Elektrik depolama çalışanlar, Nature Energy makalesinin eki aradığınız sayıların çoğuna sahip, ilerleme eğrileri vs. Kayaç gazında daha önce de tartışıldı ama grafiği ile nasıl 1978’lerde hükümet fonlaması 2005’lerde üretim sıçramasına yol açmış. Bugün Fatih Birol’un Investment report sunumundaki , küresel elektrik yatırımları petrol ve gazı geçti ile temiz enerjide ArGe’ye “fıstık(peanut)” çok küçük demesi önemliydi. Daniel Yergin, IHS Ceraweek’ten beri otomotivde biraz daha farklı düşünüyor gibi geldi. Şeker, petrolden çok daha kötü performans göstermiş. Dünya Petrol Konferansı notları aşağıda….
Haberler
Goldman Sachs’e göre OPEC eğer bir şok kesinti yapmazsa petrol 40$/v altına gidebilir. OPEC genel sekreteri Barkindo’ya göre daha fazla kesinti ajandada yok.
Halliburton bu sene her ay 100 yeni istihdam oluşturdu. 1800’den 2700 çalışana çıkmış, çatlatma kamyon ve pompa sayıları da son aylarda %30 arttırılmış.
Brezilya’da iki aşamalı parlamentedo, iş reformu görüşmelerinde üst kanat alt kanadın elektriklerini kesti.
Elektrik pil depolama sistemleri ile ilgili gelecek maliyetlerini içeren makalenin ekleri ücretsiz ve her türlü veri var. Tecrübe artış oranı lityum ion’da %30, sonra elektroliz, yakıt hücreleri, kurşun asit geliyor.
IEA raporuna göre küresel enerji yatırımları 2016’da, 2015’e göre %12 düştü. Verimlilik +%9, elektrik ağları +%6, petrol gaz -25%, elektrik üretim -5%. İlk defa enerji yatırımları 2016’da petrol ve gaz yatırımlarının önüne geçti. Petrolde de Ortadoğu, Rusya +… Aşağıdaki grafikteki yatırım süresi azalan petrol gaz da önemli
Sene başından beri brent’den daha kötü performans gösteren şeker olmuş, kayıplar %30’u aşmış.
Kayaç, finansal piyasalarla daha etkileşim halinde, finansmanı daha fazla araçtan sağlıyor. Piyasa dengelenmesinin ne kadar süreceği belli değil, tam dengelenecek denirken Libya ve Nijerya üretim arttırdı.
Suudi Arabistan 10.07 mv/g üretim ile Haziran’da sözünün 12,000 v/g üzerine çıktı. Yazın Suudi Arabistan için zor bir dönem, ham petrol yakarak elektrik ürettiği için daha çok üretiyor. Ülke talebi üretimin %25i
Kayaç gazı bir gecede olmadı, 2011’deki MIT raporuna göre 25 yıllık hükümet desteği ile gerçekleşti. Özellikle 1978-1981 yıllarında Enerji Bakanlığı destekleri inanılmaz ve 14 yıl harcama sonunda 2000 sonrası üretim kıpırdanmış.
Suudilerin söylediği, 1 trilyon $ yatırıma ihtiyaç var, çünkü önümüzdeki 5 yılda 20 mv/g lik yatırım ihtiyacı ortaya çıkacak.Kimin üretimi düşecek, kimin talebi artacak? Rystad’a göre eski sahalar 2014’e göre 2 misli düşüyor (%6). Geçen hafta ABD petrol talebi tüm zamanların en üst seviyesi 22.26 mv/g olmuş.
Çinlilerin, MÖ 391’de ölen bir filozof olan Micius ismini verdikleri uydu, uydudan yere ilk quantum ağı test etti. Kuantum ışınlanma, eşleşme daha güvenli bir haberleşme sağlayabilir…
Ford’un F serisi kamyonet -diyelim-, satışları %10 artmış. Bu arada Fusion HEV, Fiesta’yı geçmiş. ABD araba satış istatistiklerinin tamamı
Grafik
Geleneksel kaynakların keşifden üretime süresi hızla düştü-3 sene (IEA)
Kayaç gazı devlet desteği ve üretim artışı (MIT)
Dünya Petrol Kongresi – 2. Gün özetler
Sosyal/kişisel Değerlendirme
Böyle yoğun bir konferansı takip ederken çok fazla insandan yardım alıyorum. Serdar Gürüzümcü, Mehmet Apaydın, Merve Gürlük, Hüseyin Erdoğan, Barış Sağlam ve diğer bir çok kişi yönlendirme, fikir ve notları ile neler olduğunu daha iyi anlamamı sağladı, hepsine teşekkür ediyor, yarın da desteklerini bekliyorum:)
Petrol sektöründe rekabetten midir bilinmez, en teknik oturumlarda bile çok taslak/abstract konuşuluyor. Çok detaya kimse inmiyor, soruyla açmak gerekiyor. Onu da oturum sonrası özel çekmeniz gerek. Kimse kartları tam açmıyor gibi geldi
Bu konferansta iyi ve kötü konuşmacı farkına vardım. İyi konuşmacılar, fikirilerini 3-4 ana kavram etrafında sunuyor ve mantıksal bir yol izliyor. Kötü konuşmacılar zaman zaman iyi konuşmacılardan daha fazla bilgi aktarmasına rağmen, bir yapı sunmadıklarından takipte çok zorlanılıyor.
Konferans notları tutarken, küresel rakamları geçin… Herkes aynı kaynaklardan zaten faydalanıyor. Ben bu konferansta ülke spesifik (“our studies”) ve jet, petrochemical, marine fuel gibi keywordleri takip ettim. Sektörün kurtlarının vurguları önemli. Mesela “kurallar bu işin bir yönü, pratikte başarılı olacağınıza inanıyoruz” derken aslında “daha çok yolunuz var” mesajları geliyor… Konferansta gazetecilerin yoğun olduğu oturumlara ben çok merak ettiğim kişiler yok ise gitmemeye çalışıyorum, nasıl olsa gazeteciler benden daha çok detay yakalayabilir.
Teknik değerlendirme
Kesinlikle konferansın teması verimlilik, dijitalleşme ve büyüyen pazarların yatırımcı çekme arayışı. Sektör aslında biraz mutsuz, petrol fiyatları herkesin mutluluğuna biraz gölge düşürmüş. Verimlilik heryerde var. Ara ara elektrikli arabalar da var
Ama temel sorulara cevap almakta zorlandım. Dizel talebi ne olacak? Denizcilik yakıtlarında gelecek. Petrokimya konusu da sık sık gündeme geldi. Ama net bir sonuç benim katıldığım oturumlarda eksikti.
Bugün en önemli verileri IEA raporu ve Fatih Birol söyledi. Elektrik yatırımlarının petrol ve gazı geçmesini kendi aramızda da tartıştığımızda acaba bir kavram mı atlıyoruz dedik. Sonra webden bakınca doğru anladığımızı gördük. 2016’da ilk defa geçti demiş IEA, bence 1960 önceside elektrik yatırımının daha yüksek olduğu bir yıl olabilir. IEA istatistiklerini dinlerken, petrolde daha verimli yatırımların yapılması ve sürenin kısalmasının toplam yatırım miktarının düşmesinde ne kadar etkili olduğunu merak ettim.. Raporun tamamını görmedim…
Detaylar
Daniel Yergin açıkcası “karbon balonu”, yani gömülü kalacak fosil kaynaklar konusunda kendi üslubuna göre çok sertti. Bence “weaponization of finance” – finansın silah olarak kullanılması tabiri de çok ağırdı. Bir baskı grubu olarak fosil yatırımları engelliyorlar, bunun acısı çıkabilir gibi bir noktadaydı.
Yergin’in finans kısmından İngiltere Merkez Bankası da nasibini aldı. Yergin ayrıca petrol sektörünü IEA gibi iki vitesli tanımladı. Kısa ve uzun dönem yatırımlar. Burada ise daha sonra IEA sunumunda gördüğümüz ve yukarıda grafiği olan geleneksel yatırımların kısalması beni düşündürüyor.
Büyük veri ve dijitalleşme herkesin dilinde ama, bilgisayarlar girdiğinden beri dijitalleşme var. Ben ilk AutoCAD tartışmalarını hatırlıyorum. Daha verimli tasarım, hesap vsydi. Şirketler dijitalleşme demesine rağmen, genelde hep operasyonel tarafta konuya girdiler. Mesela ENI’nin Zohr keşfinde süper bilgisayarların etkisini duymak isterdim. İşin gerçeği bir çok şirket nasıl dijitalleşmeye adapte olacağı konusunda havada gibi geldi… Bir kısmı da duayen kapanında… Duayen konuşmacılar, dijitalleşmeye adaptasyonu pek benimsememişler gibi, örnek veremiyorlar, “bizim iş modeli daha doğru ama napalım kaçınılmaz vs”
Japonların hidrojen ve metan hidratın geleceğin teknolojisi olarak görmeleri ilginçti. Aslında CEO panelinin sonuna doğru da hidrojen konuşuldu.
Hindistan tam saha presteydi. Yatırım çekmek için yeni çerçeveleri (HELP: Hydrocarbon and Licensing Policy) bir çok teşvik içeriyor. IEA-Fatih Birol, Hindistan’ın petrol üretim düşüşü durdurulabilir, gaz üretimi de 2 misline çıkarılabilir, bu sayede 70 milyar $ cepte kalır dedi
Tufan Erbilginbilgiç’te BP’nın downstream işlemlerinden sorumlu. Hava trafiği 2035’e ikiye katlanacak, petrokimya GSYH ile büyüyor, 2035’e 15 mv/g yakıt artışı var dedi. Önemli bir nokta da durdu, o da petrokimya hammaddesinin ne olacağı… coğrafyanın ve talebin nere olacağı vs.
Operasyonel güvenlik konusunda çok genel konuşuldu. Shell robotlara değindi, dronelar vs. Bunun kazaları ne kadar azaltacağı, izlemeyi arttıracağı, tankların boru hatlarının güvenliği … Aramco en çok kuyu açma işindeki güvenliği düşündüğünü belirtti.
Sibergüvenlikte, Siemens çevrimiçi olmak iyidir ama korunun gibi Bir şey söyledi. En ilginç cümle, “ukrayna’da sistemler hack edilmesine rağmen, 5 saat olayın bir hack olayı olduğu anlaşılamadı” denmesi oldu.
ABD’de Meksika körfezindeki BP petol sızıntısı konusunda da çalıştığı anlaşılan Charlie Williams, süreçler-> motivasyonlar->kültür önemli dedi. Yani teknik standartları belirle, mesleki yeterlilik ve bilgiyi işletme süreç ve karar alma ile birleştir ve ana değerlere (güvenlik/insan davranışlarını) güvence altına alın dedi.
Bir sorun olduğunda herkes daha fazla kural belirliyor ama sahada kuralların uygulandığının tespitine daha az efor harcanıyor… En ilginç cümlelerinden biri de iş güvenliğini soran patronlara, en son ne zaman işçilerinizi sahada çalışırken izlediniz, lütfen izleyin diyormuş.
Rafinerilerde varlık yönetiminde ise, baştan hatalı tasarımın sonuçları Finlandiya’ya da (notlarıma eklememiişim ama sanırım) bir tesisten anlatıldı. Danışman raporuna rağmen tesisi çalıştırıp bir sürü sorunla uğraştıklarını anlattılar.. Başta herkes birarada olmalı, bu bir fonksiyonlar arası egzersiz…. Öncelikle doğru verinin gelmesine emin olmanız gerekiyor, kararlar hata olur…. Mesela mekanik ekipman verileri, bakım verileri sorunlarda önemli…… Bozulmalar nereden başlıyor, nasıl ölçüyorsunuz.
İkinci gün biraz daha tempo arttı.