Month: December 2016

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdcThYTDJxNndaeVU

Rapor özetinde PwC’nin “Blockchain (öbekzinciri), enerji üretici ve tüketicileri için bir şans mı ?” raporunun ilk kısım özeti var. Almanyadaki tüketici derneği çalışmayı yaptırmış. ABD’de ortalama yaşam beklentisi 1 ay düşmüş ilk defa, hem de salgın olmadan. Günün haberi Rosneftle ilgili olanlardı. AB haber verildiği gibi üye ülkelerin daha çok doğalgazdaki uluslar arası anlaşmaları inceleyecek. İngiltere iletim operatörünün %61’ini Avustralya ve Çinli konsorsiyuma satıyor. Kritik altyapı satışı ama hükümetin kuralları olacak. Polonya-Ukrayna anlaşması Kuzey-Güney koridoru yönünde bir adım. Bugün çok iyi grafikler var. Rapor özetlerinde Türkçeye çevirirken artık bazı kısa yollara gidiyorum : decentralized – amerkezi, blockchain – öbekzinciri vs.

Bilgiler

Amerikada yaşam beklentisi 1993’ten beri ilk defa düştü. Daha önce 1993’te AIDS’ten, 1980’de de ağır bir grip salgınından düşmüştü. 2014’e göre yaşam beklentisi 1 ay düşerek 78 yıl 9 aya gerilemiş.

Bu arkadaşa da petrol yorumlarından daral gelmiş ama Credit Suisse raporundan çok çok iyi grafikleri var. Başlık bipli.

New York’un EPDKsı (NYPSC), özellikle enerji servis şirketler (ESCO) ayağında rekabet veya yenilik olmadığı ve tüketicilerin ESCO’lara mevcut dağıtım şirketlerinden 820 milyon $ daha fazla ödediğini söylemiş.

Güneş evirici(inverter) piyasasında en büyük 10 oyuncu piyasanın %80’ini kontrol ediyor. %17 Huawei’nin. 2016’da 63.5 GW (AC) evirici satışı bekleniyor, 2017’de ise %5 düşüş. Uzun dönemde ise görünüm pozitif. 2021 100GW

Karbonun sosyal maliyeti(SCC) üzerine Robert S. Pindyck’in makalesi. İklim değişikliği çalışanlara göre SCC 300$ civarında, ekonomistlere göre 150-200$. Ama ABD-Avrupa yakın çıkmış. Eurelectric-ICIS’in AB’de ETS’i güçlendirme çalışması doğu Avrupa ülkeleri ile ilgili analizleri de içeriyor.

2017 ilk yarı vadeli petrol kontrat rakamlarında Şubat-Haziran farkı contango(ileri fiyat daha yüksek) hala 2.2$. Ama ikinci yarıda 80 cent/varil, 2018 ilk yarıda 25 cent/varil. Yani 2017 ilk yarıda fiyatlar zayıf bekleniyor.

Polonya’da Hermanowice’den Ukrayna Bliche Volystsia’ya yeni bir boru hattı anlaşması imzalandı. Bu boru hattı “Kuzey Kapısı” (Norveç koridoru ve LNG terminali ile önemli). Kuzey-Güney koridoru. 2020’de 5 bcm/yıl kapasite

AB Komisyonu 124 ülkeler arası enerji anlaşmasının 3te 1inin Avrupa kurallarına uymadığını bulmuş. Güney akım’da Bulgaristan’a izin çıkmadığında sorun olmuştu. Şimdi AB üye devletler, Brüksel’in bu ülkeler arası anlaşmaları imzalamadan önce incelemesine ok verdi.

Vitol’den sonraki en büyük enerji ticaret şirketi Glencore, Katarlılar ile Rosneft’in %19.5 hissesini 11 milyar $’a aldı. 5 yıl boyunca ortalama 220bin v/g alıp satacak. Glencore Rusya’da yatırıma sahip,küreselde metal ve kömürde iyi.

İngiltere kritik altyapının yabancılara satışı konusunda, National Grid’in %61’ini Avustralya ve Çin Yatırım bankalarının olduğu konsorsiyuma satıyor. Fiyat 3.6 milyar pound, ayrıca 1.8 milyar pound’da borç kredisi bulunacak.

OPEC kararı sonrası 2017 ilk çeyrek Japonya LNG fiyatları sadece 4 cent artarak 7.49$/mmbtu’ya, ikinci çeyrek ise 47 cent artarak 8.02$/mmbtu’ya, üçüncü çeyrek ise 85 cent artarak 8.49$/mmbtu’ya ulaşmış. İkinci çeyrek ABD körfezden gönderi 5.18$’a üzerine Japonya’ya taşıma 1.54 $/mmbtu. Petrol bağlı kontratların 1.3$ altı.

Grafik

ABD’de petrolün coğrafi fiyat farkları, Credit Suisse

OPEC petrol üretimini sınırladıktan sonra fiyatlar nasıl seyretti (1998,2001,2008) – Wallstreetpit.com

Rapor Özeti

Blockchain- an opportunity for energy producers and consumers?

PwC global power &utilities

https://www.pwc.com/gx/en/industries/assets/pwc-blockchain-opportunity-for-energy-producers-and-consumers.pdf

Rapor Almanya tüketici destek merkezi adına hazırlanmış.

Ben Türkçe’ye : Öbekzinciri – Enerji üretici ve tüketicileri için bir şans mı? Şeklinde çeviriyorum

Öbekzinciri nasıl çalışır, akıllı kontratlar nasıl? Linklere tıklayarak daha rahat bilgi edinebilirsiniz.

Rapor 7 bölümden oluşuyor. Kısaca tezi : “Öbekzinciri ile aracılara ihtiyaç kalmayabilir. Bunun etki analizi”

1. Öbekzinciri

Geleneksel bir işlemde bir merkezi aracıya ihtiyaç olabilir. Çünkü birinin, örneğin bir arabanın kimden kime geçtiğinin kaydını tutması gerekir. Öbekzinciri ile yapılan işlem bir çok noktada, özel bir özüt ile saklandığından merkezi kayıda ihtiyaç bırakmıyor. Aslında ilk bu tip uygulama meşhur kriptoparabirimi – Bitcoin ile başladı. Bitcoin daha sonraki zincir katmanı işlemlerinde de kullanılmaya başladı. Mevcutta finansta geliştirmeler devam ediyor.

PwC tarafından yapılan bir ankette, katılımcıların (Mart 2016) %57si Öbekzinciri teknolojilerine nasıl tepki vereceğini bilemiyor.

Temelinde Öbekzinciri, bir kişinin başka biriyle bir işlemi(elektrik satışı gibi), işletme ve hesap kesim imkanını veren dijital kontrat. Geleneksel modelde, bankalar yapılan işlemlere şahittir. Öbekzincirinda isebu şahitlik tüm bir networkte dağıtık ve birbirinin aynı kayıtlarla saklanır. Yani herkez şahit olur. Herkez şahitlikte hem fikir olunca da işlem gerçekleşmiş olur.

Öbekzincirinde BitCoin, “Blockchain 1.0” sayılır. 2.0 yani ikinci aşamada ise Ethereum gibi “akıllı kontrat”lar ile otomatik işlem mümkün hale geliyor. 3.0 ise şimdilik sadece vizyon, amaç amerkeziotonom organizasyonal üniterlerin kendi kuralları ile daha ileri bir akıllı kontrat sistemine geçmeleri

Dapps (Dağıtık uygulamalar nasıl çalışır)

Dapps tipleri (bu sınıflandırma bana anlamsız geldi)

Tip 1: uygulamaların kendi öbekzincirleri vardır. Bitcoin gibi
Tip 2: tip 1 üzerine inşa edilenler
Tip 3: tip 2 öbekzincirini kullananlar

Madenciler: Madenciler (miners) konsensus mekanizmasının doğrulayıcılarıdır. Her işlem sonucunda bir önceli işlemin özütü (hash)’i ile yapılan işlemin tekrar özütü alınır. Bu özütlerin başında ne kadar 0 olursa, özüt o kadar iyidir. Bu özel özütleri önce bulana bir ödül verilir.

2. Diğer Sektörlere bakış

Raporda kullandığı tüm sektörler var. Burada ilginç bulduklarım;

– Bitnation : idari kayıtları; kontrat, sigorta, resmi belgeleri, öbekzinciriyle kayıt altına alıyor. Estonya’da 2015’ten beri evlilikler Bitnation ile kayıtlanıyor. Honduras, tapu kayıtlarını öbekzinciri ile tutacakken vazgeçti
– Finansta : Bitcoin 2009’dan beri gündemde

Bitcoin’de kullanıcılar siteden bir cüzdan programı ve bitcoin adresi alıyorlar. Bitcoin’de bir defa onaylandıktan sonra işlemi geri almak mümkün değil. 7 yıllık süreçte kimse saldırı ile yapılmış bir Bitcoin işlemini değiştiremedi. Bitcoinlerde kütük herkes de bulunduğunda herkes yapılan işlemleri ve yapan adresleri görebilir. İsviçredeki Zug belediyesi, Bitcoin ödeme kabul eden ilk belediye oldu

Özel öbekzincirleri – Nasdaq

Nasdaq’ın LINQ platformu özel (Bitcoin gibi genel değil) öbekzinciri üzerine inşa edildi.

Akıllı Kontratlar – R3 ve Barclays

45 güçlü kuruluş (en büyük bankalarla birlikte) R3 şirketini kurdular. R3, 2015’ten beri öbekzinciri teknolojisini gerçek parabirimlerine uygulamaya çalışıyor. R3, Corda adını verdiği zincir ile 3 Mart 2016’da ilk tahvil ticaretini yaptı. Nisan 2016’da İngiliz Barclays bankası, ilk defa Corda’yı akıllı kontratlarla bir araya getirerek türev ticaretinin örnekledi.

Etherum projesi ise 22 yaşında Rus geliştirici Vitalik Buterin’in geliştirdiği bir kripto para birimi. Ethereum’da akıllı bir kontrat ile 3.6 milyon ether sifonlandı. Bankalar özel öbekzincirleri ile çalışırken, bu projeler daha açık zincirleri kullanıyor.

3. Dünyaya bakış – Enerji sektöründe öbekzinciri

Öbekzinciri enerji sektöründe nerelerde kullanılabilir:

– İşlem verilerinin amerkezi depolanması
– Ödeme yapılmasında, ödemenin kontrolü ve ticaret için
– Aracıya gerek duymayan amerkezi iş modelleri
– Düzenleyici ve yasal çerçeve de çok önemli

Anahtar uygulama ise amerkezi enerji işlem ve arz sistemi geliştirilmesi. Diğer uygulamaları da kayıt sistemlerini daha şeffaf ve güvenilir hale getirebilir

Öbekzinciri ile üretüketiciler (prosumer) diğer tüketicilere doğrudan enerji satıp işlem yapabilir. Ayrıca enerji ağları akıllı şebekelerle kontrol edilebilir. Akıllı kontratlar, sisteme ne zaman işlemi devreye alması gerektiğini otomatik olarak söyleyebilir. Enerji lazım olduğunda kontrat otomatik devreye girer. Enerji depolamada da

Dağıtık ve güvenilir kayıt sistemi ile tüm enerji akışları ve iş aktiviteleri kayıt edilebilir. Ayrıca sahiplik ilişkileri de daha detaylı bir şekilde güvenilir depolanabilir. İki akla gelen uygulama: yenilenebilir ve emisyon izinlerinin doğrulanması; diğeri ise akıllı sayaçlar gibivarlık kayır sistemleri

Tüketiciler de ödemelerini bu kriptobirimlerle yapabilir.

Bu sayede amerkezi bir enerji işlem ve arz sistemi yapılabilir. Broker yada şirketler olmadan bir enerji tedariği mümkün. Tacirler, borsalarda işlem yapıyor bankalar üzerinden ödemeleri yönetiyor. Öbekzinciri tabanlı akıllı kontratlar ile tüketici kendi kontratını ve tüketim verisini takip edebilir [ister mi bilmem]

Diğer imkanlarda ise, basit bir öbekzinciri tabanlı faturalama sistemi olabilir. Elektrikli araç sahiplerine yönelik sistem ile elektrikli araç sahipleri tüm şarj istasyonlarına erişebilirler. Akıllı aletler alanına da uygulanabilir. Böylelikle iletilen veri ve saklanan bilgilerin iletişim platformu olabilir.

Tüm elektrik fatura verilerinin geniş arşivi olarak da kullanılabilir.

Bu konudaki önemli çerçevelerden biri de 2017de devreye girecek Alman kanunu Act on the Digitisation of the Energy Transition (Gesetz zur Digitalisierung der Energiewende). Hem akıllı ölçüm cihazları hem de elektrik mobilitesi önemli parçası olacak.

Mevcut oyuncularda ise RWE, Ethereum’a dayalı Slock.it ile elektrikli araba şarj altyapısı
POWE ile oneup şirketleri dağıtık üretimi test ediyor

Brooklyn Microgrid’i (TransactiveGrid) www.brooklynmicrogrid

Proje TransactiveGrid firması ile komşudan komşuya güneş kaynaklı elektrik satışını Ethereum öbekzinciri üzerine inşa ediyor. Nisan 2016’da binalardaki dağıtık elektrik üretim sistemlerinin bireyden bireye amerkezi bir elektrik şebekesi kurulması

İlerde proje kooperatifleşme ve bu sistemin komşuluk ve kooperatiflerle yürütülmesini sağlayacak. Şu ana kadar 130 ev sahibi ve kiracı sisteme kayıt yaptırdı

Tarih

23 Aralık 1977- Sayfa 8 – Milliyet – Karadeniz rafinerisi

Word:  https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdWnpnaHRxeDVMOXc

Bugün ne öğrendim? Umman (Oman), OPEC üyesi değil, üretimi 900bin v/g. Trump enerji politikalarını temsil eden American Energy Alliance sayfasına bakmakta fayda var. CAFE standardına karşı olmalarının sebebi, araba maliyetlerini arttırıp insanları ekonomik zora sokuyorsunuz. Heritage raporu da güzel, değişik ülkelerde ortalama araba maliyetlerinin değişimi var. Hollanda da yeni kömür santrallerini kapatmak zor olacak. Çin spekülatif pozisyonlara karşı tavır aldı, ama kömür fiyatları hala yüksek. Serkan’ın yorumu çok önemli, BP haberi ile de kesişebilir.

Yorum – Serkan Şahin

“Bu haftaki ABD stok verilerinindeki bence en ilginc iki nokta PADD 3’teki 6.91 milyon varil gibi muazzam bir dusus ve PADD 2 (Cushing)’deki 3.78 milyon varillik artis. Bu iki veriden benim anladigim su; ABD’nin ihracati artarken artan gaz uretimi kaynakli ham petrol uretimi de artmis ama uretim hala ABD’nin geri donusu denecek seviyelerden uzak. Gerci EIA tanimlamalarinin bir sorunsali olarak bunun ne kadar kondesat, ne kadari ham petrol goremiyoruz ancak ben kule verilerine bakinca, bu kulelerin gaz uretim yogun petrol bolgelerinde bulundugunu goruyorum ve bence artisan etkili kismi bu bolgelerden gelen petrol ve kondensat. Kondensat ile karisan petrolun API gravitesi arttigindan, petrol daha da hafif hale geliyor. ABD ham petrolu bu uretim kaynakli daha da hafif bir hale geldigi icin de Asya pazarindaki teknolojik olarak daha dusuk seviyedeki rafineriler icin cok makul bir kaynak haline geliyor. Artan fiyatlar sayesinde depodaki petrol spot fiyata ragmen indirimli de olsa hala karli hale gecebiliyor. Guzel bir firsat ABD petrolu icin. Peki ic uretimi ne zaman tetikler; orasi biraz Ocak’a kadarki belirsizligi bekler gibi geliyor bana.

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Serkan Şahin (https://uk.linkedin.com/in/serkansahin)

Bilgiler

ABD’de kasımdaki petrol kuyu sayısı 36 tane, %6.6 artarak 580’e ulaştı.

BP neredeyse 3 mv, 7 tankeri ABD’Den Asya’ya gönderiyor. Bu taşıma macerasında gemiden gemiye transferler de yer almış. Trafigura’da 2 mv bu ay gönderecek. Ucuz tanker fiyatları, fiyat/zaman eğrileri vs etkili oldu. Niye gemiden gemiye transfer?Amerika limanlarının VLCC’lere yükleme yapamadığı bilgisi var. BP’nin komplex operasyon becerisi

Hollanda da 5 kömür santrali yeni kapanmış, en yeni ve büyük üç tanesine RWE, Uniper ve Engie sahip. Kömür kurulu güç kapasitesi de gerçekte artmış. Başlık, Hollanda gerçekten kömürden vazgeçebilecek mi? Liberaller ve VVD ekonomi bakanı Kamp kömürden vazgeçmeye karşı.

Çin’de kömür de spekülatif pozisyonları azaltmak için ticaret marjlarını Dalian Commodity Exchange’de %15’lere yükseltti. Zhengzhou commodity Exchange ve Shangai Futures Exchange de de ticaret gereklilikleri birkaç misli zorlaştırıldı. Zamanında da batıda da “short pozisyon” yasakları uygulandı. Yasaklar fiyatları çok da indirmiyor.

ABD’de bazı bölgelerdeki aileler yaşanan trajedilere rağmen, kömür madenciliğini heyecanla bekliyor olabilirler. Madenciler lise mezunu bile olmadan 60,000$ hatta 75,000$ kazanabiliyorlarmış. Pek çok maden kazasına rağmen Trump’tan umut bekliyorlar.

OPEC anlaşmasının temelleri eylülde Çin’deki G20’de Putin ve MbS (Veliaht Prens Salman) arasındaki anlaşma ile başlamış. Putin, İranlıların açık olarak Suudilere karşı zafer kutlaması yapmayacağını garanti altına almış. Fatih Birol ise “daha büyük bir petrol fiyat volatilitesine girdik demiş.

Trump enerji politikaları konusunda fikir alınacak yerlerden AEA, arabalarda verimlilik kriteri olan ABD CAFE standartlarına da karşı. 1990’dan 2008’e aynı tip bir araba 6000$ daha pahalı hale geldi, araba alan Amerikalılar üzerinde ekonomik zorluk oluşturuyorsunuz diyor. Yorum yok

GE elektrik hizmetleri başkanı Paul McElhinney, Trump’un seçilmesinin yeni yüksek verimli gaz ve kömür ürün hattına negatif bir etkisinin olmayacağını söyledi. “Emisyonları daha düşük ve yüksek verimlilikli ürünlere canlı bir talep var”. GE’nin potansiyel piyasası Alstom’u almasının ardından 2 misline çıkarak 53 milyar $’lık bir piyasa.

Yukarıdaki haberin raporu daha ilginç. Heritage’dan. CAFE standartları tüketicilere ortalama 3800$/arabaya mal olacak. 2009’dan beri ortalama araba fiyatı 6200$ arttı. CAFE’yi geri çekmek tüketicilere 3800$ kazandırır. CAFE standartları küresel ısınmada etkisi minimal.

Lityum pillerin şiştiğini görürseniz, sebebi 3d grafikle burada. Daha fazla enerji depolasın diye “Swiss roll” şeklinde katman katman sarılan elektrot katmanlar sebebiyle, pil çok ısıtılır, çok şarj edilir ve uzun süre şarjsız kalırsa oluşan gaz patlama sebebi oluyor. Samsung 7’ler bundan mı patlıyor belli değil.

Arktik’te buzul alan 1979’dan beri en düşük seviyesinde. Antarktika ile birlikte kayıp buz kütlesi, Alaska hariç ABD’nin yarısı kadar. Bunu fırsata çevirenler arasında Rusya’da var. @AgniaGrigas adlı kullanıcı Rusya’nın Arktik’teki hızlı askerileşmesi haritasını yayınladı.

Oman, OPEC üyesi olmayan Ortadoğudaki en büyük üretici ve non-OPEC için 46bin v/g üretim azaltacak. Oman bütçe açığı GSYİH’ın %17si. İhracatı 900bin v/g civarında ve geçen seneye göre %10 artmış durumda. Bu arada CME ve ICE, LNG ticaretini kolaylaştırıcı derivatif ürünler sunacaklar. ABD körfez tabanlı LNG gelecek kontratları planlıyorlar

Biyoenerji konusunda İngiltere’de algı anketi sonucu, tek olumsuz sonuç arazi kullanımında gıda tarımına rakip olması

Grafik

Ortalama araba fiyatı ABD ve diğer ülkelerde nasıl arttı. Heritage.org

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdZkJmem5PLUVCUkE

Dün #OOTT linki yanlış olmuş. Excel burada. OPEC kararı sonrası ilk fiyat düşüşünü gördük. Bakalım şeylciler ne kadar hedgelediler. Trump vergileri de azaltırsa, şeyl maliyeti daha da düşer. Fiyatlar dalgalı seyrine devam eder, çünkü bir çıpası yok. Ya Serkan’ın dediği gibi İran yaptırımları, ya Çin ekonomisinden kötü sinyaller, ya da ABD politikaları yeni bir çıpa olabilir. Edison’dan Enron’a kitabı bitti, Superforecasting (Philip Tetlock)’a başladım. Güzel bir tabir var “Optimistik skeptik”. Afrika kalite dizel konusunda 5 Afrika ülkesi biraz da BM zoruyla yasak getirmiş. Trump politikası ile ilgili ilk mesajlar geldi, Obama dönemi neyse tersini düşünün. Google 2017’de tamamen yenilenebilire geçiyor. Fatih Birol’un the Guardian’daki yazısı güzel ama bence ton değişikliği var. Tarihte, Demirel’in meşhur 1-2 ayda elektrik kesintilerine son verme sözü var: “altını çizin”

Bilgiler

Google’ın tüm operasyonları 2017’den itibaren %100 yenilenebilirden elektrik alacak. 2015’te %44ü yenilenebilrden olup 5.7 TWh miş, 12 TWh tamamı. Türkiye tüketiminin %5’i kadar.

Hafta sonu okuyup atladığım haberlerden bir tanesi, Suudilerin OPEC mutabakatından önce Vitol’dan Mark Couling, Andurand Capital fund’dan Pierre Andurrand ve Lukoil’den(Litasco’dan) yönetici/delegelerle anlaşmaya varılmaması durumunu tartışmış. OPEC öncesi bu tip görüşme çok nadir.Suudiler görüşmelerin başarısız olma ihtimalini görüşmüş

Trump hükümetinin enerji bakanlığındaki geçiş dönemini yöneten Thomas Pyle’in American Energy Alliance memosu sızmış. Memoda “Paris’ten çekilme, federal topraklarda petrol ve gaz aramacılığı, kömür moratoryumunun kaldırılması, federal kiralamalarda eyaletlerin güçlendirilmesi, Clean Power Plan’ı işlevsizleştirme, vs.”

Fatih Birol’un yazısında ton değişikliği hissedilebilir:” herkezin enerjiye erişiminin sağlanması, hava kirliliğinin azaltılması için adımlar, şehirleri enerji verimli hale getirme, ekonomiyi daha temiz ve verimli teknolojilerle güçlendirelim, fosil yakıtların fütursuzca tüketilmesini destekleyen sübvansiyonları durduralım”

Meksika’daki derin deniz imtiyazlarında 10 bloktan 8’i dünyanın en büyük şirketlerine gitti. Kuzeydeki, ve ABD tarafındaki jeolojiye benzer Perdido baseni; güneydeki Salina baseni ise daha riskli. Bu ihale ile 75 yllık Pemex döneminden sonra ilk defa yabancı şirketler yeraldı. 12 yıldır üretim düşüyor. Kuyu yatırımı 4 milyar $

Polonya devlet şirketinin Almanya kolu PGNiG Supply & Trading GmbH, Opal kararından sonra “Rekabetçi gaz piyasasını öldürmekle suçladı”. Opal, 3.taraf erişiminden muaf olursa, kuzey akım daha yüksek kapasiteye çıkacak. Bu da Opal boru hattı ile orta ve doğu Avrupa daki gaz arzını etkiler.

3 Aralık itibari ile Ukrayna kapasitesinin %43.6’sı dolu 14.3 bcm. Geçen yıl aynı dönem 16.8 bcmdi. Haberin başında ise Slovak operatör Eustream’in Budince’de Ukrayna’ya akış için 2017Ç1’den itibaren ekstra 2.8~3 milyon m3/gün artırdığı var.

Suudi Arabistan, Aramco hisselerinin yerel piyasada arzı için hazır.

“Gelecek belirsiz, ama geçmişte öyle”, ekonomi bloglarından bir yazı: Tüketicilerin bir çoğu geçmiş enflasyon konusunda da tam bilgili değil ana mesaj. Monte Carlo simulasyon temelleri yazısı da burada. Ana link

2016’da küresel LNG arzı 262 mt civarında olacak. 2014’ten beri 65 mt devreye girdi. 2017’de ilk yüzen LNG sıvılaştırma terminali Malezya’da PFLNG Satu ilk kargolarını gönderecek. Mozambik ve Ekvator Ginesinde ise inşaat 2017’de başlayacak

Daha önce İsviçreli think tank raporu ses getirdi. Nijerya, Benin, Togo, Gana ve Fildişi sahilleri “Afrika kalitesi” denen yüksek kükürtlü dizeli (3000 ppm) BM Çevre programı çerçevesinde yasaklayarak 50 ppm’e izin verecek. AB’de ise 2009’dan bu yana 10 ppm’e izin veriliyor.

Elektrik arabaların önünü Çin açabilir. Bazı gelişmekte olan ülkelerde telekomda karasal hatlar yapılmadan mobil hatlara geçildi. Benzer geçişler olabilir. Yazıda araba üreticilerinin hedefleri de var.

Suudi Arabistan Asya’ya ocak fiyatını 4 ayın en düşüğüne çekti. Oman/Dubai’ye göre indirimi 0.75’den 1.2$/v’e çekmiş. Brent’e göre indirimi geçen ay 4.2 $mış. Başa döndük yine.

İstatistik

Suudi Arabistan petrol satış fiyatlarının farkı (Arab Light) en yakın teslim dönemi için

• Oman/Dubai – Arab Light = $1.2
• Brent- Arab Light=$4.2
• Arab Light – Argus Sour Crude Index (ASCI)=$0.05
• Brent-Dubai Arab Light = $3.15

Grafik

Wood MacKenzie, LNG hizmetlerinden, LNG Proje takibi

 

Tarih

27 Ağustos 1977- Sayfa 1 – Milliyet – Demirel 1 ay içinde elektrik kesintisi kalmayacak demesi herkesi şaşırtır. “Bunu yazınız ve altını çiziniz”, sonra da “üstünü çiziniz”

 

 

 

 

 

 

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdV3dlYWhfZnhVU0k

Bu #OOTT hashtagıyla twitter’da güzel paylaşımlar var. Bir tanesi güzel bir Excel dosyası, hem o hafta beklenen olaylar, hem de haber listesi var. Petrol 60$’ı aşamaz ama seneye bu rakamları zorlar diye düşünürken, şu ana kadar ki yükselişi beklediğimizden iyi. AB’nin yeni taslak mevzuatı ilginç. KRG konferansı ile ilgili çok fazla tweet vardı. Petrol talebi düşüşe geçer mi? Geçse de başka ürünlerde talep düşmesine rağmen fiyat sıfır olmadı. Rapor özet bölümünde Columbia üniversitesinin Nijerya memosu var. Deniz seviyesi 1 m yükselse Niger Delta’sının çoğu gidiyormuş.Grafikte güzel bir backwardation örneği: OPEC sonrası vadeli petrol kontratları.

Bilgiler

Bu hafta, Salı API haftalık ABD petrol arz raporu, Çarşamba EIA petrol ve benzin stok verisi, Cuma Baker Hughes haftalık veri, Cumartesi Viyana’da OPEC ve non-OPEC toplantısı. Yazıda “non-OPEC members” demiş, sanki non-OPEC klubü var

Fitch gelişen Asya( EM Asia), 2017 için büyüme %5.5 bekliyor. Orta doğu ve Afrika için %3.5, Latin Amerika için %2.9, EM Avrupa %2.8. Çin hariç (Bölge GDPsinin %69’u Çin’den), EM Asya büyüme 2017’de %6.3, 2018’de %6.4. Güçlü dolar sebebiyle Moğolistan ve Sri Lanka’nın durum diğerlerine göre daha kötü.

KRG (Irak Kürdistan yönetimi)petrol bakanı Ashti Hawrami petrol şirketlerine “şikayet etmeyi bırakın veya paranızı başka yerden alın. 60 gün geç ödeme aldınız, bizim peşmergelerde geç ödeme aldı”. “petrol fiyatları kırılmasaydı 1 mv/g üretebilirdik”

İngiltere’de kapasite mekanizmaları kapsamında pil depolama sistemlerine verilen destekte, bazı sektör kaynakları “en az 2 saat çalışabilme” şartı isterken, depolama şirketleri kendilerinin daha çok “frekans dengeleme” için kullanılmayı beklediklerini söylediler. 200 MW pil kontratı zaten dengeleme kontratlarına sahip.

AB’nin taslak mevzuatına göre: “hükümetlerin alım anlaşmaları komisyon yasallık incelemesinden geçmeden imzalanamayacak, 9 coğrafik bölgede komisyon daha fazla bölgesel koordinasyon isteyecek, “dayanışma” maddesi ile gaz en çok ihtiyacı olana yönetilecek, gaz şirketlerinin kontratlarındaki başka ek bilgileri bölüşmesi istenecek”.

Norveçli (haberde İsveçli denmiş??) DNO, KRG tarafından eylül ayında Türkiye limanlarından yapılan ihracat için 36.2 milyon $ ödendiğini, bu pararının 6 milyon $’ın da mevcut borçların bir kısmına mükabil ödendiğini belirtti.

Nijerya Ulusal Petrol şirketi (NNPC)’nin Grup direktörü Maikanti Baru, 130,000 ton gemilerin Batı Afrika/İngiltere-Akdeniz fiyatının 7.99$/ton olduğunu, mevcut durumda ülke üretimi için 6.12. milyar $ sadece 2015’te Nijeryanın taşımanda kaybettiğini, ulusal taşıma filosu ihtiyacını belirtmiş. 1957’de kurulmuş, sonra kapatılmış.

Tokyo Gas, Filipin Ulusal petrol şirketi ile Batangas’da bir LNG tesisi kurmaya istekli. Tokyo gas hızla büyüyen Güneydoğu asya pazarından oldukça aktif.

İran’ın gelecek sene bütçesi dün Rouhani tarafından meclise sunuldu. Bütçede %30 petrol ve gaz gelirleri var. 2021 gibi İran petrol gelirlerinin bütçedeki payını %20’ye düşürmeyi planlıyor. Bu rakam 1995-2000’de %55.4idi. İranlı yetkililer bütçenin 50$a göre yapıldığını belirtiyor.

Petkim petrokimya tesisindeki Petlimdeki konteyner terminali, bu hafta işletmeye başlıyor. Operatörlüğünü Hollandalı Dutch APM Terminals yapacak.

Petrol sektörünün talep düşüşünden korkmasına gerek yok.(peak demand). Talebi en yüksek noktayı görüp düşen bir çok tüketici ürünü var. Mesela gelişmiş ülkelerdeki bebek maması ve bebek bezi gibi. Fakat bu ürünler daha az kişi bu ürünleri aldığı için bedava verilmiyor. Fakat üreticiler daha fazla maliyet kısıp, düşük fiyatlarda karlılık arıyor.

 

Grafik

Contango ne Backwardation ne diyenlere, Bloomberg’de OPEC anlaşması sonrası 2018 vadeli petrol fiyatları 2017 teslimlerden daha düşük fiyat gösteriyor. Yani “backwardation” oldu. Contango’da fiyatların daha ileri vadelilerde daha yüksek olması beklenir. Textbook örneği

 

Rapor

(Re)Emerging Threats To Nigeria’s Petroleum Sector: Militancy, Mismanagement, And Low Oil Prices, Columbia University Global Energy Dialogues

http://energypolicy.columbia.edu/sites/default/files/energy/Reemerging%20Threats%20to%20Nigeria’s%20Petroleum%20Sector:%20Militancy,%20Mismanagement%20and%20Low%20Oil%20Prices.pdf

 

Nijerya ABD’den gelen hafif tatl petrol rekabeti ve düşen petrol fiyatları sebebiyle finansal sorunları daha da derinleşti. 2015’te Muhammedu Buhari’nin seçilmesi sonrası, Niger Deltasında huzursuzluk ve Niger Delta Avengers (NDA) hareketleri arttı.

Kuzeydoğuda Boko Haram, Buhari’nin All Progressives Congress partisi ile muhalefetin People’s Democratic parti arasındaki polarizasyonda buna eklendi. Niger Deltası bir önceki başkan Goodluck Jonathan’ın partisi olan PDP’nin güçlü olduğu yer.

Saygı duyulan Nijeryalı teknokrat Muhammed Sanusi Barkindo OPEC genel sekreterliğini aldı.

Mevcut Sorunlar

Sosyoekonomik geri kalmışlık, çevresel bozunma ve eksik yönetimin yanına Niger Deltası üç tane sorunla daha boğuşuyor: militanlığın tekrar geri gelmesi, hükümet hareketi/hareketsizliği ve kötüleşen petrol sektör dinamikleri.

Militanlığın geri gelişi

Daha önceki MEND (movement for the emancipation for Niger Delta) etnik Ijaw’lardan kuruluydu. Niger Delta militanları ise etnik olarak daha çeşitli. Mesela 1960’larda Niger Deltası devrimcisi Isaac Adaka Boro gibi tarihsel sembolleri kullanıyorlar. Bugün bu militanlar masada bir yer istiyor. Pek çok kopuk militan grubun olması 2009’daki gibi bir affı zorlaştırıyor.

Ayrıca 1999’daki sivil politikaya dönüşle birlikte Niger Delta politikacıları militanları ve kültistleri muhalefeti susturmak ve seçimleri karıştırmak için kullanıyor. Rivers eyaletindende Ateke Tom, komşu Delta eyaletinde Kingsley Otuato, Bayelsea eyaletinde Joshua Maciver gibi isimler yönetimde. Bu militan ve politikacı ortaklaşması işleri daha da zorlaştırıyor.

Hükümet Tedbir/Tedbirsizliği

Niger Delta problemlerine Buhari hızlı eğilmedi. Daha çok petrol bakanı Emmanuel Kachikwu ve ulaştırma bakanı Rotimi Amaechi üzerinden bölge sorunları ele alınıyor. Federal ve eyalet ilişkileri zayıf.

Ama Buhari hükümeti Niger Delta’da pozitif adımlar da attı.Ogoniland’in çevresel olarak ıslahı, boru hattı güvenliği kontratlarının eski militanlara verilmesi gibi. Ama birçok kişi Buhari’nin bölgede geniş çaplı askeri operasyonu ile tansiyonu arttırabileceği endişesinde.

Rivers(1994-1995), Bayelsa(1999) ve Delta(2009-2010) daki güvenlik operasyonları büyük insan hakları ihlalleri ile sonuçlandı.

Petrol sektör dinamikleri

Bu sene başında üretim 1.5 mv/g’e kadar düştü, fakat ekim sonunda 1.9 mv/g’e çıktı. Son saldırılar, daha da sofistike hale gelerek bölgede çalışanların işini zorlaştırıyor. Mesela Haziran 2016’da, militanlar, dalış ekipmanları ile 100m deniz altındaki boru hattını sabotajladılar

Nijerya ulusal petrol şirketi NNPC’deki resmi yolsuzluklara karşı Buhari üst yönetimin çoğunu değiştirdi. Fakat hükümet sektör için detaylı bir reform ajandası yayınlamadı. Fakat sadece yönetim değiştirmekle olacak iş değil, çünkü her şey geri döndürülebilir. Bu yüzden geri dönüşü zor olan, politika, kanun, düzenleme ve kurumsal yönetime yatırım yapması gerekebilir.

Petrol sektör reformunun ana aracı Petroleum Industry Bill (PIB), mecliste yeterli adımı atamadı.

Nijerya daha fazla durgunluğa girdikçe, azalan petrol gelirlerine ihtiyaç da artacak. Petrol gelirleri eski başkan Goodluck Jonathan döneminin ikinci yarısında, düşük üretim, ham petrol hırsızlığı ve sorgulamaya muhtaç NNPC gelir düzenlemeleri ile azaldı.

Petrol ve gaz kamu gelirlerinin %70’i, döviz gelirlerinin %90’ını karşılasa da, azalan petrol gelirleri Nijerya’yı sürdürülemez bir makroekonomik pozisyona itmez, veya faturalarını ödeyemez duruma getirmez. Çünkü hem borç vermek isteyen çok hem de borcun GSYİH’E oranı düşük.

Fırsatlar

• Nijer Delta militanları bölünmüş durumda
• Niger Deltasında uluslar arası ilgi, petrol ihracatını korumaktan çatışma çözümüne kaydı: Amerika’nın şeyl üretimi ile, Washington bölgeyi insan güvenliği perspektifinden bakıyor. (enerji güvenliği yerine).
• Birbirine karşı olan gruplar çevre konusunda ortak zemindeler: Lagos ile birlikte, 1 metre denizin yükselmesi, Niger Deltasının %75’inin kaybı anlamına gelebilir.

Tarih

7 Ağustos 1990- Sayfa 5 – Milliyet

 

 

 

Yakin zamanin en onemli konusu tekrar Iran olacak. Ocak’tan sonra Iran’a yeni yaptirimlar icin Trump’in bastirmasi ve etkili olmasi surpriz olmaz. Suudilerin OPEC anlasmasina yanasma istegi ve Rusya’nin da gonullu olusunun altinda bence bu yatiyor. Iran da bunu gormus olacak ki yabanci sirketler ile alelacele anlasmalar imzalamaya calisiyor ama ABD’li sirketlerin gonulsuzlugu cok bariz. 2017 ilginc olacak.

Isin teknik analiz kismina girmeyecegim ancak muhtemelen yeni bant $50-$55/varil Brent icin. Eger Iran konusunda yukaridaki senayo olursa Brent/Wti spread acilir. Bu durumda Atlantik arbitraji tekra devreye girer. Daha da onemlisi Afrika menseyli petrol Avrupa’ya daha fazla akmaya baslar. Nijerya’nin OPEC anlasmasindan muaf tutulmasi da bu isi tetikleyebilir. Gerci KuzeyBati Avrupa marjlari baskida. Bu Dubai/Oman piyasasini  isine yarayabilir. Cin icin biraz istenmeyen durumlar olusabilir. Hindistan’da ise durum daha karisik olur.
“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

OpenDocument: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdY0k3aFZ0RTlkdkE

Haberleri yazarken, Ken Medlock’un sunumuna ilişkin iki tweet vardı. Biri Enerji güvenliği ve büyümesi OECD merkezli modelden uzaklaşıyor. Diğeri de Trump politikalarının sonucu olarak imalat istihdamının otomasyon sebebi ile ABD’ye geri geleceğini düşünmüyorum. Evet ABD’de otomasyon hızlanırsa, işler değişir. İşte OPEC anlaştı, fiyatlar kısa dönemde arttı ama borsalarda uzun vadeli kontratlar çok kımıldamadı, ama enerji şirketi yatırım fonlarında inanılmaz artışlar oldu. Çarşamba OPEC, Perşembe BP meksika körfezinde 9 milyar $ proje açıkladı. Suudi vizyon 2030’un önünde zorlu engeller var. Durum bu kadar kötü olamaz, bilmediğimiz birşeyler mi var. Petrol fiyat düşüşü kozmetik şirketini bile vurmuş, orta doğu satışları taban yapmış.

Bilgiler

OPEC anlaşması sonucu bir sonraki ay teslim kontrat fiyatları artarken uzun vadeli kontrat fiyatları değişmedi.

OPEC sonrası perşembe günü SPDR, S&P Oil and Gas Exploration and Production ETF (exchange traded fund)’a 1 milyar $ para aktı. Daha önceki rekorun iki katından fazla, ortalama günlük akımın da 1000 katı. Bu ETF, arama ve üretim şirketleri ile ilişkili olduğundan petrol şirketleri daha da değer kazanır beklentisi olmuş.

Suudi prens MbS diye tanınan Muhammed bin Salman al-Saud. Tahtın varisi değil, Suudi taht sırasında içişleri bakanı Muhammed bin Nayef önünde. Fakat Vizyon 2030, FT’ye göre zor. İki yıldır 50$’ın altı, Suudileri anlaşmaya zorladı. İran’ın anlaşmaya katılmasında Cezayir önemli rol oynadı. Suudiler için 55$ üstü önemli

Trump ekibinden önemli figürlerden Thomas Pyle, American Energy Alliance’ın başkanı, ayrıca Washington think-tanklarından Institute for Energy Research’le de ilişkili. AEA’ya şöyle bir baktım da anti-Obama argümanlar, yakıt standartına karşı, karbon vergisine karşı, yenilenebilirler piyasa ile yüzleşmeli demeye getiren bir ekol.

Petrol fiyatları 2014Ç2’de 103.01$’dan 2016Ç1’de 33.69$’a düşünce S&P 500deki enerji şirketilerinin kazançları 29.5 milyar $’dan -0.9 milyar $’a düşmüş. Kozmetik şirketi Estee Lauder de etkilenmiş : “Net Ortadoğu satışlarımız çok sert düştü, bölgedeki satıcılarımız daha zayıf bir perakende trafiğine adapte oldular” demiş.

EEI’nin Electric Perspectives’in bu ayki sayısında droneların elektrik sektöründe kullanımına dair bir haberde bazı kavramlar önemli. ABD’de Federal Aviation Administration’ın 107.kısım kuralı ile görsel çizginin ötesinde (BVLOS-beyond visual line of sight) istisnaları veriliyor, elektrik sektörü hemen başvurmuş. (s18)

ABD’de 30 ayrı PEV (prizli elektrikli vasıta) modeli var. 2025’te VW 30 model sunacak. (s19)

20 yıldır devreye giren ilk ABD nükleer santrali Watts Bar Unit 2 – 1150 MW, 4.7 milyar $’a mal oldu. (s22)

OPEC’de kesinti beklentisi bulunan Rusya’nın ekim üretim ve ihracat verilerini yukarı yönlü revize etti. Eski üertim 11.11 mv/g iken yenisi 11.13, ihracat eski 5.11mv/g’den yenisi 5.27 mv/g’e çekecek. 150binv/g yukarı revize etti.

Kömür fiyatlarının sene başından beri 4 katına çıkmış olması GreenPeace’e göre kimseyi sevindirmemeli. Çinli “Coal Strategy Planning Research Institute”’a göre, fiyat artışı hükümetin sektördeki fazla kapasite ile mücadele için aldığı önlemler sonucu düşen iç arzdan oldu. Kok kömürü hala 2014’ün %10 altında

Stratfor, OPEC anlaşması fiyatları arttırmaktan çok, daha fazla düşme riskini azalttı, her OPEC anlaşması baştan delinmeye mahkumdur gibi bir analiz var.

Tesla dönem dönem değişik partiler için kullandırdığı showroomunu karbon vergisine karşı çıkan muhafazakar, American Legislative Exchange Council’a kullandırmış ki ALEC lobi grubunun üyeliğinden Google, Ford çıkmış. Yani elektrikli araba fosil yakıt lobicileri için kötü Bir şey değil ki, petrol üretmelerini engellemiyor, yakın tehdit de değil

BP, ABD körfezinde 9 milyar $ yatırım yapacak. Yeni projeyi OPEC kararı sonrası perşembe duyurmuş. 1998’de keşfedilen Mad Dog sahasında üretimi 140bin v/g arttırmayı planlıyor. Bu da Permian’daki 70 en üretken kuyudan daha fazla

Grafik

OPEC üretimi – Stratfor

Word: https://drive.google.com/open?id=0B3RIv3pMNaTdUnpVRTJZejQ4SW8

hava tahminleri sitesi : barissanli.com/hava

OPEC anlaştı, fiyatlar arttı. Moody’s tahmini değiştirmedi. İnsan dün ki gibi bir çarşamba görünce, AB paketi + OPEC toplantısı, ertesi gün hiç haber yokmuş gibi geliyor. SBR lastik yapımında kullanılıyor. Oklahoma’da 1 varil petrol için 10-15 varil atık su çıkıyor. Tanzanya LNGsinde statoil daha uzar derken hükümet çok istekli-3 yıl . Hindistan dünyaya göre daha az gaz kullanıyor, arttırma planları resmi. German 50.2 Hz olayı: güneş panellerinin toplu çıkıp-devreye girmesi. Güneş panel teknolojilerine göre verimlilik veri tabanı. Bir iklim direktöründen gelecek öngörüleri. Elektrik kesintisi mi voltaj düşüklüğü mü daha büyük problem, 70 ve öncesinde voltaj düşüklüğü sanki, kesinti zaten hayatın parçası.

Bilgiler

SBR, styrene butadiene rubber, tekerlek üretiminde kullanılan bir petrol ürünü. Fiyatı sene başından beri neredeyse ikiye katlandı.30 Kasım kargoları geçen haftaya göre 80-120 $/ton arttı. 1502 SBR ürünleri konusunda Çin’den yılbaşı öncesi büyük bir talep var ve ABD kargoları da Çin’e kayıyor.

Çin PMI’ı 2 yılın en yükseği 51.7’ye sıçramış.

Oklahoma’da her 1 varil petrol için 10-15 varil tuzlu atık su da geliyor, petrol gaz alınınca atık su geri basılıyor. Bu geri basılan su depreme sebep oluyor. Düzenlemelerden sonra, su enjeksiyon hacmi düşünce deprem aktivitesi düşüyor ama zaman alıyor.

Tanzanya hükümeti 2017-2018 bütçesinde 5.9 milyar$ ayırarak, açık deniz gaz üretim noktalarından planlanan LNG tesisine boru hatları yatırımı yapacak. Resmi rakamlar 3 yıla yatırım başlar dese de Statoil nihai yatırım kararı 5 yılı bulur demişti. Tesis 10mtpa (milyon ton yıl) * 1.35*1000= 13.5 bcm milyar m3

Hindistan petrol bakanı Pradhan “Şu anda primer enerjimizin %6sı doğalgaz, dünyada ortalama %24. Petrol kullandığımız bazı yerlerde gaza geçebiliriz. Bu şekilde petrol ithalat bağımlılığımızı 2022’ye %10 azaltmayı hedefliyoruz. Ayrıca denizcilik ve demiryolunda LNG düşünüyoruz”

Operasyonel teknolojileri(OT) korumak önemli. OT’ler, ICS(endüstriyel kontrol sistemleri) ve SCADA’yı da içeriyor.

Minutenreserveleistung-ingilizcesi Negative Replacement Reserve), EON rüzgarların yan hizmetlerde kullanılması için rüzgar kapasitesinin potansiyelin altında çalışmasına “infeed management” demiş.Tüm konsepte de VPP – virtual power plant.

Daha akıllı sistemler geliştirirken bunların sadece fiziksel olarak değil, işlevsel olarak koordinasyonlu testi önemli. “German 50.2 Hz” probleminde, Almanya’nın güneyindeki tüm güneş panelleri şebeke frekansı 50.2’yı aşınca devre dışı oluyor. 50 olunca tekrar çalışıyor. Bir panel sorun değil, tüm paneller aynı anda girip çıktığında sorundu…

IEEE’de spectrum güneş panel verimlilikleri ile ilgili detaylı bilgi, PDF, CSV, grafik vermiş.

Barclays bankası Macro’daki enerji birimini kapatıyor. 12 en büyük bankanın emtia birimlerinin gelirleri ilk 9 ayda %22 düştü. Barclays adım adım emtiadan çıkıyor.

WEForum’da İngiliz Fizik Laboratuvarlarından bir direktörün 2030’a 5 öngörüsü, kayıtlarda bulunsun.:1. Küresel karbon fiyatı, 2.Yenilenebilir yatırımları 4 misline çıkar, kömür elden çıkarılır., 3. Enerji sektöründe daha fazla halk işbirliği, 4.Avrupa gelecek jenerasyon yenilenebilirlerin üretim merkezi, 5. Fosil yakıt lobisinin sonu gelir.

Kazakistan, Çin’e olan hattındaki kompresör istasyonlarını 30 Eylülde devreye aldı. 4 kompresör ile Çin’e ithalatı 30 bcm/yıl’dan 55 bcm/yıl’a çıkacak

Çin petrol şirketleri Cnnoc, China petroleum& chemical corp (Sinopec)’in eski başkanı Fu Chengyu, Çin şirketlerinin verimlilik için oldukça fazla imkanının olduğunu yoksa önümüzdeki yıllarda sorun olabileceğini söyledi.

Grafik

OPEC üretim değişimi- Wall Street Journal

Tarih

19 Kasım 1969, Milliyet, Sayfa 4, Elektrik Akımı İstanbul’a yetmiyor. ABD’deki elektrik kesintilerini incelerken Türkiye’deki literatürde önce “voltaj düşüklüğü” ile başlamış. Elektrik zaten kesilen, ara ara verilen bir şey ama voltaj düşüşü daha da önemli.