 2.5 milyon v/g altına düşmemiş. Bu sene düşebilir. Tüm OPEC rekor üretim kırarken Venezüella ters yönde. Reuters’ın PDVSA’nın sıkıntıları raporu

Teknik analizler petrolün boğa piyasasında olduğunu ve fiyatların yükseleceğini öngörüyor. Teknik analiz

2021’de Avustralya LNG’de Katar’ı geçecek. Fakat 2021’de ikisi de 100milyar m3 gaz satarken, kaynak vergileri üzerinden Avustralya 800 milyon $, Katar ise 26.6 milyar $ gelir elde edecek. Hükümetten araştırma istenmiş. Mektupta yakında LNG demir cevherini geçerek Avustralya’nın en büyük ihracat kalemi olacak denmiş.

Grafik

Soğuk havalar geliyor. Ankara ve İstanbul

Rapor Özet

LNG as a transport fuel – Chris Le Fevre

• LNG aynı hacimdeki CNG’nin 2.5 katı enerji içeriyor.

• Ana Başlıklar

  • LNG’nin finansal başarısı iki şeye bağlı: dizel ve HFO (heavy fuel oil) , MGO (marine gasoil)fiyat farkına

  • Çevresel avantajı sadece CO2, NOx, Sox, tox yok. IMO son dönemde sülfür içeriiğine de sınırlama getirdi

  • Arz tarafında, LNGye erişim, terminal,şebeke harici LNG

  • Feribotun yıllık tüketimi 130 balıkçı teknesi veya 11000 taksiye eşit

• Başedilecek Engeller

  • Rakip ürün fiyatlarının

  • uygun araç, yakıt istasyonu maliyet ve varlığı

  • düzenleyici belirsizlikler

  • Gemicilikte işletme maliyetinin %60-80’i yakıt maliyetinin

  • 2015’te Asya dışı piyasalarda LNG fiyatı petrol ürün fiyatlarının altındaydı

  • Avrupa ve ABD’de gazyağı ve LNG fiyat farkı daha yüksek iken, Japonya’da LNG fiyatlarının petrol fiyatlarına bağlı olması sebebiyle fark daha düşüktü.

  • Denizcilikte LNG fiyatı, teslim noktası ve kontrat terimlerine bağlı. Farklı fiyatlamalar gündemde

    • “Hub plus”, hub artı, LNG fiyatı HH(henry hub) veya NBP’ye bağlı

    • “oil product minus”, petrol ürünü eksi, bir diğer petrol ürününe (fuel oil veya denizcilik gazyağı) karşı garantilenmiş bir marj var

    • Risksiz olduğu için “oil minus” tüketiciler tarafından tercih ediliyor

    • Ayrıca yeni bir LNG bunkering endeksi olasılığı da var

    • Yeni veya dönüştürülmüş LNG gemileri için maliyetler var. Bu maliyetler için LNG’nin daha ucuz olması gerek. Bir çok gemi için 2-4$/mmbtu daha düşük fiyat olması gerekiyor(LNGnin), büyükler için ise 6$

    • Bir çok AB ülkesinde vergilendirme tüm fiyatın 2/3ü, ABD’de %13ü, LNG daha düşük vergilendiriliyor

    • İkinci bariyer, uygun araçların fiyatı ve varlığı. Lloyds Register’a göre 22 limanın %60’ı LNG istasyonu düşünüyor. En fazla Avrupa limanlarında istek var. 2020’de %76sında

    • Yolda ise, dizel rakipsiz demeye getiriyor

    • Üçüncü bariyer ise, düzenleyici ve çevresel düzenlemeler. MARPOL’un (sülfür) kısıtları tüm bölgeler e uygulanacak mı?

    • LNG’nin gemilerde, kuyudan-tekere (tabir böyle) CO2 azaltımı %8, diğerleri ile %97.1. LNG’nin yanmadan atılması (metan sera gazı) önemli, ama çevre etkisi daha olumlu

  • LNG için ana bölgeler

    • Kuzey Amerika, Avrupa ve Çin için gelecek parlak

    • Özellikleri: uzun tır taşımacılığı, ülke içi gemi taşımacılık, mevcut LNG altyapısı

    • Kuzey Amerika ayrıca ucuz yerel gaz kaynakları, yenilikçi LNG sektörü ve motor üreticileri, kıyıdan 200 mil açığa uzanan Kuzey Amerika Emisyon Kontrol alanı…. Petrol fiyatlarının düşmesi, LNG vergilendirme ve doldurma istasyonları ağı negatif tarafları

    • Avrupa’da LNG dizelden daha az vergiye tabi, Baltik ve Kuzey Denizi Emisyon kontrol alanları denizcilikte LNG’yi avantajlı hale getirdi (özellikle Norveç)

    • AB Alternatif Yakıt Altyapısı Direktifi ve LNG Blue Corridors projeleri LNG kullanımını destekliyoruz

    • Çin’de hava kalitesi endişeleri 2020 yılı itibari ile ülke içi taşımacılığın %10’unun LNG ile yapılması

    • 2013 yılı sonu itibari ile Çin’de 100,000 LNG’li araç var, bu dünyanın en büyük LNGli filosu

  • Sonuçlar

    • LNG’nin niş pazarın ötesine geçip geçemeyeceğini fiyat ve rakip yakıtlar ile fiyat farkı belirler

    • Petrol fiyat düşüşü sonrası farkın azalması negatif, çevresel düzenlemeler ise pozitif etkiledi

    • Bir çok projeksiyon 2030’a sektörün 25-50 mtpa’ya büyümesini bekliyor

WEC Kongre notları – İkinci Gün – 11 Ekim

Sabah 1

Bosphorus Energy Club

AB Temsilcisi

– OPEC’de ne olduğu, gaza geldiğinde AB en çok enerji ihracat eden ülkelerden biri

AB küresel pazarları, küresel pazarlar AB’yi etkiliyor.

Energy Union için strateji belirlerken, enerjinin AB sınırlarında bitmediğini, komşularla ilişkiler, enerji diplomasisi, temiz teknolojiler

Temiz karbona geçişte öncülük etmeye çalışıyoruz. Kendi ekonomik ve iklim politikalarımızı

Arz güvenliği öneml, derslerimizi aldık 2006,2009’da…Biz AB zayfılığını azaltmak istedik, önce evin içini düzeltmek istedik. Çeşitlendirme için daha çok şey yapmayı istedik.

LNG için ise iş konularında açığız. Ek kapasite eklemeye hazırız, Akdeniz ülkeleri gibi

Ülkeler arası anlaşmalarda şeffaflık,

Q: 27 ülkeyi bir araya getirip , nasıl ortak bir enerji politikası

AB: İklim değişikliği ve 2020, tüm üye ülkeler ve AB olarak da hedeflerimizi yerine getiriyoruz. 2030’da dayerine getireceğiz. Şubat’ta Energy Union dediğimizde 1.5 yıl olmuş, doğru hızla gidiyor. 2 paket daha gideceğiz, enerji verimliliği, ikincisi ticaret ve yeni elektrik piyasa tasarımı etrafına inşa edilecek. Bunları düşününce oldukça hızlı gidiyoruz, üye ülkelerle

Paris anlaşması küresel olarak kabul edildi. Çin, Hindistan, AB’nin onaylanması da güçlü, bu sene sonunda AB’de yeni bir çerçeve olacak. Hükümetleri bu hedefler çerçevesinde hedeflendireceğiz.

Bugün Türkiye ve Rus bakanları ile görüşeceğiz. Güney gaz koridoru, beklediğimiz takvimle gelişiyor. Stratejik bir varlık. Çünkü kaynağı hazardan getiriyor, 2020 öncesi. Siz burada stratejik olarak konumdasınız. Doğu Akdeniz gazı da önemli, bölgesel bir işbirliği önemli. Ürdün, İsrail gazı bölge gelişimi için kullanılmalı, AB piyasalar

Q: AB’de talep var mı bu gaza

AB: Afrika potansiyelini unutuyoruz, küresel LNG gelişimi de gazı küresel bir emtia haline getiriyor, gaz ticareti de değişecek

Öngörümüz var, 2030 gibi, tüm hedeflerimizi yerine getirdiğimizde Paris kapsamında, bugün ile aynı 380-450 bcma gaza ihtiyacımız olacak. Kömür santraller devreden çıkacak, yol ve gemicilik için önemli,ve yenilenebiliri dengelemek için de iyi bir kaynak.

Kuzey denizi ve hollanda da azalan üretimden daha fazla gaz ithal edeceğiz. Doğu Avrupa diğer tüm Avrupadan daha yüksek fiyatlar ödüyorlar. EEA raporu, çok ilginç olan size, elektrik sektörüne yatırım konusu ilginç. Yaşlanan 11000 santralin incelendiği rapor. Aynı yatırımı yapacaksanız, yenilenebilir daha iyi, işletme

Türkiye önemli bir nokta. Şeffaf ilişkilere ihtiyaç var.

Tony Hayward:

Fosil yakıtların geleceği var. Kendi arz ve talep dinamiklerini nasıl gördüğümü söyleyeceğim

Enerji için talep artacak, önemli şekilde, 2040 da…. Önümüzdeki 15 yılda kişi başı elektrik talebi pik yapsada artan ortadirek talebi lile daha da artacak

Paris’ten sonra 2040’da enerjinin %70i fosil kaynaklardan olabilir.

Önce petrol: ben sektöre girdiğimde 60 milyon v/g, bugün 96 milyon v/g, her sene 1 mv/g artış gördüğümüz Bir şey. Bu aynı kaldı, bunun önümüzdeki 10-20 yıl aynı kalacağını düşünüyorum. Pik petrol talebi 2030-2050 arası 110 veya 120 milyon v/g olabilir. Elektrikli arabalar, nüfus vs ile olur.

Bu talep nasıl sağlanacak, elektrikli arabalar piyasaya girsekte 500bin elektrikli araba girdii. Bu da 10,000 v/g talep düşürdü.

ABD geçen sene tüm tarihindeki en yüksek SUV talebi oldu, fiyat düşünce insanlar….

Arz tarafı, çok ilginç bir dönemdeyiz petrolde iki sebepten:

1. ABD şeyl: potential 8-10 mv/g yeni arz getirebilir 60-70$/v, önemli bir arz-talep

2. KSA’da düşünce değişikliği, petrolü sonraki jenerasyonlar için bırakmak yerine, pik petrol arz tarafı değil, talep tarafıfenomeni olacak. Yamani 1978’de: taş devri taşlar bittiği için bitmemişti demişti. Bu felsefe petrol de değişklik oluştu

Daha fazla petrol üretmesi, OPEC’in 30 yıl içinde petrollerine arzın azalacaığını düşünmesi çok önemli etkiler olacak. Arktikte petrole, ve ultra derin petrol, tar kumlarına da yatırımı sorgulatır, ayrıca daha geleneksel derin deniz aramacalığını da etkileri

OPEC diyorki sanki bugün petrol üretmezse

Q: 100$ görebilecekmiyiz

TH: bunu göz ardı edemeyeceğiz, biz sürdürülebilir 100$ı görüp göremeyeceğimiz için sorgulanır. Petrol fiyatlarının 100$ olması için sebepler yok, dünyanın yeni arzı etkilemesi içn 100$’a ihtiyacı yok. Olabilir ama uzun süre olmaz

Q: Gaz talebi

TH: ABD’de talep artıyor, çünkü en yakın yakıttan-kömürden daha ucuz. AB’de ise düşüyor, çünkü yenilenebilirler gazın yerini alıyor, AB kömüre gidiyor çünkü ucuz.

Güney asyada kömür daha ucuz 2.5-3 $/mmbtu, hiç bir gaz bu fiyatın altına düşemez, bunu değiştirmek çok zor. Kömür talebi %5 artacak. Mevcut, inşaat ve planlanan kömür santralleri ile… Bu da seragazı emisyonları için bir sorun

KRG gazı, Türkiyeye gelebilecek en ucuz gaz, Türkiyede mevcut aldığı gazlardan daha ucuz olacak, sana fiyatların neden düşük olacağını söyleyeyim, karada, sınıra 200km, işletmecilerde gelir elde decek gazı getirerek.

Tüketicilerin istedği güvenilir ucuz enerji, çok sık olarak.. Bu onların ana amacı,

CO2 küresel bir sorun ve lokal uğraştığımız zaman yanlış alakosyan oluyor.

Q: 2020’de 27 üyeli olacak

Micheal: Brexit Brexit demektir. Kendimden başka kimseyi temsil etmiyorum, yarı emekliyim. Kaynağın güvenilirliği önemli, insanların kızgınlığı ile yönetilen bu ortamda sorulardan biri de arz güvenliği

İngiltere de ne olduğuna bakarsani, yıllardır az yatırım oldu, 1982 hükümet, her 15 yılda bir 1 nükleer santral yapmalıyız demişti. Sadece 1 tane yapabilirler. Motivator de kuzey gazının o kadar uzun devam etmeyeceğiydi ama daha uzun devam etti

Kolay yama yok. Hinckley yüksek bir maliyete geliyor. Fransız ve Çin ortak yapımı olacak. Güvenlik sorunları gündeme geldi.

Post Brexit tahmin etmesi zor. Müzakere kolay öngörülemez.

Şu anda İngiltere’de, gaza bağımlılığımız devam edecek. 2014, 43% ingiliz karasularından 44% norveç ve avrupa, kalanı LNG… UK gaza bağlı kuzey denizi sorunlar içinde. Kömürü azaltmak zorundayız. Şeyl gaz en önemli lokal kaynak.

İskoçyada derin kömür gazlaştırma mümkün, yerel hükümette karşı.

Post brexit enerji üretimi önemli, yerli şeyl de yeterli olamayabilir. Bu yüzden ithalata bakmalı, AB’den gaz da önemli.

Orta asya, Türkiye, Rusya’dan ticaret imkanları araştırmalıyız.

Q: dışişlerindeyken patronum Botswanadaki filleri yazacaksan, Türkiye perspektifi koy demişti, bunu sormalıyım

İngiliz-Türk ilişkileri: bizim dışişleri bakanımızın büyük büyük dedesi türk

…

Q: daha sonra Çin’in ipekyolu stratejisini soracağım

Q:ucuz derken dikkatli olmalıyız,ucuz olan boşa harcanabilir, affordability demek lazım.

Q: UK ve TR aynı yolda, biri sonsuza kadar girmeye diğeri de çıkmaya çalışıyor, AB ötesi bir birlik olabilir mi

Q: İran hakkında yeni politikalar ne?

Türk katılımcılardan?

Q: Türk akım olduğunda, kuzey akıma etkisi

herkese 3 dakika

2020’de neler olabileceğini düşünün, yenilenebilirler, akıllı şebekeler,

Paris neden başarılıydı, küresel bir algı vardı, doğal olaylar, iklim değişkliği. Enerji şirketleri daha fazla servis şirketlerine dönüşüyorlar. Sadece emtia değil. Almanyada enerji daha fazla ev ve kooperatiflerle üretiliyor. Hayatta kalmaya çalışan şirketler,….. Avrupa etrafında bir sürü gaz var, bir zamanlar gaza en yakın rakibimizden 2 misli daha fazla para ödüyorduk. Biz küresel rekabetçi fiyatı ödemek istiyoruz. Biz aynı oyun seviyesini istyoruz. Likit bir piyasa istiyoruz. ETS de gerekiyor. Bu fiyat yeterli değildir. Market Stability Reserve,2018 gibi, ETS sistemini…

ETS, cap&trade sistemleri, future küresel carbon fiyat oluşturma mekanizması ne olacak

Q:Gazpromdan aldığınız gaz fiyatından memnunmusunuz

Rekabet otoritemiz tarafından Gazprom araştırılıyor, konuşmalar yapıcı. Son yıllarda çok şey değişti. Fiyat oluşumu önemli oldu.

Turkish stream-Nordstream konusu: AB’nin ihtiyaçları konusunda gerçek bir tartışma yapalım, ciddi bir tartışma, gerçek ihtiyacımız olan hacim ne? Bunu en verimli şekilde AB’ye nasıl getiririz. Benim soracağım soru Türk Akım ve güney gaz koridoru birlikte nasıl çalışacak

gaz fiyatı, gaz-gaz rekabeti ile olmalı, gazın oil ile ilişkilendirilmesi doğru değil (fiyat olarak),

enerji sektöründe kara hatlarından mobil telefonlara geçiş gibi bir geçiş lazım, aksi halde ilerleme bugün ki hızında devam eder.

Dizel skandalı, 5-10 yıl içinde Avrupada bir belediye başkanı benim şehrimde sıfır emisyon araçlar ve otonom araçlar olacak, çünkü herkes kurallara uymasını istiyorum. Otomotiv sektörü de bunu hissediyor.Teknolojik gelişim çok daha hızlı olacaktır, Tony’nın beklentisinden ve geçtiğimiz yıllardan

TH: 2040-2045’e pik petrol talebi olmazsa, 2060-2070, bizle BAU, biz ana değişimleri öngörmeye çalışıyoruz

Micheal Ancram: Sektörde fiyat tahminleri daha iyi olsa da hala çok kesin değildir. İngiltere’de Manchester güneş konulabilecek en kuzey bölge

TH: amaç düşük maliyetli, güvenilir bir enerji sağlamak ve karbonu da dikkate almak…. Hindistan’ı usbkritik yeri superkritik yapmaya ikna etsek karbon fiyatı 1$ olacaktır. Şu anda gittiğimiz nokta,

————

Current Global Energy Dynamics for Decision Makers

Ian McDonald: EU yenilenebilir, brexit …. 6faktöre odaklanacağım,
– Enerji geçişleri 10 yıllar sürer… Bu yen kaynaklarına içsel bazı limitasyonu var. Enerji sektöründeyıllki temel değişim depolama olacaktır. Elektrikle bunu yapmanın limitleri var. Teknolojik dönüşüm olana kadar….

Fosil ve yenilenebilir kaynaklar kritik olarak önemli, yaşam standartları …. Fosiller en uygun enerji kaynakları ve olmaya devam edecek…

Sürekli artan uzun dönemli talep var: elektriğe erişimi olmayanlar, standart buzdolabı afrika ülkelerindeki ortalama tüketiciden daha fazla elektrik kullanıyor.

Son yıllarda, immigrasyon tartışılıyor, geleceklerini kurtarmak için, [not cheap-affordable energy]… affordable olabilir. Gelecek 25 yılda, 2 milyar insan nüfus artışı olacak, bir çok insan ortadirek olacak. 2040, enerji talebi 1/3 artacak. Bu da asya hikayesine geliyor.

Çin dünyadaki yeni araçlar için en büyük market.

Hidrokarbonlar markezde, P10, 2040 44%enerji miksi hidrokarbon olacak, Tony 50-60%… Putinle bu konuda aynı fikirdeyim. Putin Trumpla da aynı fikirde gerçi

Kompleksite gelecek hidrokarbon geleceğini belirler. Tight oil en büyük gelişmelerden biri oldu. Permian baseni, 50-60$, 5 milyon v/g ek üretim gelebilir.Permian da firma olarak iyi bir durumumuz var, tarihsel olarak oradaydık. Gelecek 10 yılın hikayesi… Kişisel olarak bunun petrol fiyatlarında bir limitleyici olacağını düşündüm.

Q: price

I: business plan, planımızı oldukça muhafazakar bir petrol fiyatı üzerine kurguladık, verimli işletme…. Denge gerekiyor uzun dönem ve kısa dönem yatırımlar arasında. Chevron, Kazakistan ve Avustralya büyük projeler… [parayı nereden buldunuz].. bu projeler tüm IOC portföyünde istiyor. Permian 5-6 ay da geri dönüyor, bu da kısa dönem. Long cycle-short cyle investment….Parayı harcayabildiğin için harcama, gelir oluşturup oluşturamayacağına bak. Çünkü tarihsel bir fiyat ortalaması var. Buna odaklanırsan ve yatırım yaparsan

IOC, NOC, Türkiye, KRG ile ilişkilerimiz var. Türkiyeyi ileri bakan bir ülke olarak görüyoruz.

Q: konsolidasyon bekliyor musun

Muhammed Al Althani:- Qatar – Altın dönem LNG olacak mı

M: 1985 üniversiteden ayrıldım ve LNG projesine girdim Qatargas’da, BP ve Total ile.. O zaman petrol fiyatlarında büyük düşüş vardı.2004-2006lara kadar fiyat oralarda kaldı. O zaman Katarın 4 milyon tpa’dan daha fazla pazarının olup olmayacağını bilmiyorduk

Golden age: bu dönem bunu diyemeyiz. Katar’ı veya hükümeti değil kendimi temsil ediyorum. Petrol hiçbir zaman 100$ olmamalıydı, oysa uzun süre orda kaldı, bu ilerde problem olacak dedim. Yenilenebilir kapasite önemli… bugün 10bin v/g elektrikli arabaların etkisi ama gelişiyor.

IOC’lerin hidrokarbon kapasitelerinde yatırımlarını geri çekmesi kötü oldu. Gelecek güzel değil

Avustralya ve ABD’den LNG geliyor. 2023 den önce bu gaz arzı yukarıda kalmaya devam edecek.

253 mtpa, spot 30%, LNG emtialaşıyor. Bazı avustralya LNG 10$’a ihtiyacı var, Ab e ise 5$’a talep var. Katarda fiyat, her piyasanın farklı fiyatı var. [Türkiye için dostça fiyatın var mı] … Birşey diyemem

Katar bu başdönmesini en iyi atlatabilecek pozisyonda…Katar 32% küresel LNGyi sağladı…. 18$/v di tahminlerimiz… dolayısıyla katar ne kadar rekabetçi anlayabilirsiniz. Katar kendi premium piyasa ve müşterilerini korumak ister.

Japon yeni bir LNG projeleri finanse etmek istiyor, ilginç…Fiyatlarda daha çok esneklik isteniyor, yeni hibrit kontratlar… Yeni sağlayıcılar LNG’yi emti olarak görüyor. Japon stagnant olacak. Çin ve Hindistan kendi büyümelerini yeniden icat ederlerse talep gelebilir.

Fiyat ve esneklik LNG geleceğini belirleyecek. Ben LNG’yi daha da emtialaşacağını öngörüyorum. Finansman da anahtar olacak. Yeni proje geliştiricileri de ciddi olmalı. Bazı projeler gördüm, finansman hazır, geliştiriciler hazır değildir

Avrupa, herkesin yer edinmek isteyeceği bir yer. US-Afrika herkes Avrupada olmak istiyor. 5-7 yılda bu pazar. harici önemli pazar görmüyoruz. Avrupada kargoyu satmak daha kolay,

Q: küresel LNG ve Türkiye ye etkisi

Haydar Çolakoğlu

1992Den veri yatırımcıyız, ve hayat kurtarıcı, LNG türkiye için arz güvenliği. Kuzey Amerika’da gaz 20-30 yıl düşük kalacak

Türkiye, Egegaz ABD’den LNGyi geçen ilk kargomuzu ithal ettik, daha nice kargo olacak.

Türkiye de talep durdu, 50 bcm, önümüzdeki 3-4 sene bu seviye altında kalacak. Ülkemizde doğalgazdan elektriği 4 cent’e üretmek aslında doğru değil. Karbon fiyatlarını da aldığımızda doğalgaz en düşük LCOE

Bunları koyunca doğalgaz ucuz, LNG Türkiye’de önemli parçası olacak.

Q: ABD kargosu iyi bir fiyattamıydı

H: En ucuz kargoydu. 6 bcm -10 bcm, Temmuz’da 15 bcm… bunu daha da arttıracağız tartışıyoruz. Biz sadece iş adamıyız, sadece ekonomik bir noktadan bu anlamlı

Q: herkes tr ye satmak istiyor, bu LNG’yi zorlayabilir

H: Kendimizi arz fazlasında bulabiliriz, bu sektörde ciddi bir risk bu

Q: Rusya süper güç olarak , ABD’den şeyl ve LNG fiyatları, yerel piyasa iyi durumda değil, Rosneft diğerleri geliyor, Çinle işler iyi gitmedi, Rus gaz marketlerinde bu etkileri değiştirecek bir hareket görüyormusun

Tatiana Mitrova:

Kimseyi, Rus hükümeti veya ABD hükümeti adına veya ilişkili çalışmıyorum, dengeli olmaya çalışıyorum

Rusya’nın yakalandığı durumu mükemmel fırtına demek yanlış olmaz. Artan rekabet, 20 yıl stabil bir piyasadan sonra, rekabet daha da yoğunlaşıyor. Petrol ve gaz gelirleri azalıyor. İç sorunlar var. Sistemik ekonomik kriz var.

Teknolojik ambargolar çok zararlı değil, gelecek projeleri etkiliyor ve mevcut işlemleri çok değildir

Finansman etkiliyor. Rus hükümetini%6 büyümelerden -2%lere düşürdü. Petrol ve gaz gelirleri 30%, askeri harcamalar, sosyal harcamalar. Ülke büyürken talep de büyüyyordu, yeterli gaz, rafineri var mı, bugün ise lokal talep olmadığından kendimizi büyük bir gaz balonunda bulduk. Fiyatları net back seviyesine getirdiler.

2011, 2012, 2013,….. bu ek gaz piyasa tarafından istenmeyecek dediğinizde aslında tüm yatırım yapılmış durumda… Bu da düşük fiyatlara rağmen hem üretimini hem de ihracatını arttırıyor. Rus vergi sisteminde, fiyat aşağı giderken şirketler zarar görüyor.

Ruslar nasıl adapte olacak.ç

İlk strateji Rubleyi devalüe etti. Rus kömür ihracatı da artıyor. Devalü edince bir gece de Rus üretimi rekabetçi oldu. Nüfusun yaşadığı sorunlara girmiyorum. Bu akıllıca bir hamleydi. Bu rus gaz ve petrolünü rekabetçi yaptı.

Bu uzun süremezdi, uzun dönemli strateji değildi.

İkinci strateji ise diğer piyasas oyuncuları ile piyasayı dengelemek. Bu düşük yatırım ilerde

Q: Rusya o zamana kadar ayakta kalabilir mi

T: bu bir soru… 2020 üretim korunabilir, yeni vergi gelmezse.

2020 sonrası belirsizlikler daha da güçleniyor. Finans yeterliliği uygun olacak mı, Rus piyasası kendini finanse edemeyebilir, petrol fiyatları ne olacak.

Gazprom 5 yıl boyunca rahat olabilir, çünkü bugünki hacimler 5 yıl garantilendi

Q: Gazprom fiyatları düşürerek, pazarı korumaz mı

T: mantıklı olarak bu kadar gerekli değil, market niş i korunuyor ve uzun dönemli kontratlarla garanti. Petrol fiyatları artar ve spot LNG olursa, Gazpromdan bu gazı almak istemezlerse işler değişir, burada Gazprom indirimi düşünebilir.

Çinle, Japon nükler, Hindistanla ilgili ne olacak.ç

LNG balonu asya tarafından emilirse, Avrupa için baş dönmesi olmaz

Gazprom’un stratejisi wait and see – yavaş adaptasyon, çok pragmatik bir yaklaşım

Q: Türk-Rus ilişkileri, bu ilişki sürdürülebilir

T: bu yeni realite, planlar ve davranışlar jeopolitikten dolayı her yarım yılda değişiyor. Ben ekonomistim jeopolitik konuşamaybilirin. Rus stratejisi wait&see. Rus rasyoneli ukraynayı bypass etmek zorundayız. Normalde mükemmel dünyada çalışmayabilir.

Q: Rusyada yatırımızını var

I:Biz de transneft ve rosneft ile ortak projelerimiz var

John Roberts

Gaz bir fosil yakıt ve kötü. Gaz en iyi geçiş mekanizmalarından biri düşük karbon geçişi için. Nasıl büyük bir başarısızlık oalbilir AB açısından….

Hardware ve Software

Hardware fiziksel bağlantılar, boru hatları, AB için enterkonneksiyonlar,

Software problemi, doğru regülatör yapısı var mı… EEC ülkeleri için de

Türkiye çok iyi uluslarası altyapı var. Kuzey ıraktan da gelecek altyapı var. Düzenleyici reformlar 2004’ten beri yapılmadı.Türk hükümeti enerji güvenliği deyince, ülkeye giriş ve çıkış gazını kontrol etme, gerçek bir piyasa olmayı mı düşünüyor.

Sadece Türkiye değil, Almanya’da distort edilmiş destek REN için gazın artmasını engelledi, kömürün yükselmesine ise yardım etti. Almanya daha fazla kirletiyor. Nasıl bir grup sübvansiyonları ortadan kaldırıken yeni bir tanesini nasıl getirirsin

Q: How do you become a hub

J: Hub olacağım diyerek değil, alıcı ve satıcıların işlem yapacağı düzenleyici işlemleri oluşturursun. Teorik olarak düzenleyici yapı var. Teoride Türkiyede yapıyor olmanız lazım, ama pratikte neredesiniz

Kim ödüyor? Hükümetler özel sekötr için ödemiyor. Özel sektör ödüyor, kamu, tüketici faydalanıyor altyapıdan, inanılmaz bir disconnect/kopuş var.

Güney gaz koridoru…. Türkiye güvenilir bir transit ülke mi?

Bir savaşı kapsayıcı şekilde ne kadar devam ettirebilirsiniz

Seyirci: Mobilite, LNG, ağıır araç mobilitesi, gazı uzağa kötürmek, girit’e götürmek, Yunanistan

Q: Gaz elektrik üreticileri büyük sorun yaşıyor?

Seyirci: spark spread iner/çıkar

Mozambik yorumu bayağı politikti….Katarı başarılı yapan akıcı karar alma şekli, karar verip yaparlar.

Atlantic Council – US Climate and Energy Policy Scenarios : Post US elections

KEMPE:

Seçimleri takip ederken rahatsızlık hissedebilirsiniz, bi de bizim durumumuzu düşünün

ABD dış politikasında, Çinle, Rusyayla ilişkiler, daha önemlisi iklim değişikliği, enerji konusunda anahtar konular olacak. Perşembe günü Doğu Akdeniz oturumu olacak.

Demokratik parti yenilenebilir için, cumhuriyetçiler fosil için iyidir. Sadece başkanlık hakkında değil, düzenleyici ve yasal işlerle ilgili konuşuyoruz. Son günlerde daha fazla cumhuriyetçi senatörün kendilerini Trumpdan geri çektikleri görülüyor. Anayasa Mahkemesi için bir kaç hakim emekliye ayrılabilir, başkanın adaylarının senato tarafından da onaylanması gerek.

Ana enerji sorunları var, emisyon düşüşleri, çinle ilişkiler, iklim anlaşması

3 uzman var, Morningstar, Cornell, Koranyi

C: iki zor konu var

1. iklim değişikliği

2. trump

büyük bir belirsizlik var fakat bir de belirlik var. Belirsizlik, cumhuriyetçi tarafından

İklim değişikliği… Paris sonrası.. devreye girecek. 4 kasımda devreye girecek.Ocak’ta yeni başkan görevi devralana kadar. Trump’a kötü polis görürsek,

Paris anlaşması ile ilgili temel sorun, uygulama. Çok taraflı kısımda, uygulama biraz da ha açık.

İkinci önemli konu, ABD üzerinde söz verdi. Bu da başka ülkelere de baskı oldu. Clean power plan, mevcut başkan kararları… bunlar da yeterli değil.

Trump olursa, bunları iptal edecek, aynı zamanda EPA’ya da sahip olacak.EPA’ya getireceği hanfendi de iklm süphecisi

Clinton ise, realistik olarak, karbon vergisi veya fiyatlaması uygulamaya başlayabilir. Temsilciler meclisi ve filibusterları geçip de karbon vergisi gerçekten de geçemeyebilir.

İşte burada anayasa mahkemesi gündeme geliyor. CPP, 3 bölgeye bölüyor, bu 3 bölgedeki eyaletlerin kendi planları ile gelmesini istiyor, ve bölgelerin kendi arasında işbirliği öngörüyor.

23% azaltma bekliyor.

Şubattan buyana, 4-5 ile alt mahkemeye geri itti. Alt mahkeme dinliyor.

Tüm CPP, Paris sözleri, Clinton’un üzerine yapacağı politikalar aslında bir Mahkemenin nasıl şekillendiğine bağlı

Morningstar

Mahkeme ile ilgil, CPP alt mahkemeyi geçebilir. Mahkeme ise 4-4’e kalabilir. Yeni bir Mahkeme yargıcı gelene kadar bayağı zaman geçebilir. 4-4

Trump’ın iklim değişikliği ile ilgili olarak, bir ileri nokta söyleyeceğim. Eğer Trump iklim değişikliğinden uzaklaşırsa olay iklim değişikliğinden de farklı bir yere gider. Bizim Uluslar arası politikamızda büyük zarar verir.

Söylediğim herşey kendi fikrim

Trump, ABD büyük enerji süper gücü yapacağız diyor. Düzenlemeleri azaltacağını, federal alanlarda daha fazla üretim öneriyor. Seçilse bile, petrol piyasaları ABD üretimini belirler, fiyat belirler..

Trump kömür sektörünü koruyacağını söylüyor, aynı zamanda daha fazla gaz üretmemiz gerektiğini söylüyor. Bu da bir çelişki.

Clinton, kömür alanlarını ve kominitelerini rehabilite etmeliyiz diyor. İhtiyacımız teknoloji, temiz kömür teknolojiler

Q: Böyle bir teknoloji gelecek şeyl olabilir mi?

M: Kore, Doğu avrupa bu teknoloji ile ilgili, soru araştırılan teknolojinin ticari olup olmayacağını

C: Soru fiyat konusu, temiz kömür, CCS, ikisi de ucuz gaza karşı rekabetçi değildir

M:

Clinton, daha fazla yeşil bir ekonomiye kayacak, daha fazla verimlilik, güneş ,daha fazla düzenleme..Fosil yakıtları mahvedeceği bir fazla basitleştirme olur. Çatlatma ölmeyecek. Metan emisyonlarına karşı düzenlemeler olacak. Şirketler bunu yönetebilir. Gaza desteği var.

Daha fazla çevresel teknolojilere de gitmeli

Jeopolitik kısımda, bu kısım ilginç. Hazardan kaynaklarının küresel piyasalara erişimi sürekli bipartizan bir desteğe sahip, Clinton destekledi ve sanırım desteklemeye devam edecek.

Diğer konu ise, Avrupa enerji güvenliğini destekliyor, bakan olduktan sonra da Avrupa enerjisinin çeşitlendirilmesini destekledi, Rusyanın enerjiyi bir silah olarak kullanmaması için

Trump, birçok belirsizlik, ben bilmiyorum birçok kişi bilmiyor Putin le ilişkiler konusunda, enerjiyi nasıl etkileyecek. Trump güney gaz koridoru için desteği çekecek mi, bilmiyoruz.

Turkish Stream, Nord stream 2’ye karşı olduğu gibi Trump da olacak mı? Avrupa enerji politikasında değişiklik olacak mı

Pazar akşamı tartışmada, enerji önemli bir konu olmadı, hiçbiri benden fazla konuşmadı.

Koranyi

Paris orta yol. Paris anlaşmasından sonraki her 5 senede bir tekrar görüşmeler güncellemeler olacak.

Trump seçilirse, bu hevesler ne olacak merak ediyorum.

Cornell’in senaryosuna katılıyorum. Emin olmadığım ise, yasamanın nasıl şekilleneceği. Floridada bipartizan olarak iklim değişikliğine yaklaşımı görseniz,

15 Cumhuriyetçi ile görüşmemde açık yorumlarına oranla bunu ciddiye alıyorlar, politik olarak.

“US Climate and Energy Strategy” paper’ı okuyun

CPP yürürlükte kalırsa, tüm eyaletler buna uymak zorunda kalan hedeflerle gelecek. Eğer Cumhuriyetçi eyaletler uyacaklarsa, karbon vergisi ile gelecekler.

M: Ben karbon vergisi görmek isterim ama göremeyebilirim. Tartışma başlamalı, karbon vergisi yapılırsa bunun gelir nötr olmalı, uluslarası olmalı.

20 yıl sonra şirketler de nasıl görüneceğini merak ediyor, bir çok şirket yeşil teknolojilere geçiyor. Çok basitleştirme olur, şirketler Trump’un görüşlerini desteklediğini söylemek

Trump seçilirse, Uluslar arası imajımız ne olacak? Kazanan ve kaybedenler olacak…

K: Yanı nötr, arge ve altyapı yatırımı, kıtada süper grid….parada bu politikanın kaybedenlerini kompanze etmek için kullanılmalı. Pil depolama, tüm denklemi değiştirir. Maliyet düşüşleri yenilenebilir gibi, maliyetler hızla düşüyor.

M: enerji fakirliği, Afrika, finans etmeliyiz

Q: ABD dostlarının enerji güvenliği konusunda nasıl davranacak, ama ABD halkı çok önem vermiyor. Körfez partnerlarımızın güvenliği . . Aslında politika hangi adaydan çok dünya da ne olacağı ile daha alakalı olacak.

C: şu anda çıkarlarımız biraz daha üretici tarafında

Bosphorus Energy Club- Son Oturum

Chris Cook :

geçmişim regülasyonda,. IPE, resilience, dayanıklılık konusunda

Gaz konusu, gaz swap ve swapların, exchange akış, bu daha çok mantıklı geliyor, elektron satışından

Bunu nasıl piyasaya çeviririz. Üreticiye gaz verirsiniz,

Ben çok swap , CNG transport service, bir servis varsa, üst akışa geçerek,

Hazardaki swap da ise swap by fibre, gerçek bir

Gaz bir yere varıyorsun, diğer yerde elektrik alıyorsun. Jenerik bir araç yasal çerçevede.

Smart gas swap, intellektüel property 5.kaynak

Watt, su pompalayanlara size pompa satmak istemiyorum, size pompa sağlayacağım, tasarruf ettiğiniz kömürün 3’te 1’ini alırım diyor.

Mitsibushi, Siemens İran’a gidip, size en verimli CCGT verip, tasarruf ettiğiniz gazın bir kısmını alırız diyebilir. IP kısmı

Her piyasada bir top var. Enstrümanler, derivative, borç, özsermaye…. başka bir enstrüman daha var unutulan, promise-söz vermek….. Bana Gazpromdan bir söz alıp gelirsen ben bunu paraya çevirebilirim.

Stock-counter stock… Ön ödeme bir çeşit funding sistemi olur. Sorun güven ister. İhtiyacımız olan kurum, “clearing union”, swapları akış , funding de….

Yeni piyasa bu şekilde kurulur

Richard Mallinson:

One belt ione road (OBOR) nitiative – Çin

tek kemer, ekonomik bir program ipek

tek yol, deniz yolu, ipek deniz yolu,

Çin ne yapmak istiyor? Bir kavramla

– Kendi fazla kapasitesi için piyasa bulmak, bu kapasitesi işe konulabilir

– Ticaret ilişkileri

– Kendi bölgeleri için, batı bölgeleri geri de bırakılmış hissetmesin diye, bu şekilde hızla büyüyen kıyı şehirleri de düşük maliyetli şehirlerin rekabetinde. Bu kıyı kapasitesini ticaret ilişkileri kurdukça kullanıma sürmek

Hardware, güç sistemleri, yollar, tren yolları, ayrıca software, gümrük birliği, düzenleyici ortaklıklar.

Para nereden geliyor, bazıları ROI var, paranın çoğu Çinden gelecek. Altyapı bankası kurdu. Yeni BRICs bankasından da gelebilir.

Ne kadar büyük gözükse de,

Soru işaretleri, kiminle ne yapılıyor, iş yaptığın kişi Çin’de politik çitin doğru tarafında mı

Q: Bu çok büyük bir proje, 100 milyar $/yıl , doğu denizinden atlantiğe uzanan, Çinliler dışarıda yatırım yaparken, fazlaca devletten borç alıyorlar, Çinde finansal bir erime olabilir, adanmışlıklar olmayabilir, jeopolitik olarak da Çinliler bu mega projelerde çok tecrübeli değiller? Bugünün dünyasında bu büyüklükte proje yok, uygulama yokuş yukarı bir efor olacak?

Robert Alpen

BC’de son defada iken, daha fazla LNG kapasitesi getirmeyi konuşuyordum. Türkiye FSRU anlaşmasını yapıyor.

Türkiye, arz güvenliğinden endişeli, altyapı çok önem verilmeyen konu. Bağlantılar, elektrik hatları… Türkiye bu konuda eksik…AB’de bazı gaz depoları kapacak denirken, Türkiye depolamaya ihtiyaç duyuyor. Eğer esnekliğin yoksa en yüksek fiyatı ödersin

Nükleer, veya turkstream, insanlar daha çok bölgedeki varlıkların

Türkiye gelecek sene gün öncesi piyasa olacak gazda. Bu güzel haber. Uzun dönem kontratlar AB’de daha çok gaza endeksli. TTF seçildi gaz endeksleri için. TTF, NBP’yi geçti. LNG projeleri var AB gaz hublarına endeksli.

Gaz sektöründeki fırsatlar olarak, gasification önümüzdeki 5 yıl fazla LNG olacak. İnsanların sağlığında da faydası olacak.

Q: Turkstream risk mi fırsat mı

R: risk, hükümetler arası anlaşma

Seyirci: Turkish stream or turkish dream?

Q: Türkiye sınırını geçince greek stream olacak

Sanford Henry

Bir çok harfli bu anlaşmaların ortak özelliği gerçekleşmemeleri.

Pekçok abd adayları küresel olayları değil yerel konuları tartışıyor bu da daha çok korumacılık

Kirill Zenin

Astanadayım.Pekinde olanlar bir çok projeyi etkiliyor. Kendimi daha çok Pekin veÇin’deki meslektaşlarımla uğraşır buldum.

Çinle ilişkiler diğer ülkelerle ilişkileri etkiliyor. Çin gazının önemli kısmı Türkmenistandan geliyor. Çin’in bölge için önemini daha iyi anlayabilirsiniz.

CA, roller coaster oldu, petrol fiyatları düşünce,..

Kazakistanda 4000 MW kömür santrali, koreliler tarafından yapılacak, 5 milyar $lık, durduruldu, çünkü ekonomik modeller artık uygun değildi

Olumlu tarafta ise, Temmuz da Chevron Tengiz’e 37 milyar $ yatırım sözü verdi. Devalüasyon sebebiyle hizmet bedelleri düşünce Tengiz projesi konusunda Chevron ilerleme kaydetti (etkili oldu demek istiyor)

CA OBOR programından en pozitif etkilenecek bölgelerden biri. Kazakistan Çinden gelen 2 milyar $ ile proje finansmanı için likidite oldu. Fırsatlar ile ilgili konuşurken

Chevron’un 37 milyar $, petro kimyada çığ gibi projelere yol açtı. Temmuzdan beri, bir çok projeyi ateşledi.

Kazakistan seneye Expo2017, gelecek enerjiye adanacak, kazakhistan yenilenebilirdeki başarılarını göstermek isteyecek. Fırsatlar için , yenilenebilir bunlardan biri

Daha geniş hazar bölgesi için, roller coaster… Bakü de mümkün dışardan gelecek yatırımları konuşuyorlardı. Daha önce imkan olmayan yatırımlar konuşuluyor (dışa açılımı)-kara da petrol aramanın dış yatırımcılara açılması

Q: Fiyatlar yükselince, kaynak milliyetçisi, fiyatlar düşünce dış dünyaya açılıyor

K: EBRD tarafından anlatıldı, 2 yıl önce Kazak başbakanını kovalıyorlarmış, ama şimdi EBRD’yi başbakan arıyor ve yatırım yapın diyormuş. Şimdi kazakistan hükümeti tüm fikirlere açık, likidite için kapıları açık…

MÖ: Era of hydrocarbon not over, Putinle aynı fikirde olduğumuz nokta. 2040’a kadar fosil yakıtlarla olacağız, bu da yenilenebilirler olmayacak demek değil, düşündüğümüz kadar dramatik değil:

Türkiye-İran konusunda, ya daha işbirliği ya da rekabet olacak.. Bu yüzden işbirliği

Rusya ile, Turkish stream büyük olarak politik

Ticaret anlaşmaları duyduk, bir çok harf duyduk, ama anlaşma yapıldığını duyacak gibi değiliz sanırım.

Rusyayı çok fazla gözümüzde büyütmemeliyiz.

Çin’in OBOR programı çok önemli, yol ülkeleri bundan faydalanacak

Tarih

30 Temmuz 1922, Elektrikli araba ayar odası da ne?

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTddzRiZ3NWQVVjUG8

 

Dünya enerji konferansı notlarım aşağıda. Gerçekten Afrika’da Fatih Birol’un dediği gibi 3 kişiden 2sinin elektriğinin olmaması skandal. Tanzanya kırsalında bunu hissettiğimi söyleyebilirim. İstanbul’da OPEC+Rusya=ROPEC ortak hareketi çok ilginç oldu. Ben de gölgedeki kahramanlarla konuştum. Özellikle iki kişiyle, biri Peter Littlewood, Argonne laboratuvarları direktörü ve Steve Levine’in Powerhouse kitabındaki ana karakterlerden biri. Bugün ki Lityum pil teknolojisindeki temel kişilerden. Ona bir kaç soru sordum. LiIon sonrası Lithium Sulphur olabileceği, Lityum havaya çok çok sıcak değildi. Aptalca bir soru ama sabah arkadaşlarla tartıştık, gelecekte evimizi bir cep telefonu kadar bir pil ile besleyebilecekmiyiz (piller ne kadar kompakt olabilir demek), hayır ama bir araba pili kadar olur dedi. DC (doğru akım) o zaman daha mantıklı olmaz mı dediğimde de doğal gidişat dedi. İlerde evlerde doğru akım, fişlerde USB tarzı olursa şaşırmayın. Littlewood ortak proje yapabiliriz dedi. Diğeri de Noureddine Boutarfa, en son OPEC kararının alınmasını sağlayan akıllı Cezayir Enerji Bakanı. Başarısının farkında. Oxford Energy’den Latin Amerika LNG pazarı.

Bilgiler

Madenden petrol sektörüne de el atan BHP Billiton, petrol 70$’ları bulana kadar karlılık konusunda sıkıntılı. Şu sıralar üretimi 660bin v/g. Permian’da üretimini 5 yılda 30bin v/g’den 150binv/g e çıkarabileceğini iddia ediyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Müdürü: 2-3 yıl önce nükleer bir santral siber saldırı sebebiyle etkilendi

Çin’de Çevre koruma bakanlığınmın inceleme yaptığı 1019 çelik tesisinde, 173 firmanın kuralları çiğnediği, 62 firmanın lzinsiz yapılaşma ve 35’inin de emisyon limitlerini aştığı tespit edildi. Çin önümüzdeki 5 yılda 100-150 milyon ton ‘a kadar fazla çelik kapasitesini de kapatacğı sözünü verdi.23 firmaya üretimi düşürme, 29una da geçici kapatma istendi.

Gelgit lagününden elektrik üretmek için ingiltere’de ilginç bir proje var. 1.3 milyar poundluk Swansea körfeziprototipi 350 MW gücünde ve 150bin evin elektrik ihtiyacını karşılayacak. 2019aa devrede olması bekleniyor. Körfezin 11 km2lik alanı 9km duvar ile çevreleniyor. Avantajı, hava olayından bağımsız tahmin edilebilir gelgit enerjisi

AB Çevre Ajansı, yayınladığı raporda 2030 gibi Avrupada fazla fosil yakıt kapasitesi oluşabilir. Eğer mevcut fosil yakıt santralleri uzatılır ve yeni fosil kapasiteler yapılırsa Avrupanın elektrik sektörü dekarbonizasyonu pahalıya gelebilir.

Jeff Sachs’ın notları önemli: “akıllı makineler ve yapay zeka, ulusal geliri tüm çalışanlardan kapitalistlere, gençlerden yaşlılara kaydırabilir.”. İngiltere’de 1820-1860 arası İngiltere’nin ulusal geliri 2 misline çıkarken, geleneksel iş kolları işsiz kaldı. Ne yapmalı? Eğitim ve vergi. Ray Kurzweil – singularity- tekillik: makinelerin herşey insanlardan iyi yapması. Her yeni doğana robot verilmesi!…

Bu sene içinde 60$/varil petrol fiyatı görülebilir. Suudi bakan:Kasım’da OPEC üretim sınırı konusunda anlaşılabilir.

National Grid CEO’su Holliday, İngiltere de talep yönetiminin 1970’lerdeki gibi kısıntılı(karneli) yönetim gibi değil geleceğin ve ABD’de olduğu gibi sistemde istenen bir araç olarak düşünülmesi gerektiğini söyledi. Bu kış ingiltere’de arz ve talep arasında %5.5lik bir aralık kalacağı, kısıntı yönetimlerinin faturalara etkisinin %0.3 olacağı hesaplanıyor.

Iraq petrol bakanı ülkenin petrol üretiminin 2017’de arttırılmasını istedi. Jabar al-Luaibi ayrıca gaz üretiminin de 10 ila 13 milyon m3’lük artış istediğini de söylemiş.

Myanmar Çin’den %5 daha fazla ekstra vergi istediği için Malacca boğazına ihtiyacı azaltacak 2400 km’lin Çin-Myanmar(Yunnan bölgesi) boru hattı çalışmıyor. Boru hattı 440bin v/g, boru hattının diğer ucunda da Anning’de (Yunnan)’da günlük 260bin v/g kapasiteli PetroChina’nın rafinerisi var. Fakat şimdilik üretimi sadece depolarda.

ABD’de araba sahipliğinin maliyeti senede 9000$. 20-20 yaş sürücü belgesi oranı 1983’e göre %15 düşerek 2014’te %77’ye düşmüş. 16 yaş için ise %46’dan %24’e düşmüş. Yazar 2025’te araba sahipliğinin büyük ABD şehirlerinde biteceğini söylemiş.

Grafik

Petrol üretimine göre bağımsız petrol şirketleri

Rapor Özet

Natural gas markets in South America and the Role of LNG – Anouk Honore

• Güney Amerika diğer piyasalardan izole, ve bölge için yeterlilik ve entegrasyon öncelikti

• 2008’de arz olarak LNG ithal etmeye başladı, ama dünyadaki ithalatın sadece %5’i civarındaydı

• Giderek artan LNG talebi, Avrupaya giden LNG’yi etkilemektedir.

• Neden Güney Amerika da LNG:

  • Güney amerika da kıta içi gaz ticareti 1950’ler ve 1960larda konuşulmaya başlandı, ama entegrasyon 1970lerin başında Bolivya ve Arjantin arasında Yabog boruhattı ile başladı

  • 1990’ların ortasına kadar sınıraşan tek boru hattı

  • İhracat 1980’de Arjantin’de geniş gaz yatakları bulunana kadar artmadı

  • 1996 ve 2001 arasında Arjantin ve Şili arasında 7 boru hattı yapıldı. Arjantin’den bölge ülkelerine ihracat başladı

    • 1998’de Uruguay’a ihracat başladı (Arj’den)

    • 2000’de de Brezilya’ya

  • 1999’da da Bolivya’dan Brezilyaya Gasbol boru hattı gaz akışına başladı. Arjantin bu gas ile de rekabet halinde

  • 2007’de Colombia-Venezüella boru hattı operasyona başladı.

  • Fakat bir dizi problem yaşandı

    • En önemlisi 2001 ekonomik krizinin sonucu olarak Arjantin’in azalan yerel üretimi.

    • Arjantin ihracat kontratlarını bozdu ve iç tüketime öncelik verdi.

    • Şili ise 100% Arjantin’den gelen gaza bağımlıydı. Brezilya ve Uruguay’da etki daha düşüktü.Bu da arjantin’in bölgedeki güvenilir tedarikçi olma imkanlarını sınırladı

    • Bolivya’nın Brezilya’ya gaz satışlarında hacim sorunu yaşanmasa da fiyat sorunları yaşandı

    • Kuzeyde ise,, Kolombiya 2011’e kadar Venezüella’ya gaz gönderirken, 2012’de bu akış ve boru hattı tersine işletildi. 2015’te Kolombiya iç talebini karşılamak için gaz ihracatını düşürdü, Venezüella’da da Perla sahası çalışmaya başladı. Fakat ters akış tekrar Ocak 2016’da beklenmesine rağmen tekrar gecikti

  • Kısaca sorun olunca, ülkeler kendi talebinin önceliklendiriyor, bu da ithalatçı ülkelerde güvensizlik sebebi oluyordu. Sonucunda daha çok LNG’ye başvurmaya başladılar

  • 2008’de Güney Amerika kıta dışı ilk LNG kargosunu aldı. Bundan sonra da hacım 2008’de 0.4 mtpa’dan 2015’te 13 mtpa’ya arttı.

  • Şili’de ihracat tüm yıl boyunca neredeyse sabit (3.2 mtpa 2015)

  • Arjantin’de özellikle kış aylarında (4.5 mtpa)

  • Brezilya’da ise hidro kuraklığına bağlı olarak 6.8 bcm

  • 2016 Ocak itibari ile

    • Güney Amerika 33.5 bcma (24.5 mtpa) LNG ihracat kapasitesi var. 2015’de kullanım %51 seviyesindeydi

    • Arjantin’de %60, Şili’de %57, Brezilya’da %43

    • Uruguay(2.7 mtpa) ve Kolombiya’da(3.0 mtpa) iki ek gazlaştırma tesisi

  • Doğalgaz trendi ve belirsizlikler

    • 2014’te gaz talebi 144 bcm, 2010’a göre %20, 2000’e göre %64 artmış durumda

    • 2010larda ekonomik büyüme çok yüksek olmamasına rağmen, gelecek yenilenebilirlerin mevcut durumda kuru sezon da diğer kaynaklarla ikame durumunu değiştirmeyeceğinden gaz talebi için ümit var. Yollarda CNG kullanımı, bölgede konut ısıtma için neredeyse hiç talep yok

    • Yazar gaz talebinin 2020’de 151 bcm, 2030’da 191 bcm’e çıkmasını bekliyor

    • Islak yıllarda elektrik için gaz tüketimi 8-10 bcm, kuru yıllarda 2030’da 40-45 bcm’e kadar çıkabilir

  • Doğalgaz arzı – Zorlukları karşılamak

    • Esnek arz mutlaka sezonsal durumlar için gerekli

    • Yerli üretimi arttırmaktaki zorluklar: Coğrafya, değişen düzenleyici ortam, ve düşük petrol fiyatları

    • Yazar üretimin 2020’de 149 bcm’e 2030’da 183 bcm’e çıkmasını bekliyor

  • Sonuç

    • Brezilya, Şili, Arjantin’in LNG ithalatına devam edeceği, sonra bunlara Uruguay ve Kolombiyanın katılacağı

    • Perunun ise ihracatçı kalacağı

    • Tüm bir kıtada entegrasyon olmayabileceği ama alt bölge entegrasyonları olabileceği: uruguay-kolombiya gibi veya Şili’ye gelen LNG’nin Arjantin’e satılması gibi

    • Normal hava koşullarında 2020’de bölgenin 5.1 mtpa LNG ithal edeceği

    • Eğer Bolivia-Brezilya anlaşması uzatılmazsa, LNG ithalatı , 2020’de 13.2 mtpa’ya çıkar

    • 2030’da 14.3 mtpa LNG ithalat imkanı var

    • Eğer Bolivia Arjantin ve Brezilyaya anlaşmalarını yenilemezse 22.4 mtpa’ya çıkarabileceğini

    • Kurak yılda sadece Brezilya’da 25.7 mtpa ek LNG talebi 2030’da oluşabilir

    • Eğer ekstrem hava olayları olmazsa Güney amerika major bir LNG piyasası olmaz

Tarih

27 Haziran 1909 – Los Angeles Herald – White benzinli motor yapacak

WEC Kongre notları – Açılış Oturumu – 10 Ekim

Sabah – 1

WEC 3 senaryo yapmış. Müzik temali, genelde bir 3lemeleri var her seferinde. Ama her senaryoda öyle de olsa iyi tarafları var, böyle de olsa iyi tarafları var modundalar.

• Modern Jazz – Teknoloji merkezde,

• Unfinished Symphony- Çok fazla müdahale istiyor

• Hard rock – her ülke kendi enerji yolunu seçiyor,

Enerji sektörü çok hızlı değişiyor, “eski yol bir opsiyon” değil.

Sabah – 2

Açılış Oturumu – KSA’(Kingdom of Saudi Arabia)dan Halid el Falih ilk konuşması

M- MS Nadeau – Chair WEC

J- John Defterios – CNN UAE

H-Halid el Falih

M: Hiçbir ülke dönüşümden kkaçamaz. Biz buna Grand Energy Transformation diyoruz. Uyamayanlar bizleri kaybedecek.KSA kendi dönüşüm planını yayınladı.

H:Napolyan: “Dünya tek bir ülke olsaydı, İstanbul başkenti olurdu”.4 key facts, değişimi başarmak, 2030- KSA değişm.

Hevesli olmalıyız ama yol üzerindeki çukurlara dikkat etmeliyiz. Lineer olmayacak.

4 ana faktör var , küresel enerji sistemini dönüştürecek

1. İklim değişikliği – anahtar. Paris geçen hafta yürürlüğe girdi. Marakeş toplantısından önce (Kasımda) KSA onaylayacak.

2. Tüm enerji kaynaklarını kullanmaya ve yatırım yapmaya devam etmeliyiz. Doğru zamanda yatırımlar yapmalıyız, düşük petrol fiyatlarının yatırımları azaltması…

3. Teknoloji: Saudi Aramco – ArGe, auto sektörü ile yeni ve farklı motor tasarımları ile, karbon yakalama gibi

4. Ulusal hedeflerle uyumlu ve öngörülebilir politikalar ve erişim: ensure no one is left behind.

Uluslararası kurumlarla işbirliği, ortak hareket, WEC’de bir rol oynuyor.

Daha güçlü ve sürdürülebilir bir KSA, daha fazla ekonomik farklılaştırma, iş oluşturma, özelleştirme ve yerelleştirme

J: Bizi 60 $’a hangi senaryo getirir

H: piyasalar fiyatları belirler. Arz ve talep en önemlisi, KSA dengelemeye çalışıyor, herkesin çıkarına olarak. Daha az osilasyon ve fiyatlarda değişkenlik için. Arz-Talep dengelenmesinde neredeyiz? arz çok hızlı arttı, OPEC müdahale etmedi. Gözüm fiyatlarda değil, Maliye bakanının gözü fiyatlarda, benim gözüm arz ve talepte.

J: 2 yıl önce KSA pazar payını savunacaktı, ve üretim kesilmeyecekti

H: Koordinasyon non-OPEC önemli. Merkez Bankacılar sürekli buluşuyor, kararlar alıyorlar. Birbirileri ile koordine oluyorlar. Ve IMF’de. Petrol de küresel ekonomi için en az bu kadar önemli.

J:Rusya ile ilişkiler, anlaşmanın amacı ne

H: İstanbul’Da Novak ile buluşacağız, teknik koordinasyon komitesi var, 1-2 gün içinde buluşacak, arz-talep dengesine bakacaklar.

J: Rusya, Azerbaycan, Brezilya, onlar da dengeleme için masada olmalımı

H: kesinlikle, OPEC kendi planını yapacak ve non OPEC’le bölüşülecek.

J: Viyana da gerçek bir paket olacak mı

H: umutluyum

.. o kadar veriye rağmen hala arz ve talepte net değiliz. Kasım’a kadar netleşeceğini umuyorum. OPEC çok kısarak piyasaları şoklamamak, piyasaları şoklayacak zararlı (düşük) fiyatlara da sebep oılmamalı

J: 2018’de Aramco IPO için 70$’a ihtiyacınız yok mu

H: Kraliyet hangi fiyat olursa olsun mücadeleye hazır, senaryolarımız var. Yüksek fiyatlar dönüşümümüzü hızlandırır. Başka ekonomik motorlar oluşturmayı, fiyatlar geri dönmese de yapacağız

J: Reform çok ağrılı gibi değilmi

H: Acı yok, kazanç yok. Göbek yaptık, yüksek fiyatlar sebebi ile, geçiş ekonomiyi yavaşlatsa da, kurumlara ve sektörlere olumlu etkileri var. Hatta Aramco’ya da, verimlilik gibi. Maden sektöründe de yatırım

J: Paniklemeye gerek yok, her yıl 100 milyar $ yakmanıza rağmen

H: Denge tablomuzu tekrar yapılandırıyoruz. Ekonomi 2017’de büyümeye başlayacak

J: 5 yıl önce pik petrol şu anda ise pik talebi konuşuyuroz. Yer altında stranded kaynakları olacağına inanıyormusunuz

H: İnanmıyorum, böyle bir durumdan önce biz petrol harici ekonomiyi başaracağız

Sabah – 3

— Scenarios to 2060 —

Some key points:

1. per cap energy demand peak before 2030

2. demand for electricity double to 2060

3. phenomenal rise of solar and wind will continue

4. demand peaks for coal an oil raises risk of “stranded resources”

5. transitioning global transport is a hard obstacle to overcome

6. limitin global warming to no more than 2C increase will require an exceptional and enduring effort

7. Global cooperation, sustainable growth and technology innovation are needed to balance the Energy Trilemma

<bu arada not tutulmadı>

Fatih Birol/IEA

Why China’s oil demand is slow? Energy efficiency. Even in a low price environment, efficiency key

Climate change, 2/3rds coming from energy, renewables are important, nuclear is very important source,

Coal industry, even face more challenge, if they do not come with CCS, 5 years ago, you invent or you are trouble. Fossil fuels are different , coal, oil is different. SE Asia is willing fuel, 2015 built coal are subcritical,

Africa, 2 out of 3 do not have electricity, that’s a scandal

Coal was the basis of development, in the case of Africa, most are in rural areas, renewable energy has declined substantianlly, Africa can achieve by using renewables.

Diversifying of economies, renewables

Isabella Kocher/Engie

Energy players will be very different, not only invent, infrastructure and value….

Bring energy to every person on this planet., question is no in which scenario you believe in. what are the key convections, media trends, agility yes, what are the bigger trends. Clear view of avenues. This revolution is irreversible. Climate change is not only change about climate. Market supporting transition? Financing? Not a problem of money, technology is not a bottleneck, huge …. solar price decrease, storage will be the same. Lack of convergence in public regulations. We need a convergent view. Geopolitic… Big actions plans converging. One example solar,

Yağız Eyüboğlu/Koç

Koc group: how to shape in your investment scenario, how you approaching it

Koç grup %40 enerji, We try to diversify energy portfolio. Refining, increase energy efficiency, energy efficiency 20%, we invested 5 billion $,

In electricity renewable energies, more opportunities, bigger picture Turkey on the right track. Not neglecting nuclear, our own resources to produce efficient use

5 key factors

– demographic: 2billion people from ortadirek, will need more energy.

-climatic

-economic

– geopolitic

– technologic

we should talk about how electricity will be generated for electric car.

Willi Meixner/Siemens: electrification, automation, digitization

Last month , highest ever US gas generation utilization

efficiency will come from connecting resources, and customers, how digitilization will open up.

Sabah – 4

Asian Integration

Zhai: Asia we face a different challenge, in US and EU, they talk grand energy transition. In Asia, before energy transtition, access….

Transition: Germany, some extend China, they have excess power,

SE Asia, pacific – > energy access is bigger issue,

regional cooperation, long term low carbon transition. Thailand, Cambodia. Helped a lot Cambodian households. India & Nepal, and India &Bangladesh, expending energy access. Regiona integration can bring low carbon transition. In Butan, hydro power to india, replace coal. Low carbon transition,

2nd point, original cooperation interconnection… sharing best practice in low carbon technology. Low carbon tech transfer unfinished agenda… South south cooperation, low carbon technology.

3rd point, There are barriers in regional cooperation, lack of political will & trust. For ADB not no1 constraint, financial and economical logic, beneficial for both parties.India-Bangladesh interconnection ADB financed. People asked: “india suffered from electricity blackouts, why send electricity to bangladesh”. India is getting more money by sending to Bangladesh since India prices are politically low. We ve to find right economic logic. 3-4 interconnection between china and india, but economics was not right. Price was not correct, ADB willing to financed

Bhoocha/Thailand: 10 countries of SEAsia, 625 miliyon people, 10 minister meet regularly. ASEAN+3, (Korea, China, Japan): 6 LNG terminal , we will have 9 more. 7 in mainland, connected, get electrical grid connected. Phillipen, Burma, Indonesia. North hydro, south fossil.

Asia grid, not 10 countries.. like EU. Like EU to Turkey, SE Asia from 7 countries to others. Committed to COP21. We import 90% oil. Look for biofuels. We are agriculture country. Palm oil. All ASEAN countries are agricultural.

Loh – China : Very large population, modernize,

1st secure fuel sources, pipelines from Russia and central asia

2nd china to built capacity to industrialize and clean. Air pollution, not health not economical but political problem

3rd China to built out the delivery of energy to where population are, investing, super critical, wind, nuclear, such big country had to go for everything. Building out its grid system. Problem, it built the wind capacity, but integration not so easy. If you run so fast, Chinese government hadn’t connected everything right

4th need financing: who will pay for what. We are not at the tipping point of

Irie- Long term perspective of rnergy demand management

APEC Energy demand and supply outlook – 25-30 years a generation

Fosil Fuel Civilization, 80% of primary energy demand. R/P oil : 52.5 years, gas 54.1 years, R+,P-

World enrg demand in 2050 800-1000EJ

technical potential of renewable energy -259.9-314.842 EJ

minimum estimate 26-32.5%

population decrease may be necesary in order to be solely dependent on renewable energy

Q: Why integration is slow?

ADB: who should take the leading role?

Sabah – 5

Storage session

Through the cloud, autonomous truck, 7 m between truck. 4-6 drive motorway following the first one, reduced fuel cost,

Carbon intensity of battery fabrication. Fuel economy, EV will be cheaper, provided electricity will not be taxed.

Vehicle interoperability,

Öğleden sonra 1

Nicolas Maduro

OPEC üyeleri ve bir çok dost burda. Yeni bir gelecek görüyoruz, dönüşüm görüyoruz. Venezüella petrol ve gaz üreticisi, 100 yıldır. Chavez’in dediği gibi, emperyalist vampirlere karşı savaşmalıyız. Eğer petrol tabanlı ekonominiz varsa, çok zenginliğiniz var,

fiyatlar sürdürülebilir olmaktan çıktı, maliyetlerin bile altında olduğunu söyleyebiliriz.

Daha adil fiyatlar için elimizden geleni yapmayı planlıyoruz. Yeni bir mekanizmaya ihtiyacımız var, petrol sektöründe adil gerçekçi fiyatlara ihtiyacımız var.. Stabilite,

Çeşitlendirme önemli, venezüella enerji çeşitlendirmesine çok önem veriyor. 120 ülke ile görüşme halindeyiz. İşbirliiği yapmamız gerekiyor. Güneş, rüzgar,… yenilenebilir çok önemli … tüm ülkelerin kalkınmaya, finansmana erişime hakkı olmalı.

Artık adalet için, ortak kalkınma için barış için birlikte çalışmalıyız.

Ilham Aliyev

Türkiye dünya enerji siyasetinde önemli rol oynuyor. Bir çok enerji projelerini Türkiye ile yapmaktayız. Dünya petrol tarihi Bakü’de başlar. İlk neft Bakü’de çıkarıldı,

Bizim bağımsız olmamızda enerji sektöründe hususi rol oynamıştır. Mutlaka boru hatları çekilmeliydi. 3 boru hattı, 2 karadeniz, 1 de akdeniz’e petrolümüzü getiri.

İlk defa doğal gaz, 2,6 trilyon m3, dünyanın en büyük gaz yataklarından biri şah deniz azerbaycandadır. Mutlak büyük hat çekilmeliydi. Tr-Az, kendi liderliğini gösterdi. 2012.yılda, Tanap imzalandı. Tanap tarihidir.

İktisadi durumumuz imkan verdi, kardeş Türkiye’ye koyacağımız sermaye 20 milyar $. bizi, iktisadımızı ve birliğimizi güçlendirir. Bugün Türkiye ve Azerbaycan’ı dikkate almamak mümkün değil

Türkiye G20’ye bir ülke davet edebilirdi, Azerbaycan’ı davet etti.

Bizim dostluğumuz daimidir, ebediidr, sarsılmazdır.

Vladimir Putin

2 milyar insanın enerjiye erişimi yok. Hidro karbon kaynaklarının sonunun geldiğini iddia ediyorlar, ben buna şu anda inanmıyorum.

LNG gelişimi, … 10 yılda LNG ticareti boruhattı ticaretini aşacak deniyor.

Son 10 yılda yüksek fiyatlardan dolayı bir çok yatırım yapıldı. CAPEX yatırımları son iki yılda 2 trilyon $ düştü.freezing and cutting productioktır

Yatırım ambargoları, bir sonuca ulaşması zor, blok disiplini diyorlar. Bu davranışlar dünyaya, ve enerji stabilitesine hizmet etmiyor. Biz uzun dönemli yatırımlara devam ediyoruz, tüm ülkeler enerji arzında güvenli olmalı. Şu anda nordstream ve turkish stream de aktifiz. Çin’e , Japonyaya ve … LNG yatırımları da yapıyoruz. Doğu sibirya ve power of sibirya, east

Temiz enerjinin arttırılmasını da destekliyoruz. Paris anlaşması ile

Öğleden sonra 2

OPEC Genel Sekreteri ile

J: OPEC kesiyor mu, donduruyor mu

OPEC Sekreteryası: Maduroya katılıyorum. Mevcut cycle. Bu belki de en ciddi döngü , son 6 döngü içinde, Bu döngünün özelliği ise, uzun süredir ilk defa, tüketicilerde bunun uzun sürmesinden endişeli, hiçbir öngörü raporu da bunun 2 yıl süreceğini öngördüğünü sanmıyorum

J: 700 milyar dolarlardan 300 milyar $’lara düşüyoruz.

O: Bu sektör kapital yoğun, krediye erişim sorun,

WEC Kongre notları – Açılış Oturumu

WEC 3 senaryo yapmış. Müzik temali, genelde bir 3lemeleri var her seferinde. Ama her senaryoda öyle de olsa iyi tarafları var, böyle de olsa iyi tarafları var modundalar.

• Modern Jazz – Teknoloji merkezde,
• Unfinished Symphony- Çok fazla müdahale istiyor
• Hard rock – her ülke kendi enerji yolunu seçiyor,

Enerji sektörü çok hızlı değişiyor, “eski yol bir opsiyon” değil.

Açılış Oturumu – KSA’(Kingdom of Saudi Arabia)dan Halid el Falih ilk konuşması

M- MS Nadeau – Chair WEC

J- John Defterios – CNN UAE

H-Halid el Falih

M: Hiçbir ülke dönüşümden kkaçamaz. Biz buna Grand Energy Transformation diyoruz. Uyamayanlar bizleri kaybedecek.KSA kendi dönüşüm planını yayınladı.

H:Napolyan: “Dünya tek bir ülke olsaydı, İstanbul başkenti olurdu”.4 key factos, değişimi başarmak, 2030- KSA değişm.

Hevesli olmalıyız ama yol üzerindeki çukurlara dikkat etmeliyiz. Lineer olmayacak.

4 ana faktör var , küresel enerji sistemini dönüştürecek

1. İklim değişikliği – anahtar. Paris geçen hafta yürürlüğe girdi. Marakeş toplantısından önce (Kasımda) KSA onaylayacak.

2. Tüm enerji kaynaklarını kullanmaya ve yatırım yapmaya devam etmeliyiz. Doğru zamanda yatırımlar yapmalıyız, düşük petrol fiyatlarının yatırımları azaltması…

3. Teknoloji: Saudi Aramco – ArGe, auto sektörü ile yeni ve farklı motor tasarımları ile, karbon yakalama gibi

4. Ulusal hedeflerle uyumlu ve öngörülebilir politikalar: ensure no one is left behind.

Uluslararası kurumlarla işbirliği, ortak hareket, WEC’de bir rol oynuyor.

Daha güçlü ve sürdürülebilir bir KSA, daha fazla ekonomik farklılaştırma, iş oluşturma, özelleştirme ve yerelleştirme

J: Bizi 60 $’a hangi senaryo getirir

H: piyasalar fiyatları belirler. Arz ve talep en önemlisi, KSA dengelemeye çalışıyor, herkesin çıkarına olarak. Daha az osilasyon ve fiyatlarda değişkenlik için. Arz-Talep dengelenmesinde neredeyiz? Nam’de arz çok hızlı arttı, OPEC müdahale etmedi. Gözüm fiyatlarda değil, Maliye bakanının gözü fiyatlarda, benim gözüm arz ve talepte.

J: 2 yıl önce KSA pazar payını savunacaktı, ve üretim kesilmeyecekti

H: Koordinasyon non-OPEC önemli. Merkez Bankacılar sürekli buluşuyor, kararlar alıyorlar. Birbirileri ile koordine oluyorlar. Ve IMF’de. Petrol de küresel ekonomi için en az bu kadar önemli.

J:Rusya ile ilişkiler, anlaşmanın amacı ne

H: İstanbul’Da Novak ile buluşacağız, teknik koordinasyon komitesi var, 1-2 gün içinde buluşacak, arz-talep dengesine bakacaklar.

J: Rusya, Azerbaycan, Brezilya, onlar da dengeleme için masada olmalımı

H: kesinlikle, OPEC kendi planını yapacak ve non OPEC’le bölüşülecek.

J: Viyena da gerçek bir paket olacak mı

H: umutluyum

.. o kadar veriye rağmen hala arz ve talepte net değiliz. Kasım’a kadar netleşeceğini umuyorum. OPEC çok kısarak piyasaları şoklamamak, piyasaları şoklayacak zararlı (düşük) fiyatlara da sebep oılmamalı

J: 2018’de Aramco IPO için 70$’a ihtiyacınız yok mu

H: Kraliyet hangi fiyat olursa olsun mücadeleye hazır, senaryolarımız var. Yüksek fiyatlar dönüşümümüzü hızlandırır. Başka ekonomik motorlar oluşturmayı, fiyatlar geri dönmese de yapacağız

J: Reform çok ağrılı gibi değilmi

H: Acı yok, kazanç yok. Göbek yaptık, yüksek fiyatlar sebebi ile, geçiş ekonomiyi yavaşlatsa da, kurumlara ve sektörlere olumlu etkileri var. Hatta Aramco’ya da, verimlilik gibi. Maden sektöründe de yatırım

J: Paniklemeye gerek yok, her yıl 100 milyar $ yakmanıza rağmen

H: Denge tablomuzu tekrar yapılandırıyoruz. Ekonomi 2017’de büyümeye başlayacak

J: 5 yıl önce pik petrol şu anda ise pik talebi konuşuyuroz. Yer altında stranded kaynakları olaağına inanıyormusunuz

H: İnanmıyorum, böyle bir durumdan önce biz petrol harici ekonomiyi başaracağız