Month: June 2017

Katar krizi ile haftaya başlandı, fakat büyük fiyat hareketi ABD piyasaları öncesi görülmedi, düşüşe devam. Daron Acemoğlu’nun robotların gelişmekte olan ülkelerin kalkınma yolunu tıkama ihtimali okumaya değer. 22 C optimum çalışma sıcaklığı. Post OPEC dönemi tanımı. Vinç ve demiryolu ile elektrik depolama, çok da ticari değil. Hindistan’da elektrikli arabalar ve güneşte ivme devam ediyor. Çin devlet şirketlerini birleştirme planına yavaşça devam ediyor. Oxford Energy’nin Avrupa hublarını incelediği rapordan tek cümle “referans fiyat noktaları risk araçlarını da sunuyor, risk araçlarını sundukları için referans oluyorlar.”. Tarihte 1929 yılından “aslında elektrik fiyatı diğerlerine göre daha az arttı” ve hala balina yağından ucuz cümlesi

Haberler

Geçen hafta petrolde; 1.8 mv/g ‘lük OPEC ve nOPEC kesintisi yatırımcıları mutlu etmedi. Libya ve Nijerya ve ABD’den artan petrol üretimi kesintileri etkisizleştiriyor. Son olarak ABD’nin Paris anlaşmasından çekilecek olması, ileri doğru arz fazlası ihtimalini arttırdı. ABD kule rakamı +11

Bu hafta; Salı: API petrol arz reporu, Çarşamba EIA haftalık petrol ve benzin stokları, Perşembe: ABD doğalgaz stokları, Cuma: Baker Hughes sondaj kule rakamları

Petrol fiyatlarını Katar krizi de şu an itibari ile yükseltemedi. ABD piyasa açılışı ve 24 saat kritik. Suudi, Mısır, BAE, Bahreyn Katarla ilişkieri askıta aldı. Körfez ülkeleri Katarlıları ülkelerinden çıkmak için 2 hafta süre verdi. 24 saat içinde de deniz yolları da kapanabilir tweetleri var.

Avrupa hubları notları: “risk yönetimi ürünleri sunan merkezlerin referans olma ihtimalleri yüksek, referans olanlar risk yönetimi araçları sunuyor”; “TTF’de ticaretin %71’i çeyrek, sezon ve yıl ticaretleri”,” kıta Avrupası hala gün içi ticaretinde eksik”

Dünyadaki en büyük ve garip piller: (bence) Advanced Rail Energy Storage, ağır bir lokomotifi yokuş yukarı elektrikle çıkarıp, bırakırken elektrik üretmek; Alaska’da elektrik vinçlere destek sağlayan uçarteker(flywheel), vinç yukarı kaldırınca depodan güç çekiyor, indirirken güç depoluyor.

Hindistan’da geçen ay, Bhadla güneş parkında 3.8 cent/kWh rakam oluşmuştu. Ülkedeki güneşçiler fiyatların devletin NTPC şirketinin kömür ortalama maliyeti olan 5 cent’in altına geleceğini 2.3 cent olacağını öngörüyor.

Post OPEC dönemi: hiçbir ülke veya grubun küresel pazarı kontrol edemediği dönem

Çin’in en büyük kömür madencisi Shenhua grup ile en büyük kömür santralcisi China Guodian Corp birleşmeyi planlıyor. Toplam varlık 267 milyar $. Shenua 290 mton kömür üretti ve 83 GW üretim kapasitesi var, Guodian’ın 143 GW.

1902’de Willis Carrier renkli baskı kağıtlarındaki nemi sabıt tutmak için klimayı icat etti. 10 yılda Çin’deki klimalı ev sayısı 10da 1’den 3’te 2’ye çıktı. Klima üretkenliği arttırdı. Ortalama sıcaklık arttıkça insanlar daha az üretken oluyor. Fakat klimalardan çıkan ısı gece sıcaklıklarını da 2C arttırıyor.

Kobeissi’ye göre altın yıl sonu 1400$/oz bekliyorlar. Petrolde ise hala satış kısmındalar. Eğer fiyatlar 45$/v altına düşerse uzun pozisyonlar hızla elden çıkarılır. WTI 49.02$/v altı 47$’a hızla gidebilir, sonra da 45$. Bunlar hep Katar öncesi yazılmış. Ama genelde her türlü petrol düşer diyorlar.

Aramco, dün, Asya için Arab Light petrol OSP(resmi fiyat)yi, beklenenin üzerinde 60 cent arttırmış. Çin’in ithalatındaki payı da düşüyor. Aramco Brent-Dubai farkının altında kalmaya çalışıyor.

Norveç kıta sahanlığı gazda; Kuzey Doğu Avrupa’nın en büyük tedarikçisi, 7800 km boru hattı, 110 bcm gaz, 44 saha, 7 Avrupa kara bağlantısı, 5 Avrupa piyasası, 1 LNG sıvılaştırma tesisi. Yıllarca 100 bcm gaz verebiliriz diyorlar.

Daron Acemoğlu, yoksul ülkelerin yoksulluk zincirinden çıkmalarının yolunun zengin ülkelere ucuz emek şeklinde olduğunu, fakat robotik devriminin bu yolu kapatabileceğini söylemiş. “Çin veya Vietnam gibi ülkelerin [gelişimini] çok zorlaştırır”

Hindistan’ın en büyük elektrik üreticisi NTPC elektrikli araba şarj istasyonlarını Noida ve Delhi ofislerinde yerleştirmeye başladı. Hindistan 2030’da tüm elektrikli arabalardan oluşan ulaştırma istiyor. Hindistanlı ACME grup da Hindistan’ın ilk pil değişim ve şarj istasyonunu kurdu.

Grafik

İngiltere’de elektrik üretiminin 2016’da kaynaklara göre dağılımı (A. Honore)

Avrupa ülkelerinde kaynaklara göre elektrik üretimi (A. Honore)

Hava 1 C ısındıkça soğuk ülkelerde üretkenlik artıyor, sıcak ülkelerde azalıyor etkileniyor. (Geoffrey Heal, Jisung Park)

Çalışma performansı 22C’de optimum (Geoffrey Heal, Jisung Park)

Tarih

Ameli Elektrik, 1929 Mart, Elektrik Tenviratının fiyat ve hasılatı

2017’deki en önemli enerji haftasını geride bırakmış olabiliriz. Trump, ABD’yi Paris’ten çekiyor. Etkileri Trump yönetimi uluslar arası kurumlardaki ilk dalga atamasını tamamlayınca görünür olacak. IEA’in dün ki yazısı manidardı: “politikalar hala önemli”. İlk etkilerden biri IEA’de görülebilir. IEA aslında yenilenebilirin hızlı büyümesi politikalar sayesinde demişti. Nature Energy makalesinde : “Paristeki hırslı hedefler, teknolojik yenilik sebebiyle” demeye getirmiş. İkisini birleştirince, Paris anlaşması olmasa da, teknolojik inovasyon devam ettiği sürece dekarbonizasyon devam eder. Bunun hızını da politikalar belirler. Küresel olarak teşvikler uzatılmayacak mesajları var. Almanyanın PV gelişimi ile panel üretim ekipmanları gelişince Çin hükümeti de bu ekipmanların üzerine imalat destek politikaları ile dünyanın en büyük PV üreticisi oldu. Bugün Colorado’nun otonom sürüş yasası kısa ve okunabilir. Grafikte bankaların fiyat tahmini

Haberler

Eni’nin Mozambik Coral South alanında yerinde gaz 450 milyar m3 gibi. 8 milyar $lık projede LNG ihracatı 2022. 6 derin deniz kuyusundan yüzer bir tesise 3.4 mton/yıl LNG üretimi.

ABD açık deniz yüzer LNG ihracat terminali Delfin LNG’yi onayladı. Günde 50milyon m3. Louisiana’da.

ANZ’ye göre, ABD’de sondaj aktivitelerindeki artışın sonuna gelindi. Seneye talep arzı geçer.

Makale: Teknolojik yenilik Paris’teki hırslı uluslararası hedefler için momentum sağladı. Teknoloji, politika ve siyaset ilişkisinde, teknolojik değişimin siyasete etkisi çok incelenmemiş. Politika müdahaleleri yeni teknolojileri kullanan yeni aktör grupları oluşturur, bu da siyaseti etkiler.

Dakota Access boru hattı, Bakken ham petrolünü piyasalara eriştirecek 3.8 milyar $’lık proje. Dün çalışmaya başladı. 1180 mil, 470,000 v/g petrolü ABD doğu kıyısına eriştirecek

Petrol fiyatları düşüşe devam ediyor. Trump’un Paris’ten çekilmesi arz tarafında bolluk getirebilir. Daha fazla stok azalışı görsek de görmesek de, ABD üretimi OPECli kesintileri etkisizleştiriyor.

OECD ulaştırma forumu ITF’ye göre, otonom kamyonlardan dolayı 2030’da Avrupa ve ABD’de kamyon şoför ihtiyacı %50-70 azalabilir. Bugün ki 6.4 milyon sürücünün 4.4 milyonu işini kaybedebilir.

Trump’un açıklaması: “Bu anlaşma kömür istihdamını azaltmayacak, ABD dışına yabancı ülkelere götürecek… Çin’in 14 günlük emisyonları ABD’nin kazanımlarını siler”.” Trump yönetimi altında ABD yeryüzündeki en temiz ve çevre dostu ülke olacak”

Lukoil, Suudiler ve İranlılarla işbirliğini arttırıyor. İran’dan ham petrol karşılığı yılda 2 mton/yıl ürün teslimi. Lukoil’in 320,000v/g Isab rafinerisi, Sicilya/İtalyada. Hissesi olan Zeeland rafinerisi Hollanda da 150,000v/g, Romanya da Ploiesti 50,000v/g, Bulgaristan’da Burgas 176,000v/g.

Energyfuse Colorado eyaletinin istihdam çekmek için yaptığı Otomatik sürüş sistemlerine dair izin kanunu kısa ve okunabilir. “Automatik sürüş sistemi” tanımlamış, bir de “Dinamik Sürüş görevleri”, tüm eyaletteki temel kuralları da ben belirlerim, mevcut kurallara uyulacak, istisnalar eyaletten.

Meksika 2013-2014’te Pemex’in kartelini kırarak ihalelere çıktı. ABD körfeziyle benzer yapı. Chevron Perdido Fold Belt’i, BP’de güneyindeki Saline Basen’inde hak kazandı. BHP Trion sahasını aldı. Eni 2015’te kazandığı Campeche Bay’de, Mart’ta kuyu kazdı, başarılı. Ama ilk petrol hala yıllar uzakta.

Rystad’a göre yürütmesi ötelenen proje sayısı dün itibari ile Ocak 2016’nın 1.5 katından fazla. Yani yatırımlar durduruluyor. Karada 9’dan 17’ye, LNG’de 5’ten 10’a, sığ sularda 16’dan 28’e

Rus ekonomi bakanı Maxim Oreshkin, “Sonsuza kadar 40$ ve altıyla yaşarız” demiş. Mesaj koruma(hedge) fonlara. Petrol fiyatları 1-2 yıla çok düşük olabilir.

Qatar Petroleum Qatargas ve Rasgas’ın sahibi. Japonya Katar’dan 7.2 mton/yıl LNG alıyor. Ama Katardaki LNG tesislerinde de Japon şirketlerin payı var. Katar, Japonlara: “uzun dönem görüşmelerinde çok bastırma sizin elemanları projelerden atarım” mesajı vermiş.

Hindistan’ın Coal India, bu sene %11.55 değer kaybetmiş, 3 ayda karı da %38 düşmüş.

Wal-Mart çalışanlarının eve giderken müşteri paketlerini de bırakmasını test ediyor.

Grafik

Meksika Petrol üretimi (EIA)

Bankaların petrol fiyat tahminleri (WSJ)

Tarih

Edison’un elektrik jeneratörü (Scientific American) 1879

 

Sohbet Karbuz’un bugün ki yorumu Ukrayna-Gazprom davasına ilişkin, önemli, aşağıda. Avrupada kayıtzinciri(blockchain)’e büyük bir ilgi var. Ortak işlemler vs. Diğer taraftan Ethereum piyasa payı artıyor. Şeyl’i öldürecek fiyat 40$. IEA bizim öngörülerimiz yanlış değildi, bunlar devletlerin hedefleriydi demiş gibi. Elektrikli otobüs, elektrikli arabanın 4 katı elektrik tüketiyor. 88kWh/100km. ABD’de ikinci dalga gaz fazlası oluşabilir. Altının değeri ne, DB çalışmış. Trump, Paris’ten çıkacağını söyleyecek diye bir dedikodu var, aslı bugün belli olacak. Ama dedikodu da kömür hisselerini oynatmamış. Tarih’te Edison’un not defteri. Bu sıralar Empires of Light okuyorum, tavsiye ederim.

Yorum – Sohbet Karbuz

Ukrayna”nin Naftogaz sirketi ile Rus Gazprom arasinda Haziran 2017 te  Stokholm Ticaret Odası Tahkim Enstitüsü’nde acilan ve halen devam eden davada, mahkemenin Naftogaz”in taleplerini kabul ettigi konusunda Ukrayna”li yetkililer tarafindan yapilan aciklama eger nihai karara baglanirsa Avrupa dogal gaz piyasasinda deprem olacak. Ukrayna”li yetkililere gore mahkeme 2009 yilinda iki taraf arasinda yapilan anlasmadaki “al ya da öde” kuralini reddetti, kontrattaki destination clause maddesini iptal etti ve fiyat formulunun piyasa sartlarini yansitmasi gerektigini one surdu. Bu arada Ukrayna”nin daha yuksek bir transit ucreti talep ettigi bir baska dava da devam ediyor. Eger Nihai karar bu sekilde kesinlesirse Gazprom herhalde Avrupa”li sirketler tarafindan tahkim yagmuruna tutulacak. Konuyla ilgili henuz bizim medyada bir sey goremedim ama gelismeleri yakindan takip etmekte yarar var.

Haberler

2050 yılında ABD tamamen yenilenebilir ile enerji üretse(elektrik dememiş), %30.9 kara tipi rüzgar,%17.5 deniz rüzgar, %8 mesken güneş, %24 güneş santrali. İşletmede 2.7 milyon istihdam

Saudi Aramco, Singapur’daki ticaret kısmını güçlendirecek. Hindistan devlet petrol şirketi ile çalışma tecrübesi olan birini de arıyor. Aramco Ticaret 1.5 milyon varil/gün ürün ticareti yapıyor.

Hyundai’nin elektrikli otobüsü Elec City, 256 kWh pil ile 290 km yapıyor. 100km’de 88 kWh, arabanın 4 katı.

API stok raporu, EIA tarafından da doğrulandı. Ham petrol stokları ve benzin düştü. Hem de beklenenin 2-3 katı. Benzin talebi de 9.82 mv/g, geçen seneye göre 0.1 mv/g yukarıda.

Permian’da petrolün yanında üretilen doğal gaz 2020’de 2010’un 3 katına çıkabilir. Geçen seneki 157 milyon m3/günden, 2020’de 357 mm3/gün’e çıkması bekleniyor. Seneye gaz tekrar tarihsel düşük fiyatlara düşebilir = 1.5$/mmbtu

ABD enerji bakanı, Tokyo’daki ziyaretinde Asya’da ABD LNGsinin önünü açıcı bir anlaşma imzalayacak

Dünki Stockholm tahkim mahkemesi kararı sonucu Ukrayna kazanan oldu. Al-yada-öde’den kurtuldu, Ama sonbahara da 17 milyar $’lık bir tazmin beklentili davası daha var. Rusyada sessizlik var.

IEA’e göre yenilenebilirlere geçtiğimiz 10 yılda 750 milyar $ harcandı. İtalya’da 2011’de 9.5 GW güneş kapasitesi devreye girdi. 2008’de Çin’in 2020 güneş hedefi 1.8 GWdı. Çin’in 2020 hedefi ise 2014’te 100 GW olarak değişti. “Biz tahmin değil, politikaların yansımalarını gösteriyoruz” yazısı

Bakken’da bir işçiden anılar: “kamulaştırma için foot(30) başına 1$, çatlatma da dakika da 60-80 varil/dakika su kullanılıyor. Basit bir çatlatma 1.5 saatte tamamlanıyor. Bir kuyu 35 adım, 12 saatte 5 adım tamamlıyoruz. “

Altın Deutsche Bank’ın hesapladığı değerin %20 üstünde, Premium sebebi risk algısı.

Trump, Paris’ten çıkacağını söylediği dedikodusu bile kömür hisselerinin düşüşünü engellemedi. Kısaca bugün kömürün önünde ucuz doğalgaz ve yenilenebilir, uzun vadede çevresel endişelerin devamından dolayı, 20-40 yıllık yatırım kararlarında çekingenlik var.

KPMG’den Mayor petrol 40$ altına gelmediği sürece şeyl üretimi düşmez diyor. ABD LNGsinde ise, Latin Amerika, Asya ve Avrupa’nın güneyi kargo aldı. ABD’de yıl sonunda Cove Point LNG terminali de devreye giriyor. Mayıs da rekor 18 kargo Cheniere Energy’nin Sabine Pass terminalinden ithal edildi.

2018 sonuna Ethereum’un piyasa değeri Bitcoin’i geçecek.

Enerjide kayıtzinciri(blockchain)’de temel nokta: sistem işletmecilerine daha fazla esneklik gerekiyor, kayıtzinciri ile kaynaklar toplulaştırılarak sistem işletmecisine efektif yardım sağlayabilir.

Enerchain’in amacı da kayıtzinciri ile çalışan bir borsa kurmak. Ponton bu yaz betayı sunacak. Enel’den Dal Canto, biraz çekinceleri olsa da Eurelectric’te tartışma platformu kurmuşlar.

Grafik

Deutsche Bank’ın değişik yaklaşımlarla altın değeri hesabı (DB)

ABD ham petrol ihracatı 1.3 mv/g’e çıktı(EIA)

Tarih

3 Ocak 1888’den Edison’un Fikirler kitabı (Edison Arşivi – Rutgers Uni. Thomas A. Edison Papers)