Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdV3dlYWhfZnhVU0k
Bu #OOTT hashtagıyla twitter’da güzel paylaşımlar var. Bir tanesi güzel bir Excel dosyası, hem o hafta beklenen olaylar, hem de haber listesi var. Petrol 60$’ı aşamaz ama seneye bu rakamları zorlar diye düşünürken, şu ana kadar ki yükselişi beklediğimizden iyi. AB’nin yeni taslak mevzuatı ilginç. KRG konferansı ile ilgili çok fazla tweet vardı. Petrol talebi düşüşe geçer mi? Geçse de başka ürünlerde talep düşmesine rağmen fiyat sıfır olmadı. Rapor özet bölümünde Columbia üniversitesinin Nijerya memosu var. Deniz seviyesi 1 m yükselse Niger Delta’sının çoğu gidiyormuş.Grafikte güzel bir backwardation örneği: OPEC sonrası vadeli petrol kontratları.
Bilgiler
Bu hafta, Salı API haftalık ABD petrol arz raporu, Çarşamba EIA petrol ve benzin stok verisi, Cuma Baker Hughes haftalık veri, Cumartesi Viyana’da OPEC ve non-OPEC toplantısı. Yazıda “non-OPEC members” demiş, sanki non-OPEC klubü var
Fitch gelişen Asya( EM Asia), 2017 için büyüme %5.5 bekliyor. Orta doğu ve Afrika için %3.5, Latin Amerika için %2.9, EM Avrupa %2.8. Çin hariç (Bölge GDPsinin %69’u Çin’den), EM Asya büyüme 2017’de %6.3, 2018’de %6.4. Güçlü dolar sebebiyle Moğolistan ve Sri Lanka’nın durum diğerlerine göre daha kötü.
KRG (Irak Kürdistan yönetimi)petrol bakanı Ashti Hawrami petrol şirketlerine “şikayet etmeyi bırakın veya paranızı başka yerden alın. 60 gün geç ödeme aldınız, bizim peşmergelerde geç ödeme aldı”. “petrol fiyatları kırılmasaydı 1 mv/g üretebilirdik”
İngiltere’de kapasite mekanizmaları kapsamında pil depolama sistemlerine verilen destekte, bazı sektör kaynakları “en az 2 saat çalışabilme” şartı isterken, depolama şirketleri kendilerinin daha çok “frekans dengeleme” için kullanılmayı beklediklerini söylediler. 200 MW pil kontratı zaten dengeleme kontratlarına sahip.
AB’nin taslak mevzuatına göre: “hükümetlerin alım anlaşmaları komisyon yasallık incelemesinden geçmeden imzalanamayacak, 9 coğrafik bölgede komisyon daha fazla bölgesel koordinasyon isteyecek, “dayanışma” maddesi ile gaz en çok ihtiyacı olana yönetilecek, gaz şirketlerinin kontratlarındaki başka ek bilgileri bölüşmesi istenecek”.
Norveçli (haberde İsveçli denmiş??) DNO, KRG tarafından eylül ayında Türkiye limanlarından yapılan ihracat için 36.2 milyon $ ödendiğini, bu pararının 6 milyon $’ın da mevcut borçların bir kısmına mükabil ödendiğini belirtti.
Nijerya Ulusal Petrol şirketi (NNPC)’nin Grup direktörü Maikanti Baru, 130,000 ton gemilerin Batı Afrika/İngiltere-Akdeniz fiyatının 7.99$/ton olduğunu, mevcut durumda ülke üretimi için 6.12. milyar $ sadece 2015’te Nijeryanın taşımanda kaybettiğini, ulusal taşıma filosu ihtiyacını belirtmiş. 1957’de kurulmuş, sonra kapatılmış.
Tokyo Gas, Filipin Ulusal petrol şirketi ile Batangas’da bir LNG tesisi kurmaya istekli. Tokyo gas hızla büyüyen Güneydoğu asya pazarından oldukça aktif.
İran’ın gelecek sene bütçesi dün Rouhani tarafından meclise sunuldu. Bütçede %30 petrol ve gaz gelirleri var. 2021 gibi İran petrol gelirlerinin bütçedeki payını %20’ye düşürmeyi planlıyor. Bu rakam 1995-2000’de %55.4idi. İranlı yetkililer bütçenin 50$a göre yapıldığını belirtiyor.
Petkim petrokimya tesisindeki Petlimdeki konteyner terminali, bu hafta işletmeye başlıyor. Operatörlüğünü Hollandalı Dutch APM Terminals yapacak.
Petrol sektörünün talep düşüşünden korkmasına gerek yok.(peak demand). Talebi en yüksek noktayı görüp düşen bir çok tüketici ürünü var. Mesela gelişmiş ülkelerdeki bebek maması ve bebek bezi gibi. Fakat bu ürünler daha az kişi bu ürünleri aldığı için bedava verilmiyor. Fakat üreticiler daha fazla maliyet kısıp, düşük fiyatlarda karlılık arıyor.
Grafik
Contango ne Backwardation ne diyenlere, Bloomberg’de OPEC anlaşması sonrası 2018 vadeli petrol fiyatları 2017 teslimlerden daha düşük fiyat gösteriyor. Yani “backwardation” oldu. Contango’da fiyatların daha ileri vadelilerde daha yüksek olması beklenir. Textbook örneği
Rapor
(Re)Emerging Threats To Nigeria’s Petroleum Sector: Militancy, Mismanagement, And Low Oil Prices, Columbia University Global Energy Dialogues
Nijerya ABD’den gelen hafif tatl petrol rekabeti ve düşen petrol fiyatları sebebiyle finansal sorunları daha da derinleşti. 2015’te Muhammedu Buhari’nin seçilmesi sonrası, Niger Deltasında huzursuzluk ve Niger Delta Avengers (NDA) hareketleri arttı.
Kuzeydoğuda Boko Haram, Buhari’nin All Progressives Congress partisi ile muhalefetin People’s Democratic parti arasındaki polarizasyonda buna eklendi. Niger Deltası bir önceki başkan Goodluck Jonathan’ın partisi olan PDP’nin güçlü olduğu yer.
Saygı duyulan Nijeryalı teknokrat Muhammed Sanusi Barkindo OPEC genel sekreterliğini aldı.
Mevcut Sorunlar
Sosyoekonomik geri kalmışlık, çevresel bozunma ve eksik yönetimin yanına Niger Deltası üç tane sorunla daha boğuşuyor: militanlığın tekrar geri gelmesi, hükümet hareketi/hareketsizliği ve kötüleşen petrol sektör dinamikleri.
Militanlığın geri gelişi
Daha önceki MEND (movement for the emancipation for Niger Delta) etnik Ijaw’lardan kuruluydu. Niger Delta militanları ise etnik olarak daha çeşitli. Mesela 1960’larda Niger Deltası devrimcisi Isaac Adaka Boro gibi tarihsel sembolleri kullanıyorlar. Bugün bu militanlar masada bir yer istiyor. Pek çok kopuk militan grubun olması 2009’daki gibi bir affı zorlaştırıyor.
Ayrıca 1999’daki sivil politikaya dönüşle birlikte Niger Delta politikacıları militanları ve kültistleri muhalefeti susturmak ve seçimleri karıştırmak için kullanıyor. Rivers eyaletindende Ateke Tom, komşu Delta eyaletinde Kingsley Otuato, Bayelsea eyaletinde Joshua Maciver gibi isimler yönetimde. Bu militan ve politikacı ortaklaşması işleri daha da zorlaştırıyor.
Hükümet Tedbir/Tedbirsizliği
Niger Delta problemlerine Buhari hızlı eğilmedi. Daha çok petrol bakanı Emmanuel Kachikwu ve ulaştırma bakanı Rotimi Amaechi üzerinden bölge sorunları ele alınıyor. Federal ve eyalet ilişkileri zayıf.
Ama Buhari hükümeti Niger Delta’da pozitif adımlar da attı.Ogoniland’in çevresel olarak ıslahı, boru hattı güvenliği kontratlarının eski militanlara verilmesi gibi. Ama birçok kişi Buhari’nin bölgede geniş çaplı askeri operasyonu ile tansiyonu arttırabileceği endişesinde.
Rivers(1994-1995), Bayelsa(1999) ve Delta(2009-2010) daki güvenlik operasyonları büyük insan hakları ihlalleri ile sonuçlandı.
Petrol sektör dinamikleri
Bu sene başında üretim 1.5 mv/g’e kadar düştü, fakat ekim sonunda 1.9 mv/g’e çıktı. Son saldırılar, daha da sofistike hale gelerek bölgede çalışanların işini zorlaştırıyor. Mesela Haziran 2016’da, militanlar, dalış ekipmanları ile 100m deniz altındaki boru hattını sabotajladılar
Nijerya ulusal petrol şirketi NNPC’deki resmi yolsuzluklara karşı Buhari üst yönetimin çoğunu değiştirdi. Fakat hükümet sektör için detaylı bir reform ajandası yayınlamadı. Fakat sadece yönetim değiştirmekle olacak iş değil, çünkü her şey geri döndürülebilir. Bu yüzden geri dönüşü zor olan, politika, kanun, düzenleme ve kurumsal yönetime yatırım yapması gerekebilir.
Petrol sektör reformunun ana aracı Petroleum Industry Bill (PIB), mecliste yeterli adımı atamadı.
Nijerya daha fazla durgunluğa girdikçe, azalan petrol gelirlerine ihtiyaç da artacak. Petrol gelirleri eski başkan Goodluck Jonathan döneminin ikinci yarısında, düşük üretim, ham petrol hırsızlığı ve sorgulamaya muhtaç NNPC gelir düzenlemeleri ile azaldı.
Petrol ve gaz kamu gelirlerinin %70’i, döviz gelirlerinin %90’ını karşılasa da, azalan petrol gelirleri Nijerya’yı sürdürülemez bir makroekonomik pozisyona itmez, veya faturalarını ödeyemez duruma getirmez. Çünkü hem borç vermek isteyen çok hem de borcun GSYİH’E oranı düşük.
Fırsatlar
- Nijer Delta militanları bölünmüş durumda
- Niger Deltasında uluslar arası ilgi, petrol ihracatını korumaktan çatışma çözümüne kaydı: Amerika’nın şeyl üretimi ile, Washington bölgeyi insan güvenliği perspektifinden bakıyor. (enerji güvenliği yerine).
- Birbirine karşı olan gruplar çevre konusunda ortak zemindeler: Lagos ile birlikte, 1 metre denizin yükselmesi, Niger Deltasının %75’inin kaybı anlamına gelebilir.
Tarih
7 Ağustos 1990- Sayfa 5 – Milliyet