Category: kitap

Kitap Özeti – Red Gas: Russia and the Origins of European Energy Dependence

Kızıl gaz: Rusya ve Avrupa enerji bağımlılığının kökenleri, https://www.palgrave.com/us/book/9781137286147

Yazar: Per Högselius

279 Sayfa

Goodreads skoru: 4.5/5

Barış skoru: 5/5

Giriş

Özetteki tüm cümleler yazarın cümlelerinden altı çizilen kısımlardır. Şahsi görüşlere yere verilmemiştir.

Boru hattı makalelerinden, yorumlarından çoğunlukla nefret etmişimdir. Genelde klişe kelime yığınları ile onlarca devletin göremediğini çok basit gören ve hemen çözen yazılar… Taa ki bu kitaba kadar. Kitap okuması kolay ve tarihsel bir dönemi birincil kaynaklar üzerinden farklı ülkelerin perspektifinden aktarıyor. Geleceğe dair çok cümle yok, yani geçmişle ilgilenen bir kitap. 1960’larda başlayan ve Rus gazının Batı Avrupa’ya girişini anlatan bir çalışma. Bir taraftan Rusya’daki altyapı ve keşifleri anlatırken, diğer taraftan Batı Avrupa’nın “demir perde” ile işbirliği sürecini inceliyor.

Kitabın her bölümünün son iki paragrafı ilgili bölümün özeti var. Eğer kitabın genel metodik yaklaşımı ilginizi çekecekse de son bölüm herşeyi toparlıyor.

Kitap kısaca, Rusların önce Ukrayna (Galiçya)’dan daha sonra ise Sibirya’dan Batı Avrupa’ya nasıl gaz sağladığını; Batı Avrupa’nın da bu gazı satın alabilmek için nasıl iç mücadeleler, rekabet, pazarlık süreçlerinden geçtiğini anlatıyor.

Asıl incelediği konulardan biri de Rusların enerjiyi bir “silah” olarak kullanıp kullanmadığı tartışmasıdır. Yazar son kısımda “enerji silahını” biraz da sosyal oluşum (social construct) olarak da görüyor. Svoyetler Batı Avrupa’ya (Almanya ve Avustuya’ya) gaz sağlamak için Sovyetlerde gaz kesintisine gitmiş ve sözlerini yerine getirmeye çalışmış. Fakat Sovyetlerin Rusya olduğu dönemdeki kurumsal kaos ve süreçte biraz işler değişiyor, kitaba göre eski doğu bloku ülkelerinin gaz tüketim bedellerini ödemediği – rubleyi terk etmeleri de etkili – için kesintilerin olduğu bir dönem yaşanıyor.

Kitapta ilgimi çeken konular: ÖMV’nin SMV (yani Sovyet kurumu) olarak başlaması; Arap petrol ambargo krizi esnasında Hollanda’nın “bana petrol vermezseniz, gazı keserim” diyerek diğer batı Avrupa ülkelerini tehdit etmesi; İran’dan gaz alımında Türkiye seçeneğinin Ruhrgas tarafından “başka tedarikçiler de çıkar” diye reddedilmesi; Sibirya hatlarının hikayesi; önce Sovyet-İtalya hattı’nın Avusturya-Sovyet hattına; Bavyera’nın gaz alma talebinin Almanya’da Ruhrgas önceliğinde tüm bir Almanya gaz ithalatına dönüştüğü kısımlar oldu.

Kitap (Transnational) bir çok ulusu çevreleyen tarih serisi içerisinde yayınlanmış.

DEVAMI>>>>

http://barissanli.com/calismalar/2018/20180824-kitap-redgas.pdf

 

 

Geçen Ağustos’tan bu yana okuduğum, beğendiğim-beğenmediğim kitapların listesi aşağıdadır. MIT Press yayınlarını tercih ettim. Springer biraz kitaptan çok doktora tezi yayıncısı gibi. 2017 Ağustos değerlendirmelerim burada. 

2018 için okunmasını önereceğim 6 kitap ve 23 kitap ile ilgili değerlendirmelerim aşağıdadır. Bazı kitapların özetini web sitemde yayınlamıştım, linkleri var.

1. Energy Democracy: Germany’s Energiewende to Renewables

2. Energy : A Human History

3. Energy and Civilization: A History

4. Red Gas : Russia and the Origins of European Energy Dependence (Özet)

5. Taming the Sun (Özet)

6. Leonardo da Vinci

 

Energy Democracy: Germany’s Energiewende to Renewables (Craig Morris Arne Jungjohann)

İçerik : 5, Bilgi : 5

Bu kitap Almanya’nın Energiewende’sinin biraz daha objektif bir gözle yazılmış tarihini anlatıyor. Aslında Energiewende’nin çok da gündemde değil iken, biraz tabandan gelen, politikacıların da pragmatist yaklaştıklarını anlatıyor. Bugün Almanya’daki tartışmaları anlamak açısından okunması gereken bir kitap

Önerim: okunur

The Year Without Summer: 1816 and the Volcano that darkened the world and changed history (William K. Klingaman, Nicholas P. Klingaman)

İçerik: 3, Bilgi: 2

1815 yılında patlayan Endonezya’daki Tambora dağının nasıl çzellikle Atlantik’in kuzey kısmında (ve Asya’da) sıcaklıkları etkilediği ve Avrupa ile Amerika’da bunun sonucunda yaşanan etkileri anlatan bir kitap. Yani insanlık tarihinde böyle bir olay da olmuş.

Önerim: 1816 için bu kitabı okumaya çok da gerek yok.

Creating Competitive Power Markets : The PJM Model (Jeremiah D. Lambert)

İçerik: 3, Bilgi:4

ABD’deki belki de en karmaşık iletim işletmecisinin tarihçesi ve 2001’e kadar yapısını anlatan bir kitap. PJM’in geçmişi 1927’de bir “havuz anlaşmasına” dayanıyor. Sonra FERC 888 kararı vs.

Önerim: tarihsel açıdan okunabilir, çok elzem değil

The Nitrate King: A Biography of Colonel John Thomas North (William Edmundson)

İçerik: 2, Bilgi: 1

Gübre olarak kullanılan nitratların daha sonra 1. dünya savaşı ile sentezlenebilmesine kadar Şili ve Peru’da bu sahaları işleten Leeds’den bir mekanik olan North’un hikayesi. Kitabı okumamın sebebi bugün lityum’un başına da benzer bir iş gelirmi

Önerim: okumayın

The Limits of the Market : the Pendulum between Government and Market (Paul de Grauwe)

İçerik: 3, Bilgi: 3.5

Piyasa – devlet, dengeyi bulalım tarzında bir kitap

Önerim: yani pop ekonomi kitabı sevenler okusun

Crude Volatility: The History and the Future of Boom-Bust Oil Prices (Robert McNally)

İçerik: 4, Bilgi: 4.5

Robert McNally, Sabancı Üniversitesine de geldi. Kitaptaki tezi çok tartışmalı. Kararlı fiyatlar sadece bir takım karteller piyasayı kontrol ederken elde edilebiliyor. Yoksa hep kaos hep kaos. Örnekleri de petrol fiyatından

Bir kısmının özeti burada: https://barissanli.com/eak/2017/08/kitap-ozeti-crude-volatility-bolum-1/

Önerim: okunur

Irrational Exuberance – Revised and Expanded Third Edition (Robert J. Shiller)

İçerik: 5, Bilgi: 5

Nobel ödüllü Robert Shiller’in kesinlikle okunması gereken kitabı. Piyasaların mekaniği konusunda bazen düşündüğünüz gibi çalışmadığına dair örneklerle dolu

Önerim: Okunur

Leonardo da Vinci (Walter Isaacson)

İçerik: 5, Bilgi : 5

Kitap okurken durağı kaçırdığım tek kitap. Da Vinci’yi farklı yapan özellik, meraklı olması, soru sorması, detaycılığı ve biraz da mükemmeliyetçiliği. Kitabı okumamın sebebi Walter Isaacson ile bir röportajı izlememdi. Da Vinci’nin yazdığı sorular “Gökyüzü neden mavi, ağaçkakanın dili nasıl?” gibi ilginç sorular. Sanat tarihi sevenleri için de iyi kitap

Önerim: Okunur

Rigged: The True Story of an Ivy League Kid Who Changed the World of Oil, from Wall Street to Dubai (Ben Mezrich)

İçerik:3, Bilgi:2

New York borsasındaki İtalyanların gücü, traderlar ve onların arasında girmeye çalışan Ivy Lig üniversite mezunu genç bir adamın başka biri tarafından romanlaştırılmış gerçek hikayesi. Kitap kısaca DME (Dubai Mercantile Exchange)’de petrol kontratları nasıl devreye girdi bunun hikayesini anlatıyor.

Önerim: Romanımsı, olsa da olur olmasa da olur

Misbehaving: The Making of Behavioral Economics (Richard H. Thaler)

İçerik: 4.5, Bilgi 4.5

Davranışsal iktisadın gelişimi konusunda gerçek hayat örnekleri ile güzel bir kitap. Bir çok fikir veren, hatta İngiltere’de muhafazakar partinin siyasetini de etkilen, aslında Facebook skandalına kadar giden (kitapta yok) fikirlerin tarihçesini anlatıyor. 2017’de Thaler Nobel ödülü aldı.

Önerim: Okunur

Spikes and Shocks: the Financialisation of the Oil Market from 1980 to the Present Day (Angelos Gkanoutas-Leventis)

İçerik: 4, Bilgi: 4

Kitapta öğrendiğim en önemli şeylerden biri, emtialara yatırım yapan fonların aslında emtia için değil, enflasyona karşı hedge etmek için yatırım yaptığı. Yani petrol fiyatı yükseldikçe enflasyon da yükselir. Enflasyon yükselecek beklentin var ise daha çok emtia (petrol-kağıt kontrat) al gibi.

Blockchain : A Practical Guide to Developing Business, Law and Technology Solutions (Joseph J Bambara, Paul R. Allen)

İçerik: 5, Bilgi :4

Kitap solidity dili ile bir bahis sistemi örneği de içeriyor. Kayıtzinciri dediğim blockchain’e bir çok açıdan yaklaşması ve geniş bir değerlendirme içermesi faydalı. Ama programlama kısımları bana şunu anlattı: en ufak kodlama hatası birilerinin milyon $’larına mal olur

Electricity Marginal Cost Pricing : Applications in Eliciting Demand Responses (Monica Greer)

İçerik: 4, Bilgi:5

Kitap referansları açısından değerli bir kitap. Bu marjinal fiyatlamanın mantığı, öncesi vs konusunda çok faydalı. Ama bir çok kısmı çok teknik.

Önerim: yani zor gelebilir

Saudi, Inc : The Arabian Kingdom’s Pursuit of Profit and Power (Ellen R. Wald)

İçerik: 3.5, Bilgi 3

Kitap özetim burada: https://barissanli.com/eak/2018/06/kitap-ozeti-saudiinc/

Önerim: Baş kısmı okunur, sonrası biraz sıkıntılı

Energy and Civilization : A History (Vaclav Smil)

İçerik 5, Bilgi 5

Kitap biraz başlarda sıksa da enerji sektöründekilerin okuması gereken kitaplardan. Vaclav Smil insanlık tarihinden başlıyor, bugüne getiriyor. Aslında fosil kaynakların nasıl bizi daha üretken hale getirdiğinin de hikayesi. Çok güzel de bir kronoloji var.

Önerim: 2-3 defa daha okunur.

From Cold War to Hot Peace (The Inside Story of Russia and America) (Michael McFaul)

İçerik: 4, Bilgi: 4

Çok reklamı yapıldığı için meraktan okudum. Putin’in pek de hoşlanmadığı Obama dönemi Rusya’daki Amerikan Büyükelçisi Michael McFaul’un gözünden Rusya-ABD ilişkilerinin bir dönemini anlatıyor. Akademisyen olan yazar, sadece belirli olayları anlatıyor.

Önerim: yani okumazsanız büyük kayıp değil

Taming the Sun: Innovations to Harness Solar Energy and Power the Planet (Varun Sivaram)

İçerik:5, Bilgi: 5

Güneşte Çinlilerin bir anda silikona yığılması ile belki nükleerde olduğu gibi teknolojik tercihler daraldı. Genelde yeni teknolojilerde, arkada disko müziği eşliğinde “uçuşa geçiyoruz” tarzı kitaplara inat mantıklı, anlaşılabilir, okunabilir bir kitap.

Kitap özeti: http://barissanli.com/calismalar/2018/20180617-kitap-tamingsun.pdf

Önerim: okunur

Lights Out : A Cyberattack, A Nation Unprepared, Surviving the Aftermath (Ted Koppel)

İçerik:3, Bilgi: 3

Gazeteci gözünden ABD şebekesi dışarıdan siber saldırılara hazır mı? Hazırlıkları sorgulayan, aslında ABD’nin şebeke saldırılarına ve sonrasına hazırlıksız olduğunu anlatmaya çalışan bir kitao

Önerim: emin değilim

Metal Men: Marc Rich and the 10 billion dollar scam (A. Craig Copetas)

İçerik: 3.5, Bilgi:3

Bugün ki Glencore’un kurucusu sayılan Marc Rich’in hayat hikayesi. Emtia tacirlerinin hikayesi için de ilginç bir örnek. Kitap eski ama tüm bir petrol ticaretinin politik tarafı için okunabilir

Önerim: yani yani

Energy: A Human History (Richard Rhodes)

İçerik: 5, Bilgi:5

Kitap özeti burada: barissanli.com/calismalar/2018/20180704-kitap-energy.pdf

Okunması gereken kitaplardan biri. Tarihsel süreçte enerjiyi belirli vaka çalışmaları ile anlatan akıcı bir kitap

Önerim okunur

Artificial Unintelligence: How computers misunderstand the world (Meredith Broussard)

İçerik:3.5, Bilgi 3.5

İlginç bir kitap. Yapay zeka gelecek dertler bitecek değil, yapay zeka aslında tam olarak zeka değil. Çok eksiği var. Sadece veri ile anlam çıkarmak mümkün değil, ve benim anladığım, aslında veriden bir algoritma çıkarmak zeka değil, çünkü veri ve algoritma dünya ile bağlantılı.

Önerim: ilginç, kritik

Producing Power: The Pre-Chernobyl History of Soviet Nuclear Industry (Sonja D. Schmid)

İçerik: 4.5, Bilgi:4

Kitap Rus nükleer sektörünün gelişimini anlatıyor. Farklı kurumlar gelişime ve ilerlemeye yaklaşımlarını Çernobil üzerinden anlatıyor. MIT yayınlarından kitapları okurken seçtiğim bir kitap. Okuması çok zor değil. Genelde teknolojiye batı perspektifinin haricinde bakmak isteyenler için de farklı bir kitap

Önerim: farklı bir bakış

Red Gas: Russia and the Origins of European Energy Dependence (Per Högselius)

İçerik: 5, Bilgi:5

Her noktasındaki doğruluktan emin olmasam da, 10-15 boru hattı makalesi gücünde bir kitap. Hub-piyasa haricinde tarihsel gelişimi anlatması açısından, hem de birincil kaynaklardan olması ile çok etkileyici bir kitap. Gelişimi evreler-fazlar halinde anlatması, kitabın yazım şekli, her bölüm sonunda bölüm özeti vermesi ve sonuç kısmında çok iyi toparlaması bence çok iyi

Önerim : okunur