Month: April 2017

Bugün bitirmeye çalıştığım video “Sürdürülebilir enerji geleceği için Quantum çözümler(İngilizce)”. Petrol fiyatları neden yükseldi? Genelde Libya sebebi ile. İran haberleri ağırlık kazanıyor, üretimi stoklardan sonra beklenilen şekilde artamaz diye. OPL 245 olayı doğru/yanlış okunması gerekir. Oxford Energy Latin Amerika’da Brezilya talebi artmaz diyor. Katılmıyorum. Çin’de işler iyi gidiyor hacası var. Dünyada petrol stratejik rezervleri…. Bugün Burak Yitgin’in makale ve rapor önerileri var. Kitap özetinde “Emtia kardeşliği-Dünyayı yöneten gizli kulüp” kitabının ilk bölümü var. Kitap komplo değil, yayıncı satsın diye ismi böyle koymuş sanki. Anlattığı ise emtia ticaretini etkileyen isimler. Yazarı CNBC’den Kate Kelly.

Okuma önerisi

Shell ve Eni’nin Nijerya açık deniz petrol sahası OPL 245 macerası

Haber

BHP Billiton’un kazancının %20sı petrol, %20sı kömür, %17.6sı bakır, %42si demir cevheri

8 milyar $’lık HSBC’nin Çin yatırımlarını yöneten Mandy Chan, daha fazla hükümet yatırımı, ve üretim kesintileri (emtialarda) bekliyor. Çin 150 mnton kömür kapasitesi 50 mnton çelik üretimi kesmeyi hedefliyor. Chan’ın favorileri kimyasallar, gübre ve bakır hisseleri. Talep güçlü geliyor demiş.

Norveç’te kısa mesafelerde fjordlarda elektrikli feribot denemeleri başladı. Elektrik ve hibrit feribotlar kullanılması gündemde. 800 kWh, 11 tonluk piller kullanan sistem, günlük 34 kere 20 dakikalık geçişte 150 kWh kullanıyor. Ama şarj için bağlandıkları yerlerin nüfusu az olduğundan orada da pil var.

Pakistan, Katar’dan LNG için petrol fiyatının %13.4’ne anlaşmış, Japon Chubu ise daha önce %14.9’una. 2007’den bir kontratta ise %17sine. (LNG fiyatı 7’de 1’den 8’de 1 oranına gidiyor)

Shell ve Eni’nin Nijerya açık deniz petrol sahası OPL 245 macerası üzerine kesin kitap yazılır. Hikaye şu, bu saha onlar için çok önemli, eski petrol bakanı da çözerim diyor, kendi kontrol ettiği petrol şirketi üzerinden karmaşık ilişkiler.

İran’ın eski sahalarının kesintilerden sonra hızla üretime geldikleri fakat üretim çevikliklerini kaybettiklerini iddia eden analiz. Bu eski sahalardan üretimi arttırmak istedikçe, yüksek su oranı, ani üretim düşüşleri ve zayıf geri üretimler olabilir.

ABD Suriye’yi vurunca Güney Kore borsası sallandı. ABD aynı şeyi Kuzey Kore’ye de yapabilir diye.

Kok kömüründe Debbie Siklonu Avustralya’nın Kuzey Doğu eyaleti Queensland’i vurdu. Queensland dünya kok kömürünün yarısına yakını üretiyor. 2011’deki siklonda da kömür madenleri etkileninde tonu 330$’a çıkmıştı. Deniz aşırı kok kö. marketi 300 mton. Geçen hafta da fiyatlar 283$’a çıktı.

Latin Amerika LNG talebi ABD için önemli. Oxford Energy’ye göre Brezilya’nın LNG piyasası düşmeye devam edecek. Brezilyada sanayi büyümesi 3 yıldır -3%’den daha negatif. En önemlisi tuz öncesi sahalarda ürettiği gazı altyapı olmadığından geri basıyor. 2020 sonuna kadar talep artmaz gibi

“ABD hava alanlarını özelleştirmeli”, BlackRock’tan Larry Fink. 1 trilyon $ altyapı yatırımı için özelleştirmeyi öneriyor. Goldman’ın eski başkanı da hava trafik kontrolünün özelleşme ihtimalini…

“2016da olan herşey iki kelime ile açıklanabilir : Çin ve petrol fiyatları”. Artışlar var ama yavaşlıyor

Dünyanın en büyük stratejik rezervlerinde 727 milyon varil(mv) kapasite ile ABD, 511 mv’i hedefleyen ama 2016 ortasında 400mv’de olan Çin, Japonya 324 mv, Güney kore 92.6 mv, İspanya 120 mv. ABD satış yapıyor ve 530 mv’e(60günlük tüketime) düşebilir, çünkü SPR altyapısı eskidi, yenileme 2 milyar$

McKinsey’e göre 1kg tekstil ürünü 23 kg gaz emisyonu üretiyor.

Kentuck Kömür müzesinin tepesine enerji maliyetlerini düşürmek için güneş panelleri konuyor.

Bağımsız önerileri – Burak Yitgin

Euroelectric bünyesindeki ülkeler ve alt katılımcıları olan sektör temsilcileri ile birlikte, Polonya ve Yunanistan hariç olmak kaydı ile 2020 sonrasında kömür santrali kurmama konusunda ortak niyet bildirimi yapıldı.

Dünya Bankası’nın açık erişim olarak sunmaya başladığı “GLOBAL SOLAR ATLAS” da tüm dünya üzerine istediğiniz koordinatlarda irradiation ve PV çıkış değerlerine ulaşabilmek mümkün. Buna ek olarak GHI, DNI, DIF, GTI, OPTA, TEMP, ELE değerlerine ulaşabiliyor. Hatta bu veriler neticesinde optimum çıkış gücünü de hesaplayan bir optimizasyon programı dahi mevcut. Sapmalar elbette olacaktır lakin bu ölçekte benim gördüğüm en faydalı açık erişim veri portalı şuana kadar.

Rüzgâr& Güneş santrallerinin smart grid ve teknolojik gelişmeler ile birlikte baseload olabileceğinin tartışıldığı okurken çok keyif aldığım bir makale.

Kapasite Mekanizmalarının/Piyasalarının nedenlerinin ve çeşitlerinin incelendiği Berkeley tarafında yayınlanan güncel bir rapor.  Daha önce benzer rapor Oxford yayınlarından Avrupa ülkelerini özelinde kitap olarak çıkarılmıştı.

Grafik

İrandaki büyük sahaların üretimi (TR)

JBC’ye göre Mayıs-Haziran’da petrol arz eksiği olacak-yani stoklar daha hızlı düşecek. (JBC)

Kitap Özeti

Dünyayı işleten gizli kulüp: Emtia Tacirleri Kardeşliğinin iç dünyası

Kate Kelley, https://www.amazon.com/Secret-Club-That-Runs-World/dp/1591845467

Kate Kelley aslında kitabın aslında kitabın başlığını yarı sarkastik olarak koymuş. Kitap kısaca 2000 sonrası 2012-2013’e kadar emtia (öncelikli olarak petrol) dünyasındaki belli başlı bilinmeyen büyük oyuncuları inceliyor. Kitabın başlığını yayıncı koymuş, yarı biyografik, tarih içeren emtia ticaretini anlatan bir kitap. Kate Kelley CNBC’de programcı

Giriş

Chesapeake enerji’nin CEOsu Aubrey McClendon: “Gaz fiyatları 2011’de sıfıra giderse, bu tüketiciler için harika, bizi ilgilendirmez, rakiplerimizin sorunu…. Bir defa koruma yaptıktan sonra, düşük gaz fiyatları isteriz” diyor. McClendon’un bir ticaret şirketi açarak, Chesapeake’in ürettiği ürünlerin ticaretini yapması, 2013’de emekliliğini getirdi. Yazar New York’ta ham petrol tacirinden bu sektörün riske karşı mantıksız bir tutku, ve kocaman adamların duygusal konularını içerdiğini söylemesi bu kitabı yazmasın yol açıyor. Nebraska’daki bir mısır çiftçisine gidiyor. Attığı ürün hasadı ile ilgili tweetler CME (Chicago Mercantile Exchange)’deki aracılar tarafından takip ediliyor.

Emtia ticareti aslında tüm bir yaşamımızı etkilemesine rağmen, medya da çok yer bulamıyor ve birçok kişi tarafından tam anlaşılamıyor. Yazar cevaplar arıyor, kim bunlar, nasıl çalışıyorlar, fiziksel metaların fiyatları üzerindeki etkileri ne ve bunları kim izliyor. Kitap bulgularını anlatıyor.

1. Balon

Pierre Andurand’ın 8 milyar $ lık ham petrol pozisyonu var ve gününün yarısını spor vs ile geçiriyor. 5 Mayıs 2011’de Osama bin Laden öldürüldükten sonra ortadoğu daki politik kararsızlık yüksek fiyatları gösteriyor.

Brent 120$lerin altında fakat bu kendisini rahatsız ediyor, daha yükseğe çıkmasını bekliyor. Market Wizards (Piyasa Büyücüleri) isimli serilerin yazarı ile konferans odasında da bir toplantısı var. Toplantının üzerinden 1 saat geçmeden tacirlerinden biri Brent’in 2.5$ düştüğünü söylüyor. Bu kısa bir dilimde çok büyük bir hareket.

Andurand endişenmiyor, petrol piyasası oynak bir canavar. Bir seferinde ameliyattan uyanınca petrol fiyatlarının tahmin ettiği gibi 10$ arttığını da öğrendi. Yazarla konuşmaya devam etti, Bluegold Capital Management isimli koruma fonunda öğrendiklerini ve felsefesini nasıl uyguladığını anlattı. Meşhur olmasının sebebi, petrol piyasalarının hem 2008’deki zirvesini sonra da takib eden dibini tahmin etmesinden….

Fakat emailler gelmeye devam ediyor. Dolar dolar brent düşüyor. BlueGold bu sırada 100 milyonlarca dolar kaybediyor. Andurand odaklanamıyor, yazar da “Neden sürekli Blackberry’ne” bakıyorsun diyor.

Andurand hemen toplantıyı bitirip tacirleri Neel Patel ve Sam Simkin’e gidiyor. Endişeliler. 34 yaşındaki Anduran’ın çok ender gördüğü bir stres. Neden olduğunu kimse bilmiyor, brent düşüyor.

Andurand yönettikleri 2.4 milyar$ varlıktan kağıt üzerinde 3 misli bir pozisyon oluşturdular. Eğer ham petrol hızla düşerse bu koruma fonu için felaket demek. Andurand “bir kaç 100 milyon değerinde sat” diyor.

Milyar dolarlık varlıkları satmak zor. Böyle günlerde ekstra para kaybedebilirler. Sakin bir günde diğer tacirlerde birinin çok fazla sattığını öğrenip, kendi pozisyonlarını da satabilirler. Bu da daha fazla fiyat düşüşü demek.

Birkaç saatte Brent 6-7$ düştü ve duracağı yoktu. Andurand tacirlere 20 dakika bekleyip tekrar satmalarını söyledi. Ofiste kaos vardı. Telefonlar çalıyor, Bluegold batıyor mu?

Akşam 7:30’da Brent 10.4$ değer kaybetmişti. BlueGold 3 milyar $ pozisyon satmıştı. Günlük kaybı yarım milyar $dı. Hala yatırımda olan 5 milyar $’ı vardı.

Emtia çok kullanılsa da, küresel piyasalarda, emtia tarım, sanayi ve ticaretin yapı taşları. Brent petrol ve buğdayın emtia olarak nitelendirilmesi, bu ürünlerin nerede üretilirse üretilsin kimyasal yapıları benzer olması. Fiyatları ise tacirlerin “fundamental”-temelleri izlemesi : emtiayı yeryüzüne çıkarma maliyeti, onu kaynaktan satıcıya maliyeti, belirli bir zamanda kaç kişi bunu alacak, diğer lokasyonlarda da çok mu? Hangi fiyat ve ne zaman?

Emtia fiyatlarını etkilemek eski bir oyun. 3000 yıl önce Sümerli çiftçiler hasatlarının bir kısmını önceden alınan bir gümüş ile takas ediyorlardı. Bugünki tacirleri ileri-forwards(kontratlar) diyorlar. ABD’ye ise 1848’de Chicago Board of Trade ile resmiyet kazandı. Çiftçiler veya metal imalatçılar fiyatları önceden bağlayabiliyorlardı.

2000lerde ise emtia ticareti yeni bir aşamaya geldi. Hacim ve oynaklık patladı. Sıradan ve profesyonel tacirlerin akını başladı. 2002’de yılda 500 milyon kontrat, 2008’de 2 milyar kontrata çıktı. Kağıt ticareti 800 mmilyar$ dan 13 trilyon $’a ulaştı(aynı dönemde).

Aslında diğer stok, tahvil ve para birimlerine göre emtia küçük bir orandı. 2000’den sonra artmasında artan fiyatlar ve Wall Street’teki istihdam etkili oldu

2000in başından 2008 ortasına kadar Goldman Sachs Commodity Index (Daha sonra S&Pde gelince, S&P GSCI oldu) 3 katına çıktı. Petrol, mısır 3 katın üzerinde arttı, altın bile iki misline çıktı. Emtia piyasalarında bu artışı görenlerin yatırım yapmamaı için çılgın olması lazımdı.

“Portföylerde emtia bulundurmanın bir değeri var, fakat geri dönüşler değişti” diyor Jeff Scott, 74 milyar$lık finansal şirket Wurts&Associates’in CIOsu.

Çin ve Hindistan’ın hızlı büyümesi ve emtia talebi, analistlerin tabiri ile yeni bir “supercycle-süper döngü” başlattı. Ayrıca Peak Oil – petrol üretiminde zirvenin yapıldığı teorisi de vardı. 2008’in ikinci yarısında petrol 147$’dan çok düşük bir oranına düştü. Emtia balonunda Andurand gibiler karları iç ettiler. Bazen strateji bazen piyasaları kendi yararlarına çalıştırdılar. Piyasaların yukarı hareket edeceğine dair tahminleri yukarı hareketleri tetikledi, düşeceği de tersini. Bu kişiler fiziksel emtia da almadıklarından piyasası köşeye de sıkıştırmıyorlardı (cornering). Büyük kaynaklar onlara inanılmaz avantajlar sağlıyordu. Kaybederlerse de, o kadar zengindiler ki ertesi gün gelip devam ederlerdi.

Bazıları babalarının eksikliğini güç ve para ile doldururken bazıları da risk almak konusunda daha rahat davranabiliyordu.

Gary Cohn, Goldman Sachs’daki röporajda “yakında 3 standart sapma hareket olacak” diyenlerle oturmaya bayılıyorum, emtiada 3 standart sapma hareket 1 günde oluyor diyor.

Emtia oyuncuları genelde tembel, kendi evlerinden çalışabiliyorlar vs. fakat konu hammadde ticaretine gelince deha ve konsantre oluyorlar, çünkü ticaretini yaptıkları alan hala geniş şekilde düzenleniyor.

Çok iyi kazananlarda oluyor. John Arnold, Enron taciri, herkesten daha başarılı olarak, Centaurus Energy ile 2006’da %317 getiri başardı. 38 yaşında milyarder olarak emekli oldu bir kaç yıl sonra

Andurand 2008’de %209 getiri elde etti. Fakat sektörün geri kalanı çok büyük, çok uluslu aracılar ile dolu. Kolombiyadan kömür çıkarıp, Singapura gönderecek gemileri kiralayan vs. Sektördeki büyük oyuncular Amerikan kaçak Marc Rich’in kurucu babası olduğu Glencore ve Trafigura gibi şirketler. Bu şirketlerin kapsamı ve insan gücü, bölgesel küçük farklılıkları gözeterek ucuza alıp pahalıya satmalarına yardım ediyor.

Koruma fonları da bunların arasında. Para el değiştiricileri. Sosyalist eğilimleri olan Fransız Andurand, bu işin kirli olduğunu ve gerçek bir varil petrolü hiçbir zaman kabul etmeyeceğini söyledi. O sadece tacir.

İyi günlerde Goldman Sachs and Morgan Stanley, petrol, benzin, bakırdan parça başı 3 milyar $ gelir elde ediyorlardı. Müşteri için pozisyon açarken müşteri kaybederken kazana da biliyorlar. Fakat gerçek para ticaret kurumlarında oluyor.

2008’de Credit Suisse’de bir grup tacir, ham petrol piyasasında 35 milyon $ kazandı. 2010’da ABD’De bu işlemler yasaklandı.

Emtia güç ilişkisinin en altında da fiziksel emtialara bağımlı şirketler var. Coca-Cola, StarBucks, Delta Air line, küçük çiftçier. Bu oynaklığı anlamakta zorlandıklarından bankaları kullanarak pozisyon alıyorlar.

Fakat müşteri fonları ile pozisyonlarını kurtarmaya çalışanlarda oldu. MF Global’den Jon Corzine, eski Goldman Sachs yöneticisi ve New Jersey Valisi, Avrupadaki tahviller kötü gidince, küçük yatırımcının parası ile borç ödedeğinden hala yargılanıyor.

Genelde emtia ticareti yapan elit isimsizlikten avantaj alıyor. Bir çok şeyi açıklamak zorunda değiller. California Kamu Çalışanları emeklilik fonu gibi bir çok kamu yatırımcısının da işe girmesi, bu tacirlerin, ortalama vatandaşın emtia harcamalarını arttırarak mı fiyatları yükselttiği sorusunu gündeme getirdi.

Abd de petrol fiyatı artışlarından sorumlu olup olmadıkları veya küresel olarak 2000 ortasında başlayan gıda artışından sorumlu olup olmadıları tartışıldı. Bu gıda artışı 2011de Mısırdaki ayaklanmada da pay sahibiydi. Bazı akademisyenler GSCI’yi suçluyorlar.

Fiyatlar ve emtia tacirleri ilişkisi kolay değildi. Andurand 2011 Mayıstaki panik satışının 2-3$ daha düşük bir Brent fiyatı oluşturduğunu tahmin ediyor. (%33 etki) . 2010Da altını tek günde %2 düşürmekle suçlanan John Paulson’da önemli bir tartışma konusu. Ama piyasanın gerçekte nasıl hareket ettiğini bilemeyebiliriz.

2000lerdeki emtia balonu, Amerika finans sektöründeki en ilginç dönemlerden biri. Piyasa, ve düzenleyicilerin rolleri için dersler içerdiği gibi, para dünyasının nasıl bazen gerçek dünyadan koptuğunu da gösteriyor

 

İran’ın stokları eridikçe ihracat miktarı düşüyor. 2.4 mv/g’e Mayıs’ta düşebilir. Bu da Mayıs sonunda 60 $ üzeri tahminlere puan verir. Venezüella’da borç ödememe durumu Ekim’e kalabilir. Gunvor rakiplerinden birine satılabilir. Total CNG istasyon işinde ilerliyor. ABD’de PJM bölgesinde inanılmaz bir gaz kurulu gücü gelecek. Vestas depolama işine de girmek istiyor. Kısaca petrol fiyatları yukarı trend belirledi diyebiliriz. Mayıs sonu 60$ üzeri yüksek ihtimale dönüştü.

Öneri

İran, Mart’ta 3.05 mv/g petrol ve kondensat ihraç ediyordu. Stoklar eridi.

Bilgiler

Büyümelerde Almanya beklenenden iyi, İngiltere, Fransa kötü geldi.

Venezuella‘da PDVSA %10 hissesini Rosneft’e önermişti. Meclis Madura’nın ulusal varlıkları meclis onayı olmadan satamayacağını iddia ediyor. Anayasa Mahkemesi 29 Mart’ta bu gücü meclis’ten aldı. Fakat baskılar sonucu ilanı geri çekti.

Gunvor, petrol ticaret şirketlerinden biri, tamamını rakiplerinden birine satabilir. 2000’de İsveçli petrol taciri Torbjörn Törnqvist ve Rus iş adamı Gennady Timchenko tarafından kuruldu. 2.5 mv/g petrol ve ürünleri ticareti var. Geliri 47 milyar $ (2015’te 64 milyar$), ama vergi sonras karı 315 milyon $.

İran, Mart’ta 3.05 mv/g petrol ve kondensat ihraç ediyordu. Stoklar eridi. Şu anda hedefi 2.4 mv/g. 75 mv olan stoklar şu anda 25 mv’e düştü. Mayıs’ta 0’ı bulur. İran’ın petrol üretimi 3.8 mv/g, 1.7 mv/g rafinerilere gidiyor. 560,000 v/g de gaz kondensat var, 160,000 v/g petrokimyaya.

Total dün Fransa’daki ilk doğalgaz dolum istasyonunu açtı. 15 tane daha açılacak, hedef 110. Total’in dünya çapında 450 istasyonu var (Mısır, Pakistan dahil). Avrupa’daki petrol istasyonu sayısı 9000. Avrupada geçen sene mart da 3000 CNG ve 75 LNG dolum istasyonu vardı, çoğu İtalya’da

L’Oreal, eylülde ABD’deki üretiminde güneş kullanacağını duyurmuştu. En büyük 25 kurumsal yenilenenilir enerji yatırımcısı içinde olan firma, bunu seçim değil, olursa güzel olur olarak değerkendiriyor. Kadınları iklim değişikliği konusunda da teşvik edecekler. Şirket YK %46 kadın, markaların da %58ini kadınlar yönetiyor.

Petrol 56$lar civarında seyrediyor. Bazı analistlere göre jeopolitik [riskler] – Libya, Irak, Kolombiya- gibi daha fazla rol almaya başlayacak. Saldırı, Mayıs seçim öncesi İran’daki muhafazakarları güçlendirebilir, Çin’e ise ABD ilişkileri konusunda daha dikkatli ve belirsizliği gözleme ihtimali verir.

ABD’de Marcellus şeyl baseni aynı zamanda en büyük şebeke birliği PJM’in alanında. 2015-2019 arası 33 GW yeni kapasite bekleniyor. Daha önceki 5 yılın 3 katı. Ve çoğu gaz.

11 Mart’ta California‘da net şebeke üretiminin 11:00 ile 14:00 arası %40’ı güneşten oldu ve ilk defa bu seviyelerde. Fiyatlar negatif olsa da, California perakende de ortalama en yüksek fiyatı ödeyen eyaletler içinde. 2016’da 14 GW güneş kapasitesine sahip.

ClipperData‘ya göre Asya’ya Latin Amerika ve Batı Afrika ihracatı 4.6 mv/g ile rekor kurdu. Hafif petrolde %3, ağırda %8, orta’da %20 artış var. Rystad Energy’e göre ise Permian’daki yatay izinler geçen seneki dibe göre %280 arttı.

ABD’nin Suriye saldırısı, petrol fiyatını teki çizgide %2 sıçrattı. Küresel olarak ticareti yapılan (shipped crude) ham petrol Mart’ta 45.6 mv/g de kaldı(1.4 milyar varil).

Vestas 4 sene önceki iflastan hızla kurtuldu ve 5 sene öncesine göre hisseleri %1000 arttı. Şimdi büyük depolama işine girmek istiyor. 3.2 milyar $ nakit var, borcu yok. Büyük Bir şey almayacak ama depolama ile rüzgar pazarını genişletmek istiyor gibi

Daimler ve Bosch anlaşması ile, sürücüsüz otomobil yarışı hızlanıyor. 2020 başı gibi tam otonom araba planlıyorlar. Daha önce Daimler Uber ile bir araya gelmişti. Delphi ve MobilEye, Volvo ve Uber ortaklık kurmuş, GM’de Cruise Automation’ı almıştı. Önce filo araçları sonra tüketici güveni

Rusya, 2018’den başlayarak Özbekistan’dan 5 yıl içinde 4 milyar m3/yıl gaz alacak. Lukoil de Özbekistan’daki üretimini arttıracak. Özbekistan ihracatının önemli kısmı Çin’eydi.

Kıyafetin geleceğine dair 3D yazıcı gibi 3D örgü makinesi (videosu var). Seçiyorsun örüyor. Daha önce Adidas, Berlinde bir dükkanda, istenen süveteri 4 saatte 200 euro’ya hazırlayan bir cihaz tanıtmıştı. Boston’da ise 345 $. Espri? Bir tanesi de 50 tanesi de ürün başına aynı maliyet. “Zero marginal cost” society mi?

Dağıtık üretim düzenleme kütüphanesinde her noktada zengin kaynaklar var.

Grafikler

ABD- PJM bölgesinde 2015-2019 arası gelecek kurulu güç kapasitesi (Bloomberg)

İngiltere’nin Kuzey denizi petrol ve gaz gelirleri (CarbonBrief)

Okuma Önerisi

Doğalgazda üreticiler arz sıkışıyor, tüketicilerde fazla var diyor

Bilgiler

Petrol stoğu(yüzen kısmı) dünyanın her yerinde aynı şekilde düşmüyor. Hala 100 mv civarın üzerinde olan YÜZEN stoklarda, Singapur/Malezya ve İran körfezinde düşüşler var. İran’ın ekimde 30 mv olan yüzen stokları 5 mv’e düştü. Üretimi arttırmakta zorlanıyor. Suudilerinki de 329 mv (Oct2015)’ten 262 mv’e düşmüş

Çin hükümeti iki bağımsız rafinericiye daha ithalat izni verdi. Henan Fengli Petkem ve Sahngdong Zhonghai Kimyasal Grup. İlkine 16 mv, ikinciye 13.6 mv. İzin kapsamında hızla ithalata başlayabilirler. İlk turda 70 mv kota verdiği Sinopec, CNOOC ve Sinochem’e ikinci turda 28 mv izin verdi.

Hindistan’daki araç satışında 5’te 4’ü 2 tekerlekli. Hindistan “Maden in India” insiyatifi ile imalat sektörü payını GSYİH’da %15’ten 2022’de %22’ye çıkarmayı planlıyor.

BAE’in üretim maliyeti 12.3 $/v. 2015’te üretimi 3.9 mv/g. Petrolün bütçe gelirlerindeki pay %60’ın üzerinde. Benzinin (litresi herhalde) 0.44$. Katar ve BAE’yi kıyasladığımıda, kişi başı petrol tüketimi OECD’de stabil 30 varil/kişi ilen, Katar’da 140, BAE’de ise 60 civarı. Katar’ın talebi hala fiyat esnek

Doğalgazda üreticiler arz sıkışıyor, tüketicilerde fazla var diyerek, uzun dönemli kontrat savaşı yapıyor anlaşılan. Dünya sıvılaştırma kapasitesi 308 mton’a erişirken, LNG ithalatları 261.2 mton civarında. Kapasite 2015’e göre sıvılaştırma da 70mton, ithalat da ise 15 mton artmış.

Grafik

Dünya LNG ithalat ve İhracat Kapasitesi (Energy Aspects)

Serkan’ın hafta ortası yorumu burada.IMO kararı ile fuel oil talebinde hızlı düşüş olabilir. Dizel talebinde de büyük AB başkentlerinde yasaklama gelecek gibi. Dizel gemiciliğe kayar, hafif vasıta talebi de elektrik-hibrit-alternatif yakıta. IGU LNG raporu bugün okunması gereken tek rapor. NREL maliyet raporunda izin maliyetleri bile var. Japonya piyasası çok ilginç, en geç açılan gelişmiş ülke piyasası. Fazla LNG var elinde, tekrar satmaları gerekebilir ama yüksek fiyatlı. Bugün çok çok iyi grafikler vardı. Bir kısmı yarına

Okuma önerisi

IGU LNG raporunda,

Haber

ABD ulusal yenilenebilir enerji laboratuvarı NREL raporu ile büyük ve küçük pil ile ev tipi sistemlerin maliyeti var. Benim dikkatimi çeken inverter maliyetlerinin daha da fazla yer kaplaması oldu. Grafiklerde özet grafiği var..

“Social cost of carbon” geçen hafta Trump’un devreden çıkardığı bir diğer karardı. 2010 yılında Obama yönetimi, etki analizleri içinde kullanmak üzere hesap yapmaya başladı. 2015’te 42$/ton hesapladı. En önemli eleştiri, bu rakam dünyaya verilen zarar diye hesaplanmış, ABD’ye maliyeti 3$ olabilirmiş.

Bu ay Japon gaz perakende piyasası da açılıyor. Platts’a göre Japonya önümüzdeki yıllarda ihtiyacından fazla LNG bağlamış. 2017’de 7.8 milyon ton, 2019’da 21.5 mton, ama bu reaktörlerin çalışmasına bağlı. Elektrikte ise yeni tedarikçiler %3, büyük tüketicilerin %10’una sahip.

Küresel gemicilik endüstrisi 2008-09 döneminden ortalama %70 daha az kazanıyor. 90,000 gemi dünya ticaretinin %90ını yapıyor. Danimarkalı Bimco’dan “2.5-4 mv/g fuel oil talebinini başka bir ürüne kayacağını konuşuyoruz”. Düşük kükürt teknolojisi motor başına 4 milyon $,

Analistler ABD stoklarında 435,000varil düşüş beklerken 1.6 mv artış görünce petrol fiyatları zayıfladı. Dün API raporunda stoklar beklenenden daha fazla 1.8 mv düşmüştü. Bu da piyasa da boğaları canlandırdı, bugün ise biraz boğalar dizginlendi.

ABD körfezinde geçen hafta denizde bekleyen petrol miktarı çok hızlı düşmüştü, hafta sonu hızla artmş

IGU LNG raporunda, 2016’da ticaret 258 mton’a ulaştı. Çin talebi %35 artarak 27 mtpa’ya geldi.

Grafik

Suudi Aramco’nun küresel rafinerileri (Aramco, Platts)

ABD’de Pil ve Güneş sistemlerinde 2016 ilk çeyrekte gerçekleşen maliyet ve alt kırılımı (NREL)

İklim değişikliği maliyetleri (WSJ)

Serkan Şahin’in haftaortası petrol yorumu:

“ABD toplam ticari ham petrol stoklarinda 1.57 milyon varillik bir artis var. Alaska-in-transitteki 2.8 milyonluk dususe ragmen cok guclu PADD 3 ve Cushing stogu artisi var. PADD3 stoklari 2.74 milyon varil, Cushing ise 1.4 milyon varil artmis. Dakota Access Pipeline (DAP) ile Kuzey’den Guney Dogu’ya ve oradan Meksika Korfezi’ne akis canlanmis gibi. Guney Teksas talep etkisi ile desteklenmis. Ihracat ve ithalattaki azalilmlar birbirini dengelemis gibi. Muhtemelen DAP ile beraber hem sondaj ve tamamlama aktivitelerinde hem de stoklarda anlik bir ziplama goruruz onumuzdeki birkac hafta ancak muhtemelen bir noktada Eagle Ford ve Permian’in yasadigi lojistik sorunsali yasayacaklar ki Kuzey Dakota bunu daha hizli ve agir yasayacaktir.

Ben EIA haftalik verilerinde uretim verilerine hic guvenmedigim icin onu dogrudan geciyorum, oradaki metodoloji problemine bir ara deginiriz.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Meksika’nın put opsiyonlarını EPPEN yaz okulu slayt 95’te değinmiştim. Büyük olaydı ve Bloomberg şimdi hikayesini yazmış. “Hacienda hedge” deniyormuş. Pierre Andurand’ın 70$ tahmini çok paylaşıldı, geçtiğimiz ay 130 milyon $ zarar ettiği söylenmişti. İflas eden kömürcü Peabody geri geldi. İlk yüzer LNG gemisinden kargo yüklendi. İngiltere’de öbekzincirinde akıllı sayaç veri yönetimi şirketi.

Okuma önerisi

Meksika hükümetinin Asya tipi put opsiyonları

Haber

LNG gemi yakıtı konusunda artış bekleniyor. 24 Ocak itibari ile 99 LNG ile çalışan gemi var. 93 sipariş ve 70 “LNGye hazır” da yolda. Asya limanları da LNG yakıt çalışmalarını hızlandırdı. Singaput 2017 başında gemilere LNG yakıtı verebilecek. 2016’da 0.5 mt/yıldan 2025’te 16 mt/y’a artış öngörülüyor.

Karayiplerdeki petrol stokları 10 mv düştü.

“Piyasanın değişmeye bağladığı ilk yer denizlerdir”, Fabio Kuhn Vortexa CEOsu. 3 Nisan itibari ile üreticilerden rafineri ve depolamalara yolda olan petrol 759.6 mv. Denizdeki süpertankerlerde de 52 mv depolanıyor. Ocakta bu rakam 900 mv di.

Tesla, Ford’un piyasa değerini geçti. 48.7 milyar $’a karşın Ford 45.6 milyar $’da kaldı. General Motors 51.2 milyar $’da. En önemli sebep Tesla ilk çevrek satışlarının %69 artması YdY. Tesla ayda 4000 satarken GM 256,000 ve Ford 234,000 araç satmış. Dikkat etmek lazım.

Battı denilen Peabody, ABD’nin en büyük kömür madencisi, bugün tekrar NYSE’de işlem görecek. En iyi döneminde 24 milyar $ denen şirketin 3.97 milyar$ piyasa değeri bekleniyor.

Meksika hükümetinin Asya tipi put opsiyonları(petrol fiyatı anlaşma fiyatı altına düşerse koruma sağlıyor) ile petrol üretimindeki koruma(hedge)’ini anlatan yazı okunması gereken tek yazı. “Hacienda”(mülk) kod adlı koruma sistemi. Yalnız Ekvatorda benzer hedge 18 milyon $ zarar olmuş.

Emtia Kardeşliğini anlatan kitapta da adı geçen Pierre Andurand, petrol fiyatlarını bu yıl 70$’a doğru çıkarken görüyor. Yaz sonuna doğru piyasa backwardation’a geçecek. Stoklar hızla aşağı iniyor, sonunda fundamentallar kazanacak ve fiyatlar yukarı gidecek.

Dünyanın ilk yüzen LNG sıvılaştırma gemisi PFLNG Satu, 1 Nisan’da Kanowit gaz sahasından ilk kargosunu yükledi. Seri Camellia gemisine yüklenen kargo, Güney Doğu Asya piyasasına gitti.

Suudiler, orta ağır petrol offshore’dan çıktığından önce orada kesintiye gidiyor. Bunun sonucunda ağır ve hafif petrol yayılımı azalacak. Ağır petrolün 700,000 v/g kısmını elektrik üretiminde kullanıyorlar. 9 rafinerisi ile 2.9 mv/g kapasitesi olan ülkede, sadece 1mv/g kapasite ağır ve orta petrol ile çalışıyor

Cheniere CEO’su Jack Fusco, bir gaz fazlası yok, LNGmiz daima bir yer buluyor. Japonların kontrat değişikliği ile ilgili sorusuna, Cheniere kendi anlaşmalarında nihai varış noktası maddelerinin olmadığını söyledi.

İngiltere’de Npower’ın eski patronu Electron adında öbekzinciri (blockchain) şirketine katıldı. Electron’a göre öbekzincirler, akıllı sayaçlardaki verilerin kaydı için kullanışlı olabilir.

Sovyet dönemi petrol ve gaz bağımlılığı yazısının son kısmı: Batı Sibiryadaki Samotlor olmasaydı, ekonomik dönüşüm 10-15 sene önce başlardı. Kısaca ekonominin petrole bağımlılığı ve yüksek petrol üretimi bir çok şeyin üzerini örttü.

Grafik

 

Bilgiler

Katar’ın Kuzey sahasında moratoryumu kaldırması çok dikkat çekti. Artan LNG rekabetince, Katar’ın daha fazla üretim yapmaması bekleniyordu. Ama Katar devlet şirket QP, Kuzey sahasından üretimi %10 arttıracak, 400,000 v/gün eşdeğer.

Güney koreli çok büyük cevher taşıyıcı (VLOC), Stellar Daisy, 266,000 ton demir cevheri ile çok hızlı”gizemli” bir şekilde batmış. Sebebi, cevherin içindeki nemin (özellikle demir ve nikelde) çok sallanmadan dolayı sıvılaşması (erime değil-sıvı gibi hareket etmesi) ve dengeyi etkilemesi

Rosneft ilk Mısır ham petrol kargosunu Mart’ta aldı. 4 ay önce de, Zohr gaz sahasında 1.1 milyar $’a %30 hisse almıştı. Yeni aldığı Hindistan rafinerisi ile Almanya’daki rafinerilerine Orta doğu petrolleri bağlıyor. %20 hisseyi de Katar Yatırım ve Glencore’a satmıştı. Libya, Irak işlemleri de yüksek

Kapasite piyasalarının sınır aşan etkileri üzerine birim tabanlı modelleme(ABM) makalesi ücretsiz. Kapasite piyasaları kurulunca, hatlarla bağlantılı ve sadece enerji piyasalarının olduğu bölgelerde yatırımlar azalabiliyor. (Enterkonnekte sistemlerde)

Open Oil’de Tanzanya’nın madencilikte cevher ve konsantre cevher ihracat yasağı üzerine değerlendirme ve modeller var. Bulyan hulu maden Excel modeli burada. Tüm modeller burada

Arjantin’deki meşhur ölü inek – Vaca Muerta için yapılan model de ise, mevcut fiyatlarda 9 milyar $ sübvansiyon ihtiyacı, sübvansiyonsuz devam etmek için %25 daha maliyet kısıntısı öngörülmüş.

İngiliz mucit (ve milyarder) Dyson, bir Tesla daha yapar deniyordu. Pil şirketi Sakti3’ü 90 milyon $’a almıştı. Michigan üniversitesindeki Sakti3’ün patent portföyüne ödediği 200,000$’ı kesmiş, uzatmıyor. Sakti3’ün vadettiği pil özelliklerini zaten tutturamadığı speküle edilmiş.

G20 ülkeleri iklim değişikliğinde nasıl hareket ettiler, neye benzediler raporu. Yazara göre G20 ülkelerinin niyetleri yetmiyor.Toplamda G20’nin emisyonları 2030’da 2010’a göre %39 daha düşük olmak zorundadır.

Hindistan’ın çelik talebi %5-6 artması bekleniyor. Hindistan’da Jindal Steel & Power Ltd, en iyi performans gösteren hisselerden. Avantajı ise kütük, güçlendirme demirleri, raylar yapabiliyor. Fakat borçluluğu yüksek ve geçtiğimiz 3 ayda faiz ödemesini kaçırmış.

Hindistan’da yağmurlar durmazsa, en kaliteli ilk hasat çay üretiminde %15-20 üretim düşüşü olacak. Darjeeling üretimi etkilenecek. Hindistan 2016’da 1,2 milyar kg çay üretti.

Grafik

ABD Dow Jones Kömür endeksi

Rosneft’in Ortadoğu çalışmaları (FT)

Serkan Şahin’in haftabaşı yorumu:

“Dakota Access Pipeline en nihayetinde operasyona aciliyor. Gunluk 500,000 varil kapasiteli boruhatti, Kuzey Dakota uretiminin yarisindan daha fazlasini tasiyabilecek kapasitede. Bu bolgedeki operatorler icin tasima maliyetleri acisindan iyi bir haber ancak yine de Bakken petrolune talebin fiyatlarin dusmesi sonrasi bir iyilestirme gostermesi sart. Bunu takip etmekte fayda var. Eger Bakken petrolu icin tasima maliyetleri sonrasi fiyat ic talebi artirabilir ise ABD uretiminde toparlanma daha hizli olabilir. Bu Cushing stoklarini baskilayabilir. Eger gaz prosesdeki dogalgaz sivilarini Dogu yakasina acmada basarili olursa bu durumda ihracata destek olabilir. Simdilik yorum yapmak zor ama dikkatli izlemekte fayda var. Ama ABD petrolunu OPEC Arap korfezi’ne rakip gormek hala buyuk hata ama Bati Afrika icin bu kotu bir haber olabilir. Asya talebi beklendigi gibi olursa ABD NGL hareketleri piyasayi domine edebilir. Bu durumda gaz yogun ulkelerden gelen petrolde indirim oranlari sorun yasayacaktir.”

Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”