Bugün Çin gümrük rakamları sonrası emtia rekorları gördük, en büyük ham petrol ithalatçısı, demir cevheri, bakır vs. Latin Amerika’da Guyana, Kolombiya, Venezüella, Meksika, Brezilya özetleri. Belki bundan sonra EAK’ta Latin Cuma, Ozi(Avustralyalı) Pazartesi yaparım.Rockefeller ailesi Exxon’u en azından yenilenebilir ve alternatif enerjiye ağırlık veren bir yapıya çevirmek istiyor, ama hisseleri %0.006. BP Alaska’da LNG’de hevesli. Güneydoğu Asya’da petrol kaçakçılığı. Ulaştırma ağ şirketleri trafiği arttırıyor, trafik sıkışıklığını da. En altta kafamdaki sorular başlıklı yorumum var.
Özetler
Çin ABD’yi geçerek dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı oldu. Geçen seneye göre %10 artarak 8.43 mv/g. Çin 2017’de aynı zamanda %5 artışla 1.07 milyar ton demir cevheri ile başka bir rekor daha kırdı. Gaz ithalatı da %27 artarak 68.7 milyon ton oldu. Bakır’da +%2.3 ile 17.35 milyon ton.
ExxonMobil Guyana açıklarında 2020’de petrol üretimine başlayacak. Ama görünen o ki ülke hazır değil. Bu arada Venezüella ile sınır konusunda Uluslararası Adalet Mahkemesi kararı bekleniyor. İlk petrol gelirleri %30 arttıracak ama ülkede etnik gerilim de var.
Kolombiya ulusal özgürlük ordusu ELN, ülkedeki ateşkesin bitmesinin ardından petrol altyapısı ve askeri tesislere saldırıya geçti. Cano Limon boru hattına 3 saldırı yapıldı. Bombalamar sonrası hükümet müzakerecisini barış görüşmelerinden geri çekti.
Venezüella’da muhalefetin başını çektiği Ulusal Meclis, Maduro’nun kriptopara birimi petro’yu geçersiz ilan etti. Maduro 6 milyar $ petro piyasaya sürecekti. “Bu bir kripto para değil, Venezüella petrolünün ileri vadeli satışı”. Maduro Ulusal Meclis’i dinlemeyecek, çünkü Anayasal Meclis kurdu.
Brezilya Güneş Enerjisi Birliği (Absolar)’a göre güneş kurulu gücü 1 GW’a ulaştı. Meksika’nın petrol ve gaz üretimi Kasım’da Ekim’e göre %1.4 düştü. Yıldan yıla da %10.6 düştü. Pemex 1.87 mv/g üretim yaptı.
Meksika’nın ABD’ye araç ihracatı 2017’de yeni bir rekora ulaştı. 2.33 milyon araç gönderildi, 2016’ya göre %9.4 artış. Meksika’dan ihraç edilen araçların %75’i ABD’ye satılıyor. Kanada %8.
Latin Amerika‘nın büyük ekonomilerinde bir kıpırdanma var. 2018’de Meksika ve Brezilya’da başkan seçimi var. Brezilya arka arkaya %3 küçülme sonrası yılı %1 büyüme ile kapatacak. Meksika ethane ithal edecek, Arjantin Vaca Muerto şeyl gaza yatırımcı çekti.
Rockefeller ailesinin yeni neslinin az bir kısmı Exxon’a iklim değişikliği konusunda baskı yapıyor. Exxon aslında iklim değişikliği araştırmalarının ilk dönem lideri, alternatif enerjiye de yatırım yapıyor ama işe yaramıyor[diyor]. Exxon’u suçlayan gazetecilere sonra siber saldırı olmuş.
Singapur’da Shell’den çalınan akaryakıt kaçakçılığı Vietnam ve Tayland’a uzanıyor. Detaylar.
Nikel fiyatları zirve yaptı ama paslanmaz çelik alımları yavaşladı.
OMV, 4.çeyrekte 377,000 boe/gün (petrol varil eşdeğeri) üretim yaptı, yarısı gaz. 3.çeyrek net karı %52 arttı 933 milyon $ oldu.
ABD’li kodaman[tycoon] ve petrolcüsü 89 yaşındaki T. Boone Pickens petrol ticaretinden sıkıldı ve çıktı. Petrol ve gaz odaklı BP Capital’i kapatıyor.
BP CEO’su Alaska’yı ziyaret etti. Çinliler de Alaska’da bir LNG tesis ve projesinin peşinde.
New York’ta trafik sebebi ile kayıp saatler ve fazla yakıt şehir ekonomisinden 17 milyar $ götürüyor. Bir de TNC(taşıma ağ şirketleri) Uber, Lyft trafiği daha da arttırıyor. Şehir içi %36 daha fazla yol kat edilmiş. Toplam yolculuk %15 artmış. (2013-2017)
Grafik
2013-2017’de ana iş mahallerinde (CBD) trafik artışı Manhattan (Schaller)
Kafamdaki Sorular
Petrol fiyat tahmini sektördeki ölümcül günahlardan biridir. Doğru bilen olmadığı için kimse uzmanlığını riske atmak istemez, üst düzey uzmanlar ise kurumsal sebeplerden söylemezler. Ben şahsen petrol fiyatlarının artan şeyl ile düşmesini bekliyordum ama 70$/v’lere geldi. Kafamdaki izlenim, Mayıs’tan sonra hız kazanan Ağustos gibi zirve yapan ve Kasım’a doğru yavaşlayan bir petrol fiyatıydı. Ne olduğunu anlamak önemliydi. Bu sebeple acaba tüm emtia’lar birlikte mi yükseldi diye baktım? Sanki Aralık son haftadan sonra petrol ayrışmış. Doların değer kaybetmesi bir etken. Ama hedge fonlarının emtia’ya hızlı girişi, petrolde belirsizliği arttırmış olabilir. Ama petrol fiyatlarında: doların değeri CRB Metal ve diğer emtialar birlikte analiz etmek faydalı. Jeopolitik riskler? Kesinlikle var, ama bu kadar büyük bir çarpan mı?
Diğer bir problem ise Twitter’da @ckazok ve @akgunib ile TNC- yani Uber/Lyft gibi taşıma ağ şirketlerinin etkileri. Buradaki birinci sorum bu hafta Boğaziçi Universitesi uzmanlarıyla da tartıştığımız “İnsanlar belirli bir hizmeti bastırılmış mı alıyor yoksa doğal trendinde mi?”. Şöyle meşhur bir hikaye vardır. Demirel 70’lerin sonuna doğru (galiba) elektrik kesintileri bitecek diyor. Kimse inanamıyor. Ülkede kronik elektrik kesintisi var. Daha sonra TEK Genel Müdürü olan bir abimiz, kendisine Seydişehir Alüminyum tesisini kapatsan (bir nevi talep yönetimi) yatırım yapmadan kesintileri bitirirsin diyor. Oymapınar barajı açığa çıkmış olacak. Ama elektrik kesintileri bitmez… Çünkü mevcut talep zaten bastırılmış, üzerine daha fazla arz verdikçe o talep çok hızlı artmaya devam edecek.
Benzer şekilde ulaştırma talebi Türkiye’de hızla artmaya devam ediyor. Ama Uber/Lyft daha da arttırır mı? 2-3 misli arttırmayabilir. Ya da arttırabilir, insanlar Musk’un dediği gibi toplu taşımadan bu tarafa geçebilir. Veya kişisel ofis gibi otonom araçlar ile trafiği kabullenebilirler. Bilemiyoruz, bu yüzden tartışıyoruz.
Ben şahsen Türk insanının konfor sıcaklığının 27 C ısıtma, 21 C soğutma olduğunu zaman zaman düşünüyorum(bilimsel bulgum yok), bu da eğer geliri el verirse veya fiyat çok düşük olursa ihtiyacı olmasa da o konforu yakalamak için tüketmeye devam edecek. Aslında bir çok modern hizmeti gören ilk nesil olabiliriz, bunun etkin kullanımı bir öğrenme-etkileşim ve zaman meselesi. O zamana kadar da talep dinamikleri bence var. Ama bir diğer talep dinamiği ise bizim ne kadar ihracat odaklı ve turizm odaklı olduğumuza bağlı. Biz ve dünya için ürettiğimizde, biz ve milyonlarca turisti barındırdığımızda bu hizmetler ve imalatlar için enerji talebimiz daha da artıyor.
Niye kafamdaki soruları yazıyorum, petrol fiyat tahmini yapıyorum? Yanılmak hayatımı normalize ediyor. Ama neden yanıldığımı hatırlamak için not tutmam gerek, ilk tahmin anında kafamdan neler geçiyordu……