Month: February 2021

Petrol güçlenen dolar sebebiyle Cuma gününü düşüşle kapattı. Buna rağmen ABD tipi ham petrol ay başından beri %18 değer kazandı. Biden yönetimi Pazartesi Suudi Arabistan ile ilgili önlemleri, sonraki adımlarını da açıklayacak.

Çin’in petrol stokları 100 günlük net ithalatına ulaşmış durumda. İçeriden bilgiye göre 100 gün civarında gezen stoklar yakın zamanda 120 güne kadar ulaşmış. Geçtiğimiz Nisan’da Pekin en az 90 günlük stok hedefi koymuştu. FGE’ye göre stoklar 100 veya 120 günde durmayacak. Çin’in petrol ithalatı geçen sene 10.9 mv/g olmuştu. Uydu resimleri ile yapılan tahminlere göre 1.01 milyar varil stoğu var.

McKinsey’in 2040’a küresel petrol arz talep raporuna göre 2040 yılına kadar bile yeni petrol sondajları yapılması gerekebilir. Sebebi mevcut üretimlerin düşüşü.Yatırım rakamları hiçbir zaman eski seviyesine gelemiyor.

Yarıiletken teknolojisinde olan Moore yasası acaba pil teknolojisinde de olabilir mi? Üretim arttıkça teknoloji fiyatlarının düşmesinin atası sayılan makale 1936 yılında Wright’ın yazdığı bir araştırma. Pillerde de üretim 2 misline çıktıkça maliyet %18 düşüyor olabilir. Yani pil talebi fiyat düşüşünü getirecektir.

Pil teknolojilerinde, Tesla 2023’te yeniden tasarlanan pilini piyasaya sürecek. Lityum metal pil üretiminde QuantumScape 2024’e söz verdi. Sila Nanotech de 2025’te pillerinin arabalarda olacağını söyledi. Anotta grafit yerine silikon kullanmanın avantajı, her 6 karbon atomu bir lityum tutarken, her silikon atomu 4.4 lityum atomu tutuyor.

ABD’nin yeni enerji bakanı Jennifer Granholm Cuma günü göreve başladı ve ilk olarak Texas’a gitti. “Yatırım yapmamız ve şebekeyi güçlendirmemiz gerekiyor” dedi. Daha önceki dönemden kalan 40 milyar $’ı yeni teknolojileri için kullanmayı planlıyor. Bu arada Federal bir kanun teklifi ile santrallerin kışa hazırlanması desteklenebilir veya zorlanabilir.

Texas’ta suçlama oyunu başladı. Çok az sayıda şirket çok büyük karlar yaparken tüketicilerin önemli kısmı, perakende şirketler astronomik faturalarla kalakaldı. Yüksek fiyatlardan dolayı, piyasa gücü sebebiyle soruşturma açılabilir. Washington Post detaylı üretici, perakende ve şirket görüşlerine yer vermiş.

New York borsası Cuma günü Çinli petrol şirketi CNOOC’yi borsadan çıkarma işlemine başladı. Yasaklar 9 Mart’ta devreye girecek. Fakat borsa hangi tarihte tamamen borsadan çıkarılacağını söylemedi

Vistra, Texas’ta 19 santralde 18 GW elektrik kapasitesine rağmen krizde 1.3 milyar$’a yakın bir para kaybetmiş olabilir. Kömür santrali için çıkardığı ıslak kömür donmuş. Gaz santralleri de kuyubaşında don,işleme tesislerinde elektrik kesintileri ve boru hattı basınç düşüşleri sebebi ile çalışamadı.

Texas’ta Şubat pik talebi 55 GW civarında olurken, 14-15 Şubat’ta talep 75 GW olarak gerçekleşmiş. Ekstrem planlamada bile en yüksek 67.2 GW öngörülmüş. PJM’de 2014’te böyle bir soru yaşamıştı. Avustralya’da CPT – kümülatif fiyat seviyesi ile 7 günlük toplamda fiyatlar 193000$’ı geçemiyor mesela.

Texas enerji krizinde bilgisayar hatasının da payı şöyle varmış: Ercot sistemi kararlı noktaya getirmek için yeni santral getirdikçe fiyatları düşürüyormuş. Bu da santralleri de devre dışı yapıyor ama çok büyük bir etkisi yok. Yine de fiyatlar doğru çıkmayınca komisyon fiyatları kararla 9000$/MWh’e çıkarmış. “Bu sırağan dışı zamanlarda fiyatların yüksek tavanda belirlenmesi piyasaları daha da kararsız yaptı”. İnsanlar(tüketiciler) cezalandırıldı ama suçlu insanlar değildi.

Vistra CEOsu’na göre Texas’taki büyük olay “gaz sisteminin işlevini yerine getirememesiydi“. Vistra kış ve fırtına için 10 milyon $ ekstra yatırım yapmış. Gaz üretimi Texas’ın elektrik talebinin yarısını karşılıyor. NRG’de basınç düşüşünden gaz santrallerini çalıştıramamış.

ABD’de bir zaman nüfusun %90’ı tarımda çalışırken, şimdi bu rakam %1.5. 1582’de İngiliz ticari filosu 68000 ton taşıyor ve 16000 denizciye ihtiyaç duyuyordu. 2017’de denizlere açılan OOCL ise 20000 ton’u 22 mürettebat ile taşıyor.

Eski İngiltere Merkez Bankası Başkanı ve İngiliz Başbakanının COP26 Danışmanı Mark Carney, başkan yardımcısı olduğu yarım trilyonluk varlık yöneten Brookfield varlık yönetim şirketinin net sıfır bir şirket olduğunu iddia edince, tepki çekmişti, geri adım attı. Engellenmiş emisyonlar (avoided emissions) büyük bir tartışma meselesi.

Yıllara göre emtia fiyatları. Bakır ve demir cevherinde Brezilya, Şili ve Peru’unun üretimleri 2020’de düştü. Çin’in ithalat talebi artıyor ama tüm emtialarda aynı hızda değil.

Shell, Alman Next Kraftwerke‘nin 100% hissesini satın aldı.

PG&E, California’daki yangınlarda gündeme gelmişti, sistemini iklim risklerine karşı iyileştimek için her tüketicinin faturasını ayda 8.73$ arttıracağını duyurdu.

“Zoom” yorgunluğunun sebepleri: kendi görüntünü sürekli analiz etme ve insanlarla çok daha yakın göz-bakış noktasıda olmakmış. Video ekranını küçült ve kendi görüntünü kaldırınca etki azalıyormuş. Kadınlar daha çok etkileniyormuş.

MIT Technology review’e göre 2021’de 10 önemli teknoloji, mRNA, GPT3 ile doğal dil modelleri, TikTok’un “For You” algoritması, Lityum metal piller, veri vakıfları (data trusts), yeşil hidrojen, dijital kontak takibi, hiper kesinlikte yer tespiti, uzaktan erişim, çoklu duyulu yapay zeka.

ABD Başkanı, Amerikanın tedarik zincirlerine dair bir başkanlık kararı yayınladı. Enerji Bakanlığına, elektrikli araba pilleri dahil yüksek kapasiteli pillerin ve enerji sektörü sanayi altyapısındaki tedarik zincirindeki riskleri inceleme görevi verildi.

Elektrik şebekelerinde yeni hat yerine esneklik kullanmak önemli olabilir. Tabii burada California’da olduğu gibi tüketiciyi doğru bilinçlendirmek de önemli.

Birleşmiş Milletler’in yayınladığı Paris anlaşması için ulusal katkılar (nationally determined contributions) raporu

Texas’ta elektrik kesintisi ile ilgili eyalet meclis komisyonu

Texas’ta soğuk hava döneminde elektrik fiyatları 9000$/MWh’ yani normalin 300 katına çıkmıştı. Toplam enerji satışı o dönemde 50 milyar $ olmuş. Şimdi bu parayı tüketenler ödeyecek ama nasıl? İflaslar mümkün ve bir kısmı oluyor demiş. Olay Ercot’tan ICE’a sıçrayabilir, çünkü bir çok alıcı ICE üzerinden koruma (hedge) yapmış durumda. Fitch’de tüm Texa belediye ve elektrik şirketlerini negatif izlemeye aldı.

Shell LNG görünüm 2021 raporunu yayınladı. LNG dayanıklı, gaz talebi artacak vs. Çin’de ulaştırmada 2020’de 13 milyon ton LNG tüketilmiş.

Anglo American CEOsu Cutifani’te göre şirketin anahtar emtiaları bakır, platinyum ve elmaslarda talep çok iyi. İkinci yarıda şirket karı 6.5 milyar $’dı, ve son 10 yılın en iyi performansı. Demir cevheri, bakır, platinum şirket gelirinin %90’ını üretti.

Biden’in İçişleri Bakanı adayı Debra Haaland, 2016’da Dakota Access Pipeline yapılmasına karşı çıkmış, Green New Deal’ı tamamıyla desteklemiş, çatlatma ve sondaj çalışmalarına karşı çıkmıştı. Senato enerji komitesinde ise “fosil enerji Amerika’da çok önemli bir rolü var ve olmaya devam edecek”. Kendi (çevreci) politikalarını değil Biden yönetiminin politikalarını yerine getirecek.

AB emisyon fiyatları 2018’de 8€/ton’dan bugün 40€/tonlar seviyesine geldi. Avrupa ETS-emisyon ticaret sistemi politik olarak kurgulanmış bir piyasa ve tüm ipler AB’nin elinde. 2030’da 1990’a göre emisyonların %40 yerine %55 düşürmeye karar verdiler. Şimdi bir çok trader fiyatlar uçacak diye emisyon piyasalarında.

Tesla’nın rakibi olması gereken Lucid’in Air modeli baharda satışa sunulacaktı, tekrar bir gecikme oldu. Şirket 24 milyar $ değerleme ile halka açılmak için başvurdu. Lucid 2007’de Atieva diye pil teknolojisi şirketi olarak kuruldu. Kuranlar Tesla’dan ayrılmış ve Musk’un araba değil pil ve sürüş sistemi üretmesi gerektiğini düşünerek Musk ile yolları ayırmışlar. Lucid Formula E’deki tüm pillerin tasarlayıcı ve üreticisi.

Hindistan’ın en büyük yenilenebilir gruplarından biri ReNew Power, özel amaçlı şirket birleşmesi (SPAC) ile 8 milyar $’a New York’da borsaya açılıyor.

Körfez akıntısı (Gulf Steam), tropik bölgelerden Kuzey Amerika’nın doğu kıyısına ılık suları getiren bir okyanus akıntısı. Ve gittikçe zayıflıyor, tek mantıklı açıklama küresel sera gazı emisyonları olabilir. Son yüzyılda %15 yavaşlamış bu akıntı. Avrupa havasının ana etkileyicisi değil ama etkileyicilerinden biri.

Exelon, bu hafta Texas’taki enerji krizinin maliyetinin 750-950 milyon $ olduğunu söyledi. Exelon’un 3 doğalgaz santrali çalışamadı. Piyasa değeri 40 milyar $ olan Exelon, ABD’nin en büyük enerji şirketlerinden.

Dünyadaki en pahalı 3. yapı, TSMC’nin Taiwan’da 20 milyar $’a mal olan devasa yarıiletken fabrika tesisi. 3nm ile 22 futbol sahası büyüklüğünde alanda silikon çipler üretilecek. TSMC küresel yarı iletken satışlarının %55’ini yapıyor. Çin ise petrolden çok çip ithalatına para harcıyor. TSMC’nin bu sene yatırımı 25-28 milyar $ olacak.

Elektrikli araba hisseleri hızla değer kaybetmeye başladı.

OxfordEnergy’de Ortadoğu enerji dönüşümden kötü etkilenir diyenlere karşı görüş olarak: etkilenmez çünkü Ortadoğu da hem petrol maliyeti düşük hem de emisyonu düşük üretim var, gaza geçiş yapabilirler, hidrojene geçebilirler.

Ercot’un öncü bulguları, Texas krizi ile ilgili sunumu.

Petrol fiyatlarında 70 hatta 100$ beklentisi gittikçe daha çok dile getiriliyor. Aralık 2022 100$ call opsiyonlarının hacminde büyük bir artış var. Bu opsiyon kontratı bir sigorta gibi 100$ üstündeki petrol fiyatlarına karşı koruyor.

Texas’ta enerji krizinden sonra reform çağrıları ve iki dava açılmış durumda. ERCOT Başkanı ve 16 kişilik yönetimdeki 3 üye istifa etti. Kanadalı Just Energy perakende satışlardan 250 milyon $ zarara girdiğini söyledi. Ödeyemezse BP, Shell, Macquarie ve EDF Trading etkilenebilir. Ayrıca kesintiler ile ilgili yeni grafikler çıkıyor.

İngiltere’de Brexit sonrası karbon fiyat belirsizliği sorun oluyor. İki yıl ileri doğru elektrik satanlar karbon fiyatının neye göre belirleneceğini hala bilmemekten yakınıyor. En kötü ihtimal AB karbon fiyatına eşlenecek. İngiltere’de fiyat tavan 22£/ton. AB fiyatları 40€/ton civarında.

Hyundai şu ana kadar ki en pahalı elektrikli araba “servise çağırma” işlemi yapıyor.76000 araçta 82000 pil değişecek ve maliyeti 900 milyon $. Kona modelinde daha önce yazılımdan geri çağrı olmuştu, şimdi yazılıma rağmen bir yangın yaşandığından piller değişecek. Sorun LG Nanjing fabrikasının üretiği pil hücreleri. GM’de LG Chem Ochang’da üretilen piller sebebiyle 69000 Chevrolet Bolt’u geri çağırdı.

İspanyol İberdrola, AB’nın 750 milyar € fonundan finanse edilmek üzere 150 proje başvurusunda bulundu. İspanya’nın Haziran/Temmuz gibi projelerin çoğunu onaylaması bekleniyor. Yeşil hidrojenden elektrikli şarj noktalarına kadar toplam fiyat 21 milyar € olacak. Projeler İspanya’nın büyümesin %1.5 etki edecek.

Dünyanın en büyük varlık yöneticisi Blackrock CEOsu Larry Fink, Oersted gibi şirketlerin fosil yakıtlardan tamamen çıkmasını “yeşil yıkama” olarak gördüğünü söyledi. “Bir halka açık şirket hidrokarbon işlerini bir başka özel şirkete satıyorsa bu birşey değiştirmiyor”. “Kötü banka” yani zehirli varlıkların ayrıldığı bir şirket kurmayı öneriyor.

Exxon üretimdeki payı 40,000 v/g olan 14 üretim sahasını 1 milyar $’a elden çıkarıyor. Alıcı Norveç özel sermaye grubu HitecVision. Exxon 15 milyar $ varlığı elden çıkaracak. 2019’da da Norveç Kuzey Denizinde 4.5 milyar $ varlığı satmıştı. ConocoPhillips’de Kuzey Denizi varlıklarını 2019’da 2.7 milyar $’a satmıştı.

Makale – Enerji araştırmalarını tekrar düşünmek – Nature Energy’den

Texas’ta hangi enerji kaynağının performansı ne oldu

Texas’ta frekans nasıl tehlikeye girdi?

Suçlu rüzgar mıydı?

Emtiadaki artışlar devam ediyor. Morgan Stanley’e göre petrol piyasasında talep ile arz arasındaki fark 2.8 mv/g. 9000$’ları aşan bakırda 10 yılın en büyük arz eksikliği yaşanıyor. Çin eğer parasal sıkılaştırmaya giderse bu fiyat artışlarına bir darbe olur. Mısır da sene başından beri %17 arttı.

Bu sabah itibari ile Texas’taki petrol ve gaz üreticilerinin eski üretimlerine dönmelerinin haftalar alabileceği konuşulmaya başlandı. Herkes şeyl üretiminin yüksek fiyatlarda ne hızla geleceğine odaklanmış durumda. OPEC’te Suudilerin de canına tak edip ters yönde üretime geçebilir.

Brezilya başkanı Bolsonaro, devletin hissedarı olduğu Petrobras’ın başındaki CEO’yu kovarak, yerine 71 yaşında ve petrol-gaz tecrübesi olmayan emekli generali getirdi. Pazartesi Petrobras hisseleri %20 düştü. Sebep de petrol ve dizel fiyatlarındaki artıştı. Petrobras’ın geçen sene petrol üretimi 3.7 mv/g’dü.

Bakır 2011’den beri en yüksek fiyat olan 9000$/ton’a ulaştı. Shangay’da bakır kontratları perşembe’den beri arka arkaya %8.1,%6,%6 günlük artışlar gördü. Şangay’da net spekülatif pozisyonlar da zirvede. Goldman’a göre 327,000 üretim eksiği var. Nickel 20,000$’ı, demir cevheri 175$’ı aştı.

Dünyanın en büyük madencilik şirketlerinden Rio Tinto’nun geleceği biraz da Çin’in çelik piyasasına bağlı. Çin geçen sene ekonomisine 5.4 trilyon $ para aktardı. Bu da 2019’un %36 daha fazlasıydı. Fakat çelikte nakit marjlar da 4 yılın dibinde.

Brent ilk defa çıktığı bölge dışında, ABD’den WTI’da sepet fiyatına ekleyecek. Düşen kuzey denizi üretimi sebebiyle, Brent’e yakın bir petrol türü aranıyordu. S&P, bunun WTI olduğunu duyurdu. Mevcut Brent petrolü oluşturan üretimler 1 mv/g’ün altına düştü. WTI’da 400,000 v/g bir etki yapacak hesaplamaya.

Bir çalışmaya göre insanlar ne kadar açık ışıkları kapatıyor ve evlerde enerji kullanımında ekonomiklik yapıyorsa bunların karbon vergisini savunma ihtimali daha düşükmüş.

Elektrikli araba üreticisi Lucid Motors’da SPAC şirketi üzerinden halka açılıyor ve toplam değerlemesi 24 milyar $. Lucid’in lüks araçları 800 km menzilli, sektördeki en uzun menzil, ayrıca Suudi varlık fonu da şirketin yatırımcılarından.

Suudi petrol bakanı Zeki Yamani öldü. Yamai 1975 yılında OPEC toplantısı sırasında Çakal Carlos tarafından rehin alınmıştı. Yamani, ayrıca Riyad’da King Faysal’ı bir Suudi prens vurarak öldürdüğünde de oradaydı.

Geçen haftanın haberlerini özetleyerek yorumladığımız podcast’e(20:06) buradan erişebilirsiniz.

Bu hafta:

• Pazartesi:
  • Mart 2021 – WTI kontratlarının son günü
  • IEF – 17:00 Covid19’un ABD petrol ve gaz sektörüne etkileri – Robert Kaplan – Dallas FED
• Salı:
  • IP Week : 23-25 Şubat 2021
  • Nisan 2021 Brent opsiyonlarının son günü
• Çarşamba:
  • 00:00 API Haftalık ham petrol stokları
  • 18:30 EIA petrol istatistikleri
• Perşembe:
  • 16:00 5. IEF-AB enerji ve iklim günü (Suudi Bakan’ın konuşması var)
  • 18:30 ABD Doğalgaz depo istatistikleri
• Cuma:
  • Nisan 2021 Brent kontratlarının son günü
  • 21:00 Baker Hughes
  • 23:30 CFTC emtia ve petrol/doğalgaz da spekülatif pozisyonlar

Bu hafta enerji ile ilgili önemli webinerler ise burada

AB’nın takviminde ise 23-26 Şubat AB Sanayi günleri 2021 var.

JODI’de tüm ülkelerin (Türkiye dahil), doğalgaz ve petrol rakamlarının 2020 Aralık verileri de yayınlandı.

Hava durumu olarak nispeten sıcaklıkların yükseldiği, çok az kar yağışı olan bir hafta bekleniyor. Ama bir çok model sonraki hafta için bir diğer soğuk hava dalgası veriyor.

GoldmanSachs’ın 12 aylık tahminleri

Cuma günü İran dışişleri bakanı Cavid Zarrif, ABD yaptırımları kaldırırsa, İran’ın nükleer programını hemen tersine çevireceğini duyurdu. Bunun üzerine petrol fiyatlarında %2’lere yakın düşüş yaşandı.

QuantumScape bu hafta, çok katmanlı katı hal lityum metal pil hücreleri ürettiğini duyurunca hisseleri %12 arttı. Katı hal pilleri tüm bir pil sektöründe devrim oluşturabilir. QS’in pilleri şu anda 4 katlı ve güvenilir seramik seperatörler yapıp yapamayacağı da sorun. VW’in ortak olduğu QS 1.6 milyar $’a 2024 yılında hücre üretecek fabrika yapabileceğini düşünüyor.

OPEC+ üyeleri 7 mv/g petrol üretimi kesintisi yaptı. Bunun içinde geçen ay Suudilerin ekstra 1 mv/g kesintisi de var. 4 Mart’ta OPEC+ toplantısı öncesi ortam gergin. Ruslar 14 Şubat’tapiyasanın dengelendiğini söylediler, daha fazla üretmek istiyor, Suudilerde kontrollü gitmekten yana.

27 Ocak’ta Çin’den yola çıkan 299 metre uzunluğunda LNG gemisi Christophe de Margerie (Moskova’da uçağı düşen Total CEOsu), 19 Şubat 2021’de Arktik’teki Rus terminali Sabetta’ya ulaştı.Kuzey deniz güzergahı artık her mevsimde aşılabiliyor olduğunu kanıtı kabul ediliyor. Orjinal varış 17 Şubat’tı. Bu kış döneminde ilk defa LNG gemisinin Çin-Rusya hattındaki yolculuğu oldu.

Texas’ta elektrik kesintilerinde toptan satış fiyatları 9000$/MWh’lere ulaşmıştı.(normalin 30 misli). Dalgalı tarifede olan tüketicilere bu fiyatlar yansıtılınca, 100-150$/ay gelen konut faturaları 5000$’a çıktı. Texas’ta toptan satış hacmi bu hafta 50 milyar$’a çıktı. Bazı rüzgar santralleri bankalara üretemedikleri elektrik için açık piyasadan alarak tamamlama sözü verdiğinden onlar da büyük zararda.

Hindistan petrol, doğalgaz ve çelik bakanı Pradhan’a göre Hindistan’daki yüksek petrol fiyatlarının sebebi, üretici ülkelerin daha çok kar için üretimi kısması. Hindistan’da bazı eyaletlerde 10 gündür fiyatları arka arkaya yükseliyor. Rekor fiyatlar ülkede tartışmaları beraberinde getiriyor.

Brezilya’da petrol fiyatları sebebiyle kamyoncular eylem yapınca, Başkan Jair Bolsonaro devletin %36.8 hissesi olan Petrobras’ın CEO’sunu bir ordu generali ile değiştireceğini duyurdu. Reuters’a göre tüm yönetim istifa etmeyi gözden geçiriyor. Daha önce Dilma Rousseff hükümetinde, dizeli sübvanse etmek Petrobras’a 40 milyar $’a patlamıştı.

BloombergNEF’e göre şirketler, devletler ve haneler 2020’de yenilenebilir enerji ve elektrikli arabalara 500 milyar $ harcadı. Bazı analistlere göre “yeşil balon” var. S&P Global Clean Energy Index ise geçen yıl 2 misline çıktı, değerlemeler şirket karlarının 41 katı. Hidrojen şirketi Plug Power’in piyasa değeri 25 milyar$’a ulaştı ki bu 2021 gelirinin 80 katı.

Laboratuvarda üretilen elmas miktarı 2018’de 2 milyon karattan, geçen sene 6-7 milyon karata çıktı. Geçen sene madenlerden üretilen elmas miktarı 111 milyon karattı.(1 karat= 0.2gr). Bir startup çevre ve emisyona dikkat ederek ürettiği yeşil elmasın 1 karatını 1000$’a satmaya çalışıyor, proses için kullandığı enerji 40 kWh.

İngiltere’de biyokütle aritmetiği konusunda tereddütler giderek büyüyor. Drax santralinde kömürden kWh için 1063 gr emisyon salımı oluyor. Ama aynı santralin biyokütle emisyonu da 915 gr. Bu biyokütle hem ithal ediliyor hem de fosil yakıtlarla kurutularak getiriliyor.

Mısır 24 blokta petrol ve gaz arama ve üretimi için yeni ihale süreci başlattı. 1 Ağustos itibariyle sürecin kapanması bekleniyor. 9 tanesi Akdeniz, 12si batı çölü, 3’ü de Süez körfezinde. Bu sabah itibari ile 7 blok için de arama lisansı verildi. Batı çölündeki 5 blok Tunuslu HBS, Kanada’dan TransGlobe, İtalya Edison’a Süez’deki 2 blok RWE’ye.

Dünyadaki en büyük 3 kablo üreticisi Milanlı Prysmian, Parisli Nexan ve Danimarkalı NKT’nın piyasa değerleri Mart dibinden bu yana 2 misline çıktı. Sebep AB yeşil paket ve Biden’ın temiz enerji politikaları. Gelecek 9 yılda 200 GW offshore rüzgar türbini var ve projelerin %25’i türbinleri istasyonlara bağlayacak kablolara harcanacak. (%37 maliyet türbin ve %23 türbin direk-temeli)

Avustralyalı Macquarie, ABD’deki en büyük doğalgaz ve elektrik tacirlerinden, ülkedeki boru hatlarının %80i üzerinden gaz iletimi de yapıyor. İkinci en büyük doğalgaz taciri ve günde 300 milyon m3 gaz sevk ediyor. Texas krizi ile kârı 300 milyon Avustralya doları daha yüksek olacak. Texas’da da en büyüklerden ve Griddy Energy şirketinin de hissedarı.

ABD’de PG&E’nin 4 depolama projesinden Tesla ile yaptığı Moss Landing’deki 182.5 MW/730 Mwh pil sonra 1.1 GWh’e çıkacak. En büyük pil sistemi olmaya aday.

ABD Enerji Bakanlığının ekstrem soğuk ve kış havası bülteni. Siber güvenlik, Enerji Güvenliği ve Acil durum dairesi yayınlamış.

Makale – Lityum pilleri keşfeden Stanley Whittingham’ın kaleminden buluş süreci

Kopenhag iklim görüşmelerinde Avustralya Başbakanı Kevin Rudd az kalsın Çinli müzakereciyi yumrukluyormuş.

Texas sistemi işletmecisi ERCOT neden FERC yani federal düzenlemeye tabii degil, açıklamalar ve kararlar.

2 makale, yaz saati konusunda Türkiye üzerine araştırmalar

1. Saatleri ileri-geri almak enerji açısından fayda sağlıyor mu?
2. Saat ayarlamanın çevresel etkisi de dahil inceleme

Haftalık özete buradan erişebilirsiniz

https://apos.to/i/22-subat-2021-enerji-bulteni

Bugün petrol fiyatları %2’ye yakın düştü. Sebebi de ABD’nin İran’la tekrar mevcut anlaşmaya devam etme ihtimali.

Baker Hughes petrol sondaj istatistiklerine göre, 12 haftadır artan petrol ve gaz sondaj kule rakamı bu hafta son buldu. Petrol’de 1 kule düştü, gaz da 1 arttı. Kanada’nın ki 4 azaldı. Permian’da ise 1 aktif kule daha devreye girdi.

Finansal hizmetlerin Brent gelecek kontrat ve opsiyonlarındaki net pozisyonları 16 Şubat ile biten haftada çok az bir düşüş gördü.

The Economist, doğru yönetilmeyen enerji dönüşümüne karşı uyarmış. Çinli şirketler dünya güneş modüllerinin %72sini, lityum pillerın %69’unu, rüzgar türbinlerinin %45’ini üretiyor. Çin petrodevlet yerine elektrodevlet olma yolunda. Diğer büyük riskte petrol devletlerinin enerji dönüşümünden etkilenmesi. Güneş ve rüzgarda bugünkinin 3 misli yatırım gerekiyor : 750 milyar $

Haftalık Tanker piyasası raporu.

11 Japon firması 2030’da mavi ve yeşil hidrojen ithalat talebinin 110,000 ton/yıl olacağını varsayıyor. 2030’da Japonya’nın 3 milyon ton/yıl hidrojen kullanacağı tahmin ediliyor.

Bill Gates “İklim felaketi nasıl önlenir” isimli bir kitap yazdı. Yeşil premiumlar dediği bir kavram da anlatıyor. Kısaca yeşil enerjiye geçmek için gereken ekstra bedel. ABD’de perakende elektrik fiyatları %15 artıyor. 4 alanda gelişme gerekiyor : sermayeyi hareketlendirmek, satın alma kararları, ArGe, politikaları şekillendirmek.

İklim değişikliği ile mücadele yıllara yayılmış bir emtia rallisini sürükleyebilir. Fakat Çin daha çok iç tüketime odaklı, aşı konusunda çok iyimserlik olabilir ve yatırımcıların enflasyon beklentisi. Ama enerji dönüşümünün metalleri ilginç bir alan 2030 gibi bakır ile nikel’de arz eksiği %20lere varabilir.

Italyan Eni‘de 2020’de 742 milyon € kaybettiğini belirtti. 2019’da 2.9 milyar € kar etmişti. Son çeyrekte ama 66 milyon € kar etmiş, geçen seneye göre %88 daha aşağıda.

Texas’ta 2011‘de de benzer elektrik kesintisi ve sorunlar yaşanmış. Bu da incelenerek raporlanmış.

Makale – Karbonun sosyal maliyetini hesaplamak için 8 öncelik

Wood MacKenzie‘ye göre Avrupa Birliği, 2030’da 1990’a göre %55 daha az emisyon hedefini tutturamayarak %46’da kalabilir. “2030 hedefi için Avrupa elinden gelen herşeyi yapmalı ama çok daha hızlı”. Daha fazla rüzgar, güneş, depolama kapasitsi ve şebeke altyapısı 2030’a kadar 585 milyon $ demek.

Texas krizinde, zaten zor da olan çip üretimi de etkilendi. Samsung Semiconductor operasyonları kademeli şekilde durdurdu. Arabalar için çip üreten NXP’de Austin’deki 2 tesisteki üretimini de durdurdu.

Gümüş talebinin %50sini, sanayi talebi çekiyor. Yeşil enerji devriminde de gümüş önemli olabilir. Gümüş bir çok otomotiv parçasında bulunuyor, ve 2021’de 61 milyon ons gümüş kullanacak. Elektrikli arabalar 2040’da yıllık gümüş arzının %49’una talip olabilir. 2009’da güneş paneli 521 miligram, 2019’da bu 111 mg’a düşmüş.

Biden’ın 2050’de sıfır emisyon için, 2025’e kadar her sene 40 GW sonraki 5 yılda da 70-75 GW güneş ve rüzgar kapasitesi yapması lazım. 2030’da rüzgar ve güneşin ABD elektriğinin %50sini karşılaması lazım.Ve bir sürü de iletim hattı kapasitesi %60 artmalı. The Economist‘in grafikleri :

Neil Chatterjee, ABD’nin enerji düzenleme kurumu başıyken, Trump tarafından başkanlıktan alındı ama kurul üyeliği devam ediyor. Texas ile ilgili olarak, krizin politikadan ve yakıt politikasından bağımsız olarak değerlendirilmesi için sessizliğe davet etmiş. Herkesin tartışmayı kendi tarafına çekmeye çalıştığının da altını çizmiş.

AB’nin Euro7 planlarına Alman mühendisler federasyonu VDMA karşı çıkmış: “Bu şekilde Euro7 çok az ekolojik fayda getiri, teknolojik gelişimi engeller ve Almanya’da yarım milyon işi engeller.” demişler. Almanya’da elektrikli arabaya geçişe direnen büyük bir grup var.

İsmini vermeyen yetkili ABD petrol üretiminin 4 mv/g düştüğünü söylemiş. Sadece Texas’ta 3.5 mv/g olan üretim Salı günü 600-700,000 v/g.

Soğuklar sebebi ile dün, Texas’ın petrol üretiminin yarısı devre dışıydı. Platts’a göre 3mv/g petrol üretimi etkilendi. 46 GW’da üretim kapasitesi devre dışıydı. Gaz üretimi de ABD genelinde 500 milyar m3/gün düştü, Texas olayları tüm ABD gaz üretiminin %20sini devre dışı yaptı. LNG ihracatı için gaz miktarı da 160 milyon m3 (5.5bnft3) düştü. Haftasonu işlerin düzelmesi bekleniyor.

Texas’ta ne olduğunun cevabını bulmak zaman alacak. Ama problemin katlanmasında donan ekipmanlar sebebi ile doğalgaz arzı da var. Texas şebekesinin diğer eyalet şebekelerine bağlı olmaması da bir etken. Ama Cumhuriyetçi politikalar yeşil politikalar saldırmaya başladı.

Warren Buffet Chevron’a 4.1 milyar $ yatırdığını açıkladı ve hisseleri %1.5 arttı. Fakat efsanevi petrol taciri Andy Hall’a göre petrol ve gaz sanayisi sürekli bir düşüşte ve tekrar ayağa kalkmaz. Ama belki kısa dönemli eğlenceler olabilir demiş. Buffet’in “puro izmariti” ile dediklerine atıfla, belki izmaritte son bir nefes/kar vardır diye de eklemiş.

İngiltere’de hali hazırda 10 GW rüzgar kapasitesi devrede, 2030’da 40 GW hedefi var. 29 GW zaten planlama ya da inşaat aşamasında. İhaleler CfD-yani piyasa ile fark kontratı, ihalede deniz alanı için 60 yıllık kiralama teklif ediliyor. Sonra da nihai yatırım kararına kadar ödenecek yıllık opsiyon miktarı var. 25 yıl işletme ömrü ve 55% kapasite faktörü, IRR 8% ile BP teklifi, 58£/MWh’a geliyor.

ABD’nin temiz enerji dönüşümü için bugün ki iletim kapasitesinin %60 daha fazlasını yapması lazım. Bu da 2030’a kadar yılda 3-7 milyar $ demek. Daha sonraki 20 yılda da 7-25 milyar $ yeni yatırım gerekiyor. 3 temel sorun var: İzin, planlama ve kimin hat için ödeme yapacağı. Fakat hatları istemeyenler de yabancı düşmanı mesajlara kadar olayı tırmandırıyorlar.

Texas’daki enerji krizini anlatan Bloomberg’in iki grafiği ilginç. “ABD tarihindeki en büyük enerji krizi” demiş Paul Sankey, Sankey Research. Kriz Pazar 22:00’de başlamış. Santraller beklenmedik şekilde devreden çıkmış.

Texas krizinde Payne Enstitüsü, gece uydu fotoğraflarından enerji krizinin etkisini çıkarmaya çalışmış. Normal zamanlar sarı, kırmızı olanlar azalan ışıklar ve doğalgaz kule yakmaları.

ABD’de Texas krizinde kaynakların üretim grafiği şu şekilde olmuş

Uluslararası Enerji Ajansı, Rusya’da Batı Sibirya’daki Bazhenov formasyonunu dünyanın en büyük kaynak kayası (petrol kaynağı) olarak tanımlıyor. Burada Gazprom Neft şeyl olarak 2025’ten bu yana 1 milyon ton üretmeyi planlıyor. Rusyanın üretimi yılda 500 milyon ton=10 mv/g. Ruslar şeyl üretiminde İstedikleri maliyet düşüşüne henüz erişemediler.

ESG(çevre,sosyal ve yönetim) yatırımcılarının fonlara yatırımları 2018’den bu yana 2 misline çıkarak 2020’de 326 milyar $’a ulaştı. Total CEO’suna göre yeşil yatırımlarda bir balon var. FT, Lex ise şikayet edeceğine bu sürece dahil ol demiş.

Texas’ın kış başlamadan önce çalışmaya hazır kapasitesi 83 GW’dı ama soğuklar, boruların donması, rüzgar kanatlarının buzla kaplanması sonucu bunun yarısı üretim yapamaz durumda. Genelde Texas’da pik talep yazın yaşanıyordu. 2mv/g e yakın petrol ve 6milyar feet küp/gün hidrokarbon üretimi de etkilendi.

OPEC+ Mart toplantısı öncesi gerilim artıyor. Putin ile MbS(Suudi veliaht Prensi) bir telefon görüşmesi yaptılar. Açıklama TASS’dan geldi ve “karşılıklı görüş alışverişi” dendi. Yani anlaşmazlık var. Ruslar üretimi arttırmak istiyor, Suudiler ABD’de düşman kazanmak istemiyor.

“Enerji dönüşümü çok daha emtia yoğun ve üreteceğimiz tüm minerallere ihtiyaç var. Daha bakır yoğun, nikel yoğun, çelik çoğun olacak. Çelik hem rüzgar santrallerinde hem de karbon yakalama ve depolama altyapısında kullanılacak.”. Bunları diyen BHP CEOsu, dolayısıyla demir cevheri ve met kok kömür talebi için iyi olacak diye de eklemiş.

Japonya’nın bir zamanlar elektriğinin 3’te 1’i nükleerdendi. 2011’de deprem sonrası ülkedeki reaktörlerin sadece 5’te 1’i devrede. Yüksek elektrik ve LNG fiyatları sonrası nükleere kızgınlık azalmış gözüküyor. İyimser hava şirket hisselerine de yansıdı. Tepco, Aralık dibinden beri %47 değer kazandı.

Piller, Texas’daki elektrik kıyameti – electrogeddon’u engelleyebilir miydi? Steve Levine’e göre sistemin bir defa bu uç soğuklara dayanıklı olması gerekir. Eğer pilleri ısıtmadan, soğukta şarj edersen pillere zarar verirsin.

Dünyanın en büyük maden şirketleri BHP ve Glencore son 10 yıldaki en iyi dönemini yaşıyor ve 6.7 milyar $ temettü dağıtacak. BHP 1.5 milyar $ ödeyecek. Rio dünyanın en büyük demir cevheri üreticisi. Demir cevheri fiyatları geçen seneden beri %85 arttı. Çin ve yeni bir emtia boğa marketi şirketleri daha da zengin yapabilir.

Stiglitz ve Stern bir makale yayınlayarak, karbonun sosyal maliyetinijn en az 100$/ton olması gerektiğini belirttiler. Obama döneminde bu rakam 60$(2018 yılı $)’dı. Trump bunu 8$’a düşürmüştü. Tek dışssallık sorunu karbon fiyatı değil. Eşitsizlik, teknolojik yenilik, sermaye piyasalarında risk beyanları, mevcut altyapı sahiplerinin piyasa gücü, diğer kirlilik zararları.

Goldman Sachs’ın eski analisti Jeffrey Currie’ye göre petrol bu sene 80$ civarını “hatta daha yukarısını” görebilir. Fakat bu sefer artış sebebi hükümetlerin covid sebebiyle yaptıkları harcama paketleri olacak. Durumu 1960’larda Lyndon Johnson’ın “Great Society” insiyatifi sonrası 1970lerdki petrol fiyat sıçramalarına benzetiyor. Eğer petrol 1.2-1.4 mv/g artarsa fiyat kazaları tekrar olabilir.

OMV, Viyana dışındaki bir rafineride 10MW’lık bir yeşil hidrojen elektroliz tesisi açıyor. Tesis 25 milyon €’a mal olacak ve 2023’de tamamlanacak.

Çin nadir toprak minerallerinin ihracatını limitleyecek düzenlemeler üzerinde çalışıyor. Geçen ay Bilgi ve Sanayi Bakanlığı 17 nadir toprak mineralinin üretim ve ihracatının kontrolüne dair bir taslak önerdi. Bu 17 NTE’de Çin dünya arzının %80’ini kontrol ediyor. Çinli görevliye göre “Çin hükümeti, bir NTE yasağında ABD’nin F35 yapmasında sorun olup olmayacağını bilmek istiyor” demiş.

Jaguar Land Rover (JLR) yılda 3.5milyar $ harcayarak tüm arabalarını elektrikli yapacak. 2024’te LandRover’in ilk tam elektrikli modeli olacak ve sonraki yıl Jaguarların tamamı elektrikli olacak.

Emtia boğa marketinde, yeniden bir canlanma olabilir. Bir çok metal vs %40’lra yakın değer kazandı. Bakır 8 yılın zirvesinde ve Glencore’a göre 2050’de bakır talebi iki misline çıkacak. Ama tüketim kadar önemli olan Çin Merkez Bankasının likidite konusundaki tutumu, eğer sıkı olursa büyük bir ralli olmaz.

Tesla’nın Hindistan’da ofis açacağı biliniyordu. Hindistanlı yetkililere göre Tesla başkenti Bangalore olan Karnataka’yı seçti. ArGe merkezi olacak ama fabrika net değil. Burada ayrıca uzay çalışmaları ile ilgili olarak da yetenek devşirmek isteyebilir. Hindistan lüks pazarı çok küçük, elektrikli araba sayısı da az.

Texas’da 4.16 milyon olmak üzere, ABD’de 4.3 milyon kişi elektriksiz. 34 GW üretim kapasite devre dışı ve Texas’ta elektrik talebinin 70 GW’ı aşması bekleniyor. Kuyu ve boruhatlarındak donmalar 1 milyar m3 üzeri günlük üretimi engelledi. ABD doğalgaz fiyatları %10 arttı.

Suudi Arabistan‘ın 2024’ten sonra bölgesel merkezleri kendi ülkesinde olmayan şirketlerle iş yapmayacağını duyurdu. Bu daha çok BAE’ye bir mesaj. OPEC öncesi gerilim artıyor.

Demir Çelik sektörü, %7-9 olarak doğrudan emisyonlardan sorumlu. Yılda 2 milyar ton ürün üreten bir sektör. Avrupa’nın en büyük çelik üreticisi, ArcelorMittal’a göre AB’deki tesislerinin emisyonsuz hale getirmek 15-40 milyar€’a mal olabilir. Dünyadaki çelik üretiminin %30’u elektrik ark ocakları. Çin bugün 1 ton çelik için 2 ton CO2 üretiyor. Avrupa’da bu daha çok 1 ton. H2’den çelik üretiminin rekabeti için karbon fiyatının 220$/ton olması gerekiyor.

Lüksemburg’un yeşil hidrojen altyapısı ve kaynak için 2030 yılına kadar düşündüğü para yılda 37-138 milyon €. Ülkede hidrojen ve elektrikli arabaya 5000€, hibrite 2500€ destek var.

Makale – Türkiye’de %50 yenilenebilir oranı için elektrik sistem esnekliğini arttırmak

Makale – Uber hem trafiği arttırıyor hem de araç sahipliğini değiştirmiyor.

Haftalık Arktik osilasyonu ve Polar Vortex analizi.