Month: July 2017

Petrol talebi ne zaman tepe noktayı görecek: 2030-2040 diyorlar. ABD’de en çok petrol ve gaz kuyusu işletmecisi olduğunu iddia eden şirket battı gibi, banka tepesinde. VW direnişte, bu kadar elektrikli arabaya yetecek pil üretimi zor. Elektrikli arabaların karbon izi ama imalat dahil verilerle. Nafta fiyatları düşüşte, NOAA’nın yıllık sera gazı emisyonu raporunda insan aktivitesi ve fosil yakıt sözleri çıkarıldı.Bu yaz enerjide hangi kitaplar okunabilir. Cüneyt Kazokoğlu Cuma günü enerji dönüşümünün ne kadar sürdüğüne dair grafiği güncelledi. Elektrikli arabaların karbon izi ve elektrik dengeleme hizmetleri grafikleri..Yüzer LNG gemi projeler, devreye girme tarihleri. Ek olarak Petrol Mühendisi İbrahim Akgün, tercihler öncesi petrol mühendisliğini anlattı, kısalttım ama isteyenler kendisinden de bilgi alabilir.

Haberler

ABD’de 2 Milyar $’lık EnerVest özel yatırım fonu borçlanarak petrol ve gaz kuyuları alıyordu. Şimdi pratikte değeri 0 oldu. Wells Fargo fonun varlıklarının kontrolünü ele almaya çalışıyor. ABD’de herkesten fazla petrol ve gaz kuyusu çalıştırıyor. Çalışanları alıyor, iyileştirip çalıştırmaya devam.

VW dünya pazarında satmayı planladığı elektrikli arabalar için 40 Tesla gigafabrika lazım. 3 milyon araç/yıl * 60kWh batarya/araba = 200 GWEh.. Tüm dünyada ise 1.5 Twh pil üretimi gerekebilir.

İngiltere elektrik sistemindeki sistem eylemsizliğinin(frekans rezervi) %70’i büyük geleneksel santrallerle karşılanıyor. National Grid bunu basitleştirmek istiyor. Doktora tez öğrencisi konuyu özetlemiş.

Çin Kuzey Kore’ye petrol ürünleri sevkiyatını durdurunca fiyatlar %50 artmış.

Hidrolik çatlatma, doğrusal foot başına 24 varil su tüketiyor. Her bir varil ham petrol için 5-6 varil su tüketiliyor. Mevcut çatlatma uzunlukları 3600-4500m. Texas’ta hidrolik çatlatma su talebi tüm eyaletinkinin %0.5’i

Nafta petrokimyada ve benzine karıştırma da girdi, Asya talebi ise düşüyor. Sebebi zayıf benzin ve yerel üreticilerin fazla üretimi. Kışa kadar sürer, kışın girdi olarak LPG kullanımı(ısıtmaya kayması sebebiyle) düşüyor, naftaya artıyor.

Kuzey Dakota’da Mayısta gaz üretimi günlük 53 milyon m3’e çıkarken petrol üretimi 10,000 v/g düştü. Aynı yönde hareket etmiyorlar…

ABD ulusal okyanus ve atmosfer idaresi (NOAA), yıllık Seragazı Endeksi raporunda “insan aktivitesi” ve fosil yakıtlara referansları çıkardı. Geçen sene bayağı insan aktivitesi ısınma etkisini arttırdı vari cümle vardı.

BP CEOsu Bob Dudley sorulduğunda “2 Haziran 2042”’de petrol talebi zirve yapacak dedi. Total 2040’larda, Shell 2020 sonu, 2030 başı. IEA ise 2040’ta da büyüme var diyor. Rusya, Suudi Arabistan en erken 2050 diyor. Petrol talebi ne zaman zirve yapar bilinmez ama 2050 bile olsa jeopolitik olarak sarsıcı

Kanada’nın LNG altyapısında geri kalması kendi hatası. Bir yatırımcıya göre çevrecileri ikna etmek kolay olabilirdi : “Çin’e LNG’yi daha ucuza [kömür yerine] götürebiliriz….gezegen için iyi bir şey olur”. Ziyaaaaaaaa

Elektrikli arabaların karbon izi ne olacak, bu makalede çok fazla veri derlenmiş. Bir elektrikli arabanın imalatı için 70gr CO2/km emisyon(yaşam boyu), sürüşte ise 500gr CO2/kWh elektrik üretimi emisyonu için 105 gr CO2/km(bir önceki kWh bu km), toplam 175 gr CO2/km. Türkiye verileri de var.

Saudi Aramco, 1970’lerde devletleştirilen hisselerinin %5’ini neden satmak istiyor. İlk ihtimal şirketin Uluslar arası kurallara tabi bir şirket olması, ikincisi petrolün sonunun gelmiş olması. Dieter Helm’in yorumu

Yüzey LNG sıvılaştırma (FLNG) projelerinden kesinleşenler: ABD, Delfin LNG (13mta); Mozambik, Coral FLNG (3.4 mta); Gine, Fortuna LNG(2.5 mta); Malezya PFLNG Satu (1.2 mta), PFLNG2(1.5 mta); Kongo, New Age (1.2 mta); Avustralya Prelude (3.6 mta)… ve infografiği

Bu yaz enerjide hangi kitapları okusak diyenlere 8 ingilizce kitap önerisi ve yorumları.

Grafik

Elektrikli arabaların karbon izi (Euan Mearns)

İngiltere’deki mevcut dengeleme hizmetleri (Energy Futures Lab)

Cüneyt Kazokoglu’ndan güncellenmiş hangi kaynak %1’den %5’e kaç yılda ulaşıyor grafiği

Yorum – İbrahim Akgün

İbrahim’in emaili : ibrahimakgun41@gmail.com

Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği’nde 3 temel esas üzerine dersler verilir; sondaj, rezervuar ve üretim.

• Sondaj, sondaj sırasında yapılan çimentolama işlemi, çamur özelliklerinin belirlenmesi ve casign (muhafaza borusu) dizayn gibi mühendislik hesaplarını kapsar.

• Rezervuar, kayaç özelliklerine göre (kayaç geçirgenliği ve kayaç boşluğu…) rezervuar hesaplamalarını kapsar.

• Üretimde ise üretim basıncı ve debisi önceliklidir.

İTÜ ve ODTÜ’de dersler İngilizce olup, üç temel dal olan sondaj, rezervuar ve üretim mühendisliğinin kendi isimleriyle aynı olan dersler vardır. Ayrıca, ısı transferi, akışkanlar mekaniği ve termodinamik gibi ana mühendislik dersleri de zorunludur.

Petrol fiyatları, LNG, jeotermal ve işsiz kalma korkusu:

• Jeotermalden elektrik üretimi 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun kapsamında 105 $/MWh birim fiyattan alındığı için başta Zorlu Enerji olmak üzere ülkenin önde gelen şirketleri bu alana yatırım yapmaktadır. Bugünlerde mezun olan mühendislerin bir kısmı da, petrol sahalarının kısıtlı olmasının da etkisiyle jeotermal enerji sahalarına yönelmektedir. Jeotermal sondajlar birkaç zorluk dışında petrol ve doğal gaz sondajlarıyla benzerlik gösterir (jeotermalde ‘ısı’ da önemli hale gelmektedir).

• Petrol fiyatları yatırımları etkiliyor, yani fiyatlar düştükçe yatırım ve mühendise olan ihtiyaç azalıyor. Bu nedenle okuyan öğrenciler karamsar olabiliyor. Ancak, not ortalaması yüksek ve İngilizce konuşup anlayabilen bir mezun asla böyle şeyler düşünmeyecektir. Zaten, petrol fiyatlarını oturup konuşmanın anlamı yok, zira kimsenin doğru tahmin ettiği yok, edeceği de yok ve kimse (OPEC vs) piyasadan (?) daha büyük değil.

• Uluslararası Enerji Ajansı, Paris Anlaşması’na rağmen petrol talebinin 2040’a kadar tavan (pik) yapmasını beklemiyor, yani petrole olan talep artmaya devam edecek.

• LNG’nin enerji tüketimindeki payı giderek artmaktadır. Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği’ni yazmayı düşünenlerin bölüme sadece petrol odaklı bakmamaları ve doğal gazı önemsemesi gerekmektedir.

  Deneyim:

Jeotermal siyasi etkileşimden uzak bir kaynak, kömür gibi; ancak petrol ve doğal gaz, uluslararası toplumun/siyasetin bel kemiklerinden birisi. Çok önemli bir dinamik ve bu dünyanın içinde olmak, Mozambik, Katar, Arabistan, ABD gibi ülkelerde çalışabilme, bu endüstrisinin doğrudan içinde olmak farklı bir deneyim, kültür anlamına gelmektedir. Elbette her mühendis Türkiye dışında ve/veya uluslararası şirketlerde çalışabilir; ancak bu asla petrol ve gaz sektörü kadar farklı olamaz (İnşaat Mühendislerini ele alırsak, gittikleri yerler belli; Rusya, Kazakistan, Dubai). Petrol ve gaz endüstrisinde bir challenge var.

Sondajda çalışan bir petrol mühendisi, bir müddet çalışıp sonra uzun denilebilecek bir tatil dönemine girmek gibi bir periyotta çalışır. Maaşı da yüksektir. Bu kişi, çok insanın sahip olamayacağı zaman ve para sayesinde, işi haricindeki zamanı çok farklı deneyimler yaşayarak değerlendirebilecektir. Zaten, sondajda çalışan bir mühendisin yegane motivasyonu ay sonunda hesabına yatan miktardır denilebilir.

 

Özet

Okumakta olduğum kitaptan özet: İnsanoğlu organik enerjiden mineral enerjiye geçti. Yani ağaç,orman, pazu gücünden, daha yeri kazarak ürettiği enerjiye geçti. Organikten minerale, mineralden de (benim yorumum) etkisel-”kütlesel olmayan” enerjiye yani elektriğe geçiyor. Ama 100 yıllık bir hikayesi var. Daha da olur. Dün Cüneyt Kazokoğlu uyardı, Norveç’in “benzin [talebi] petrol talebinin sadece %9u. Toplam tüketime bakmak yanlış”. Almanya’da seneden seneye temiz enerji yatırımları %34 düşmüş. İngilizler Saudi Aramco Londra’da arz edilsin diye kuralları esnetiyor. Geçen sene çok kazanan petrol fonları büyük zarar etti. 2018’deki Audi A8 3.seviye otomasyona sahip ama düzenlemelere göre yasak.ABD’de akaryakıt toptancılarında fiyat arttıkça talep artıyor gözüküyor: yüksek fiyatta ürün satışı yapmaya çalışıyorlar.

Haberler

Saudi Aramco’nun halka arzı ya New York, ya da Londra’da olacak. Londra öne geçmek için “Premium” kategorisi altında devlet şirketlerine kolaylaştırıcı kararlar alacak. ARamco’nun Londra borsasında işlem görmesi için Başbakan Theresa May, LSE başkanı Suudileri ziyaret etmişti.

BNEF temiz enerji yatırımlarına göre Almanya’nın yıldan yıla temiz enerji yatırımları %34, bir önceki çeyreğe göre %7 düşmüş.

Petrol ve gaz üretim şirketlerinin endüstriyel kontrol sistemleri de siber riskler altında. Üretim ve geliştirme sondajı en riskli alanlar… Sismik çalışmalar ise en düşük riskli noktalar(s7)

Indian Oil, LanzaTech’in teknolojisiyle, rafineri atık gazlarından biyoyakıt üretimi yapacak. Yılda 40 milyon litre üretim yapacak tesis, Hindistan’da 55 milyon $. Rafineri atık gazları genelde yakılarak güç üretiminde kullanılıyor.

Greenpeace’e göre İngiltere’deki çatlatma(petrol&gaz) şirketleri finansman bulmakta zorlanıyor. Bankalar şirketleri küçük buluyor. Barclays vermediği kredi için daha yüksek faizli borç veren Barclays Kenya’ya yönlendirmiş.

Geçen sene iyi prim yapan ve genelde petrol(kağıt) yatırımı da yapan koruma fonları, ilk 6 ayda bayağı kayıp gördü. AlphaGen Capital +%78(2016), -48%(2017Y1); Andurand +%22(2016), -17% (2017); Elm Ridge Capital +25.5(2016),-23.67%(2017)

Eylülden itibaren London Taxi Co ismini London EV (LEVC) olarak değiştirecek. Çinli Geely almıştı. Amsterdam’a 2018Ç1’de 225 yeni elektrikli taksi verecek. Taksinin model TX, dış aynı iç elektrik. Londra belediye başkanı Sadiq Khan, 2018den itibaren yeni taksiler sıfır emisyon olsun istiyor.

Elektrik iletim sisteminde gerçek zamanlı osilasyonları ölçerek, aktif olarak bölgesel sallanmaları düşürmek için yapılan yöntemler hat kapasitesini de arttırıyor.

Hindistan Ortadoğu petrolü ithalatını düşürdü. Dubai’ye göre 2$ indirim ABD petrolüne yetiyor.

Audi’nin seneye satacağı Audi A8, en gelişmiş kendi kendine giden araba olabilir. 60km’ye kadar sürücüye ihtiyaç duymayabilir. 3.seviye otomasyona sahip. Fakat yasal olarak 3.seviye araçlara izin verilmedi. Araba yol işaretlerini de okuyor. Otonom arabalar ABD’de 325 milyar$ kaza önleyebilir

Petrol piyasası hafif tatlı petrole doydu, ama orta-ağır ekşide piyasa sıkışık. Benzin talebinden kar umudu azalan rafineriler, orta distilatlar için ağır kargo peşinde… Kargolar değere bindi..

Dünya Bankası araştırmasına göre, petrol bulunan ülkelerde daha üretim başlamadan ülke potansiyel büyümesini kaybediyor. Petrol laneti yerine petrol öncesi laneti kısaca

Jobber(toptancı), petrolü rafineriden bayiye taşıyan segment. Toptancılar ABD benzin fiyatlarını NYMEX RBOB geleceklerinden takip ediyor. Fiyat artınca hemen tankerleri doldurup gönderiyor, fiyat düşünce de tanker dolumunu durduruyor. Yani fiyat arttınca talep artıyormuş etkisi yapıyor.

 

Elektrikli arabaların neden gelecek vaadettiği konusunda benim teorim, konfor, sessiz, basit. Petrol fiyatı, kömürden elektrik 4.,5. belki de 10.sırada. Bitcoin’in matematiksel isbat yöntemi çok elektrik yakıyor, dijitalleşmeye entegrasyon nasıl olacak. Depolama gaz santrali maliyetinin altına düşer. Norveçte elektrikli arabalara rağmen petrol talebi arttı. Groningen depremleri sebebi ile Hollanda hükümetinin maddi olarak zararı büyük. Suudi üretimi Manifa sahası bakımı sebebiyle düşebilir.

Haberler

IEA’e göre ABD gaz üretimi 2017’de 750 bcm’de 2022’de 890 bcm’e çıkacak. Cezayir üretimi 90 bcm’i aşarken talep daha hızlı artıyor 40++bcm. Avrupa gaz üretimi de 2002deki 300 bcm’lerden, 2022’de 200 bcm’lere düşecek. Gaz talebi de 500bcm plato…

2017 ilk çeyrekte 3 yılın en düşüğü olarak 1 mv/g gerçekleşen küresel petrol talep artışı, 2.çeyrekte 1.5 mv/g’e yükseldi. Bu da 0.7 mv/g stoklardan çekilecek demek. OPEC’in iki sorunu var: Nijerya ve Libya birlikte üretimi 0.7mv/g arttırdı, ikinci olarak kesinti anlaşmasına uyum %95’ten %78e düştü.

Bitcoin’in en fazla sıfırla başlayan özüt(hash) bulma yöntemi, her bir işlem için 1.57 ABD mesken tüketicisinin bir günlük tüketimi kadar (kredi kartı işleminin 5000 katı)elektrik tüketiyor. Kayıtzincirini mevcut dijital sistemlere entegre etmeye çalışanlar kişisel veri gizliliği sorunlarına muhattap oluyor.

Hollanda’da Groningen sahası üzerindeki alandaki depremler sebebi ile hükümetin 2012 öncesi GSYH’ın %4’ü kadar gelir elde ettiği saha kapanabilir. 80000 kişi etkinlenmiş. Saha toplam da 343 milyar $ gelir getirmiş. İşletmecisi NAM, Exxon ve Shell ortaklığı

Dünyada ekonomi ve petrol ilişkisi güçlenirken, elektrikli arabalarda yatırımcıların bakışını etkiliyor. İki senaryo var: petrol fiyatları düşer verimsiz üreticiler azalır, kalanlar daha verimli olur veya yapılmayan yatırımlardan petrol fiyatları artar, elektrikli arabalar daha hızlı gelir.

ABD ham petrol rafineri işleme kapasitesi 2016’ya göre %1.6 artarak 18.6 mv/g oldu.

2019’dan başlayarak, şebeke tipi depolama maliyeti gaz santralinin altına düşebilir. Minnesota Üniversitesi Energy Transition Lab raporunda, yenilenebilirlerin önü açık mesajı çıkıyor

Suudi Arabistan’ın açık denizdeki 900,000 v/g üretim kapasiteli Manifa petrol sahasında büyük bir problem var. Su basma sistemindeki korozyon sebebi ile bakım gerekiyor.

Son 7 yılda, Norveç’teki elektrikli araba satışları araç sayısındaki artışın %90’ı kadar gerçekleşti. Şu anda yollardaki arabaların %5i elektrikli araba. Ama 2016’da petrol talebi %0.7 arttı ve 2013’ü de geçerek tüm zamanların rekorunu kırdı. Elektrikli araba talebi çok düşürmedi diyor yazar.

Grafik

AB gaz üretimi(IEA)

Gelecek elektrik değil, çünkü pahalı (WSJ)

Serkan’ın stoklar ile ilgili hafta ortası yorumu aşağıda. Arktik ısınması sebebiyle kışlar daha yoğun yaşanabilir. CEDIGAZ gaz görünümü yayınladı, gaz talebi %1.6/yıl artar 2035’e. Dizel araç skandalı büyük şirketleri göçertebilir. İngiltere’de şebeke karlarını geri isteyen tüketici derneği. California altyapı için alınan materyallerin karbon izine bakarak, yerli çeliği Çin çeliğinin önüne çıkarabilir. İngiltere’de maliyet çalışmasına, yenilenebilirlerin tüketiciye yüksek maliyetine vurgu yapan profesör atandı.Japonya’ya inen LNG kargoları geçen seneye göre pahalı ama geçen aya göre düşük.

Serkan Şahin’in yorumu aşağıdadır:

“ABD ham petrol stoklari Eylul 2016’dan beri en buyuk dususunu yasadi. PADD3’teki 6.07 milyon varillik dusus de bence cok cok onemli. Motor gasoline ve blending components stoklarindaki dusus de cok dikkat cekici, Propane stok artisi aylardir tekrarladigim gaz talebi kaynakli artisi destekliyor. Toplam gasoline stoklarinin talebi karsilama orani da 24.8 gune kadar dustu. Kasim 2016’dan beri en dusuk seviye. Stok fazla diyenler icin bakilmasi gereken bir veri.

Hindistan’in Ekim teslimatli Mars kargosu siparisi ardindan gozler medium ekşi ABD petrolunun durumuna donmustu. Bugun Premier’in Meksika’da acikladigi yeni kesif ile bolgedeki arzin durumu da degisti. Bu petrol muhtemelen 2020’den once piyasaya girmez ama aciklamanin zamanlamasi bence ilginc. ABD’de medium petrole dusen talebi fiyatlardan takip edebiliyoruz. Bu durumda Asya’ya yeni bir hat olusur mu?”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”
Haberler

CEDIGAZ, doğal gaz bilgi birliği, rapor yayınladı. Özeti ücretsiz. Gaz talebi 2014-2035’de yılda %1.6 artacak. Dünya enerjisindeki payını 2014’te %21.2’den 2035’de %23.9’a çıkaracak.2035’de geleneksel olmayan gaz dünya gaz üretiminin 3te 1’i olacak. 2015’te %20siydi.

İngiltere’deki Citizens Advice, şebeke operatörlerinin tüketicilere haksız kazandıkları 7.5 milyar pound’u geri ödemesi gerektiğini söyledi. Ofgem ise son fiyat düzenlemesinde %6 indirim yapıldığı, şebeke şirketlerinden 4.5 milyar pound alındığını söyledi. Gelecek 6 yılda şebeke şirketleri 45 milyar pound yatırım yapacak

Siemens’in iki türbinin Kırımda kuruluma girmesi sorun oldu. Konu Brüksel’in gündeminde. Siemens, bu türbinleri izinsiz Kırım’a yönlendirdiler diyor.

Mayıs’a göre, Japonya’ya inen LNG spot kargolarının fiyatı 5.7 $/mmbtu’dan 5.6 $/mmbtu’ya düştü. Ama yıldan yıla %24.4 arttı. Çünkü geçen Haziran’da 4.5 $’dı.

Nature Geoscience’daki makaleye göre ısınan Arktik ile daha yoğun ve artan frekansta soğuk kışlar yaşanıyor. Makalede ABD veri seti incelenmiş olabilir, yani bizi bağlar mı bilmem…

Yeni yapılan çalışmaya göre dizel araçlar, düzenlemelerin izin verdiğinden %50 daha fazla Nox yayıyor. Dizel’in düşüşü büyük şirketleri vurur demiş ama makalede öyle bir derin analiz yok.

2020’de ABD ham petrol ihracatı PIRA Energy’e göre 2.25 mv/g ile birçok OPEC üyesini geçebilir. Hangi fiyat senaryosunda?

Kalifornia’da “Buy Clean California Act” kanunu ile, eyalet altyapı malzemelerinin karbon ayakizini göz önünü alacak. Bu sayede Kalifornia daha fazla kendi üreticilerinden alarak, karbon ayak izi yüksek diye Çin çeliğinin önünü kesebilir.

Dieter Helm, yenilenebilirin maliyeti konusunda çok şikayet ediyordu. Hükümette onu “enerji maliyeti” çalışması başına getirdi. Greenpeace Helm’i “gaz tercihi” yapmakla suçluyor. Helm hükümete nasıl enerji maliyetlerini düşüreceği konusunda önerilerde bulunacak.

North Dakota’da üretim 2005’te 98,000v/g’den 1 mv/g’e çıktı. Fakat 2014’teki petrol çıkarma ve üretim geliri 3.3 milyar$’dan geçen sene 1.6 milyar $’a düştü.

Grafik

Gazın küresel payı ve miktarı nasıl değişecek (CEDIGAZ)

Elektrik depolama çalışanlar, Nature Energy makalesinin eki aradığınız sayıların çoğuna sahip, ilerleme eğrileri vs. Kayaç gazında daha önce de tartışıldı ama grafiği ile nasıl 1978’lerde hükümet fonlaması 2005’lerde üretim sıçramasına yol açmış. Bugün Fatih Birol’un Investment report sunumundaki , küresel elektrik yatırımları petrol ve gazı geçti ile temiz enerjide ArGe’ye “fıstık(peanut)” çok küçük demesi önemliydi. Daniel Yergin, IHS Ceraweek’ten beri otomotivde biraz daha farklı düşünüyor gibi geldi. Şeker, petrolden çok daha kötü performans göstermiş. Dünya Petrol Konferansı notları aşağıda….

Haberler

Goldman Sachs’e göre OPEC eğer bir şok kesinti yapmazsa petrol 40$/v altına gidebilir. OPEC genel sekreteri Barkindo’ya göre daha fazla kesinti ajandada yok.

Halliburton bu sene her ay 100 yeni istihdam oluşturdu. 1800’den 2700 çalışana çıkmış, çatlatma kamyon ve pompa sayıları da son aylarda %30 arttırılmış.

Brezilya’da iki aşamalı parlamentedo, iş reformu görüşmelerinde üst kanat alt kanadın elektriklerini kesti.

Elektrik pil depolama sistemleri ile ilgili gelecek maliyetlerini içeren makalenin ekleri ücretsiz ve her türlü veri var. Tecrübe artış oranı lityum ion’da %30, sonra elektroliz, yakıt hücreleri, kurşun asit geliyor.

IEA raporuna göre küresel enerji yatırımları 2016’da, 2015’e göre %12 düştü. Verimlilik +%9, elektrik ağları +%6, petrol gaz -25%, elektrik üretim -5%. İlk defa enerji yatırımları 2016’da petrol ve gaz yatırımlarının önüne geçti. Petrolde de Ortadoğu, Rusya +… Aşağıdaki grafikteki yatırım süresi azalan petrol gaz da önemli

Sene başından beri brent’den daha kötü performans gösteren şeker olmuş, kayıplar %30’u aşmış.

Kayaç, finansal piyasalarla daha etkileşim halinde, finansmanı daha fazla araçtan sağlıyor. Piyasa dengelenmesinin ne kadar süreceği belli değil, tam dengelenecek denirken Libya ve Nijerya üretim arttırdı.

Suudi Arabistan 10.07 mv/g üretim ile Haziran’da sözünün 12,000 v/g üzerine çıktı. Yazın Suudi Arabistan için zor bir dönem, ham petrol yakarak elektrik ürettiği için daha çok üretiyor. Ülke talebi üretimin %25i

Kayaç gazı bir gecede olmadı, 2011’deki MIT raporuna göre 25 yıllık hükümet desteği ile gerçekleşti. Özellikle 1978-1981 yıllarında Enerji Bakanlığı destekleri inanılmaz ve 14 yıl harcama sonunda 2000 sonrası üretim kıpırdanmış.

Suudilerin söylediği, 1 trilyon $ yatırıma ihtiyaç var, çünkü önümüzdeki 5 yılda 20 mv/g lik yatırım ihtiyacı ortaya çıkacak.Kimin üretimi düşecek, kimin talebi artacak? Rystad’a göre eski sahalar 2014’e göre 2 misli düşüyor (%6). Geçen hafta ABD petrol talebi tüm zamanların en üst seviyesi 22.26 mv/g olmuş.

Çinlilerin, MÖ 391’de ölen bir filozof olan Micius ismini verdikleri uydu, uydudan yere ilk quantum ağı test etti. Kuantum ışınlanma, eşleşme daha güvenli bir haberleşme sağlayabilir…

Ford’un F serisi kamyonet -diyelim-, satışları %10 artmış. Bu arada Fusion HEV, Fiesta’yı geçmiş. ABD araba satış istatistiklerinin tamamı

Grafik

Geleneksel kaynakların keşifden üretime süresi hızla düştü-3 sene (IEA)

Kayaç gazı devlet desteği ve üretim artışı (MIT)

Dünya Petrol Kongresi – 2. Gün özetler

Sosyal/kişisel Değerlendirme

Böyle yoğun bir konferansı takip ederken çok fazla insandan yardım alıyorum. Serdar Gürüzümcü, Mehmet Apaydın, Merve Gürlük, Hüseyin Erdoğan, Barış Sağlam ve diğer bir çok kişi yönlendirme, fikir ve notları ile neler olduğunu daha iyi anlamamı sağladı, hepsine teşekkür ediyor, yarın da desteklerini bekliyorum:)

Petrol sektöründe rekabetten midir bilinmez, en teknik oturumlarda bile çok taslak/abstract konuşuluyor. Çok detaya kimse inmiyor, soruyla açmak gerekiyor. Onu da oturum sonrası özel çekmeniz gerek. Kimse kartları tam açmıyor gibi geldi

Bu konferansta iyi ve kötü konuşmacı farkına vardım. İyi konuşmacılar, fikirilerini 3-4 ana kavram etrafında sunuyor ve mantıksal bir yol izliyor. Kötü konuşmacılar zaman zaman iyi konuşmacılardan daha fazla bilgi aktarmasına rağmen, bir yapı sunmadıklarından takipte çok zorlanılıyor.

Konferans notları tutarken, küresel rakamları geçin… Herkes aynı kaynaklardan zaten faydalanıyor. Ben bu konferansta ülke spesifik (“our studies”) ve jet, petrochemical, marine fuel gibi keywordleri takip ettim. Sektörün kurtlarının vurguları önemli. Mesela “kurallar bu işin bir yönü, pratikte başarılı olacağınıza inanıyoruz” derken aslında “daha çok yolunuz var” mesajları geliyor… Konferansta gazetecilerin yoğun olduğu oturumlara ben çok merak ettiğim kişiler yok ise gitmemeye çalışıyorum, nasıl olsa gazeteciler benden daha çok detay yakalayabilir.

Teknik değerlendirme

Kesinlikle konferansın teması verimlilik, dijitalleşme ve büyüyen pazarların yatırımcı çekme arayışı. Sektör aslında biraz mutsuz, petrol fiyatları herkesin mutluluğuna biraz gölge düşürmüş. Verimlilik heryerde var. Ara ara elektrikli arabalar da var

Ama temel sorulara cevap almakta zorlandım. Dizel talebi ne olacak? Denizcilik yakıtlarında gelecek. Petrokimya konusu da sık sık gündeme geldi. Ama net bir sonuç benim katıldığım oturumlarda eksikti.

Bugün en önemli verileri IEA raporu ve Fatih Birol söyledi. Elektrik yatırımlarının petrol ve gazı geçmesini kendi aramızda da tartıştığımızda acaba bir kavram mı atlıyoruz dedik. Sonra webden bakınca doğru anladığımızı gördük. 2016’da ilk defa geçti demiş IEA, bence 1960 önceside elektrik yatırımının daha yüksek olduğu bir yıl olabilir. IEA istatistiklerini dinlerken, petrolde daha verimli yatırımların yapılması ve sürenin kısalmasının toplam yatırım miktarının düşmesinde ne kadar etkili olduğunu merak ettim.. Raporun tamamını görmedim…

Detaylar

Daniel Yergin açıkcası “karbon balonu”, yani gömülü kalacak fosil kaynaklar konusunda kendi üslubuna göre çok sertti. Bence “weaponization of finance” – finansın silah olarak kullanılması tabiri de çok ağırdı. Bir baskı grubu olarak fosil yatırımları engelliyorlar, bunun acısı çıkabilir gibi bir noktadaydı.

Yergin’in finans kısmından İngiltere Merkez Bankası da nasibini aldı. Yergin ayrıca petrol sektörünü IEA gibi iki vitesli tanımladı. Kısa ve uzun dönem yatırımlar. Burada ise daha sonra IEA sunumunda gördüğümüz ve yukarıda grafiği olan geleneksel yatırımların kısalması beni düşündürüyor.

Büyük veri ve dijitalleşme herkesin dilinde ama, bilgisayarlar girdiğinden beri dijitalleşme var. Ben ilk AutoCAD tartışmalarını hatırlıyorum. Daha verimli tasarım, hesap vsydi. Şirketler dijitalleşme demesine rağmen, genelde hep operasyonel tarafta konuya girdiler. Mesela ENI’nin Zohr keşfinde süper bilgisayarların etkisini duymak isterdim. İşin gerçeği bir çok şirket nasıl dijitalleşmeye adapte olacağı konusunda havada gibi geldi… Bir kısmı da duayen kapanında… Duayen konuşmacılar, dijitalleşmeye adaptasyonu pek benimsememişler gibi, örnek veremiyorlar, “bizim iş modeli daha doğru ama napalım kaçınılmaz vs”

Japonların hidrojen ve metan hidratın geleceğin teknolojisi olarak görmeleri ilginçti. Aslında CEO panelinin sonuna doğru da hidrojen konuşuldu.

Hindistan tam saha presteydi. Yatırım çekmek için yeni çerçeveleri (HELP: Hydrocarbon and Licensing Policy) bir çok teşvik içeriyor. IEA-Fatih Birol, Hindistan’ın petrol üretim düşüşü durdurulabilir, gaz üretimi de 2 misline çıkarılabilir, bu sayede 70 milyar $ cepte kalır dedi

Tufan Erbilginbilgiç’te BP’nın downstream işlemlerinden sorumlu. Hava trafiği 2035’e ikiye katlanacak, petrokimya GSYH ile büyüyor, 2035’e 15 mv/g yakıt artışı var dedi. Önemli bir nokta da durdu, o da petrokimya hammaddesinin ne olacağı… coğrafyanın ve talebin nere olacağı vs.

Operasyonel güvenlik konusunda çok genel konuşuldu. Shell robotlara değindi, dronelar vs. Bunun kazaları ne kadar azaltacağı, izlemeyi arttıracağı, tankların boru hatlarının güvenliği … Aramco en çok kuyu açma işindeki güvenliği düşündüğünü belirtti.

Sibergüvenlikte, Siemens çevrimiçi olmak iyidir ama korunun gibi Bir şey söyledi. En ilginç cümle, “ukrayna’da sistemler hack edilmesine rağmen, 5 saat olayın bir hack olayı olduğu anlaşılamadı” denmesi oldu.

ABD’de Meksika körfezindeki BP petol sızıntısı konusunda da çalıştığı anlaşılan Charlie Williams, süreçler-> motivasyonlar->kültür önemli dedi. Yani teknik standartları belirle, mesleki yeterlilik ve bilgiyi işletme süreç ve karar alma ile birleştir ve ana değerlere (güvenlik/insan davranışlarını) güvence altına alın dedi.

Bir sorun olduğunda herkes daha fazla kural belirliyor ama sahada kuralların uygulandığının tespitine daha az efor harcanıyor… En ilginç cümlelerinden biri de iş güvenliğini soran patronlara, en son ne zaman işçilerinizi sahada çalışırken izlediniz, lütfen izleyin diyormuş.

Rafinerilerde varlık yönetiminde ise, baştan hatalı tasarımın sonuçları Finlandiya’ya da (notlarıma eklememiişim ama sanırım) bir tesisten anlatıldı. Danışman raporuna rağmen tesisi çalıştırıp bir sürü sorunla uğraştıklarını anlattılar.. Başta herkes birarada olmalı, bu bir fonksiyonlar arası egzersiz…. Öncelikle doğru verinin gelmesine emin olmanız gerekiyor, kararlar hata olur…. Mesela mekanik ekipman verileri, bakım verileri sorunlarda önemli…… Bozulmalar nereden başlıyor, nasıl ölçüyorsunuz.

İkinci gün biraz daha tempo arttı.

Petrol Kongresinde, büyük yabancı şirketler farklı Bir şey söylemedi. Teknik tartışmalarda detaylar önemliydi. Verimlilik, dijitalleşme vurguları vardı. Ruslar da çok teknoloji vurgusu yaptı. Yeni normal olmuş. Fiyat öngüleri konusunda, hep oluyor, ama kısa ve uzun dönem döngülere karşı ayrı ayrı yatırım planları konuşuldu. Petrol fiyatları neden çok hareket ediyor, algoritmik ticaret. OPEC, kayaç (şeyl)’i anlamak için yatırım yapsın. Çin’in petrol üzerinden küresel oyunu Güney Sudan’da test edilecek. Hollandada gaz santralini hidrojen santraline dönüştürecekler. Meşhur patates kıtlığında patates ihracatı gibi, Avustralya’da LNG ihracat rekoru kırarken doğu bölgelerinde gaz fiyatları artıyor. Çin doğalgaz tüketim hedefini netleştirdi %10. Petrol boğaları ümitlerini kaybetti. Aramco uyardı bu kısa dönemli petrol üretimleri (kayaç vs) uzun dönemli yatırımların yerini tutmaz. Yenilenebilir baz yük yerine geçemez gibi bir argüman. .

Haberler

Çin doğalgazın toplam tüketimdeki hedefini %10 olarak netleştirdi. Daha önce 8.3-10%du. Kömür enerji tüketiminin %60ından fazlası. 2000-2013 arası doğalgaz talebi yıllık %16.1 arttı. 2016’da 205.8 bcmdi. 2017’den 2020’ye doğalgaz talebinin 330 bcm’e ulaşması bekleniyor. Yani 4 yıl çift haneli büyüme…

Polonya ABD’den ilk LNG kargosunu aldı. Gazpromla anlaşması 2022’ye kadar, ama uzatma konusunu konuşmuyorlar. Ruslar 4-5 $/mmbtu’ya kar edebilirken, ABD şirketlerinin en az 7-8’e ihtiyacı var. Bazı Avrupalılar Trump’un ABD LNGsini sadece ABD şirketlerine fayda için ittiğini, geri tepebileceğini söylüyor

Beklenenden düşük petrol fiyatları, beklenenden güçlü ruble, mevsimsellik sebebi ile artan sondaj sayısı, yıl sonuna doğru artan Rus üretimi anlamına gelebilir. Hükümet vergilendirme sisteminden dolayı, şirketler için aslolan bir varil petrolün ruble karşılığı. Rafineri marjları da tonda 60$’dan 1$’a düşmüş.

Avustralya 2017-2018 LNG ihracat tahmini 3.8 milyon ton düşürdü=63.8 milyon ton olacak. Son 12 ayda 51.5 milyon tondu. Hükümetin LNG fiyat tahmini Mart’a kadar tuttu 6.6 $/mmbtu. Ama sonrası için 7.5$/mmbtu olacak.

BNEF’e göre, güneş ve rüzgar işletmesinden nemalanan yieldco’lara 2014-2015’te 7.9 milyar $ para toplamışken, o zamandan beri sadece 1 milyar $ topladı. Ama çevresel projelerle ilişkili yeşil tahviller bu sene 100 milyar $’ı aştı. 2012’nin 10 katı.

OPEC, düşmanı kayaç petrolünü anlamak için kayaç(şeyl)’a yatırım yapmalı. 2011’de Gazprom CEOsu Alexei Miller “Kayaç gazı iyi planlanmış bir propaganda”, yardımcısı da “balon” demiş. Aslında yatırımcı olarak OPEC önce kayaç yatırımcılarına ortak olabilir, sonra da kendininkini geliştirebilir.

Uluslararası kriz grubu (International Crisis Group)’a göre, Çinin devlet petrol şirketi CNPC’nin Güney Sudan’da yaptığı yatırımlar Çin’in rolü ile bağlantıı. Çin’in yeni rolünü test etme sahası.

Norveç’in gaz ihracat miktarını hükümet belirliyor ve üretimi de düşüyor. Avrupa’ya arzda önemli ülke ama Rus ya ve LNG savaşını izler sadece. 2016’da Avrupa’ya 108.5 bcm gaz gönderdi, kıta talebinin %20si. Üretiminin %75’i ana kara Avrupaya

Otomatik al-sat işlemleri 2014-2016’da enerji tipi sözleşmelerin %58 hacmini yönetti. 2012-2014’te bu %47ydi. Bir çok trader sadece başlıklara bakıyor, fiziksel veri ikinci planda. Momentum tabanlı algoritmalar daha çok kısa-uzun pozisyon’u arttırıp azaltır. 2016’da 25.5 milyar $, CTA üzerinden sektöre akmış.

Büyük petrol tacirlerinden Pierre Andurand Mayıs’a kadar petrol işlemlerinden %16, Andy Hall Nisan’a kadar %17 kaybetti. ABD petrol ve ürünleri ihracatı, 2016’daki 4.6 mv/g’e 1 mv/g ekledi. Aralıktan beri kazılmış ama tamamlanmamış (DUC) kuyu sayısı %10 arttı, üretime hemen hemen hazır.

Vattenfall’ın Hollandadaki Magnum isimli gaz santrali, hidrojen yakan santrale dönüştürülecek. Santralde 3 gaz türbini (440 MW x3) var.

İstanbul’da Saudi Aramco CEO’su Amin Nasser, uzun dönemli bir petrol arz sorununun altını çizdi. Önümüzdeki 10 yılda 300milyar $ yatırım yapacak. Elektrikli arabalarda 2030’daki araba stoğunun %10’unu aşamaz denildi.

Avrupa’da hava ve su kirliliğine en çok sebebiyet veren 14 tesisi İngiltere, 7 Almanya, 5 Fransa ve 5 de Polonya’da.

Grafik

Norveç’in AB’ye aylık gaz ithalatı ve projeksiyonu (Timera Energy)

Avustralya’nın enerji ikilemi, LNG’de 1 numara ama ülkenin doğusunda gaz eksiği var (WSJ)

Bugün şüphelendiğim tahminler var: Avrupa’da Fransa da 2040’dan sonra benzin, dizel araç satışını yasaklayacak. Krizden sonra ve yenilenebilir ile Avrupa’da elektrik şirketleri çok zarar gördü, altyapı yatırımı yaptırmak(tarifeyi arttırır-şirket değerleri artar) ve elektrik talebini canlandırmak yeni politik hedef, elektrikli arabalarda bunun amacı olabilir. Şeylde WSJ haberinden anladığım finansal kurumlar 1-2 sene için değil 5-10 sene için şeyle kredi veriyor. Ödeyemezse devralır, bekletir, hisse satar vs, 5-10 yılda iyi yatırım olur. Kule rakamları arttı. AB kamyonlara da verimlilik standardı getiriyor. ABD’de de nükleer santrallere siber saldırıda doğrudan kontrol mühendisleri hedef alınmış, sahte kontrol mühendisliği başvurusu Cvleri gönderilip, mühendislerin ziyaret ettiği siteler tuzaklanmış. Çarşamba Volvo Dün BNEF, bugün Fransa gündem elektrikli araba oldu resmen

Haberler

Fransa 2040’da benzin ve dizel araba satışlarını yasaklayacağını duyurdu. Fransa ,Çevre Bakanı açıklamayı yaptı ve ekledi :”çok zor bir amaç, fakat çözüm orada”. Renault ve Citroenden ses yok.

Elektrikli arabalarda kullanılan lityum, kobalt gibi elementlerin madenciliği muhtemelen çevrecilik açısından da çok irdelenecek, nihai ürün çevreci çünkü. Geri dönüşüm 10 sene etki etmez. Lityum tuzlu su(Güney Amerika) veya kayada(Avustralya). 2020’de kayadan üretilen rakam tuzlu sudan kısma eşit olacak.

ABD’de elektrikli araba satışları kümülatifte ilk yarıda yıldan yıla %20 arttı. Yıldan yıla 2.çeyrek artışı %26

Baker Hughes ABD petrol kule rakamları 7 arttı ve 763 oldu.

2016’da Çin’de 25 yeni elektrikli araba modeli piyasaya sürüldü. Toplam 75 model oldu. Dünya lityum-ion üretiminin %25’i Çinde. Elektrikli arabaların fiyatının %23’ünü sübvanse ediyor. Çinde penetrasyon 2016’da %1.4tü. Norveç’te %24.

Austin’deki Parsley Energy, şeyl üretiminde, hisseleri %4 arttı: bu yıl %30 verimlilik artışı daha sağlayacağını iddia etti. Son 18 ayda şeylcilere, ABD finans piyasası 57 milyar $ kredi sağladı. 2016’da en büyük 30 şeyl şirketi harcadıkları her 1.58$ için 1$ üretebildiler. 2015’ten bu yana operatörler 130 milyar $ kaybetti.

Fatih Birol’un İtalyanlara verdiği röportajın google translate ingilizce çıktısına göre AB kamyon verimliliği standardı getirecek 2018’de…Geçmişte 6 yıl olan petrol yatırım döngüsü, verimlilik ve disiplinle 4 yıla düştü. Oynaklık oyunun yeni ismi.

ABD’deki nükleer santraller siber saldırıda, hackerlar endüstriyel kontrol (SCADA) mühendislerini hedef almış, ama nasıl? Kontrol mühendisliği iş başvuruları için sahte CVlere zararlı kod yerleştirmiş ve bu kişileri hedef almışlar. Ziyaret ettikleri web siteleri vs. Zararlı yazılımdaki Scada’ya etki eden kodun analizi bitmemiş.

Şeyl devrimi ile doğalgaz fiyatları yarıya düştü, yıllık 74 milyar $ tüketiciye kaldı. ABD’nin petrol ithalatı da 2006’da tüketimin %60ından 2016da %25’e düştü. 2000-2013’te Çin kömür üretimini 3’e katladı. Yazıda kısaca: “ABD’nin enerji üstünlüğü sadece emtia ile olmaz, teknoloji ve Uluslar arası alanda da hareket lazım”

Mayıs’tan bu yana 4 büyük Çinli banka, İran menşeli kargolarda kredi mektupları vermiyor. İran kargoları bazen Kuveyt diye isimlendiriliyor. Ama mayıstan beri Çin’in İran’dan polyetilen ithalatı %15 düştü. İran petrokimya üretiminin yarısını Çin’e satıyor.

OPEC anlaşması Haziranda çatlamış gibi, yıldan yıla ihracat artışı 2mv/g oldu.

Elon Musk, Güney Avustralya’da rüzgar santraliyle eşlenik 100 MW/129 Mwh pil ihalesini kazandı. Musk’un daha önceki tweetine göre imzadan sonra 100 gün içinde proje hazır yoksa bedava. Tesla daha önce California’da 20 MW/80MWh’i 3 ayda teslim etmişti. Teklif açıklanmadı ama $250/kWh

Yatırım şirketi Blackstone, Hollanda’da 790 MW, 2004 yılında yapılmış gaz santralini geçen sene aldı. Pazartesi ilk defa santral elektrik sattı. Yatırımcılar, gelecek kış bunun kendisini ödeyeceğine inanıyor.

İngiliz Centrica, 500,000 adet Hive cihazı satmış, ses veya elle ısıtma ve aydınlatma kontrol ediyor. 2022Ye kadar 1.3 milyar $ kazanabilir. Geçen sene brüt gelir 33 milyon pound.

Grafik

ABD’de elektrikli araba satış değişimi (EnergyFuse)

McKinsey Elektrikli Araba endeksinde ülkelerin 2016 değerlendirmesi (McKinsey)

Serkan’ın hafta ortası stok raporu aşağıda, ABD stoklarında ciddi bir düşüş oldu. Bugün iki önemli rapor vardı. BNEF’in Elektrikli Araba Görünümü ve IGU’nun doğalgaz toptan satış anketi. BNEF raporunu tweeterdan paylaşanların grafik ve önemli kısımları aşağıda. IGU raporu aslında %1.5 petrol endeksli kontrat artışı. IMO kararı sonrası 3-4 mv/g ağır kükürtlü denizcilik yakıtı kullanılamaz olabilir. Tesla’nın piyasa değeri GM’in altına düştü, bu hafta 9 milyar$ değer kaybetti. Meksika hükümeti üretimini hedgeledi mi, spreadlerden anlayabiliriz, yazı çok iyi. Grafikler BNEF ve IGU raporlarından

Hafta ortası Petrol yorumu

Serkan Şahin’in hafta ortası petrol stokları yorumu:

“EIA ham petrol stoklarinda 6.3 milyon varillik bir dusus var ki 26 Subat’tan beri yasanan en yuksek haftalik dusus. Cushing stoklari surekli dususunu devam ettirdi ve Kasim 2016’dan beri ilk kez 60 milyon varilin altina dustu. PADD2 rafineri kullanim orani da toparladi ve %96.9 oldu. PADD 2’deki bu hareketlenme ile beraber motor gasoline stoklarindaki dususun etkisi PADD3’de de gorulmus gibi. PADD3 benzin stok artisi bence onemsiz. Rafinerilerin talebe guveninin gostergesi bence. PADD 3 rafineri kullanim orani buna destek olmus.

ABD’deki toplam dogalgaz sivisi stoklarindaki artis (Propane ve Propylane de dahil) Teksas’taki uretim faliyetlerinin bir sonucu. Onceleri PADD1 destekli olurdu bu artis, simdi iyice PADD3’e kaymis gibi. Bu da Teksas’taki petrol kule sayisindaki artisin aslinda gaz talebi destekli oldugunun guzel bir ornegi.”

“Buradaki gorusler tamamen yazarin kendi gorusleri olup Thomson Reuters ve bagli kuruluslari kesinlikle baglamaz ve goruslerini yansitmaz.”

Haberler

OPEC ham petrol üretimi son iki ayda 500,000 v/g, Mayıs’a göre 220,000 v/g arttı ve 32.49 mv/g’e ulaştı, limitin 600,000 v/g üzerinde.Irak limitini 100,000 v/g aştı, İran limitte 3.8 mv/g. Nijerya ve Libya’nın toplam üretimi ekime göre 380,000 v/g yukarıda.

Çin-Pakistan ekonomik koridoru (CPEC), amaçlarından biri de Sincan’daki Kaşgar’dan Pakistan’ın Güney Belucistan’daki Gwadar limanına 3200 km’lik ticaret ve enerji yolunu açmak. Çin 35 milyar $ enerji projesi yatırımı yaptı Pakistan’da, santraller, boru hattı vs. 2018 sonuna 10,400 olmak üzere 17,000 MW santral var

2040’da yollardaki arabaların %33’ü, satışların %54 elektrikli olacak ve 8mv/g petrol talebini azaltacak. 2016’daki 700,000 elektrikli araba satışı, 2021’de 3 milyona çıkacak.Avrupadaki araba satışlarının %5i elektrik olacak.

Tesla bu hafta 9 milyar $ değer kaybetti. Volvo açıklaması, artmayan üretim, ve Model S sedan’ın çarğılma testlerinde en yüksek puanı alamaması… GM’nın altına düştü tekrar şirket değerlemesi

Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) kararının rafinerilere etkisi: Dünyadaki denizcilik yakıtlarının %90’ı %3.5 kükürt, bu da 3-4 mv/g HSFO(yüksek kükürt fuel oil). IMO %0.5’e düşürecek.

EA(elektrkli arabalarda), lityum talebi 2016’da 21 Gwh’den 2030’da 1300 Gwh’e çıkacak. 2021’de 270 Gwh büyük elektrik pili üretim tesisi (LG Chem, Samsun SDI, Lishen, CATL, Tesla) olacak. EA’ların elektrik talebi 2016’daki 6 Twh’dan 2040’dakki 1800 Twh’e çıkacak, bu da 2040’daki küresel elektrik talebinin %5i.

Meksika petrol üretimini nasıl korumaya alıyor? Elektrik piyasasından örnekle anlatılıyor. Maya tipi petrol 3 ham petrol türü ve 1 fuel oil ile formulize ediliyor. Ama Lousiana Light (LLS) ile koreleli. Eğer spreadlerde bir farklılaşma olursa, bu Meksika’nın piyasaya girip opsiyon aldığını gösterir.

Venezüella’nın üretiminin %40’ını yapan, petrol ortaklıkları anayasa değişikliği ile devletleştirilecek. Değişiklikle %100’ü PdVSA’nın olacak deniyor. Ortaklıklarda yabancı şirketler küçük ortaktı.

Geçen sene İran petrolünü İran’dan BAE’ye taşıyan 55 gemiden 47’si kimlik bilgisi veren radyo sinyali(AIS)ni kapattı. Genelde korsan saldırılarına karşı yapılıyor.. ABD’de bu sinyal kapatan gemilerin peşine düşmüş.

Uluslararası gaz birliği, 2017 Toptan gaz fiyat anketini yayınladı (resources&data’da ücretsiz).2016’da dünyada ortalama toptan satış fiyatı 3.35$/mmbtu. Gazın gazla rekabeti, dünya talebinin %45’i, petrol fiyat eskalasyonu %20, geçen seneye göre %1.5 arttı.Sınır ötesi gaz-gaz rekatbiti %23’ten %57’ye çıktı, 11 yılda.

Grafik

Dünya elektrikli araba satışları gelişimi tahmini (BNEF)

Dünyada gaz fiyat yöntemlerinin payının değişimi (IGU) [OPE:petrol, GOG:gaz gaza rekabet)

 

Rusya ben kesintiye gerek duymuyorum dedi petrol %3 üstü düştü. Volvo’nun artık sadece içten yanmalı motora dayalı araba üretmeyeceğim demesi sektör de bir tetikleme yapar mı? Shell, ABD’de 2. büyük elektrik traderiymış, Bir pamuklu tshirt yapmak 2700 litre su tüketiyor. Hala inanamıyorum, ama kaynak sağlam. Enerji destek programlarından hep zenginler faydalanıyor, ABD’deki çalışma. Çin’de gaz sektörünü anlatan yazı çok iyiydi, Asya’da dizel talebi güçlü, Grafik kısmında IHS’in hafif araç satış tahmini var.

Haberler

Rusya, ben daha derin üretim kesintisine karşıyım dedi, petrol %3.9 düştü.

2010 yılında Çinli Geely’nin satın aldığı Volvo, 2019 sonrasında sadece içten yanmalı araç üretmeyecek, hibrit, elektrik vs. 2025’te yılda 1 milyon elektrikli araç satmayı planlıyor.

Shell ABD’de en büyük ikinci elektrik traderiymış. Walmart’ta müşterisi. Ayrıca girişim sermayesi ile desteklediği “FarePilot”, taksi sürücülerine Londra’da müşteri bulabilecekleri hareketli noktaları gösteriyor. Bir rüzgar uçurtması var…

Çin gazın enerji içindeki payını 2015’teki %6’dan 2020’de %10’a, 2030’da %15’e çıkarıyor. Bu senede ilk 5 ayda gaz talep artışı %13.2. Dünyanın 6. Büyük gaz üreticisi, talebin %64’ünü içerden karşılıyor. Yazı okunur.

Yoksullukta enerji destek programlarının bir çoğu etkili değil. Mesela 2015 yılındaki sübvansiyonlu çatı güneş projelerinde en çok kazanan %40lık zengin kısım en düşük %40lık kısımdan 3 kat fazla yararlanmış. Güzel bir derleme

Bir pamuklu tshirt için 2700 litre su gerekiyor, bu da bir insanın 2.5 yılda içtiği su miktarı. Pamuk çok su isteyen bir bitki. Polysterin de karbon izi büyük: Polyster tshirt 5.5 kg, pamuk 2.2 kg emisyon. Tekstil için polyster üretimi 2015’te 185 kömür santraline eş emisyon sebebi. Şok istatistik….

Çin’de geçen sene 300,000 elektrikli araç satıldı, 2020’de 5 milyon yollarda olacak. ABD çeliğinin %70’i geri dönüşümden, Çin’in ki %11.

Akıllı sayaçlarda emtialaşıyor. Sayaç ve iletişim gelirleri 2016-2022 arası yılda %3 büyüyecek. Dünyada Çin hariç 200 milyon akıllı sayaç var. Toshiba ise Landis+Gyr’yi alıcı çıkmaz ise halka arz edecek sanki.

Norveç İngiltere arasında yeni yapılacak North Sea Link (NSL) elektrik hattı yüksek voltaj DC. (HVDC). Teknoloji konusunda anlaşılabilir bilgi.

90,000ton dizel kargosu Avrupadan Asya’ya gidiyor. Güçlü talep var.

Texas’ta Haziran 2012’de görülen 66.5 GW puant talep rekoru, 23 Haziran öğleden sonra 4’te 67.7 GW ile kırıldı.

“Wall Street rafinerileri” diye bilinen Goldman Sachs ve Morgan Stanley, yıllarca emtia piyasalarını domine ettiler. Emtia endeksi GSCI ile emtia yatırımlarını popülerleştirdi. 2009’da 3.4 milyar $ kazandılar. 2009’da 3.5 milyar varil petrol türev kağıt ticareti yaptı=10mv/g

IEA’in 17 mv/g talep olan kamyonlara dair raporu çok ses getiriyor. Talep artışında da 2000’den bu yana %40 paya sahipler, arabalarla aynı. Elektrikli araba derken kamyonu es geçmeyelim.

Çin’in mevcut 940GW kömür santrali 2016’da %48 kapasite ile çalıştı. 2020’de %38’e düşebilir. Önümüzdeki 3 yılda 213 GW kapasite istenirse emekli edilebilir.

Petrol’de önemli istatistikler Haziran 2017 yayınlandı.

Grafik

Küresel hafif araç satış tahminleri, IHS

Bugün finansal piyasaların petrol fiyatları üzerindeki etkisi giderek artıyor. Bir yatırım sınıfı, ama aynı zamanda petrol temel(fundamental)leri de takip ediliyor. Finansal piyasalar sanki bu hareketlere çarpan etkisi yapıyor. Bir uzman 48$’dan satarlar diyor, göreceğiz. Veri detayına bakmak önemli, ABD’de petrol kule rakamları düştü ama Permian’da artmaya devam ediyor. Haziranda elektrikli araba satışları ABD’de geçen seneye göre düştü. Çinli şirketler dünyada 700 kömür santrali yapacak. Platinyumcular da elektrikli araba satışlarını izliyorlar. Kömür yüksek fiyatlarda seyrediyor, Çin’deki hidrolardan dolayı. Brexit’i abartmayın ama NBP, TTF’in uydu hub’ı olur: Timera-Energy. Petrol bir düşerken şeyl şirketlerin stok değeri 2 düşüyor. Yenilenebilirde FIT çeşitleri grafiği

Haberler

Petrolde fiyatlar neden artış trendine girdi: ABD üretim artışı yavaşladı, Ocak son haftasından beri ilk defa petrol üretimi de düşüşte. Fiyatlar yükselince bakalım şeyl ne kadar hızlı tepki verecek.

Brexit, İngiltere gaz piyasasını nasıl etkiler? Döviz kuru(sterlin/Euro) volatilitesinden dolayı, TTF’ten farklı bir volatilite oluşabilir. NBP, TTF’in uydu hub’ı olur. Ama NBP’nin TTF’den ayrılışı kapasite kısıtı döneminde olur. AB gaz tedarikçilerine tarife(ithalat) uygulamadığından İngiltere’ye farklı davranmaz.

BAE, Katar’ın kondensat ihracatına force majeur ilan etti. Buna rağmen Katar, BAE’ye doğalgaz göndermeye devam ediyor.

Haziranda ABD’de elektrikli araba satışlarında Tesla, Toyota Prius Prime, Chevrolet Volt ve Nissan lider. Volt hariç satışlar yükselişte. Ama 2016’ya göre toplam satış 2017’de ilk defa düşük.

Glencore, Çad’a 2013’te 600 milyon $ petrol karşılığı borç verdi. Yani satacağı petrolün parasını önden aldı(borçland). 2014’te de 1.4 milyar $ ön ödeme aldı. Şu anda Çad Glencore’a 1 milyar $ ödeyemedi. Herşey Glencore’un Afrikada yatırım yapan Caracal Enerjiyi almasıyla 2014te başladı.

Kömür (API2 – Kuzey batı Avrupa) 8 ayın zirvesinde, haftalık %2.6 arttı. 71.40$/ton’a ulaştı. Çin hidrolik üretimini %66 kesti, 13 kömür santraline eşdeğer

Çinli şirketler dünyada 700 kömür santrali yapacak. Bunun 140 kadarı yurtdışında. 1600 yeni kömür santrali 62 ülkede planlanıyor veya inşaat halinde. Bu da dünya kömür kapasitesini %43 arttıracak. Shangai Elektrik Mısır, Pakistan, İran’da 6285 MW, China Energy 2200 MW kömür santrali yapacak

İngiltere’deki South Hook terminali, yılda 15.6 mton LNG alabiliyor, bu da İngiltere gaz talebinin %20si. Dünyanın en büyük LNG tankerlerinden Katar’ın 266,000 cbm Aamira gemisi bu limana Suveyş’ten geçerek gidiyor. Terminalin %67.5’u Katarlılarda.

WTI %14 düşerken bağımsız şeyl şirketlerinin stok değerleri %30 düştü. Beta=2 oldu.

Bu veri tabanı çok iyi:Çinin küresel enerji yatırımları. Kömür 43.5 M$, Petrol 54.6 M$, Hidro 24.9 M$

ABDli büyük petrol şirketleri (Exxon vs), Rusya yaptırımlarına karşı, “ABD çıkarlarına zarar verir”

Dizelden benzine geçince CO2 emisyonları %20 artıyormuş. Araba satışlarında Avrupa’da büyük artış benzinlide. Avrupa dizel araçlarındaki platinyum miktarı LNT’den SCR’ye geçerse %20 daha az platinyum kullanacak. Ama ortalama dizel araçta platinyum miktarı artacak. Dünya Platinyum Konseyi

Yenilenebilir büyük çapta elektrik piyasalarına entegrasyonunda karbon ve yokluk fiyatı, alım garantilerinin piyasayı minimum bozucu etkilerinin olması önemli. Makalenin yarısına geldim, orta

İspanyol Repsol, Rusya’da 2010’dan beri iş yapıyor. 17 üretim, 16 arama lisansı var. 2015’te Rusya’da 4.03 mv üretim yaptı. Batı sibiryadaki Evrotek-Yugra projesinde 25.02% hisseyi de devretti.

Hindistan’ın 30 bcm gaz üretimi var, tüketim de 50 bcm civarı. Fakat gaz fiyatı 2.48$/mmbtu

Grafik

Yenilenebilir alım garantileri şekilleri ve piyasaya etkileri, “Identifying barriers to large-scale integration of variable renewable electricity into the electricity market: A literature review of market design”

İki grafiği birlikte okumak önemli, ABD petrol kule rakamları düşerken Texas’ta artmaya devam ediyor (WSJ)